장음표시 사용
21쪽
Oratio. Iuerit an istis, qui in ea non laborauerint' fit existi
matorpicturarum quanta in umbris, Onta in eminen- ijs , quanta etiam in colorum arietate UILLI, quae meorum oculoromisci in fugeront fossim ac octilorin 1cthram intenderat , multa aut In m9no romatis Mi hic . Vichaelis 1 aut insimulachris ortus Nao Angelu .nis,quae e lumine, quodpennici omirabiliter adumbra Naon.
resolet,exilire et identur aut in colorum lonocini, Rapha α, 'I binatis persticeret, atque ostenderct quae ego ne suspicare quid m. Deberemne igitur ego rer; quae asteus
etiam eorum , qui sim paulisper aperti, percipiuntur quoniam a me aspect us iudicio remota siunt; etiam aiudicio exercitati hominis importuna quadam pertinacia remouere S A ij, qui colluetudinem adhibentpicturis tantam iudicanius praestant rudibus iudicio quid dice Anqεlu, mus de artificibus' quanta ni hi Angelus tinensiis risi Architectura, cuiusfacultas in eo umma e et in per picuis ostendit, quae ego antea non videbam tantam vim habet experientia, totam alicuius rei magnum , ardons in*0Πη que Audium , tantam Huius artis occupatio neque istis quirititibus magis quam j rem a re distinguimus, his nis
tenebris erumpit is unis ibi dormiuimus, do mimus 'μμ' Neque id mihi mo,it me; cui etiam viri mediocri δε- trinapi sanscientiarum eloquentisque cognitione;re-rhm , verborumqueperatum audeam dicere aduersarios
ve/o ignaros; qui doctissimi atque omni pene laude tim
istum ciarissimi sunt id ergo est nouum me in rebus,
22쪽
nouum in ver&s ministrandis aprificem, etiam ludor,neis' id dicam, me restabat, esse tamen confiteor. Cuius ars, quae e Dei munere nun rimcim profertur, est quietam ad omnes nostras cogitationes prompta rerum,uerborumque ministratrix. Scio equidem hyo eadem in multis iarissumma esse,verum ipsis tantum utilia nequeposses eri,uic teris nis temporis diuturnitate, magnis ue labori-lus efficiantur communia. Verum utcunque In messint, quis sonisque relinquo iudicanda ea tamen ipse, 67Vie sunt, uno die cuilibetparata perinde ac me hi sepossimi. vhi ,3 mirum est,quod in ea ipsa re, in quam hi utri lecti sit rant C si i/7 ipsis antecellere diaerim. quoniam risi acteis saepe uua eademque res plurei arteis uersis quid m
tionibu rationibu jubryci pote)t. Ego igitur, qui rebus,qui etiamiq. 3ς P que, bustatim inuemendis,iudicandis , dg onendi permultos annos me non mediocriter uersatum esse non inscior litem agito cum viris, qui earundem rerum, foram limque uerborum et u hac nostra aetate maxime florent ad
quorum dicta veniendum est, ut apertim resso onommearum rationesse ' icti fant. Ut dicititant id, quod ego Regi onarum iterarum cupidissim proposivi , tantum abesse, ut con emanci sit ut nonsolamsit halendum incredibile sed etiam quod rerum natura nosatiatur. Proposui aute casta tam, incorrupta dicendi facultatem, quaesorenti imis teporibus gult, ita ad manus ut quid quidposthac sensiι, aut cogitatione comprehendet; si msapientisimis consilijs ijsdem verbis instribus , quitur ornati sim scriptores si Iuxu, sin m. Uno negotio, cum
23쪽
Oratio. fvolet, enuntiare possit. Aiunt enim, si idpotuisset bruq dat quis non d fuisset, qui acumine ingeni praeditus
tantum honoram mihi praeripu fit umma quid in cura, ardentique studio id ante a me coqustum ratione animi, laboribusque comparatum , , tu nim in luccm prolatiἱ fuisset Hocpr terea a me requirunt, cur tandi in tenebris delituerim ' qua ue node illa rem tam incredibit m
