장음표시 사용
551쪽
isticet os uteri; vel coxae prope pudendum alligetur pessus maec pars delectatur suave olentibus. Contra foetidis adue satur, quae naribus admota, eam deorsum deturbant. De Sternutamento.
nolds, TecmJ; Graecis, Sternutatio Latinis,est motus depraua
is. l. tus facultatis animalis a causa praeter naturam, quo pet δ' nares consertim,acto spiritu,nititur sibi molesta expellere
strepitus qui inter sternutandum exauditur, fit quoties
vapor acris δί mordax, seu flatus qui excutitur, seu in ventriculo anteriori contineatur, seu e pulmone in cerebro elatus per angustam viamconfertim transit. Hi p. aphor. i. sech. r. Causa est duplex: externa nempe, de interna. Extetnae sunt multiplices ex Gal. comment. inaphor. citatur quarum una sumitur ab acie frigidiore, quum quis nares sursum cleuat, frigus mera inges sua qualitate ferit: sic cerebrum contrahitur,ut illud frigus natura molestum excutiat. Altera, fumitur ab odoribus bonis, ut rosarum recentium: aut malis, ut foetidis,&acribus medicamentis,ut castorii, ellebori,cuphor-bii quae concitant sternutamentum. Sic penna naribus indita
Ca i sis internae etiam sunt multiplices , quae tamen ad calorcm Sc humorem rcferri possunt. Caloris munus, cst humores crassos incidere,& rarefacere, M in flatus resoluere quio scili moides obstruunt, eosque natura recollectis viribus sibi infensos per sternutamentum excutit. Humor non quiuis sternutamentum parit ut in hyeme multis apparet, quibus ut pluristium nares stillant, qui tamen non sternutant sed tantum qui est mordax,&acris: non allicr quam si aliquid veli cans naribus inderetur, quem natura a proprio calore de motu suscitata consertim per narcs cxpcllit. Alia causa pendet ex thorace , pulmone ,&tracheia arteria, quoties aliqua fluxio acris, & mordax in illis partibus defluit,ex Hip. progia. ψ9 lib. 2. Nec mirum videri debet, si in- tcrdum
552쪽
eterdum thorax per sternutamentum sese exonerat ob mutua sympathiam, quam inter se habent :.motum cerebri sequitur 'thorax, ut respirationis necessitas eodem tempore per Viramque partem quod illis est insensum expelleretur: ne alicra alterius munus interturbaret. Succrescit, humores lenti saepe adeo trachelae arteriar haerent, ut tussi non eliciantur, quos tamen Hernutamentum euellit: quia validius operatur qua tu G1is. Adhaec laborauis vires sunt adeb hnbecillae,vdexcrementa in thorace contenta cxcutere nequeant: ste nares sibi laceΩ sendo, sternu tamentum superueniens, esse bonu scripsit Hip. . aphor. II. sect. 6. Y' λυγHi αρι ωι επιγενομMu . '. r. I. singultu fatigante si a repletione , 5 non ab inani- tione fueritὶ sternutatio superueniens liberat.
nes in omnibus pulmonis morbis tum praeire, tem subsequi, malum. Verum in aliis mbrbis maxime lethalibus, sternutamenta utilia sunt. Hi p. progn. 9 lib.2. sternutamenta circa initia morborum damnantur : quia copiam Rumoris pectoris. Batuosi in cerebro contenti, denotant. Contra in declinatione , probantur: quia naturae robur sese exonerantis ab excrementis ostendunt.. Historiae perhibent stemutando multo occubuisse, quibus auxilia humana eruiit inutilia. Ex Papae decreto Christianis edictui fuit st varias publicas supplicationes bene precari
sternutanti bin, de non moriebantur. Hinc mos inualisit,adhuc hodie stsrnutantibus bene precari, ut illis siti salutiferum. Stcrnutationis cm ratio est nares omprimere & spiritum. continere,ut dilatato cerebro vapor illic conclusus per insensilem transpiratum excutiatur,& non per nares. Vel contraria causis efficientibus prosequantur: vel nasalia comparentur exopto , mandragora naribus iudita, vel aegrica olfaciant aut pa- nem c.
Olcitatio& pandicula. o licet int symptomata facultatis animalis motus: quoniam nullum periculum praescierunt illis nulla sunt praescribenda remedia.
553쪽
KOλ tam Graecis quam Latinis dicta, est symptoma.
prauatum De uitatis expultricis oris ventriculi tam supe- rioris, quam inferioris, S: intestinorum ex Celso lib. q. cap. tr. & post cum caleno lib. 3. de causis symptomatum capi- te secundo. . .
