De Taciti Germaniae codicibus capita duo

1쪽

DISSERTATIO INAUGURALIS QUAM AD SUMMOS IN PHILOSOPHIA HONORES AB AMPLISSIMO PHILOSOPHORUM ORDINE HALENSI RITE IMPETRANDOS SCRIPSIT

SAXO-BORUSSUS HALIS SAXONUM TYPIS ISCHANI ET BURRHARDTI MDCCCCX

2쪽

DE DISSERTATIONE PROBANDA AD PHILOSOPHORUM ORDINEM RETTULIT GEORGIOS ISSO A

3쪽

PARENTIBUS CARISSIMIS SACRUM

5쪽

Caput I.

De Germaniae codicum iamilla tertia.

Omnes qui supersunt codices Taciti Gemianiam continentes ad stirpem redeunt libri Hersieldensis anno I GGexeunte e Germania in Italiam translati, de quo post alios optime disseruit Georgius Wissowa in praefatione, quae praemissa est codici eidens phototypice edito Lugduni Batavorum iso T). EX Hersieldensi duo apographa nunc deperdita fluxerunt X et V ex altero coriginem traxisse constat codicem Vaticanum l862 A et Pontani librum, e quo eidensis P derivatus est, ex altero Y codices

Ceteros, inter quos primum locum obtinent Neapolitanus

sive Farnesianus C et Vaticanus Bl8 D). E quo

tempore autem a Caesare Annibaldi i in lucem est editus codex Aesinus anno lso in biblotheca comitis Aurelii Guilelmi Palleani inventus, dubium non iam est, quin in recen Senda Germania ad apographa X et V accedat tertia quaedam familia Z), ad quam primum quidem pertinent codices Aesinus ille atque, qui ex eo descriptus St, Oletanus Ci. Annibaldi l. c. p. 2 sqq. 68 qq.), deinde autem libros Ottobonianum TOS, Vaticanum s6 , Ariminensem bibl. Gambal DIVii 2 eiusdem originis esse Georgius WisSoma iudicavit l. c. p. XVI . Quae si ita se habent quod nobis hoc capite erit demonstrandum, verum fit illud, quod iam Carolus luellentioli suspicatus erat Deusiche

6쪽

moesinus, qui asservatur Aesi in bibliotheca comitis Aurelii Gulielmi Palleant, continet Dictyis libros belli Troiani et Taciti Agricolam Germaniamque ita, ut

in Agricola toto codex Hersieldensis nobis praebeatur aut ipse aut transscriptus vide Georgium iSSowa l. c. p. XI Sq.).

Collationem libri Aesin dedit Caesar Annibaldi in docta

illa et copiosa Commentatione, cuius supra mentionem ECi.

: Toletanus bibl. capit. IL 2 Germaniam et Agricolam continens in utroque libro Aesin apographum est vide Annibaldium, . c. p. 2 sqq. 68 Sqq.). CuiuScodicis collationem in Annibaldi editione p. lG6 sqq. exhibitam cum satis mendosam esse vidiSSEm, ECutu Sum

cmo Ser. I Tol. V , hic o 'OI, p. 2l Sqq. ). Toletanum anno id Id exaratum esse Fulginiae per M. Angelum Crullum Tudertem subscriptio docet. I. m Vaticanus Latinus 2s6 continet inde ariolioli Germaniam, cuius libelli titulus a recentiore quadam manu adiectus est, inde a folio 2 fractatum Taciteum(i. e. Dialogum sine inscriptione, initio et fine mutilum. Quae de hoe codice dixi, deprompsi ex accuratissima Ricardi uensoli professoris Regiomontani collatione, qui intercedente Georgi WiSSowa praeceptore apparatum ab ipso sollertissime conlectum benignissime mihi commodavit, cui hoc quoque loco debita gratia agere iucun

dum St.

7쪽

mania libεllas incoctura cuius textus desinit in fine lolii Zoy Vissa terren ne c. XIII l), sequuntur, folia

vacua. Huius quoque codicis et descriptionem et collationem Ricardo uen soli debeo. Scriptus est Saec XV

exeunte vel XVI ineunte vide uenschium in Hermaevol. XXXII 18s p. g6j. . Ariminensis bibliothecae ambalutighianae IV D II 2 post alia inde a folio Trum Germaniam continens(Cornesta Taciti iri clarissimi libes is si, Germonico

incisis secundum subscriptionem Romae anno I Z exaratu est. De quo codice recte iudicavit Religensteinius in Philologi n. s. vol. XI 18s p. do sqq. quem dolendum est non integram huius codicis collationem publici iuris fecisse Mihi cum aliunde subsidia non suppeterent, in lectionibus ab Religensteinio adlatis acquiescendum fuit Ni se editio Nor imbergensis annom TZ emissa et solam Germaniam exhibens nec minus 8 ecl. Nor imbergensis altera I Id), quae eundem Taciteum libellum continet, ad exemplar bibliothecae Regiae Monacensis liberaliter huc transmissum a

me Collatae Sunt.