Hegi proponerepotueram quoniam ego vereor,nevir mirabirogantis sit tam mirabilia pius posi ceri lapsi, crimen postid i agnoscentis tacere non 'ebs, prius any omnia,quam UiRegi fudisse danda es mihi quadam ratione, moderationeque opera, ut summa rei ovisse, Re cognoscat mes demseruasse divos ex relus indicandis, qu existimandae veritatis amplissimam copiam dabunt me ab errore alienum cir cum omnia Deo feram, nihilque dicam ad me pertineres r te vigilias, nulla esse arrogantia pota Distribu tum quibus de causii res onsionem meam in quinque par pa ei reis omnino diuidam . Primum nim ostendam Ap ' ' 'dona nobis diuinitus, non omnitus eadem nor ue si Musis Vςysi. statibus omnia contingfre ut spIe ac um putent om hu Saetam culpam in Deum conferant quipotius mihi,atque ibi do sui aetati, quam ipsis, aut ab tempore donum hoc fuerit 6hedili impertitus causeamque qua, ne es alione torperem, Regi maximo, cum ei co luerit, bonopusnc ex comm ignorationisomno perrecitu in . Deinde locebo rem non siti mpotuissiferi,sed etiam non ahenam a natu is ne
que a consilio Ciceronis fuisse. Tum ut recite intelἶgan-ιur, qu mihi ab aduersari, obiectia sint, cum de isdem consi-
24쪽
consitast, lysdemque verbis dicebant, ea dicam Himitatisne, quaestitu maAime necessaria sunt quaeue uisores omnes quos legerim praeteriere d monstrabo me, ut rem tantam e tenebris euocarem, in tenebris ei diu ope ram dedisse. Postremo planum faciam, me nunquam modestiam exuisse Luibus cognitis non dubito quin setis stet e rem certam esse , eis quae proposivi verissi ma meque etiam verecundiorem, qua ortasseeputant, tit se Positum sit hoc primum,me idcirco non dicere donum 6 a P Loca Deo in mesuxije, quod velim perinde caeteris ity
de ipsa inuentione,quae Dei tota est,magnisce me 'rcu picis me qui huiusfacultati, desiderio minime, iis pro Deilauibus celebrandis demonstrandis,perhadendis rare debeo inani etiamfloria rerum,quae ad Deum tant ὴm re erri debent, tete me tenear. Neque Emper diuina
ui mod dona ad hominivrobitatem adicinguntur ope
perelotest flagit os hominum fedita , ,hmvj, lim Lelucis, ad oestaurari. Quid 'legistis fio Deum etiamfuturorumprydicitionem in eos homines contulisse,qui impietate, atque mala cupiditate doluebant. Iste certe, culusa stas iritu ducta loquuta est, impurusintq; impiusfuit: septem n m aras ibi ergi iussit nihilominus Deo monenteDtura mutiatur. quid dicam de isto, qui treispueros inferuentisima ornacem coniecit quo enibus atii eae nu
25쪽
oratio stuo; pplice se aduoluere noluerunt uidet amae ini
quiore eius filio ' veruntamen etiam hi ventura prostra rant. Id enim tantum lumen extinctis eteris inter scelera, tanquam inter nubes coruscabat cuius rei causeam, inon desint, qui assignent, ea tamen in diuinae voluntatis arcanis a nostrarum mentium imbecillitatestiuncta num rabitur. Cum g tu haec longe maiora non emperpnLchre locentur non est quod aut ea qui habent se tanquam caeteris Deo amiciores adtent , atque superbiant aut qui non habent, etiam de diuinapotestate id,quod non labent , imminuant Sed quid per pacem aliud eudicere hoc vobis non probari quam aut de me mage sentiarer de ipso etiam Rege non bene cogitares aut Dei potentiam mea causa extenuare ' Cum enim omnem vestram sententiam in nam negationem coni iris hac una idem meam, Regis iudicium, Deipotectatem indignetiditis. Σύ igitur negationibus torquetiri qui, ni scio certissimam esse, qui ipsam mente manibusque teneo,sicuti mox vobis opportune aliquo modo declarabo. A tanti Regis testimonio jlectitis quipericulum fecit, qui cmpraedicauit , qui ei etiam maximhm honorem habuit. A Dei potestate nounm hoc opus, tenue hoc munusculum assimiatis cuius tantiιm orbo Au 'lendor leni molammantibus 'iritibus repletum, tantum ignis, tantum aeris.
tantum volucrum, aquarum, piscium, terrari , ani Ditidis, mantium extiterunt. Sed ut coquo eat, diuersa dona abzno eodemque biritu in homines conferri , attendit spiri
quam o ter ingrediar ad aperiendam rationem et Ita tis.
