Tuba magna mirum clangens sonum, ad sanctissimum D.N. papam Clementem 11. imperatorem, reges ... De necessitate longè maxima reformandi Societatem Jesu per ... D. Liberium Candidum ... Tomus primus secundus 2

421쪽

Monarchia Sohsorum II narcham sapientia efferendo , perorant. Eum nempe aut locutum cum Iove, aut Jovem in ipsis , nihil ejus consiliis esse sapientius, nihil perspicacitate magis providum. Ita naribus velut annulo inserto trahunt ad votum Satrapae, fitque Dorius Legatus Provinciae, qui nuper a dejectionidus ollisque tergendis faciebat. Similes sunt, proportione quadam, Praesidum in Pr vinciis , cum suis ossiciis 8c optionibus, & Gubernatorum in Urbibus eadem norma & fine , congressus Et hae quidem Majores universim censentur consuli tiones. Aliae minores , vel secunda consilia habentur in Aula Monarchae, re singulis, per regna & Provincias , Ρraefidum Legatorumve domiciliis 3 coram Vbcariis & certis Accensis, in quibus ea fere aguntur, quae ad mensas , dc reliqua Aula ministeria spectant; An quot fercula apponuntur , tot pocula adhibenda: An cataposta quae vocant Regia contusi di decocta, prae erquam Monarchae dc Satrapis passim porrigenda. An tempora prandii di coenae producenda. An rectae

coena more antiquo accumbendum, cultri singulis trimestribus ad cotem ducendi , dc sexcenta id genus. Verum hic non omiserim dignam majoribus rem. Comitiis , etsi minoribus peram sit. Venerant missi, a

Sencestanis caὰ populis, rogatum, liceret eis frigidam ex proximo Muraventi puteo haurire, quod aqua palustris, cui hactenus malo suo assuevissent , insuavem praeberet potum , dc praesertim Sirio urente , maxume insalubrem. Negavit Monarcha , audientibus relaudantibus Satrapis, dc instantibus demisse Sencestanis referri jussit. Majores eorum hoc potu palustri a sae-

inulis urus, nunquam de ea causa morbidos fuisse, nedum mortuos: praestaret porrδ eorum aemulatione fortiter, ac patienter durare. Commovit unum ex nos

sis i Monacusio nomen) tam iniqua repulsa 13 3c illico invidioso Elencho retundens s praestaret, ait , & Monarcham praedecessorum suorum exempla sequi, quorum nemo Regia quotidie potione Dianorum , magnis

422쪽

- i8 L. C. Europa ἰ1umptibus parata, usus, diu nihilominus provixit. Quod . isi a se facit tantis impensis, cur subditis iniquior est, , quibus frigida, reterquam labore bajuli, pretio nullo constat 3 Non defuit solertia nuncio , neque fides, continuoque sequuta vindicta, ut Monacusius exularet, nec nisi eo vita functo Scncestani beneficium frigidae senserunt, cessante Majorum respectu, & praedece rum apud Monarcham, de mccc suo , cum Satrapis

non remittentem.

Uximus semel omnia Solipsorum tendera in M,

narchiam proferendam , dc Monarcham exto, tendum. Id sane meris artificiis unice procurant: 'quid uid unquam boni rentur in moribus perMinis , ade derivant, nec aliunde accepisse . sed feliceate sua se adinvenisse gloriantur. Id jam in Gymirasiis quinque usii venit , ut compilatas descriptasque tapius ex verbo Europaeorum , Asianorumque doctrinas , si faciant. Ita scriptores innumeri in dies ut fungi enascuntur ; M si quid ipsi novi suo Marte cudunti,doxis scatet , ut mare conchiliis. Fuit , qui iiDventam a se novam , ut videbatur, 'uaestionem profligaturus , unius anni dispendio di1cipulos oneravit:. Quaerebat verδ, An barba felis unius esset speriri cum proboscide elephantis , cujus quaesiti Upendicem probi maticam edidk de antiquis Herosius in eidices conversis. ut hastis a-ntatis in Gigantes pugnarent Ad filiis redeo. blanet Monarcha Prantaticum suae perpetud assixus , nisi cum animi gratia aliquot lapa*des secedit ε, unde ad visitanda regna', nunquam λipsum effert , sed cum potestate mittit viros plerumque flocci, quorum ingenio res Regnorum stat , c ditque, Regna di Urbes non continuo territoris, stasparsas per exterorum Principum Provincias habet ;plerumque in meditullio, ita se miro astu , dc vallare