m editio Romana anno id Id prelo subiecta et ipsa continet Germaniam. Hunc quoque librum ipse denuo contuli ad exemplar bibliothecae Regiae Berotinensis in-Cun. IS 228 . Expositis ita subsidiis nostris ad rem ipsam CCedamus primumque inquiramus, num re vera libri illi, quos modo enumeravi, uni eidemque libri Hersieldensis apographo Sint attribuendi. Qua in quaestione suffecturum

ESSE non puto eum, qui unam tantum alteramve lectionem exempli causa protulerit, sed qui omnes eadem cum diligentix examinaverit. Quod facere aeum Monatu ESSem,

8쪽

arum XV lectionibus plane abhorrentes mira quadam ratione inter se consentiunt Contra lectionem traditionis vulgatae. Numeri sunt editionis uellentiolitanae Germoni iantiquet, mrol. IS I) iis lectionibus, qua etiam in Ciuisse constat,

quoque

fortuito XIIII 8 Omis. R)cuique

adolescentum adolescentium

in exauictinexhausta

XXXVII s

8 2 Tuistonem)tristonem , uisionem 'Tuistonem Bistonem C

neque Verberare R)

ne Verberarct

Herculem et Martem(R herculem ac martem Vel herculem os placant XX loiniussi ut iussi )ut iussili

Coeuntium

Pater

electorum

ignoranter ignorantur

9쪽

datois renuntiant (-nunCtyli et, denuntiant (-nunc A is viventeS vivendumis parienteSPereundum XXV verberant

verberare

XXI 22 par

pars

id iniuriam R)

iniuriaS XXXVI impotentis inpotenteS

lo conventum consulatuml obiecerunt obiecerit(obiecerentur

XXXVIII quam

quamquam

horrenda

XLV is que vero quaeve(queVe, i. m.

2T ergo igitur XLVII Sola

solae Habemus igitur libros nostros saepissime ContrACetCro CodiceS omne miro modo consentientes et iisdem locis corruptelis vel interpolationibus laborantes. Atque tantus est horum librorum consensuS, ut de Communi eorum fonte dubitari nequeat eos neque ex X neque ex fluxisse exemplis quae attuli comprobatur multisque aliis postea ad liquidum perducetur. Ouae argumentAno adduCunt, ut eo ex uno eodemque archetypo et ab X et a V diverso deductos esse pro Certo habeamuS. Redeunt ergo ad tertium codicis Hersieldensis Apographum, quod ignora notare liceat. Codicem, quem eiusdem originis esse a CeterOS de quibus hic verba facimus libros certum est, pauci lociS

10쪽

(XI io bis XIII g. XXXVII IT a familia Z abhorrere et sexcepto XXXVII IT cum X V iacere adnotandum est, de quibus discrepantiis infra erit iusius disputandum. Quantum attinet ad Ottobonianum Isb, quem in cap. XIII 2 deiicere monui, quoad Superest, easdem leC-tiones singulares et ab XV dissentientes exhibet quas ceteri familia Z libri. Huc accedit, quod sectaea libelli vel in orthographi-

Cis contra x consentiunt; sic communes sunt iamiliae

aliae. Iam porro familiam Z modo cum X modo cum Viaetere videmus, Sed ita, ut Consensus cum X paulo sit maior Quorum locorum ego, ne nimis Spatii Consumere cogar in re luce ut spero Clariore, eos tantum afferam,

quibus familia Z libri nullo excepto inter se ConSentiunt. Tabulas eorum ita institui, ut primum exscriberem EOS locos quibus Z X contra V exhibent veram lectionem, deinde, ubi in corrupti sunt servante V lectionem genuinam tum tertio loco videbimus, ubinam; consentiat cum in sincera traditione atque X corruptus sit, quarto denique, ubinam Z V corrupti sint X vero integer.

II ad tris treSi pluris plureSIII Id hodieque hodie IV 2 populos populiS propitiine propitii VII aut AC X l hinnitusque hinnitus

XL et pertractentur praetraCtentur XII concilium consilium

XIII propinqui propinquuS