장음표시 사용
51쪽
angulatus habeat analogia, xu. Cap. 8 . p. 782. Deca se a quibus distat. Iba huic morbo sunt prepens p . 7 374 . De ca Hs. pag. eadem. De signis quae futurum parox mom, e ys quae praesin-
rem denuntiant.p. T Q. De μgnis solutionis parox simi. ULdem. De Cnosio curatione. Z 7 7. Balani ad ulcera cancro a. p. 7, o. Curatio stranguntur et teri sia catarrho p. 7
si , pag. eadem. De signis abana mosi, aut a diapede si, aut ab anorosi amplis, a quatitate se qualitate,O deprognos,
cistag.783. Curatio si ex anastomosii. p. 78 s. schemara proflaveribus gag. eadem. Devia
786. 7S7. Diaeresis curationis formulael. 789. Dia desis curatio. pag. eadem.
Curatio Ibera utica. H. 7Sy. De muliebri stillicidio. Cap. ratio si a semine corrupto. 8 s. p. 7sq. De nemine es in p. 7 6. Descriptio emplastra de galba . p. 718. Curatio si a re
ratione idio thica quae perfri-turvictu, purgatione , reuulsione ,deriuatione se τterum roborantibas. pa. 798.799. De ca-
ratione sympathica. pag. 8o I.
pituita.ibidem. ratio ob bu- De uteri inflammatione. Capmore melanchob l. 772. - 8 6. p. 8 o S. De causis, se si inii ratio si a bile is asiata, p. 7 7 Curatio ,siex uteri diuortione: μγ' per j athiam aluuius vi ceris. p .776 777-De mola. Cap. 83. p. 773 Putior de nomine .pa. eadem. De causis,se signis, p. 7 79. ct quibus a vero concepta , Oh pa. eadem. Deprognosi, o cu
ris. 8I2. drope distinguitur.p. 78O. De De uteri scirrho. Cap. 87. prognosi, o curatione voluersa- p. si 8 .De eius causis Unis, O n. p. ibid. De particulari moti curatione. D. 8i8. 819. curatione. I. 78i. De Vieri cancro. Cap. 88. pag. De immoderato musium flu- 8a . De cancri nomme , m
52쪽
es, ulceratus es non ulceratuso G eius causis , fgnis, pro gno icis, curatione , se de Hqui in eum sunt propensi pet
8rs. 826. De uteri ulceribus. Cap. 89. p. 832. De causis , signis , pro se r curatione .pa. 832.833. Dioptra Gracorumsecuta matricis es. p. 832. De uteri procidentia. Cap. 9 p. 83s. De causis,pra ositio curatione. p.83s .es 836. De testium scroti inflammatione. Cap. 9 I. p. 238. De cau-
tione.pag. eadem es 839. 8 o. De Arthritide. Cap.'t. pag. 8 o. De nomine, O in qua a tuum compage sit arthritis. V. eadem. In quo dissera ab atiis articulorum doloribus: De causis externis,se internis. p. 8 2. 8 3 Designissi a cause exu na oritur,cta quo humor prae-
dominore. P. 8 s. Signasia mixtis hamoribus : Aa capit :signa coxendicis: De pragno . p . 846.8 7. Curatio prophy
quemque humorem p. 8 Iovi. Tertius scopus versatur circa particularis,pa. 818. Caratiothera arica verae arthritidis. pa. 818. Ab Aetinvictu, pia botomia, purgatione quae At -- mim,ves deieritione, es topicis.
pa. 8 sy. 86o. 8 6i . ratiosi ab humore frigido p. 866. Ariaritica calida fim'. o conrisita.
p. 866.8 67. Curatis tophorum . p. 7. 'ν 4. morbi temporibos, amni temp re, aetate,sexu, O vita generet. γλ. 873. 87 . 87smariae describuntur formula. ibidem. De ischiade. Cap. 93. p. 37r, ratio perficietur victu,re Afione, vacuatio e , purgatione, O topicis quae variari debent
54쪽
TRACTATUS PRIMUS. RGI ME NTI M.
