장음표시 사용
21쪽
qtuos delegare longilis a principio opus sitit; in illis scilicet, spa.
tio tam breui seiunctis a principio , nulla enormis alteratio timenda videbatur. Quare si arterias in oculo in venas videris, ita auribus item, naribus,& lingua , illas censeto partibus adscripta S caeteris, quibus organum constat, ut haberent ex illis, quo nutrirentur, membranis dicas, musculis, ossibus, in umoribus quin etiam,nequaquam neruo, falle in retinam expanso,cui phi rim una Osfecisset vasorum praesentia, ut in posterum videbitur. Quibus praemissis, de Tactu, eius organo, communi sensibus reliquis , facilius intelligi poterunt quaecunque dicenda' occurrent de sensibus singulis,quorum determinata loca.cle quibus deinceps, primum de Visu.
VIsus nihil aliud est, si Arist audias, memocritum, antEillum, post illam autem , Epicurum, quam imaginum rerum visibilium illapsus in oculum . Eo posito , plane constat, dogma vetus fuisse quod visus fiat per receptionem specierum, siue radiorum uissibilium, repudiata sententia Platonis, citoicorum .imo etiam Pythagorae, qui liacis radios, vel ignis, quibus obiectum primo illustratur, ab Oculo prodire arbitrabantur, quamuis de modo inter se discreparent mox iisden Loreflexis a superficie opaca obiecti, inque organum vis is redeuntibus, visum compleri assirmabant, adstruentes, mis las ab organo radios in obiectum , redeuntes in organum, potentiae, quae in organo residet, colores renunciare Vissibilium, magnitudines item, proportiones distantiae, caeteraque tam propria, qua in communia, quae offenderent in obiecto Quam opinionem iamdiu obsoletam, ac pene extinctam, rediuiuam fieri a Neotericis quibusdam audi, quos ad ita crede dum, inter caetera, vehementer mouent exempla hominum, atque animalium Quae in tenebris nil minus, ac in luce, atque no-
22쪽
eque, ac interdiu videre consueuerunt; quaedam etiam mctu magis, ex quorum oculis ni lumen prodiret, quo illustraretur obiectum, impossibila censent ut visus fiat quomodo
enim absque luce visus aut lux unde in extrema lucis alterius penuria , nisic eorundena animalium Oculis exeat Iam 1eles, mures, talpas , lepores, bubones, noctuas, aliaque nota uaga animalia, noctu videre magis, quam per diem indubita tum est. Quibus nihilominus occurrere non est dissicile quamuis enim concesserimus, ex quorundam animalium oculi prodire lucem, quae illustret obiectum adhuc tamen dognta Verus de receptione specierum visibilium , ratuna, firmumque stabit Patet laoc, quia, non quae ab organo visus lux effluit; sed quod redit lumen in organum, illud est, quod mouet, afficit sensorium, ad videndum excitat. Quare lux ab oculo manans, pro externa est, respectu obiecti reflexum vero lumen receptum ab oculo, visum facit Ergo per receptionem lunainis fit Visus . . Respondent alii nec inepte omnino ,9 lucem semper inesset aeri, etiam nocturno, aut saltem non pauca reliquias lucis, quas oculi quorundam animalium, atque etiam laominum, praediti singulari quadam structura, caeteras insueta , possunt suapte natura recipere, ab illis oueri, atque adeo assici,immotis interim, vel nilail affectis oculis caeterorum, siue animalium, siue hominum propterea dicunt scri quod noctu cernentia haec Maim alia conniueant, iam lux scii get diurna reluctante Organi ratione qualiscunque ea sit, siue praestans validitis,sive in lirmius lumi nisiberioris vibrationes. Vtcunque vero ista probabiliter dicantur, impossibile etiam est asserere, lumen illud, quo Obiectum unumquodque illustratur, ab oculis mitti, distanitissima cum videamus, ut stellae sunt firmamenti, quas me hercle exiens ab oculo hominis lux non angit, vix tantorum corporum luce perueniciat ad nos quot una magnitudinis comparetur Oculus hominis', vix puncti quidem indivisibilis rationem trabeat, vel respectum. Adde, quod obiecto in cenebris Videremus omnes, viderenta talia cliquauenam quantunilii adstiuas,rtu luminis ab ocu
23쪽
II qaorundam animalium,' hominum effluere poge, ab aliis
minus, adhuc instantia viget cur enim ab oculis quamplurium simul animalium,& hominum id ipsum expectari nequeat,quod praestat oculus alterius,luce uberiori perfilsus. Verum,prae caeteris, experientia ostendit, Visum fieri perreceptionem luminis, ab obiecto renexi, eoque moueri primum organum, postea animam, tantea innuimus. Ut hoc experi mur, cubiculum paremus, quod omnem lucem, lumenque respuat linde fora naen aperiamus angustum, inpariete, aut fenestra , quod et facilius, atque huic aptemus lentem crystallinam,licet neque hoc omnino necessarium, cum solum apertunt foramen essectum producat, quamuis minus exacte, etenim, si1 debita distantia , quam mutatione positus comperiemus, radios ingredientes perforamen colligas albo linteo, vel papyro , extra vagantium obiectorum imagines pingi videbis i
