Rationale libri primi quinti iuris pontificij auctore Io. Baptista Viuiano Vrbinate presbytero, & I. C. Romano. Opus, in quo omnium, quae a summis Pontificibus constituta sunt in libro primo Decretalium, sexti, Clementinarum, & extrauagantium, ratio

발행: 1617년

분량: 408페이지

출처: archive.org

분류:

361쪽

, Liber Quintus. Titulus qI.

nuenitur,sillitur, vel decipitur.glochic. Ideo scienti,& consentienti no insertur iniuria,neque dolus.ut in tex.& l. nemo seaudare.ffeod. Et nota , quod haec regula formata est copulatiue, non disiunctive; unde haec duoeoniunctim requiruntur, scilicet,quod stiat, & consentiat. ochie. stientino consentienti, betae in isti iniuria,& dolus.c. illud. II.q. I. Ad hanc regulam signatur contra.extr.de sent.excom .c.contingit,il I.ibi, huius manus integito, O si non violenta men iniurio a noscitur. Solutio,no est iniuriosa, quia iniuria non fit ipsi clerico volenti. ut hic; scd est itavri la, quia sit iniuria toti ordini clericali; & ideo ibi sequitur; eum ea in D,& c. ut in d. c.contingit. Item contra. C.de raptor. Virg.l.vnie. ubi rapio virginem etiam Uoontem, teneor . Respond. quod hoc ideo est: quic, id voluit persuasione dolosa, quod plus est, quam violenta. ff.de sexu. co

Cap. 28. Quae a iure.

AE a iure communi exorbitans, Wquaquam adcon equentia nsunt trahenda. ' . OVI A quae a ire comuns exorbitant, sint odio .c. senE .ciar.de priuil.

Et talia tion sunt ius commune, sed ius priuatorum , di exempla. c. priuilegia.dist. 3.Et quoniam odia restringi & furores conuenit ampliari. c.odia. supr. cod. Et legibus generalibus, non aulcm exemplis, & iuribuupriuatorum,est de viro ad alium,inserendum.c. r.extr.de constit. &l.quod vero. is de legib. Ideo quod contra rationem iuris receptum est, non est producendum ad consequentiam.ut in tex.& l. quod contra.ffeod.

Cap αν. Quod omnes.

O D omnes tangit, debet ab omnibus approbari. UVIA alteri per alterum non debet iniqua conditio inseret.l.si quis,

Clae inoffic.test. Et quoniam si ex unius consensu posset de iure al- terius disponi, id, quod meum cst, sine facto meo mihi indebite subtraheretur c.cum omnes.exir de constit. Ideo ea,quae pertinent pluribus ut lin-olis,debent ab omnibus approbari,ut de eis valeat disponi.ut in tex & l. si periundum.ff.de seru rust.praed. Fallit tamen in pluribus casibuS. imo, Buorc liberationis. l. mpiorem. ff. de pael. Item in arbitris, Quore litium dirimendarum ; si fuit compromissum in plures arbitros, valet sententia facta a maiori parte c.a. supr.de arbitr. Ilcm si pluribus patronis compotat iuspatronatus, praesentatio facta u maiori l)arte valet.propte r fauorem ecclesiae; ne ecclesia patiatur Mirimentum propter longam mori m,& vacationem. c. 3.exu de iurepatr. Quod autem competit pluribus, non ut singulis, sed ut colles o, valet quod fit a maiori parte, nisi contradicatur ex aliqua rationabili causa. c. I .extr. de his, quae fi. ama.par & l. quod maior.ff. ad municip. - Cap. Duili mo by GO la

362쪽

CapDe Regulis iuris.

3 o. In obscuris.