ATEOR , oc scio quam plurimos eosque percelebres Asclepiade natos, quos vel Graecorum docta progenies tulit : vel aestuosa educauit Arabia: vel Latium genuit solum: aut nostra vidit Gallia solertes tractatus , integraque volumina conscripsis lede Febrium Theoria, & Praxi. In quibus nihil forsan desiderabatur. Neque ibo inficias, multa in hoc
opusculo desiderari, si ad libellam doctiorum exigatur: neque hic labor meus non exiguus spartu tamen dissicilis pallentis inuidi dentibus denegabit materiem, hoc probe noui: quoniam nullius scribendi methodum , sed meam sum sequutus. Ratio quae ad hoc negotium suscipiendum me impulit, est duplex. Vna, est iuniorum medicinae doctorum d praxim quam vocant accedentium, ignorantia , quos . assim caespitare vidi magno mortalium dispendio in rium ais .m, differentiis, causis , signis , meis moi, de λ-m ac vi cautiores vi tutiores ad febricitatium leuamen ac - .cederent, hunc Tractatum institui, quem si diligenti studio, .& frequenti, eaque assidua cogitatione reuoluerint, M gratum, utile, S: bene acceptum iri spero. Quod si aures nostras ,
55쪽
briu infrequentia in latitudine nostri climatis , in quibus curandis accersuntur medici. Verum ne quis a me expectet, varios rhetorum flexus de inflexus, tropos, aut inanem aliam quamlibet aurium voluptatem : Lacon ego, qui non in Verborum ambagibus, sed in rebus Zc doctrina facili, solida,& breui laborem meditor: magistrum audio Platonem in Protagora, suumque libet stii ν ά , osculari, ne illorum messes
demetam, qui iuuentutem in arte nostra exercent obiiciendo, enodando , conciliando varia locorum de opinionum
dissidia quae passim occurrunt, ardua superantibus M sperantibus me hoc onere si placet) leuabunt, de quibus plus
est otia, hoc negotium relinquo tractandum. Ne ergo in ipso statim limine breuitatem affectanti offundata quum est dogmaticam accersere methodum: hincque laborem meum in duos Tractatus partiri. In priore agam de febribus essentialibus de symptomaticis tam in genere quam in specie : huncque partiar in sedecim capita. In primo agam de calore febrili In secundo de differentiis febrium: In tertio, de earum diuisione : In quarto , de earumdem circuitu: In quinto, de febrium constitutione: In sexto, de febrium
temporibus de diebus decretoriis. Septimus continebit canones aliquot in curandis febribus obseruandos. Febri Ephemerae dabo octauum. Perstringet vero nonus febrem Synochum non putrem: ut decimus febres quae sunt in humoribus inaequaliter putrefactis. Disseram tandem undecimo de febribus continuis : Duodecimo de intermittentibus : de decimo tertio Confusarum, Erraticarum,dE Compositarum febrium naturam satis intricatam enodabo. Postea I . erit febrem hecticam definire, diuidere , nosce de medicari. Decimi quinti, malignas pestilentes percurrere, ultimo vero capite febres symptomaticas relinquam, vel saltem breuiter) explicandas.
' eriore et cro aga, de Symptomatis, quae non tantum febres velut umbra corpus subsequuntur: verum etiam quam
plurima alia sumpta ab actionibus animalibus, vitalibus de naturalibus abolitis, imbecillibus de deprauatis quae mortalibus internecionem adferre solent si negligantur, aut praeposte e curentur: quibus quam plurimos morbos quae in catalogo symptomatum censeri non debent miscuimus. Hic secundus tractatus est diuisus in 93. capita i incipiendo λ
56쪽
omptomatis quae proximo consequuntur febres malignas ac pestiferas , qualis est bubo pestilens, anthrax, variolae Mi oti,illi pucrorum, sudor morbosus,delirium, vigilia, somnus profundus,lethargia, vertigo. Denique persequar reli- qua symptomata ac morbos 'capite ad Iscindem usque.
