Bernardi Morisani Hiberni Derensis In sphaeram Ioannis de S. Bosco commentarius; in quo praeter authoris explanationem facilem, iucundissimae et vtilissimae quaestiones ab aliis interpretibus praetermissae, elegantissime et solidissime resoluuntur, e

151쪽

In Spheram Ioannis de S. Bosest. I23 riparte svi dixi Epicycli. Hinc directus Planeta

dicitur. Retrogradatio dicitur, cum Planeta videtur regredi contra ordinem Signorum ab ortu in oc calum , ratione motus Epicycli in inferiori parte Vincentis motum Excentrici. Hinc Planeta dicitur retrogradus. Has irregularitates habet omnes Planet ς ,Sole excepto, qui non haberEpicyclum,&Luna, quia licet habet Epicyesum, tamen ob veloci ilimum motum centri Epicycli iri Excentrico nunquam motu sui Epicycli ad aequat, neduvincit motum Excentrici.

Nota I. ex perspectius omne corpus luminois sum maius quando illuminat, minus illuminare plusquam medietatem minoris, ac pro induvmbram in Conon protendit & tandem deficere. Adverte tamen plus illuminare de corpore minore, quo est illi propinquius atque adeo umbram esse breuiorem, minus v. de illo corpore illuminare quo magis remouetur,atque adeo Vm

Bram longius protendi. Si v. corpus luminosium rotundum si aequale corpori illumiωato. illuminabit praecise medietatem in quacunque sit dμstantia, procedetq; umbra per modum Cilyncti in infinitum. Si corpus luminosum ci minus co poti illu minato, i lia natat minus inediet Mo,P- cedetq; umbra dilatando se in infinitu. Hinc se aiatur quia terra minoi est Sole, illuminari plus qua medietate illius eiusq; umbra in Conon porrigi. Eade est ratio de Liuia a Sole illuminata. Luna v.

152쪽

quia minor terra no illuminat medietatem terrae. Nota 2. Lunam vel modicum habere lumen proprium, vel nullum, sed totum a Sole, quia cusit corpus opacum lumen a Sole receptum continet &reflectit in alteram partem vel sus Solem.

Hinc illa diuersitas in Luna, siquidem in noui lunio cum est coniuncta Soli non apparet, quia tota illuminatur a parte superiori, paulo post incipit apparere circulata, quia pars illa quς nos respicit, incipit illuminari. De inde cum quadrante circu li, seu 3.Signis distat a Sole, apparet semiplena, ta-dem in oppositione cum toto semicirculo sine s. signis distat a Sole tota illa pars quae nos respici illuminatur, ob idq; Luna apparet plena, demum paulatim ad Solem accedens iterum minuitur. Dico i. Eclipsin Lunae fieri cum per interpositionem terrae inter Solem & Lunam priuatur lumine suo. Cum n. Luna sit longe minor terra, fit interdum. vi Luna incidat in umbrana terrae, quae ipsi lumen Solis surripit. Ex quo patet nunquam posse Eclipsim Lunae contingere nisi in plenilunio cum Luna ex diametro Soli opponitur. Dico i. Eclipsim Solis fieri cum per interpositionem Lunae inter aspectum nostrum, & Solem Sol nobis occultatur Ex quo p tet I. nihil reuera minutari in Sole per Eclipsim , sed tantum surripi nobis aspectum Solis pe rinterpositionem opaci corporis lunaris. In Eclipsi v. Lunari reuera Lunae irripitur lumen Nipsa immutatur. Patet 2. omnem Eclipsin Solis contingere in

novilunio, cum Luna Soli coniungitur, estq, in

eodem

153쪽

In Sphaeram Ioannu de S. Rosco. Irs

eodem signo ac gradu, unde fuit miraculosa illa Eclipsis, quae contingit tempore passionis Christi, quia tunc erat plenilunium. Petes I. cur non contingat Eclipsis Lunae in omni plenilunio, similiter Eclipsis in omni noui iunio, quandoquidem in omni plenilunio Luna opponatur Soli,in omni novilunio coniungatur. id fieri, quia in omni plenilunio vel novilunio Luna non est in capite vel cauda Draconis. Nota v. Excentricum c rculum Solis respondere Eclipticae, adeo ut centrum Solis sit in Ecliptica,& illam describat. Caeteri v. Planetae ac circulus Excentricus deferens centrum Epicycli deuiant vel in Austrum vel in Septentrionem ab Ecliptica , dc Luna quidem utrinq; tam in Austrum qua in Septentrionem deuiat s. g adus. Unde fit utEcliptica intersecet Exceniticum Lunae in duobus