Hinc certum eme videtur,d sensus testimonio comprobatum, copleri visum receptione luminis, prodeuntis in Oculu, a visibili quomodocunque illustrato, tum a se, tum ab alio latqui lumen ita receptum, visus organum formale statim mouet, motusque idem percontinuas partes organi ad principium irrepit postmodum animain ipsa mouetur, cognoscit speciem illam naotus, qui ad ipsius usque atrium ascendit; quae quidem omnia in instanti fiunt, quamuis per partes, di loca successive continua vibratio procedat- Atque hic data occasione, obseruo, instans illud temporis in indivisibili non consistere, ut omnem mensuram respuat, quod potius exiguum tenapus dicendum foret potest enim comparatio sieri inter instans visus, Sc momenta tena portam, quibus expcrimur sensus alios absolui V. G. quando tormenta bellica, vi ignis, globos explodunt, praesertim a nobis longe remota incertum est, nos multo citius videre ignem, cum strepitu, pilam eiaculantem, quam strepitum audiamus; quomodocunque id fiat, sussicit ad demonstrandum assiampium , sensus omnes, eadem mensura temporis non compleri quamuis probabi-R sit, liscrimen nasci ce quod lume,cuius aetherea substanitia.
24쪽
i Is SERTATIONES ANATONI. vibrationes suas in organum insem ςς'ς b
in norii distantias inaequales a principio underio eandem substantiam in omnibus, Vel substam im Q non esse quippe mollia magis, quae magis prox mi origini, Inu' iero quae distant magis; huac illa,moueri px
tius ista tarditis,in minus. Quare, cum sciat, priusquam motus organi in principuam peruenerit, ce
lli or erit ab Anima illoruia: sensuum perfectio, quorum Iga na principio propinquiora sunt. Hunun Odi ux O g 000 uisus est dem n strante aut opsita, cui reluctari quis possit
Similis ratio est celeritatis maioris,' minoris sensus in speciebus stagulis, scilicet proporti temperamenti, uultantiae organi sensus eadem ignibus non est propterea etiam,mo tus, qui in illis fiunt, eandem non seruant Op tionem tem- po is Idcirco liuitilem ego quaestiolae in illam facile dixerm , rasistantiae perationes quinque Senluunt m actione , an Dassione magis cum sensus omnes patiendo incipiant, actione perficiantur haec animae illud organi est. Anima si quidem agi',&sentit per orgatrum; haud quaquam vero Organum Pera iu- Nihilominus, ideas uisii bilium in oculum impriini, illis quo vin i ad unguem formale Orgamini necesse est dic pingi ad nil tem, haud nescius, quod colores, quibus obiectuna repraesentatur, aut pingitur, ex uariis refractionibus lucis, ubindGetiam ex cona plicationibus uariis iacis, umbrae producantur; ouod non de apparentibus tantilari se dic de realibus dictis constat tuerilis namque distriactio illa de coloribus realibus, 'p- parcuatibus, quorum ratio una, eadem est ut propicrea, uel reales orianes, uel cuncti apparente dici mereantur. Quod si quispiam existimet, rubrum V. G. colorem in rosa ex eo quod rubro colore tinctam uidea inus, allucinabitur profecto sit enim successive color, dum luinen aliter refractum in ta i superficie, & rcflexum rariter, sub eadem proportion ,
25쪽
peculiari quodam modo organum assicit mrmale in successiith
partem eam mouet, quae simul est organi principium, Iedes animae incumbentis sensus muneribus quae mota certa ratione. a spiritu, paritet sic affecto, speciem concipit coloris huius, vel alterius cum tamen omnes nihil aliud sint, quam lumen ipsum
refractum, atque reflexum, motumque multimodis. Quam Veritatem, miniis tamen probatam multis, aut minus perceptam, passim experimur, confitemur omnes, nec tamen Obseruamus quando enim rosam dici audimus,&violam legimus, quis hominum tam hebes est, etiam ex plebe, qui floren hunc,&illum non intelligat, ideoque statim mente non concipiat colorem, odorem, figuram, magnitudinem, tum rosae, tum violae,atque sibi eas propemodum videre, it facere non videaturi cum tamen voces illae, cliterae,coloris rosei, violacet nihil exhibeant odoris pariter nihil, nec figurae, magnitudinis, quorum omnium signa tantum sunt, eaque noninambus hominibus, sed idem solum callentibus dioma. Quod si aliter contingat pronunciare de coloribus, talesque in retina asterere, quales anima concipit , altero me hercle oculo opus sic erit , ut docte Cartesinas, qui colorem, caeteraque obiecti videat in retina .