A t rem auspice Deo optimo maximo mox aggrediamur.
Enacis dicitur a verbo ferveo: Est enim veluti Disu in seruor quidam quo corpus assicitur: Graeci m- ρε re appellant,ab 'sem G I. febricito , seu febre corripior: alias dicitur ια, ab ' re n
bs; igneus habitus , seu dispositio
ignea. Interdum Hi p. lib. i. Epid. Comment. 3. textu l8. φρ. I. ignis nominare solet. Omnis quae a ratione suscipitur , de
aliqua re institutio, debet a definitione proficisci, ut intelligatur, quid sit id, de quo agitur, ut docte scrip serunt Plato
dialogo ut λῆ, i. de pulchro ,& post cum parens cloquentiae Cicero, i. Ossiciorum. Fis Ris est calor praeter naturam, in corde stanquam in D, d, qui proprio subiecto accensus,prim b& per se actionem l dens: itine F qui mediante spiritu & sanguine per venas,& arterias in corpus uniuersum defertur. Hanc definitionem c sic essentialem multi negabunt: quia calor non est in praedicamento substantiae sed qualitatis. Haec ratio, non est satis firma: quia unumquodque praedicamentum suum habet genus suas differentias 55 species, ut ex praescripta definitione apparet. Essentiales definitiones , ut exacta elementorum permixtio, soli Deo & naturae sunt cognatae. At Philosophi cum medicis essentialem eam vocant, quae propinquius ad naturam. essentialium accedit, ut quum hominem definimus dicimus' esse animal rationale, qua ratione differt a bruto, quae illi
soli,& semper couenit. Animal est genus quod pr dicatur de pluribus differetibus specie in eo quod quid est, ut de homine,boue,leone,&c. Rationale est differetia, qua distinguitura brutis .sic censendum de definitione febris, in qua calor est
57쪽
genus qui praedicatur de calore naturali & asci titio praeter naturam in corde accensus,est eius differentia, qui omni, prope soli, de semper conuenit. Reliqua quae huic definitioni adduntur faciunt ad eius elucidationem. Nihil igitur obstat, quin haec definitio este possit essentialis, ut ea quae admittitur de homine. Sed in quo calore consistat febris paucis est
dicendum. CALOR omnis aut est naturalis, aut astititius. Naturalis, aut est insitus , aut elementarius seu fluens. In neutro horum
febris fieri non potest, quia insitus fouetur ab humido primigenio, cuius origo omnino est coelestis semel de peculatus non resarcitur. Neque in clementario, eo quod sua temperie insitum adiuuat, fouet, & excitat ad concoquendum &assimilandum alimenta quae in nostram substantiam conuertuntur. Hic calor fluens a medicis nominatur, quod una cum spiritu S: sanguine a corde per arterias venasque in corpus uniuersum diffunditur. Igitur calor febrilis cit masci titio, Gat. Comment. in lib. 6. Epid Hi p. textu 28. H i e calor astitit ius , est triplex. Primus respectu aliorum) est simplex, qui solius est caloris exuperantia, hinc genitus quod calor elementarius seu fluens assiduo incremento de temperie & mediocritate decedens, plus nimio exuperat. & qui naturalis fuerat, sensim non naturalis euasit,vitiosus proinde,& iam naturae insensus,actiones'; humanas impedit. In hoc calore asci titio sunt febres ephemerae N sy-nochus non putris. Est alter calor a superiore diuersus, acris& mordax, ex putrescente materia prognatus, qui etiam S non admodum sit ardens, quoniam tamen eius de qua prodiit, materiae conditione redolet praeter naturam est, S insito calori grauis. In hoc calore fiunt febres putridae, tam continuae, quam intermittetes, compositae, erraticae de confusae. T E R T i v s calor asci titius, toto genere est malignus M perniciosus, quem pestilens venenataque materia fundit, non qualitatis exuperantia, ut prior, neque putredine, ut altera: sed totius substantiae dissidio , vitali insitoque calori aduersus. Ex his concludo essentiam febris in calore praeter naturam consistere ,& definitionem nostram esse effentialem, licet sit in praedicamento qualitatis quae intendi &remitti potest &omni prope soli &- semper conuenit , de