423쪽

Monarchia Sοί sermo. exterarum Urbium custodia , vitissimque In eas sub iugum ducendas velut e specula, jactant intendere ; de hactenus admirabili successii , modicisque quod huc

syeetat expensis evaluerunt, valebuntque in posterum, nisi Principes , ossicii admoniti , servitutem imminentem avertant, si tamen Monarchia scindi jam coepta non prius exscindatur. Hoc statu non sua solum . 1ed omnium aliorum Principum gesta, arcanaque CO silia callidi verritores resciscunt , & Monarcham per

occultos veredas edocent, nec quicquam tutius, certiusque reliqui Principes, quam ex ore Monarchae aD sequuntur : Habet hic Emisiarios ubique sagaces, qui Principum animos capere docti , ultro in consilia se penetrant , dc praeceptae opinione sapientiae trahunt qud volunt , scilicet specie in amicitiam Monarchae , re in obsequium & servitutem. Horum diligentia i tus Orbis facile Sol ipsorum sceptro hactenus paruisset. nisi effraenis dominandi libido prosperos successus co rupisiet. Qua Ρrincipes animadversa , tempestive caverunt , praeclaro honesti praetextu, nolle se tanti Monarchae muti gratia, unde de Emisiariis paulatim viam

praestruxerunt. Quare cum coepta lentius procederent, monui clam Monarcham , moderaretur animo suo.

futurum alioquin , ut praesumptione Emissariorum, qui omnia auderent, provocata Principum conspiratio Monarchiam aut everteret aut certe humiliaret. Sat notae jam Solipsorum artes exteris Principibus, a

dulandi fingendique technis pretium reliquere vilissimum Addidi, si meliora optaret , sub manu mihi esse consilium , paratumque exequendo studium , id esse, ut admissa Evangelii praedicatione Romano Pon- . tifici se populumque suum M universiam Monarchiam exemplo aliorum Regum dc Monarcharum obstring ret. Hic ille gravi supercilio interrumpens , Non I, inquit, e dignitate Monarchae Solipsorum ulli se o stringere, qui omnes sibi subditos velit : caeterum libenter Romanum Pontificem secundo loco se habit rum, sociique di commilitonis appellatione decorat

rum, si ipse legibus politicis Solipsorum honeste pMi s 6 reta

424쪽

4.2o L. C. Europatreat immuni Evangelio. . In hac forma daturum a tabulas authenticas , missurumque legationem , si primus eam Romanus Pontifex decenti submissione imploret. Plura in hunc sensum dicere parantem tussis

inhibuit, me verb intestina commota ossicii monuere.. Post horam reversius, Potentissime , inquam , Monarin- Cha , meliora refero , quid si Romanum Pontificatum

ditionis tuae secero , quid praemii abstulero ' Ad hoc

ille velut e veterno curarum repente experrectuς, ε altum ridens. Dum vivo , inquit, secundas; demo tuo me, ut primas obtineas lege faxo. Cui ego, ma-

sim mille capita detitorum habere in presentiarum , quam ad futura ambigere , bc intutd adspirare. Verinune consilium fuerit internecinum, vivant mistri ; dum tuo bono . forsan 8c adulatores aliquando resipistent. Hoc ergo cape consilium. Ex omni Dus, quibus abum

das , fiogendi. simulandi, mentiendi gnaris , mitte Romam , qui se in Aulas Purpuratorum callide insnuet, id sapientiae famam ineupatus, Reli nem quoque Christi omnibus omnia factus studio; reprae iret tectis interim mente Soli brum Sacris , ita lar omnem sectam paratus, si quando occurrat scripto se

tentiam edere , caute noverit , in quam partem acer Senatus inclinat, in eamque ipse pedibus contentimeat : quidquid animus veri in diversum trahat ; ita . f ιturum est , ut placendi studio . doeti inaeque opinione vulgatus, facile in Purpuratorum collegium' irrepari iisdemque artibus tandem ad Pontificatum ascendat. Is fi fuerit, fuerit verδ citra dubium , Romanae Eccle-,

siae Principatus potentiae tuae cedet , accedet. Et . ..