Hoc θmpso male vexati a Graecis ae μύες, a Latinis cholerici vocantur. Nihil aliud est quam bilis tum superne , tum . inser ne cruptio. . D, h,lihi' ca V in 'ur primum liquida,deinde crassa, pallida, flava, sla a V caerulea, prasina, aeruginosa, vitethna, S nigra. In hoc capiti non ago de cholera sicca de qua memini Hi p. parte . devictus ratione istaculis textu lo 3. quae fit a flatuoso spiritu,
qui exeundo corpora nervosas 5 maxime utrunque Os Ventriculi, superius scilicet, Sc inferius mordicans, vomitum, MKcellum cum maximo conatu, & dolore parit. De hac milia Cai. comment. in eundem textum, quae non curatur Vomitu,
sed clystere pingui, balneo aquae dulcis, x potu i ctis asini ni, potius iram vini meraci,& iomno: sed de humida de qua Hi p. ipse meminit D cpid. textu Io . & vii. epid. textu so. MCelsu loco cit.& Gal. lib. definitionum qui stanoquitur' Est acutus affectus, cum vomitibus copiosis & bilios s.&alui de-Mectionibus, in quo surae eontrahuntue s Galli Goattegra e) MCXtFina refrigerantur. In his pulsus minores & languidiores fiunt. In eadem Ofinione fuit Paul. lib. . cap. 39. dc Trall. lib Z.
cap. I s. - . Inter causas quidentes, sunt potus aquae putridae: Vappa, porrum,albumIccpa. assica cu curbita, naclopcpo,caro illa, '
quae Deile corrumpuntur , qualitate aut quantitate sumpta, cruda aut clixa : nonnulla arborum putridarum excremen a lenenat ualia sunt fungi venenati mecnon medicamenta acria bilem aut pituitam salsam generantia. Causae internae sumuntur ex humorum vitiosorum copia:
554쪽
quoties bilis, vel pituita alsa corrumpuntur, Vel cumulantur . . in ecotii cisiide, vel in ipso iecore, auesicne,paucrcate, intcsticis quae huc illucque impellitur ac dissiuit: ut etiam perculias aegrian ea parte se toxiculo bibisse putent. Alias humores Virios a toto corpore in ventrem defluunt,tanquam debilio. rem quibus sursum de deorsum sese exonerat natuta. Si Hip. credimus T. epid. tetitus o .accidit vi plurimum in aestat&, de febribus semitertianis, typiriis A malignis,de acutis . . . Maior pars signorum ab aegro aut a ministris dis ituri si ex
Vsuprauoru alimentoru, aut medicamentorumaligno rufue- rit,&ex siti, de vomitionis sapore, dc cxcrctorum colorq, dc dolore ventriculi de intestinorum. In his pulsus cst ccler, sec-quens ac languidus: interdum animi deliquium succedit& mors. Aeliusti. 9.ς. in . addit sudor, id musculoru, manuum, . M pedum, & surarum contractio , de tensio. Si cx humorum corruptela accidit, ructus erit nidorosus. Purgantium medicamentorum usu taliae corpore educen Depreti, da, qualia quae sponte cita prodeuntia, iuuant. Quae vcro exe- picis.
untia incommodant, sistenda. Si qualia OpQ xcx , purgetituri . confert, de facile serunt. Contra ver , si fiat grauiter. Hi p. bor. a. A sin. q. Quibus biliosae sunt deiectiones, superueniente surditate cessint:& contra, qu ius surditas adest, biliosbrui ideiectione finitur.
si abile aeruginosa fit, est deterior ea quaesita flaua. Si csa fungorum venenatorum acciderit: pernicissum cx Gal. lib.di . cibis boni de stiali succi, c. . Quamvis cholera acutissimum sit malum,quod interitum minetur, no cst prorsias desperandum ex Rhasi, de Trall. loco cit .sed cito occurrendum mam cuncta - rio periculum adsere de saepe tabem committit. Curaturus choleram morbum, imprimis yenias ad causam De ei patiis & causta piancipium ut monet Hi p. fini sect. q. lib. 2. Cpid. x ne 'ηiue, post eum Auic. qua sublata, tollhur eius effectus.. Causam re-sib.
scindes vomitu, de deiectione, ut docuit Hip. lib. de locis in
Vt fluxus, fluxum: sic vomitus vomitum soluit: tum praeser- ymmisistim quum nauseat aeger de vellicantiu praecordi Vt artis con- in imu' cursu naturae conatus euadat persectior,faciliorque succedati 'cuacuatio.