Quod si anima est, quae in existentia apprehendit, ex signis, quibus moueri taliter assueuit, minus etiam neces artum erit quaere re in oculo organum , quod inuersas rerum imagines, quales a crystallino exeunt in retinam, successive dirigat, cum id omne
Anima praestet ope spirituum, ipsam se veluti dirigendo per easdem lineas, usque in partem, a qua prodierunt, ut propterea talia visibilia apprehendamus,4 videamus, quales sunt superficies reflectentes lucena. Et quamuis non desint, qui ob imperitiam Optices, haud ab stirdum existimenta sterere, incidentes in Corneam radios primum inuerti, dum decussantur ad ipsius superficiem, qui mox dirigantur, ubi iterum decussantur in crystallino . Vel, ut alii volunt, inuersam a crystallino pyramidem, a subiecto vitreo dirigi Nihilominus, falsum esse istorum commentum , primo
ocularis obseruatio stetulit deinde etiam impossibile, optica
26쪽
ratio demonstrat iidemus enim, inuersis imaginibus , delineari retinam,aut pingi hoc pacto. Ex oculo bovis, utpote facilioris praeparationis, detrahatur schrotidis pars posterio , atque etiam rhagoeiclis, obuersa soli, aut lumini Cornea, spectemus in nuda retina imagines inuersas profecto eas obseruabimus; si distracta retina ad dcbit1 distantia, alba applicemus papyrua liqi in ea de imagine specta-binatis inuersas quod etia Crystallina lens co firmat;appostata na-que Obscurae, ac tenebrosae cellis foramini,ingredietes radios dii colligit in papyro, aut linteis albis , horum superficiem extra versantium rerum imaginibus pingit quidem, attamen inversis. Neque in dubium reuocat rem certam experientia mala ;quod enim videant aliqui inuersas , ut dixi, imagines, ex lente in papyrum transmissas, componi iterum, perfecte dirigi, si lens altera adhibeatur, propterea existimant tale quid in oculo accidere posse hoc enim nunquam continget lenti, si immediate alteri applicueris; quod utique fiet, si ad certam distantiam lentes disponantur Letenim docidistantia esse debet, medii discri. men, si velis, vi pyramis decussetur iter iam , dirigatur; quae duo neque possibilia in oculo sunt , neque animo concipi pol sunt Ratio etiam Optica rem aliter se haberena on posse facile
conti incit, doneque Naturam Omnibus Viribus suis hoc pilan , praestare potuisse, ut pune hi c. g. visit bilis A. duae imagines fiant ab oculo B. H. Cuius rei dena Onstrationem hic subnectere placet, a praeclarisii in Geometram. D. Iacob Gregori Abre- donenti Scoto exhibitam quod non nullos audiana Viros Philosophos , Geometras egregio contentiosius contrariam sustinere sententiam.