te Emislarius fallat, duplici hominem sacramento as stringas, ut jam Purpuratus , Sacri Senatus consilia' quaevis arcana, nullo secreti vinculo obstante, tibi pandat , di Pontifex renuntiatus nihilominus obsequio tuo maneat obnoxius. Habes solsum consilii : deinceps inere foro tuo. Audiit exultabundus, datoque oscula. immortalitatem spopondit. Postridie coactis Satrapis evulgatraue pectoris arcano, chm omnes miro

cum plausu assensissint, divulitatem gratulati, delectus

425쪽

Momarchia MDρ et x ex omni numero est Salinus Gevdolvis a , ad omnem horam , mentem , dictum , factum ipse fustissimus, qui Urbem aeternam copiosus peteret, atque in eam rem feliciter intenderet, additis etiam ex ordine plebeiorum b) fidis , & catis latronibus, qui gestorum

omnium observantissimi Monarcham edocerent.

toribus temporalibus Societatis. C A p υ T XVI. Varii rerum apud Solip os eventus.

SAlino a profecto in Europam , Monarchae dc S

traparum animos curae angebant, ne aut spes falleret , aut si Salinus ad Pontificatum pervenisset, vel ratorie illuderet , utpote venalem habens opiniosissinum in contraria mentem , di placendi studio omnia probantem. Quibus dum aestuaretur , certatim aderant , qui sales sererent. Et ibant quotidie in forum& compita , qui eos a peregrinis nundinati Monarcham oblectarent : forte advenerat circulator AEgyptius : hic in media platea ligneo crocodillo insidens, de Luna gerras serere. Ajebat Lunam aliud nihil esse, quam ingentiis rotundi casei formam , cujus quotidianum decrementum in Deorum convivia cederet, quoad veteri absumpto recens per mense,apponeretur , eadem forma ac magnitudine. Quae fabula ita

Monarchae arrisit , ut accersitum coram audire cuia

pido incesserit. Venit ille , auditusque di militis interrogatus , reddidit se eam doctrinam ex iis quibus comitasset accepisse , qui praeterm profiterentur in Coelo campos esse , lacte , butyro , de melle Inanantes , non nisi ad lacticiniorum frixorum , & dulcium jurulentorum usum. Illos pone adesse in foro', dichus 7 r

426쪽

' L. C. Europairos plura inaudita , si Monarchae luberet. Dictum Gim . vocati, ic admissi, Monarcham primum ador re , vultu subtristi , sed qui Philosophos decet, macie

reverendo , mox Senior Os patulum in haec verba lax, re : Salvus sis Monarcharum maxime , nostra, tuaque ,

si sunt, Numina te sespitent : de Gelo servavimus. meditari te Regnum proserre , ultra quam olim bella Gigantum sese explicuere. Adsumus opportuni si audias, & Regnum, de quo dixit AEgyptius , ditioni tuae subdituri : simulque exhibent auro argentoque pietas,sAbre divorum imugines. En cives Regni illius, quam decori, quam Vultu amabili, & augusto : brevi tibi sacramentum dicturi ; mox & horologia promunt curioie secta, de demensa diei noctisque spatia tinnule

loquentia. Haec , unt, manu nostra fabricata , solis cursum signant , morantur, incitant ut lubet : unde scias , quae nostra in rerum universi potestas , experimentum postridie capturus. Mane descriptas vario colore in muris editioribus horas selares , signaque coelestia monstrare , & respondentes ad amussim cum umbra gnomonis lineas, sonantesque momentis iisdem ex adverso malleolos cum ostendisiem , attonitum reddidere Monarcham. Et roganti quid praemii vellent, nihil aliud aiebant, quam de Regno coelesti pro cone ne verba posse facere. Annuit, M postridie coram frequentibus ordinibus de gloria Regis, de opulentia

Regni, bonorum omnium assiuxu , malorumque a

sentia copiose dixerunt ; contestati, facturos se Μωnarcham Regni Tyrannum , si dictis fidem haberet. Qui dis cum pruritu acceptis . vicissim ille promisit, adepto eo sermissurum se eorum potestati So

lem, Lunam , dc Stellas , ac ut regendo tempori per- , petuis praeessent. Convenit utrimque. Mox isti concionales facti, nec tempus , nec modum servare, si pius excedere, ec sua horologia suo sensu moderari. rarius contractis , saepissimὰ productis ad incerta spatia 'senis. Sed enim deprehendere dolum . quibus aures ad ventrem Satrapae ; sensit & Monarcha inanis , ad