Ita quippe vomitionem sedat vomitio , tuae humorea
555쪽
proritantem excutiat, & citam alui dc ectionem cohibet eu cuando noxiam materiam elus ei cientem. Si cibus non concinetur , vomitorium smplex aegro nauseabundo saepe detur: ut aqua te da: vel aqua in qua coxerichordeum cum inula, vel syrupo acetato,vel digito aut penna oleo rancido illit'Morrandita. Deinde vomitus componatur si fieri potesti ex . 'i. au uabus succi mali punici relicto motu qui ad intestina vergit: protinus vomitio cohibenda non est, sedaatum quum. aes s emundant. Initio dum viribus confidimus,alui deiectione iuuandus est stomachus, quod commodissime fiet clystere detergente, ex decocto hordei parato de sepius iniecto: sic humor corruptus excernitur,& ventriculus vi revulsionis subleu λ, intestinorum substantia illaesa. Atque si noxius humor sursum m tori impetu ferat ili : deorsum vero si languidius, tunc clysteracrior est imperandus: compositus scilicet hordeo, & herbis. cmollientibus, cum catholico, melle rosato, &saccharo rubro. Quinetiam hic non sucus quam in dysenteria purgante medicamento locus est, ex xliabarbaro myrobal. citreis oleo amygd. dulcium conni tis' cum syriapo rosato lax. aut aliis. astringentibu est purgandus.
Si metuitur' ne potio infructifera revometur , CX e ..dens materia pare Nur catapotia, quae non fac. e revomen
Sic reuellenti auxilio fluxionis impetus, reuelli debet.
In hanc rem cucmbitae inguinibus, natibus, imo ventri. atque hypuchondriis affixae, maxime conuenienti necnon ex-'tremas brachiorum,& femorum partes perfricare, M vi cire: easdemque calente aqua saepius fouere aut balneo relaxare, MVrinas, M sudores mouere. Interim, si iecur est mal assectum, ci cst prospiciendum, A quouis tempore succurrendum me: dicamentis euacuantibus, S: illud roborantibus. Sostrem' fluxionis impetus cohibeatur tum viis interceptis astringente praesidio, ex refrigerantium ordine: quibus tantillum cali- dorum sit etiam immixtum i tui A sedata huntoris ferocitate Gontrariiς qualitatibus, quibus non vlCndum antequam Ventriculus probet inanitus sit. At si, neque his acquiescat vomitus, cohibeatur narco icis quae exquisitiorem sensum ventri- culi,& humorum acrimoniam retundant.1 In hoc symptomate curandὀi sequendum Hi . consilium
556쪽
hor. 2I. sect. I. scribentis.Quo natura naturae ducendum , constiterando incmotum, aegri vires, morbi t pus A symptomata quae luc- tiri.
Sι materia continour in etentriculo quid agendum.
I humores putridi,aut alimenta corrupta, am mς dicameniata maligna aut venenata qualitate praedita, in ventriculo contenta, aut ab hepate, liene, mesenteri', aut intcstinis sunt impulsa ab initio motus naturae non cst cohibendus , ne maioris mali fiat autor , ut loquitur Aeti ut loco citat Gontra,iuuanda est potu largiore aquae calidae in copia su niptae nutetrii semel atque bis; titu adet Rhases suo s. c6ntinentis cap. 61. VOS i in parua quantitate sumatur, maioria peccans non vacua- tur: si in maiore vero quantitate ora ventriculi laxantur, Macrimonia humo iis retunditur: si hoc remedio non minuitur, Me ingrauescit, vomitorium fortius capraescribendum.