Sit itaque Oculi axis D. H. Cornea tunica C. B. eius Centrum Ε. Hanaor Crystalluatis F. G. eius super lacte posterioris Centrunt: manifestum cs ex Obseruatione Anatomica, E quod est ciurum Cornea , est interi quod est Centrum posterioris superficiei Crystallini M Oculi fundum H Dum punctum A. radiat in oculum, eius radii A. B. A. C. ingredientes cor . neam, nempe diaphanum aere densius, refringuntur a rectis A. B. O. A. C. N. Veriti perpendiculares E. B. . U. C. I
27쪽
rectas B. x QK. concurrentes in protractam rectam A. F. in puncto Κ hac lege, ut quo densior fuerit humor aqueus , eo propius accedat punctum . ad centrum E sed nunquam, nisi diaphanum fuerit densissimum, incidat in E quoniam solum iu hoc casu, radius incidens refringitur in ipsam perpendicularem,
etiamsi semper ad eam vergat. e. g. si densitas humoris aquei, fuerit eadem cum densitate vitri, vel crystalli communis, erit E. N. dupla semidiametri . E. si vero sit eadem cum densitat aquae communis,erit E. . tripla . E. nempe supponendo punctum A. longissime distare ab ocul, si enim prope sit, longiora huc multo erit recta E K. neque ab ulla refractione radiorum C. Κ. . . in anteriore Crystallini superficie F. G. potest Punctum concursus . cornea appropinquare, sed potius ob illam refractionem, longius a cornea recedes; quoniam radius B. K. in L sortitus refractionem minorem, quam C. K. in α. non adeo inclinat versus C. . post refractionem, quemadmodum ante; ideoque longius distat eorum concursus a cornea. Cumque .seu puncti visibilis A. imago longius distet a cornea, quana E. i longius, quam S multo longitis distabit, a cornea quam S dc ideo Κ. propius accedet ad crystallini superficiem posteriorem, quam eius centrum S. ideoque radii prouenientes a punct K. nempe radii puncti visibilis A non poterunt congregari in aliud punctum, seu imaginem, Ope humoris vitrei , etiamsi densistimus esset, si eius superficiei concauae, centrum S. vicinius non sit superficiet,quam punctum K. ex quo proueniunt radii. Ergo ab oculo fieri non potest imago altera, quod demonstrandum erat; stenim in lago ei nihil aliud, quam radiorum eiusdem puncti visibilis concursus, seu congregatio.
Atque eadem demonstratio fieri potest de uno quo Que puncto alicuius visibilis; ilia exempli gratia , radii . P. . Q prouenientes a puncto K. Licetis Κ. P. V. V. Q. R. reti inguntur in punctis incidentia P. inversus perpendicultae S. P. X. S.
Q. T. in rectas P γ. N. Z. magis divergunt, quam ipsae perpendiculares . . . . Chare cum perpendiculares concurrere non possint versus . . quia divergunt a puncto S.
28쪽
multo minus concurrent P .ωQ.Z.quae magis divergunt rectisi ossis perpendicularibus S. P. X. S. Q. T. Cum igitur radi non concurrant, idest recte P. γ. M Z impossibile est, quod maago visibilis altera fiat in oculo, si imago nihil aliud sit, ut
antea ostendimus, quam radiorum concursus, seu congrega
Cum itaque aut fiat,aut inchoetur Visus ex contactu luminis, seu radii visibilis, prodeuntis ab obiecto, k in organum formale incurrentis, scilicet in retinam, certum illud erit, quod ad visum edendum distincte , non confuse , necessariunt sit, Vt partes luminis distincte prodeuntes a punctis distinctis obiecti illustrati, hoc enim visibile est , in puncta totidem re-imae serantur. Hoc autem, quia appulsu, ut dicunt, vel irradiatione clirecta fieri nequit, propterea assirmandum, nos refractis irradiationibus videre; nam si lineae prodeunte a quolibet puncto obiecti tenderent directe in sensorium, cum puri ctum unumquodque Obiecti illustrati, centrum sit sphaerae alicuius radiose, a quo videlicet radi innumeri sparguntur sphaerice, necessarium esset consequens , quod si punctum quodlibet sensorii, ab unico obiecti piincto illustraretur , id ipsum etiam praestandaim a stiti tis reliquis, quae nant in Obiccto.Qirare, prodeuntes lineae plures a punctis pluribus obiecti, atquGdiuersis, in eadem puncta sensorii, tantum abest ut belle sensorium mouere possent, hoc est distincte, quin potius Obstrue. rent,omnemque corrumperent spem videndi. Neque pollibile esset natura huic incommodo occurrere , quamuis Omnipotens esse dicatur supcrficiem machinata stet aliQuam, qua incidentes Via radio partium Iunctorumve diuersorum ab inuicem seiungeret , distinctos quo transmitteret in sensorium . Plana quippe prorsiis esset inutilis concaua , paulo in Is , quani inutilis convexa V tuque utilior, attamen ripsi insuniciens, nisi capax simul esset mutationum maximarum , pro diuersis distantijs obiecti , hoc autem in unica superficie haberi nullo modo pote