I det obseuris, minimum cst sequendum. QV I A non est dubium, de mini no quem sensisse; nam si intellexie. de maximo, ergo & de minimo; cum plus iacludat sub se minus. sed non econuerso.glos hic.& inse.c.plus semper. Et quoniam semper in stipulationibus,& in caeteris contractibus d sequitatur, quod actum est. l. semper in stipulationibus. s. eod. Ideo in obscuris,cum constet actum esse de minimo, & non de maiori; minimum, & non maius est intelligendum esse comprehensiam. vi in tex.& l.semper in obscuris. ffcod. Et ista regula habet locum in subsidium;quia prius injicituriquod actum est. Secundo, quod verisimilius est. Tertio,quod fieri solet.inis.c.inspicimus.& da.sem.

per in stipulationibus.

Cap. 31. Eum, qui certus.

EVM , qui certus est, tertiorari ulterius non oportet. ΙΑ denunciationes ad hoc fieri solent, ut qui erat incertus, Grilificetur.l. item veniunt. s.petitam. ff.de Petita haered. Et quoniam

frustra fit per plura, quouotest fieri per Pauciora. l. ampliorem. in refutatores. C. de appell0deo qui certus est, non est necessarium,ut retusus certiueet .vt in texin c.si duobus.extr.de appeti. Et subaudi,qui certus est, vel esse debet. ulos hic; nam non est necessarium,sinsulorum auribus intimari, quod est publice promulgatum. c.quod dicitis. dist. I 6.& l. sed etsi pupillus. ff.de institui. Dic tamen, quod quando denunciatici fit selum ad finem scienti e , & ad certificandum aliquem , tunc procedit regula haec; sed quando denuntiatio fit ob aliud, tuncetiam scienti debet

fieri denunciatio.l.de nunciasse.fΞde adulter.vnde venditori eria scienti litem motam,debet ficri denunciatio, quia ei non fit λlum,ut certificetur, sed ut veniat ad defendendum,de quo in I.emptor. C.de euict.& Bart.i l.a .ls.fii3 E lut.matri Et quoad hoc,ut ex scientia augeatur essectus,bene requiritur denunciatio,ve quando requiritur mora i quod te.82si certaret. & Francus hic. In dubio autem praesumendum est, potius scientiam, quam denuciationem,esse de substantia. Dyn. hic; m regulariter denunciatio selum fieri soleat, ut incertus certificetur. d. l. item veniunt. & E. quod ri,auti clam l.aut qui aliter. s.si sorte.

Cap. 32. Non licet.

NON Eera actori, quod reo lieitum non existit.

IA fauorabiliores sunt rei, quam actores.supr.c.eum sunt. Et quoniam si id,quod minus videtur inesse,inest; & id,quod magis vide tur inesse,inerit. c.cuincunctis, &ibi glos ver.multo.exre de elect. Ideo in iudicio, si quid actori licet,multo magis reo licebiti ut in tex.& l.

non debet actori. E. eod. Sed ea ratione,qua parilitas est seruanda in iudiciis.

363쪽

ar Liber Quintus. Titulus ΑΙ .

ciis.S.Thom. a. a. q. 63.art. intes e idem iuris, ruet conuerso, It non g, ceat reo,quod non licet actori. supr.can hidichs. Sunt tamen aliqui eastis particulares, in quibus licet via, quodncinlicet alteri. maiiePercotae Decius in Iaeruorabiliorem est . :

C.de inoffic. testam. Et quoniam is s postremasterius praeiudiscium recedere ab eo,quod semel placuit, alter sine propriaculpa taeder rur. l. I .side verbrablig. Ideo quod semel placuit, amplius in alterius trimentu displicere non potessivi in tex. 8c LMmopotiuata Sunt misplures casus,in quibus filiit hipe regula. Vt not.glos supran quod senu

Cap. 36. Generi.

G EN ERI per speciem derogatur.