punctis, quorum unum vocatur caput Draconis,

punctum scilicet illud per quod Luna fertur ad

Septentrionem ab A ustro: alteruv.vocatur cauda Draconis, illud scilicet per quod Luna fertur a Septentrione in Austrum. Cum igitur Sol semperambulet sub Ecliptica, ac consequenter umbra terrae proficiatur in Eclipticam Luna a.nunquam sit sub Ecliptica, nisi in duobus illis punctis, ratio est manifesta, cur in pleuiluniis & noviluniis ut plurimum non sint Eclipses , curia Luna neq; ex diametro perfecte opponatur, nisi in illis duobus punctis,neq; coniungatur perti cte, ita ut subtrahat nobis aspectum Solis. Petes 2. cur interdum in Eclipsibus non tota Luna obscuretur, et totus Sol non occultetur

he ideo

154쪽

116 ternod Mori uni comment.

Et Ideo fieri quia Luna non est persecte inca pite Vel cauda Diaconis, ita ut centrum illius isti puncto intersecti ovis respondeat, sed ad latus de partem sui tantum opponitur in directe vel coniniungitur Soli. Petes s. cur Eclipses Lunae sint frequentiores

Eclipsibus Solis λ

υ quia umbra terrete inquam incidit Luna etiam in ipso coelo Lunae est multo maior tota Luna, unde cum Luna in plenilunio est iuxta caput vel caudam Draconis facile incidit in umbra te rae. Lunae v. diameter visualis vel est minor Solis diametro visuali, vel modice illam excedit: underarius contingere potest , ut Luna supponatur

Soli. Petes 4. quomodo Luna in Eclipsi Solari possisit nobis occultate totum Solem, cum sit longe minor Soleὶ

id posse, quia licet si longe minor Sole, est

tamen illo longe deplestior,&rerrae vicinior, quo fit, ut diameter Lunae visualis sit aliquando maior diametim Luilae Solis, aliquando minor,&tunc non potist occultare Solem totum, sed si Luna directe supponatur Sol ita ut ab Oculo nostro linea recta transeat per centrum Lunae & centrum Solis, tuc circa Lunam apparebit circulus lucidus quod aliquando obseruatum est Solis n. liameia ter vitalis in auge Excentrici subtendit minuta Zodiaci 3 i .in opposito augis 3 . Lunae v. diameis ter visualis in auge Exi e trici, ubi temper fiunt Eclipses , & in suprema parte sui Epicycli subtendi eminuta 29. in visiva v. Epicycli parte sub tedit minutas c. Petes

155쪽

In Sphaeram Ioannis de S. gosio. 127

Petes 1. An alijetia Planetae & Stellae non poc int pati Eclipsimi in uniuersum non possit pati Eclipsim per

interpositionem terrae inter Solem&ipsos, quia licet aliquid luminis a Sole acciperent, Vt insiunt non ulli,plurimum tamen luminis habet a se ipsis. Adde umbram terrae non porrigi ad Stellas vel

Planetas s. supremos, sed priusquam eo peruenerit desinere in conum. Venus v.& Mercurius non possint obscurari per interpositionem terrae quia nunquam Oppon utur Soli ex diametro, sed semper sunt vicini Soli. Per interpositionem v.

Lunae inter aspectum nostrum & illos possunt occultati omnes Planet et & Stellς,quet in Zodiaco sunt aut iuxta illum. Petes postremo, an venus & Mercurius non possint etiam Solem occultare per interpositionem inter aspectum nostrum & Solem λυ non posse nisi exiguam Solis partem tegere, ita ut Venus, qui e duobus hisce Planetis maior

est, habeat diametrum visivalem tantu, Vt centesimam Solis patiem possit occultose Addo, istos Planetas habere proprium lumen longe copiosius quam Lunam ut quamuis Soli subiicerentur vix decerni posset aliquid de Solis lumine esse subtractum. Asserit tamen Iulius Scaliger in suis

contra Cardanum exercitationibus visum Mercurium in S ole instar maculae cuiusdam. Haec

de Sphaera dicta sint ad maiorem Dei Dei paraeq; gloriam.