VT in superiore, sic in hoc nostri senis Hi p. consilium
est sequendum, qui ait aptior. a. sect. i. In perturbationibus alia i , vomitibus spontancis,si qualia oportet, purgentire, confert, & facile ferunt: sin minus, contra fit. Si maiore impetu excretio fit per vomitum, quam pex secςsium, aut contra. Sirer vomitum, &consertim, deorsum reuellendus .in humor, clystere, aut blando cathartico, & artuum ligaturis inferiorum ,& crurum nictionibus. At inclinante malo
validiora pllatinaca praescribi possitnt,ut Ui p. consulit pa eq. lin. victus acu t. texm 6 . Contra, fiexcretio consertim si 'pe scoessum, non illico, sed sensim vomitione est reaeellenda ctiamsi vires prostratae apparean', aut lipopst chra eam comitetur : quia huiusmodi excretio cst secundum naturae roges : Et quae fit per os contra naturam, sensim reuellitur numor vomitione , frictionibus , de ligaturis artuum par Si vero materia a toto corpore praueneris
557쪽
tium inseriorum, cucurbitulis siccis ventriculo admotis, vidi i . Deinde parti via I mali origo prospiciendum medicamentis astringentibus, cpithemato scilicet, sacculis,Vnguen - tis, emplastris S c. At si haec excretio est minur violenta, non cohibenda: . sed Otura est iuuanda Cithartico blando , composito ex. rhabarb. myrobalanis , catholico , ut diapruno simplici, strupo rosato sol. manna, thamarin dis , cassia Se similibus. Interea vires fiunt reficiendae alimento Cuchymo, & cuperio saepe oblato , lipopsychiae s si acciderit occurrendum cardiacis in syncope e nunciatis. Si ab aliquo medica- . mento maligno aut venenato acciderit, propriis alexi teriis obsistendum. Si spasmus acciderit, remediis in conuulsione enunciatis capite II. utendum, paucis additis aut sublatis pro astantis Medici consilio & morbi temporibus, aegri atate, dc victus
Somnus quamlibet excretionem compescist, exceptis sudoribus. Quies tum corporis tum animi consule da. Venus improbanda r sitis compescenda non vino, sed succo oria Phacii , granatorum , citrii, aut syrupis ex horum succis,parqtis: aut i ut o Alexandrino Sec. Si cibum non continet, ventriculo admoueatur cucurbita sicca in prostratis vitibus de inanitione , detur vinum, aut pa tis astus inco maceratus, ta naribus odorata admo-
In calidis remediis nonnulla astringentia sunt miscenda, ne calor insitus dissiuat. Contra in frigidis, calida cut saepe dixi ex Gal. praescripto ut isdem calor constructur.
558쪽
. De Tulimo. C A P. XLV. Ayius Graecis, Fame Latinis dicta, cst duplex : Vna naturalis,altera vitiosa de qua agimus. Naturalis fit Aina / itione partium totius corporis , quoties a proprio, consueto humore fraudantur. Extremae partes , a proximis sigunt: liti ab aliis,sic consecutione ad ventriculum hicina .
nitus, stomachum stimulat de impellit, qui ob syn pathiam
quam cum cerebro habet a sexto pari neruorum facultatem animalem suscita ut illi A caeteris partibus idoneum alimentum ministret ad totius indiuidui conseruationem Vitiosa omnino contra naturam cst, quae variis nominibus Desin pro causarunx effectricrem diuersitate nominatur. Vna κi ω , σLatinis caninus appetitus dicitur. Altera Bb imi, Graecis, a Latinis magna Fames. Tertia s μαλακια tam Grae P ' /'ς
cis quam Latinis Citta x Malacia dicitur. Non ulli Cilsam apica aue nomen volunt esse deductum, cuius plumae vario coloxe sunt tinctae : sic grmidae mulieres varios appetunt ci- , bo circaetertium impraegnationis mensem quarum ventriaculi tunica interior vitiosis humoribus est imbuta : tunc varios ac prauos cibos appetunt: alii Nero nomen derivant abusi i , i. hedera,quae variis plantis se implicare solet; sic
grauidae mulieres,vatiis cibis ac corruptis se nutrire cupiunt. Malaciae verb nomen, molliticio mulierum grauidarum de .
notat, quae modo hoc , modo illud appetunt: haec Mia, sunt symptomata facultatis animalis sensus tactus deprauatae quae inter se disserunt; quod caninus.appetitus sit villhersalior: Bulimus vero magis particulari: quia unicam tantum habet causam. frigus nemre, seu externum seu internum fuerit. & βρου interdum degenerat in animi deliqui uiam, & in partium exta ἷ'f'tremarum refrigerationem. Caninus vero appetititia leuiori .
frigore seu emcrno seu interno oriatur, & saepe degenerat in bullinu. Hic incipit cum fame, sed eam amplius coniunctam . , non habet, neque reiacit cibos ut appetitus caninus , scd-calore totus reuocato cos vorat,&consumit, & ales requirit.