A species tib genere contineturpotentia,seu ratatuae pastor lifaexu. de restri Et quoniam habitus, seu potentia ad speciem x serri non potest iam viij concessam. Io Mon. hic. Ideo in toto iure generi per speciem derogatur; α illud potissimum habetur,quod ad 'eciem M. Gum est.ut in tex ac Lin toto iure.ffcodatqua ratione species derogat seneri,eo,quia in specialior eadem pari ratione illa species,quae reperitur specialior debet derogare alteri Ociei, quae sit generalior, & indiuidua debentderogare species. Decius in d. l.in toto. Si autem duo haesiust tanquam excedentia, & excessa; illud loco speciei habetur,quod minus

excedit. ut not. Corneus in Cons. 73. & Aristin praedicam. c. I.

Cap. 3s. Plus.

P LV.s semper in se continet, quod es minus . i

ta I omne totum est maius sua Parte. 2.In toto. geod. & Arist.inis Topicis.Et quoniam minus se habet, ut pars, plus autem se habet, ut totum glacinis. in c.cui licet. Ideo in eo,*- plus sit, semper inessideminusint intex. & l.in eo,quod plus. Teod. Et nota, quod hax regula habet lacum in eo, quod est plus quantitate;quod enim plus e vriquetanti est sed plus qualitate non includit minus qualitare. Mosaiae, nam Igus, 3c minus malitate,non se habent, Vt pars,& totum, de quibus loquitur his regula;sed se habent ut species distinctae,& adinvicem separatae. nati c. Vnde si alicui concedatur merum imperium contra latrones, no per hoc insertur, quod ei sit concessa iurisdictio cognoscendi de causis ciuilibus, di pecuniarijs. l. lemus. s.latrunculator. R. de iudic. cum merum imp esuin, di iurisdictio sint species distincte, & adinvicem sepuatae. l. imperium. Ede iurisLommiud. sed una earum concessa non anatim, potius via detur altera denegatia maritus.C. de procur ttata Pin.conuen. - .

364쪽

De Rebilis iuris. 'I

OV IA staus, & dolus neminipatrocinari debent. c. sedes.exinde rescripta Eiquoma,nisi haberetur pro p essore,qui dolo desit possideresepe ini sui conradum,& inalterius detrimentit,frauduleter quis pos sessionen ta se abdicaret.l.qui dolo. Eeod.Ideo dolo desinens possidere, iureis dispositione pm possessese habetiir.ut in tex.& l.parem.Eeod. Quod intellige quoad sui damnum; non autem quo ad commodum. Francus hic. unde ei non cauptur, lices caueatur posscssbri. l. hac si res, & l.is, qui e rei ven L

UTILE non Mex per inutiae visiari ia

I A curandum est, ut potius res valeat, quam pelleata l.LIIIcimam. C. de donat. Et quoniaui si inutile posset vitam: utile, saepe a S ω qui per se potes subiistere,exaliqua leui uta annullaretur .stdsi mihi. ff. de verb.ota. Ideo regulariten utile non vitiatur peninutale, ut in tex. &. I si duobus. g. haeres. m de legat. I. Et hoc generale est intelli Mndum in hiri, quae diuisionem patiuntur; sucu&inliis, quae diuidi no possunta M. Mon.hica unde si habeo seruitutem ducendi affaquam eertum numerum pecorum, si .phiS ducam , supersuapoterit dominus remouer si de aqua quot. & aest. l. r. s.TrebatiuS-Si vero habeoseruitutem ducemia certam aquam per fundum tuum,& ego aliam aquam illi immisceo,a t to potero prohiberi. d. l. i. s. item quaerituT. Ratio ergo diuersitatis est, quia γcora separabilia sunt kaqua miniacst inseparabilis; ideo in prim prohibeor solum a silpersito, in secundo a toto glos hie Sedex quo re tu hic ponitur negativa, scilice quod utile peninutae non vitiatuc Ina' bemus stare huic regulae , nisi specialitatis ratio, vel casus specialis co tra regulam apsarcantu casus speciales plures emunerantur hi pergio