26쪽
dona, spiritus a me Vnus. Duo dotium genera ad humans societatis vrilitate, conseruationem' nobis a Deo tributa. Dotes noaequabiliterin 1ngulis sed in aliquibus talam modo seorsuvidis fusae
Iulii Camillitis. Cum conspicitis pratum aliquo diuersis dissinctum
herbarum florumque coloribus in oculis obissit totus orbis terrarum, in quo aeque variumgenus hominum est, ac herba, a flores in prato . Atque t totum pratisium unum, eundemque humorem diffundit,unde diuersage nera herbarum floruratque alimentasumunt: ita tamen , mi quaelibet herba, quibhet flos suo quodampropra colore terrampingat suo odore glum repleat sua etiam quadam virtute Tigeat ita hominesvm,eodemque diuinos iris, potur quilibet tame apros a natura, quam ex materia, atque ex steli strahit , ei acceptum p;ritum re accersiit; a quam ab ipsa natura admonetur ponite etiampluviae exemplum ea certe cum uniusgeneris sit tamen in vitem decidens , vinumgignit; in oleam, oleum
in pomos poma instentes vero non olum roseas, si id etia, quod simile a verbis, quibus mepto itis are Pamlus diuersa donas iritus, tritin tame unum esse docuit
Verum id fortasse magis planum siet si quae sit dono si
diuersit. , ponetur. Iste igitur qui nostrocreaut cuius beneficio cylum, terram, maria videmus; duo in primis dotiumgenera adhumanς cietatis et tilitatem,conserua tionemqtie nobis tribuit quorum alterum in aliquos mortalium , non in omneis atque adeo in huncplus, in illum
n tuus diuidi cile passus est . alterum in uniuersis ho-m:nibus ita esse voluit commune,ut non solu/m quilibet e dem rueretur ed nihiI inter hoc atque illud JArilutum interesset. Itaque dotes,qu non aequabiliter in singuli, i
dentur dissus, sed in aliquibus antiἰm, quasi ad faculta
27쪽
Oratio. IItem anquam notatis, designatisque artessunt omnes non
modo praeclarissimae sed etiamfrdi re3. Quare non videmus homines ea laude ingeni, in ingulis artibus fore
res ut qui in medicina ingenioso:eli, in re rustica etiam atque in caeteris valeat quia ita omnes homInes, m
dici, , agricoti fuspent sediu multis duos, aut treis me
dicos,atque duos, aut treis agricosas vidimus, qui illi omnibusunt iis qui neque curationi humanorum corporu, neque agro colendo praesunt atque in ipsis medicis, i ipsisque agricolis, ut aliquis inter omneas,acesiat; aliquis inprimis habeatur aliquis etiam infecundis ertist,atque in ultimis numeretur necesse e l. Neiu simulac munera latur commoda Deuς, quae laimus, ahcm; eum conIinuo medicum aut agrico infecit se tantumstmina ingeni, qu aut a medicina, aut ab agricolatione essent argitus est. Quid etiam praemium ijsposcetur, qui bonosuu co rem aliquam benegerunt quorum studio , digentia, operasubactra ingenia, tanquam agri nouati, atque iterati sciunt,cum tertio,vel etiam cum quinto bene ut agatur: ac depernicie exitioque eorum acerbe cogitat,qui desidia torpentes vitam qua mortuam viuunt. Eu, visignifica tione aliqua indicaret qui a ceruicibus nouris iugum ser vivςxς-tide deiecit, qui crudeli dominaiugenus humanum morte δει liberauit patremfamilia ecit inter servospartietem talenta, ut multiplicarentur ostenditque patremfami ta hii ossi
lias ramiysseruos fecisse, quorum opera alia etiam ta
leta accesserunt ad ea quae dederat seruum etiam 'sidem famili ii
qui talentum unum terne mandauit, carceri adiudicaui u li-
28쪽
si Ecquidabud Henta, ut Euloyy a notissimis adaugeantur,significant,s acies,uirtutesque ingeniy in quo majgna semper alicuius artis esse debet occupatio, ne quid iij ad ignauiam relinquatur: ita tamen, ut quidquid vel consiliorum propter acquisitum sapientiam, vel asionis pro-
'erpartam eloquetiam; velaliud utilitatispropter alias arteis, velinuentas; Epercepta nobis accedit id totum re . rationibus Uumanaeq; comunioni accessi peputemus
tia, i ditui corruerent humanaquescietaspenitu concideret:
atque it eas nominem altera iustitia, alterapudor est, arctissima certe vinculi quibus cietates, ciuitatesque ne dissoluantur, ne dissipentur,connecti constringique debent. Factu inter multos iniquos, atque impudentes unet esse iustum pudentemque .eque ac inter multos non me ibi cos unus medicus certe medictis in urbe optimum locum inter multos medicin ignaros habebit unus iustus, pudens inter multos iniquos, atque impudentes non habebit
Iouisti a quoa a suam; art Gnatum pro natura hominum homi-
Σάό. bus detulit Ῥιem Prometheum ministram quandaprodentis uidentiam ueteres theologi dicunt esse dotes diuersit no aequabiles, ingeniumque quo ignispersimile est, hominiabus impartientem eique, non licuisse perinde iustitiam udoremque exigis sicut ingenia ad omners arteis mortali bus afferre quoniam ad altissimam tanti micomuu mi;
29쪽
Oratio. 13 omnibus Iouis prouidentiam , distributionem iustitiae atquepudoris,quae omnibus communia esse debent ornametasapientesputant pertinuisse Luare addunt Iouem cum et idi fit homines communibus his carenteis donis eo in imiuriinprocedere, ut cogeretur tandem relictis urbibus Ilnas repetere Mercurium cum iustitia, atque cumpudin . Eu re ad homines demi se . iticum minutatim ex patre riui cum qu reret, eberet ne cona haec , ut Prometheus, Har pudore a
giri,an ut in omnibus essen, in omnibus Iouem restondis bes h se his enim duabus infusis insuffulis videbat Juppiter, ς' iam '
c' legibus iniuriis arcereo , ciuitates temperare , atque adit charitatipatefacereposse quas, seruarentur, acer I sima in audaces animaduersione munivit. At quoniam omnia huiusemodi ad ipsum Deum reuocare oleo,diacam non veterum ed christianornm more,me a Deo simmo num tantum at quemlibet vestrum , aut quinq;,aut
tria, aut duo talenta accepisse confiteor enim, confiteor os omnes magnitudine ingeni, mihi antecesiere planum tamefeci dona diuini piritus multa, atque diuersa ess,cum immens iritus sit et nos et si aprofecto incredibilis ingenij Tirtus , quam a diuinis vos quoque aluistis, fecit ut in Dod di- omni liberalido Atrina,in omnici cen et gantia floreret 'iti, ut, non eni apientiam vestram inopem, non tacitam spe vo luit uibus laudibus oes ingeni, me imbecillitas caret id tamen et num eximium habuit,ut ad hanc nouam inuentionem natum omneis labores fortiter, libenterque ferret, dummodo im diligentia, atque opera diuinum hoc opus
existeret ferula igitur minime fabulosi Promethei
30쪽
rmica ingeniyscintilia mihi ad hanc inuentionem apta Luxit quae quidem, me deinde lasore, meo fomite adhibito, ad eas lammas amph icata ess, quibus vos etiam mearum authorem incendimini. Nunc ilia ratio quam inops, quam ibilis sit, ali constat tum dicitis idcirco vos
a re mea a sensum abstulisse, quias potuisset feri,ali fecis
sent quasi vero quotidie noua hominum non inna cantur commenta aut meliora nonfant, qu iam fuerant inuen
. ta multa profecto sunt, qu natura quasi parat, arspersi silva enim ligna nobispromptasunt ex quibus ars
arte per nauem discat . . ah ulta etiamsunt, Pparspraeparat, ili aba at Liatur a triri ut medicina quae tantum super eui, i, mouct natura lycit. Sunt etiam in med o quaedam,
natura inchoantur si premaque illis ab arte quasi
alia ab a manus imponitur, ut Ursi informatio aut ab arte initiutus, ab ea semunt, ab eademque finem inpectant ut doctrinae om- finiatu . etiam ipsa eloquentia marum quidem etiam si antiquorum Eudia, obseruationesque optima fundamenta iecerint singulaeque istis states multa, magnarue sim per auxilia praestiterint hac absolutione tamen carebant: ut ars etiam aliqua adhiberetur, qua oesi non omnes earum virtutes, at certe ad eum numerum haberemus, qui nobis spe satis ad ea omnia rebus decoranda, artificise instruenda, tersis i uminanda, quae nobis in mentem veniressput. Ad quam nouam artem si aliae aetates, aliorumque ingenia non incubuerunt; mirandum non est: quonia aut huius re lud o non incendebantur,aut in hanc mente a Deo non impellebantur. At quotidie diximus in alijs etiam