559쪽
n, ha, in Caiata huius symptomatis, sunt frigus ingent externum;
i ii . qu te patiuntur qui incedi I t per nives , montes altiores bis ij. flante borea potus aquae gelidae, aut nivosae, fructus frigidi, & immaturi, balneum aquae frigidae reuocanio calorem in-.tro ab extimis lartabim, butimum parit. n, ha,ρ C uita canini api clitus non sunt simplices vi in butim, riviis, ara dixi , sed multiplices , nempe victus parsimonia, aut nimist fiet. diutinae famis tolcrantia, superflua vigilia, nimis veneris, Mbalneorum aquarum frigidarum aut calidarum assiduus Mintempestiuus usus: aut erennis aliqua Iacuatio : Nili quans febris, quae spiritum M calidum innatum ventriculi
n,ia. C uiae internae, ut plurimum sunt humores frigidi, velut
iis reisu. pituita acida, ut humor melancholicus,qui ex liene aut me sibus retentis oppleto, per vas breue refunditur in ventriculum, M appcaenciam excitat, qui oneratus copia cibi, rei j cit per vomitum , &nouum requirit, unde illi nomen : aliquando cibum rehcit per alui fluxum) adhuc crudum S parum immutatum. Raro fit ab externo frigore, ut bulimus. 3Alias cta calidis humoribus . bile nempe, M pituita salsa, quibus inducitur mordicatio oris ventriculi, qui suo calore acri fundisnt humores venarum , corpus siccant, & calfaciunt . Haec fames non sedatur potu vinim de alia fune quaeit a frigore) cecinit Hi p. aphor. M. sua. a. sed cibis restigera Mi- bus cum Gil lib. 4. cap. 7. de sympl. & primo ad Glauco nem. . Hanc famem etiam fieri possi a vermibus docuit Trallianus cap. 4. lib. 7. Iamuliere molestata appetitu eanino, quae usu hierae vermem reiecerat, S: sic liberata fuit. Pariter hanc famem accidere posse in febrium statu, & declinatione utan-nflauit Aetius lib. 9. cap. 6. 'th ta, , C Wi uixi sympto natis est intemperies stomachi , Misa ... humores vitiosi seu calidi scu frigidi fuerint, quibus est imbuta interior ventriculi tu nida qui neque vomitu neque deiectione facile excetnuntur. Vndbvia Varia horum humorum mixtio, licet non sit morbosa , est petentia tamcn contra naturam : hinc variorum ciborima appetentia: inra rum ut salsorum si pituita falsa: dulcium, si pituita dulcis acido- ἷ-rκm. rum M acerborum, si a melancholia naturali: Si ab atra bile, . carbonum scinctum, terrα, ostreorum testes , panni teris
560쪽
eotiorum M aliorum L natura abhorrentium: Si a bile amarorum aut piperis,etingiberis&s milium. Haec affectio Galeno x Aetio autoribus, pr nantibus aecidere solet circa o. diem a conceptu, S durare solet usque ad 4. mensem: quia primis mensibus foetus pauco vescitur
sanguine: ubi vero accreuit, tunc plurimo eget alimento , at - que tunc non omnino quod optimum eis e venis allicit, verum etiam aliquid vitiosi simul attrahit, hinc fit ut uniuersum corpus plenum es se desinat,& minori humorum vitio crucietur circa .m hi seni. Suecrescit tunc temporis portio emisidem humoris quae vomitione expurgata fuit, vel concoquitur: sic minus molestatur mulier. Haec affectio interdum vires adoritur, sed raro, quum humor vitiosus in os ventriculi est illapsus.
Signorum alia sunt conspicua, alia non :alia ab aegrorum re-
Iatu disci possunt, si aege reserat vomitum ciscamarum, salsum, acre, dulce, acidum, conspicua sui nuntur ab egestionibus
Haec duo symptomata saepe degenerant in vomendi con- De pia suetudinem, deinde in coeliacem, vel alui fluxum,vel dyssentetiam:alias in hydropen, syncopen, in soporem : inde mors subsequitur, nisi ab initio prouideatur:alias in tabem,ac moestissimam melancholiam. Si ab aliqua febre originem ducit,eius tempus est considerandum, si principium, augmentum, status, aut declinatio accessionis auteius remissio, aut exacerbatio fuerit, ut medic tio praescribatur. . . Ta ταλλοῦ λοπ ην δμα σω καὶα,- - γῶ , A M ολιγω, ολ γ-- i. Quae longo tempore extenuata sunt cor- pora , sensim reficere oportet, quae vero breui, breuiter. 'Hi p. aphor. 7. scct. a. ού ἄρα ον, or πι μαλλον τ φύαοι i. Non sitietas, non fames, neque aliud
quicquam bonum, quod naturae modum cxcedat. Hi p. lib. 2. aphor. . G--ου ira myreo l. Vbi fames, laborandum non est aphor. I 6. eiusdem sectionis. Λιαι, famem,vini potio soluit, aptior. a. i. eiusdem sect.Verum est si fames fit a causa frigida: At si a causa calida,non: sed cibis refrigerantibus ut dixi ex Ges .decreto locis citatis est cur nda. e. --, a Cum bulimus fiat a causa frigida,est curandus acre calidio- . uc , se
te ad siccitatem declinans. Sed in iis qui hiemis tempore pcr cub.