actionem primo M per se laedit. Si quia plura desiderat Gai
58쪽
dc Hip euoluac monumeta primo & 6. Epid. Pauli AEg. Aetis, . Auic. Averr.&reliquos ad quos lectores ablego. Multa sub hac re dubia enudanda relinqno, ne longior oratio nostra
V M Febres omnes fiant a calore asci titio, & non a naturali,ut diximus cap. superiori, necesse est, ut earum differentiae sumantur primo ab essentia caloris, deinde a subiecto 4n quo inest febris: Vel ab ipso caloris motus modo: vel a causa morbi fica: vel a smateria: vel a sympto mate. PR1MA differentia sumitur ab Gentia caloris praeter na- ituram, in qua semper actio laeditur quia recedit a statu naturali. Hic calor quo grauior de vehementior fuerit, eo maior febris censebitur. Veluti si υ QM: I. ardens, quavis alia febre maior dicetur: quia calore suo intentiore reliquis febribus humoralibus acrior &mordacio repparet. Contra, si cum hectica conferatur, mitior dicetur, quod haec cordis substantia obsideat. Ille vero humores cordi propinquiores. Altera , differentia febris quaesumitur a subiecto in quo inest sebris. Asbbis Exempli gratia: Quo pars nobilior fuerit affecta, e O Vchz- ἱ7.. Σ. mentior: veluti ea quae fit ex Phrenitide, Peripneumonia, Pleuritide,&c. ratione partium affectarum, erit longe peri- caelosior ea quae inflammationem renum, lienis, aut pedis consequitur. Succrescit, ratione subiecti seb. erit proportionata, aut non: sic maior, aut minor censebitur. Vt causus erit proportionatus. In corpore calido & sicco, in aetate iuuenili, de in aestate media, au e regione calida de sicca, de per consequens minus periculosus, quam non proportionatus, qui accideret in aetate senili, in corpore frigido se humido, in hyeme in regione frigida 8c humida, ut docte an
rum vel naturα, vel aetati, vel consuetudini, vel tempori
59쪽
familiaris morbus est, quam quibus horum nullo agnis cognatrisque existit: quia magnitudinem causae ,& pericu - GL i, tum arguunt. Tertia sumitur ab ipso caloris motus modo. iis, m.- Motus hoc in loco, nihil est quam transitus vclox aut tardus do. s. qui fit de uno subiecto in aliud. Motus velox dicitur, quoties calor transit a subiecto crasso &denso, ad tenue : ex epli. ' gratia: Quoties febris intermittens transit in continuam, aut in aliam putridam. Contra tardus quoties ephemera vel putrida degenerat in hectica. Facilius enim spiritus inceduntur quam humores,& lii quam cordis, aut totius corporis pars solida. Simili ratione Synochus no putris neglectus facile trasit in putridam : sic de multis aliis febribus. Quarta differentia 4 f. sumitur a causa effectrice, quae triplex existit. Vnaeuidens,
sciate. . altera interna, S tertia occulta. Euidens, mitur a sex rebus non naturalibus; nempe ab aere nos ambiente calidiore, frig. sicciore aut humidiore : a crapula, ab ebrietate, ab inanitione, vel repletione : aut a vigiliis immoderatis : aut amensium vel haemorrhoadarum suppressione, aut larga vacuatione: aut a motu corporis vel animi. Corporis, ut exercitium immoderatum, aut intermissum. Animi, ut ira, tristitia,&c. Causa interna, Vt iugis fluxio , quae ruit in pulmones aut ventriculum : mea tuta n obstructio, cruditas, humorum putredo, S c. Causa denique occulta , gemina esse potest. Vna externa, altera interna. Externa, ut contactus torpedinis aut alterius animalis,vel impurus coitus cum muliere impura . Aeris corruptio , pestis, labes. Vsus medicamentorum toto genere malignorum,& Venenatorum: ut fungus,