quem esurientes Satrapae ; homines isti, quos dominio solda

427쪽

Monarchia Sol serum. 13 solis . horarum , 8c temporum donasti , si nondum inito Coela , misere adeo nos vexant , quid facturi sente4 adepto λ Nihil propius , quam ut productioribus

horis Iame , contractioribus apepsia necent, te quo-

. que tuo Regno , Quod in praesens possides , exuturi. tapedit proinde felcisse pacto, quam primum eos tota Monarchia facessere. Dum deliberatur , adsunt alii, dc admissionem petunt, dicturi quaedam ad palatum Monarchae. Introducuntur homines barba hispidi, cannabo cincti, nudi pedes, vertices rasi, epomidibus a tergo pendulis , de adorato praebent humilia dona.,

eras figuratas, chordulas contortas, imagines .cha

taceas iunio tinflas. Quas ut adspexit. Monaicta. An& hi, inquit. Coeli cives Z Quam dissimiles prioribus lNisi sorte plebeios referant. Iterum , num M vos promittitis Coelum, si fidem habeam 3 Affirmantibus illis. qua possent , si permitterentur Evangelium docere. nsensit, sed addito pacto , ne Solis , Lunae, Stellarum , ulliusque temporis dominium usurparent. Mirantibus illis, nec simile quidquam affectantibus, permissilis loqui. Illi postero die coram Monarcha di satriis de peccato primi hominis , de redemptione per Christum Cruci m breviter & nervose dixerunt. prolataque in medium essi e Crucifixi, omnibus non

admirationem minus, quam horrorem incusseriant: auditique clamantes , aut delirare , aut mentiri cent

natos sa) istos garrones , qui Regem Coeli Crucifixum

ybcismarentur . quem priores gloriosum praeicassent. nisi hic plebeius sit, .diversiis ab altero , dc ob noxamplexus, cujus Haeredem indecens est esse Monarcham, vel si dono cederet. Tum acciri juos Monarcha. cum mente sanos M verbis simplices deprehendisset. hiorum vaframentum conjeetans , .ut dolosi honorum 8c opum manticularii a iuga retraherentur mandare. Velum illi iam excesserant, nunquam redituri : nec meliorem centonatis locum relinquere , quod laus

Crucifixi Regis barbarorum auribus gravis & ab na

a De Capucinis seu Franciscinis oquitur

428쪽

L. C. Europaeἱ esset. Ut nihilominus in Regno manerent, quotidiana stipe victuri, nulli Que noxii ob cautan continud me.

subia Gmissis a ex Europa litterae.

Morte adfuere ex genere erronum , portitores lire Γ rarum ' compresse fasciculo mim ex Europa a salino , immani pretio angariati. Is snter alia .renun-

elabat Vibolesto b) de prospero suo in Urbem adventu , de bene coeptis , postquam simulata religionel ptismate tinctus in Vaticano fuisset, de annua peiasone contatuta, in honorum sustentationem, de opinione dominae antecapta , caeteriseue praesidiis ad soblimia gradum ostendentibus, nisi fortasse fata favorem Purpuratorum corrupissent. Id verb , febat , se m tuere ob non paucos qui a Sol ipsis proscripti huc sissent, & coram Principibus Europaen turpissima iata nomen Sol ipsorum traduxissent , irritatis' omnium . animis, qui nisi eversa', vel depresse Soliparum .M narchia , quieturi vix foresse. Nec sibi e re viam , ut respondemi, vel excuset, ni fictionem prodat, sed .m is ut vituperet, quando ipsi proscripti Salini po- tissimiim auctoritate dictis suis robur sussiciant. - λ-:cturum se nihilominus , si possit, ut clanculario scripto in vulgus sparso refellantur Pergit deinde ad h. jectorum praecipua capita. Solipses nulla nedum itibi.

tium , sed nec naturae lege vivere omnia Monirchae. libidine constitui, hominis neC Ore nec pectore Comstantis , semperque injusti , ut qui modestos premat, inselentes foveat, cujus gloria sit mancipio habere i genuos , dominari velle plebeios , nulla praemia princelare fictis , supplicia peratrocia decernere minimis erratis, nullo juris processu , sed temete M perperam: judicare s ficte agere , idem assirmare ; idem negare ;