Ex eo vindebet qui ructum consequi quod nisu editatis impugnam. Iri qui aliquid impugnat, videturillud proiniusto hasere; &ssi

aliquod ius sibi in ita competebat , censetur per talem.impus' s' tione et reiiunctata. cum olim.exir de censib. Et quoniam sapientiis dicit auctoritaM,Patere legςm,quam tir ipse tulcris. Cum omne Oxtride eos;stit: Gabsurdum cst,quem redire ad id, quod semel renunciandum Putauit. I. si quis lusitwanda. C de reb credi& supr.c.quodsemel. Ideo qui nititur aliquid impugnare etiam si nisus suus non consequatur essectum- perdit commodum ,quoa approbanti conceditum ut iretex. 8cc. praest tiam. extri de testib. Mintellige hancregulam procedere, bm mi cum grauibus,scilicst,quodam guan&perseueret, tra*t Mn misit, Cum, i etactu D

365쪽

3 6 Liber Quintus. Titulus 4r.

in impugnatione: Secundo , quod non ratione officii id faciat, sed suo nomine,& voluntarie.Teretio, quod ide sit capitulum,quod impugnat, ex quo nititur nunc fructum consequi .glos hic . Et sicut non debet quis fructum consequi ex eo,quod impugnat. ut hic. ita e conuers, non debet quis impugnare id,ex quo fructum consequitur.c.vnic. 3.q.8.&I. cum in hindo.ffide ivr.dot. quod intellige cum requisitis, quae dicta iunt in sup riori casu.glochie.

Cap. 3 Cum quid .

c'quidprohibetur, prohibemur omnia. quaesequuntur ex illo. I A de connexis idem est iudicium. c. transato. exu. de constiti doaccessbrium sequitur suum principale.inis. c. accessestum. Et quonia ea,quq procedunt ex prohibito,sunt illi connexa,& sui it eius ac-eetaria.c.denique.=.p .disi. . Ideo aliquo prohibito,intelliguntur prohibita omnia,quae sequuntur ex illo.ut in tex.& c.nam concupiscentiam. extr.de constit.Similiter prohibito aliquo,& ea,per quae peruenitur ad illud, prohibenturil.oratio.fh de sponsal.Sicut concesse aliquo,concessa sunt omnia,sine quibus concessum explicari non potest.c. eterea.extr.de offla.delcg.& l. a. ffide iurisd.omn iud. Et sic prohibito antecedenti,videtur prohibitum & consequens, ex quadam interpretatione extensim; & pr hibito consequenti,videtur prohibitum antecedens,per quod peruenitur ad illud, ex eadem interpretatione. ancus hic.quod procedit,causa prohibitionis durante,secus illa cessante.Dyn hic.

P LV R ALIS loculis, duorum numero en contenta.

IA exclusio unius,in inclusio alterius,& c contra. I. cum praetor. g. de iudic. Et quoniam numerus sin laris non dicitur, nisi de uno. glos hic. & c. sufficit. de consecr. dis . I. Ideo cum sunt plures uno , comprehenduntur innumero plurali. ut intex. & c. hoc quoque. de consecr.disi. i. Et dic hanc regulam etiam procedere in testibus. I. ubi numerus. ff.de testib. nisi alius certus numerus in sure sit adiectus,& expressus, ut in casibus I 6.hic in glosenumeratis,in quibus plures,quam duo testes requiruntur;de quibus casibus plenius vide Specta. in tit. de teste.-r stant. Et ad i. I .mde opt.leg. dic, ut per glochio

Cap. 6 I. Imputari.

iMPUTARI non debet e Ger quem non Lia nonfaciat,quod

per eum fuerat faciendum. α ΙΑ ad impossibile nemo tenetur. supr.c.nemo potest Et quonia ubi quis obligatus est ad factum aliquod, si quantum in se est, paratus est id facere, sed ex aliqua causa, quam superare non potest, impeditur, id ei dicitur impossibile iactu. glos in di c. nemo. Ideo ex quo per ipsum

366쪽

De Regulis iuris.