scilla unica in planta prope Thermas nata , aut Colocinthis, aut Cucumer agrestis, Euphorbium, Thymelea: hinc febres
Epide micae, Endemicae,& Sporadicae M pestilentiales , de quibus Hi p. meminit in Epid. M post eum Gal. suis doctis
Internae causi; cognitio, est longe dissicilior, quoniam praeter putredinem , inest aura quaedam Venenata, quae re vera
saepe nobis est ignota , siue pendeat ex elemento stellarum, quod Hip. Diumum appellat lib. I. progia. ut sudor ille Britannicus , qui non solum Angliam & Germaniam , sed &' Galliam populatus est. Sic multae aliae febres malignae&per-
cmai, niciosae quae multos iugularunt: quarum causa etiam Ar-
, .s chi arris illius temporis fuit incognita. Quinta febrium disse-
60쪽
lentia, a tribus sumitur: nempe a materia quae insipi ritibus,vel in humoribus , vel in partibus solidis conssistit. Haee tria
Hi p. lib. 6. Epid. sect. vltima, textu is . nominauit μί-
tum sacientia. Continentia, sunt partes solidae, in quibus fiunt febres hecticae, tam uniuersales quam particulares. Illa,primum cordis substantiam, deinde reliquarum partium aequaliter invadit haec alicuius pallis substantiam, primum ac per se obsidet , e qua rum cordi, tum reliquis partibus solidis impartitur,
ut pulmoni, septo transuerso, ventriculo, hepati, dcc. Contenta sunt humores 4. qui peccant quantitate, aut qualitate.
A quantitate, quoties hi humores citra putredinem, in corde
plus minus-ve acccnduntur. Hinc epacmastica, acinastica ocparacmastica. Ad qualitatem referuntur tactus, visus de gustus ex eodem Hi p. lib. epidem. ad tactum pulsus: aliae iudicant ut mordaces: aliae mites de veluti temperatae, fi cum aliis conserantur: aliae lagenti pulsum apparent humidae, ut sebres bilios , quales sunt tertiana , continua aut Causus : omnes sunt mordaces, & maxime circa morbi statum , 8c ante crisina. Vites, veluti febris Dialia vera, quae sudore vel madore terminatur, ut Synochus non putris, αελωλς M. humida, dequa
neminit Gal. lib. contra Lycum. Omnes hae febres respectu iliarum febrium dicuntur mites M temperatae. Ad visum refe- untur rubrae: ut Synochus non putris, qui fit a sanguine se uidiore. Albae, ut Quotidiana: Liuidae,ut Quartana, aut sy n- opalis aut pestilens : aliae sunt aridae dc aspectu horribiles, ut lectica secundi & tettib gradus aut colliqitans. Ad gustum, iliae dicuntur dulces: qualis ea quae fit a pituita naturalis de lan- uineae plurimae, quae etiam post putredinem quandam dulce-linem retinent. Aliae amarae, ut biliosae: aliae salsae, Ut ea quae ita pituita salsa, dc Causus Hybernus. De his pluraHip. lib. prino, tertio & sexto Epid. S Gal. in comment. textu 28. Impetum facientia spiritus vitales,animales& na-. --urales. In spiritibas vitalibus fit Diaria, quae est uti ius diei, si '
iritus sunt tenues vel plurium,si sunt crassiores. De his plurauo loco. Aliae febres dicuntur longae: aliae breues:aliae diurnae: iliae nocturn : aliae ordinatae: aliae mordinatae:aliae periodicae: aliae erraticae pro statu aegrotantis, vel materiae inorbificae qua- it te, aut quantitate, aut motu . Hactenus de materia febrium. :
S exta differentia, sumitur a symptomate, quoties viscus li-m