429쪽

Monarchis Sol sorum. 423' iniquos delatores impune servate ; verbo , regnum impo enti affectu regere , leges omnium gentium sus deque habere , se unum mortalibus omnibus offerre , ac ut orbem terrarum sub jugum ducat , omni studio contendere. O quam mihi metuo, ajebat hoc loco Salinus , ne conjecto adventus mei scopo , luam proditorie ; sed hactenus cautam servo mentem , tuis tuaeque Monarchiae vituperatoribus obsecundans. Illud etiam acerbissimae iniquitatis plenum esse dicunt; plerumque per multos annos dire plecti miseros , nullaeis causa indicata cur patiantur, ne aut justitia se tueantur, aut innocentia. Interdum vero ex levissima culpa , quae verbo emendari poterat, Monarchae dc Satrapis invisos , tametsi alias dignissimos , ab tineri perpetuo ab honoribus 8c muneribus , ipsis insciis , nec monitis cur negligantur , eoque tabescentibus. Denique cum plures nulla legitima suspicione vocati in dis crimen honoris & famae . dc luere extrema omnia, nulla admissa defensione innocentiae. Quae si demum aliunde patefiat, non ideo meliorem fieri conditionem, sed laxata duntaxat poena permitti vitae aerumnota; caeteriim , nec absolvi, nec in inte um restitui , nec alio praemio constituiq, haerente semper ignominia. vexari : idque fieri, ne vel calumniatores iniqui talione , vel levissimi cognitores pudore teneantur. Quae omnia non nisi ex temeraria summae potestatis praesumptione , jurisque omnis humani, dc virtutis illius, quam hic charitatem vocant , nos italc nescimus, ignorantia committi clamant. Jam dc hoc in summa calamitatum numerant proscripti . se nunquam non jure potiores , semper tamen caua excidere ; quod turpe existimetur a subjectis vinci superiores , m nusique mali justitiam vulnerare , quam his notam infligere. Et ne unquam , sive conqueri in posterum musuri , sive gloriari vincentes possint, eos quam longis sime relegari extra Solis famaeque vias, ut ne audiri aliquando queat , in rerum natura alicubi sint , an penitus extincti. Ajunt horum omnium malorum fontem esse Monarchae Solipsorum perpetuitatem, quali

430쪽

C. Europes

qui omni iuri iuper est ; hoc jus ipse sibi constituat .

aeternum legere, nec ullius Numinis, aut hominis supra se potestatem agnoscere. Urgent proinde , ut collatis Europaeorum viribus Sol ipsorum imperium aut exscindatur penitus , aut limitato Monarchae rem,pore castigetur. In quam rem implorata Papae Romanum Principem vocant) auictoritate , omnia

consecta putant, ii his humiliato Moriarcha aditum ad Sol ipses Evangelio patefaciat : nec est argumentum praeliantius , quod Papam ad bellum Solipsis inferemdum , Principesque Europaeos permovere queat. Per. git Salinus se non dubitare suum quoque consilium a Purpuratis periclitandum , nec sibi aliud mentis esse. ut mentem non prodat, quam dictit proscriptorii approbare , dc Europaeorum regendi rationem laudar 'Hi enim aut in regnis succedunt nati Reges , ic -bus Regni utuntur , nil perperam agentes , sed Uu dentum responsis auscultantes : aut a populis leguntur,

di temporanei sunt; vel si perpetui, servare leges θ'

rant, suaque sponte coercentur , di sapientum consis reguntur. Nemo unus est , qui omniasilus velit, in

sit; sed neque Papa , qui, quemadmodum Europses perhibent, Numinis aeterni dispositu perpetuus est , di omni legi humanae exemptus , quicquam nisi ex Comsilio sui Senatus plerunque agit. Idipsum cernitur in Sacrorum coetibus , quos hic Religiosbs appellant. Hi ab uando perpetuos dicuntur tulisse Hegumenos, sed quam damnose experientia docuit : dc ne in posterum durarent, judicio Papae persectum est : neque hactenus visim , ut contra , ex temporaneis transirent in

perpetuos , quod id nihil unquam compendii, semper damni plurimum rebus attulit. Munt quippe hanc

perpetuitatem ferre secum , ut pauci admodum reo dantur ad regendum idonei, longaevitate Monarcharum spe sua fracti, ac interim Monarchae omnia miscentis potestate varie exerciti, ut paucis , nec Praemclaris aditum struat ad Regnum , scillaet quos sui m ris esse novit, nec ab exemplo discessuros. Contra temporaneis , per momenta ob oculos animumque Verrub