ipsum non stat,ei non imputatur, si non adimpleati ut in tex.& l. in iure. Eeod. Si autem intra certum tempus,quis aliquid facere tenetur; di non stat per eum,quominus id faciat, tunc licet non imputetur sibi,ut hic: nihilotinnus post lapsum temporis tenetur. c. cum dilccti. extr dedol. & coni.& l. Celsus. ff. de arbitr. Et etiam intellige regulam,nisi quis sua culpa incidisset in casium,propter quem postea lacere non potuit, quod fuit faci ndum ;tunc enim illud esset sibi imputandum. glos. hic ; nam regulariter casus sequens culpam, imputatur. c. I .extr. de aetat. di quat.ord. quam glosam singulariter limita, ut habeat locum, quando talis culpa erat verisimiliter ordinata ad illum casum; alias si culpa non esset verisimiliter ordinata ad- casum, nunquam teneretur quis decini, licet culpa praecedat casum; sed tantu illa culpa ei imputatur.Francus hic. arg.l. non omne. ff.de statu liberi

Capta a. Accessorium.

ACC E SSOR I V M, naturam sequi congruit principalis . OVI A ubi est eadem ratio, idem debet esse iudicium. I. illud. st adleg.Aquit. Et magis dignum trahit ad se minus digi .um. c. quod indubij S. e. r. de consecr. eccl. vel est. Et quoniam de principali, & acceω-

rio,regulariter est eadem ratio. c. transsato. extr.de constit. Et principale a

est plerunque magis dignum, quam accrebrium. Instita de rer. diuis. g. si quis in aliena. Ideo quod de principali disponitur, & de accestario regu lariter intelligitur esse statutum. vi in tex.& l. cu principalis. E. eod. Quod procedit,siue loquamur de principali inducendo, siue tollendo,siue confirmando,ut & accrebrium inducatur,tollatur,& confirmetur. Dyn. hic.arg. c.inter dilectos.extr. de fid. instr. Quod tamen limita procedere, quando est tale accrebrium,quod non potest consistere sine principali; alicissi cosistere posset sine principali,tuc licet,c eo principali, & acccssbriu videatur concessiim,tamen illo iubleuato,non per hoc erit sublatsi .Francus hic. Secundo limita,nisi accrebrium esset pretiosius, & nobilius ipso principali; quia extincto principalit, tunc non extinguitur accetarium, iuxta glosin l. 2. E de pecul. leg. Licet in hoc contrarium communiter teneatur perscribentes in I.cum aurum .ffide aur. de arg.leg. ubi est casus de directo in oppositum. & Bald. in I. cum te. C. de donat. ante nupt.& ad hoc vide In n .in oex literis.extraee iurepatr.

Cap. 63. Qui tacet.

I taeet, nsentire videtur. QV IA qui potest prohibere, non prohibendo,videtur approbare .c.si seruus,il a.dist. Et quoniam ubi quis est praesens, di tractatur de

eius interesie,si nollet consentire,posset expresse negare. C. non . Extr. O praesumpt. Ideo ex quo non negat,videtur consentire. ut in tex.& l. sempoqui. U. eodem. Et disseri laec regula a sequenti, quia haec loquitur de conrsen suisequens de coniectione, & negatione, ut ibi per glos. A a Cap-

367쪽

Liber Quintus. Titulus 4 r.

Cap. qq. Is,qui tacet.

I s, qui rarer, no1 fatetur ijsed nee utique nerare videtur .