Refractionibus itaque, dc quidem tribus diuersis opus fui
29쪽
concludunt, qui melius sapiunt Dioptrici in Cornea, nataῖinanteriori superficie Crystallini, altera,in posteriori, tertia , .m' si instes , aut petas, num Natura potuerit structura alia uti in oculi fabrica, reflexione unica id ipsum obtinere,
mesias forsan, quam quod refractionibus totidem emendicat. Affirmative responderim, poterat enim natura ita effiager oculum , ut eius parte aliqua omnino tersa, & summe polita, non tamen diaphana, ingruentes radios exciperet, veluti in speculum concauum, quos reflecteret ad superficiem retinae adiacentem cuius tamen positio alia omnino debuisset esse, quam sic nam ante speculum, non infra, aut post, idest ante partem analogam speculo, ponenda retina fuisset, in ea rem, ut reflexos admitteret radiis , quibus pingeretur , quod nec fieri absque noxa multiplici poterat. Primum, positio talis Retinae, corpori sue ipsi analogi , multorum visibilium irradiationem , vel illapsum in speculum, interpositione sua, prohibuisset. Deinde, satis tuto retina custodiri non potuisset aluc extrinseca, si aliter sita esset, ac est reuera Propterea natura de singulis sollicita, quod dissiculter fieri poterat, ut scilicet reflexione sola videremus, omittens, refractiones elegit, corpusque refringens, miro artificio, statuit inter obiectum, corganum forinale Visus, ut radios omnes prouenientes ab eodem puncto obiecti, dum cogit in punctum unicum, tot post se coitionis puncta produceret in superficie organi, puta Retinae, quot sunt in obiecto puncta, etiamsi insitu euerso, idque ordine eodem, semper seruata eadem proportione distantiae, ita videlicet, vidistinctis partibus suis , sensorium partes obiecti distinctas per illud excipiat,aut ab iisdem, quod idem est, spiritus assiciatur distincte, qui per interititia nerui diffluens, partes retinae insidet diuersas; hoc quidem multipliciter, pro varia luminis ratione, diuerso modo assicientis, mouentisque minimas partes, aut puncta sensorii, unde colorum diuersita te emanant, quibus obiectum Videtur pingi cum tamen nil tale sit in obiecto, praeter illud multiplex superficierum discri-naen, quod antea innuimus.
Talis itaq;necessitas est humoris Crystallini, seu lentis,ut vo
30쪽
cant, crystallinae, qllam natura sub determinata quadam distam tia, ante retinam, in externa scilicet fenestra oculi statuit, quodam communi vinculo, laxo tamen,&mobili, ita devinxit, Vt cum lentes omnes,quae refringunt, post se radios cogant in punctum, ad certam aliquam distantiam, pro ratione convexitatum , atque id semper modo aliquo determinato , vel mutato saltem leuiter, lens ista oculi praelio, pro usu essis possit, ac moueri non nihil, mutari, si hoc ipsum refractionis ratio expo-
Et quia cauendum erat, ne parete lunam is, nempe radu ab Obiecto prodeuntes, declinata lente, irrumperent in retinani , eamque appulsu directo, Ob id etiam inde terminato, assicerent, seu potiti confunderent, natura, tunica dura,& densa, Scit rotide dicta Graecis, ex meninge dura producti, qua neruum opticum inuestit, cellam oculi comprchendit, errantesque ita,' extra terminos crystallini incidentes radios sua opacitate exclusit, duritie simili ac densitate ipsius parietes cellae visualis stabiliuit, quos ad sum crystallini, e tantum loco aperit sphaerice, ubi lumen subire Oportebat in crystallinum Quoniam Vero properantes in retinam radii, eandem trannmittere facile poterant, quod subdia phana ea sit, dc impacti illi in superficiemicli rotidis albam, ptopterea dispersi , aut rel4exi ,
ferri in partes alias retinae, easque iter una illustrare, quod absque confusione non contingeret, parietes plos, tota ni scilicet superficiem internam Sc lirotidis atro peristromate induxit; iri lumen morari cogitur in retina , cuius reflexi qualiscunque prohibetur quae necessitas pr.elertina filii unice alterius, quam Graeci Choroiden appellarunt ea prorsus racione , qua tenuem me ningem crebri cuius soboles ista cli, Choro idem dici ob.
Patet igitur ex dictis hactenus, qua Via lumen in organum tendat. quomodo a particulis prodiens visibilium determinatis in determinatas appellat sensorii particulas, quas lumendum mouet, cisiicit ni odi determinatis, determinate videre facit, certamque visionem producit. Caeterhun, cum ad perscctam Visionem edendam, praeter odi