OV ΙΑ tacere est quoddana medium inter amrmare,di negare.Dyn. hic.& Bart.in l.quae dotis.Tsolui. mair. Et quoniam in contrarijs. quae habent medium,ad exclusionem unius,necasiario non sequitur inclusio alterius , sicut est in contrariis immediatis; ut aegritudo,& sanitas in correre animalis nata sunt fieri,& necesse est,alterum ipsbrum inesse animalis corpori,vel aegritudinem,uel sanitalcm;& par quidem, & impar de numero praedicantur,& necesse est,alterum horum numero inesse, vel par, vel linparmam non est horum aliquod medium, neq; raritudinis, & sanitatis,neq; imparis,atque paris. Quorum aurei 3 non est necessarium,alterum ineste, eorum est aliquod medium, ut digrum,&albu in corpore animalis nata sui t fieri, & non est necessarium,altera eorii inesse corpori; noenim omne corpus,vel album,vel nigru est.Sed & prauu,& studiosum pri-dscantur quidem de homine,& de alijs compluribus;non est autem necessarium alterum eorum inesse ijs,de quibus praedicantur non enim omnia,

aut praua,aut studiosa sunt,sed est aliquid eorum mediu, ut albi, & nigri, fuscum,& pallidum , & quicunq; alij colores praui vero, di studiosi, quod neq; prauum, neq; studiosum est. Arist. in praedicam capala oppositis.Ιdeo

qui tacet, non utique fatetum, sed tamen verum est, eum non negare. ut intex.& I.qui tacet.Eeod.Sunt tamen plures casas,in quibus tacens habetur

pro consentiente, S affrmante, ut hic per glos.Ergeneraliter dic, quod in ficto appetibili, vel honorabili, taciturnitas habetur pro cosensu; seeus in Bisto non appetibili,vel onerosis; nam in tali est necessarius expressus co sensus,alias qius censetur inuitus. glochic. N IO.Mon.Bpri in op x.

Cap. s. Inocimus.

INSPICIMUS in obscuris, quod veri milius en, vel quod

purunquefieri consueuit. OVI A semper in stipulationibus,&in caeteris contractibus id sequiamur, quod actum est. I. semper in stipulationibus. E. eod. Iustum est enim,voluntates contrahentium adimpleri. c. I. Extri depare & I. I. d.

tit. Et quoniam ubi ex verbis, vel alijs indicijs clare non apparet, quid actum sit; id censereresse actum , quia verisimilius est, vel quod plerunque fieri consueuit. d.l.semper , & ibi latε per Decium. Ideo fi non apparet ,quid actum sit,inspici solet, quod verisimili est, aut quod pter quefieri selet.ut in tex.& l.in obscuras. m eod. Quod si nec verisimilius potest conijci; nec de more regionis potest apparere, quia .rte varius sitim ad id, quod minimum est, redigenda uimma est d.l semperi, inde miniamo non sit dubium, parte urensisse.ut notaui supc.in c.ia obsturis.

368쪽

De Regulis iuri .. 36sCap. s. Is, qui in ius.

I S, qui in iussuccedit alterius,eo iure,quo illa,υti debebit.

QV IA plus iuris habere non potest cum nemo possit plus iuris in

alium transferre,quam sibi competere dignoscatiir. inu.c. nemo potest. Et quoniam nec minus iuris debet habere ; cum haeres censeatur eadem persona cum defuncto, & succeOrcum praedecestare. Auth de iurei .l mori praest. g. I coli. s.&l.dolia. s. m.isde contrah. m. Ideo qui in ius, dominiumue alterius succedit,iure eius uti debet. ut in rex. dc l. qui in ius.ffeod.Et procedit hax regula in suecestare uniuersali, active,& pactsiuE. Aetiue, quia ius, quod competebat defuncto,competit haeredi. Pasitiue, quia ius competens contra defunctum, competit contra haeredem. Instita de perpet. & temp. aet. s. r. & idem dic in singulari successore. ut hielatius per Dyn. Et nota, quod dicit eo iure', quia non eo priuilegio ex sui persona, si pertanale fuerat praedecesibris priuilegium supr. c.priuilegium. Et idem dic de peccato perstanali. c. de caetero.extr.de transact.

Cap. 47. Praesumitur.

P R AE SV M IT V R ignorantia, ubi sientia non probatur.

OVI A ea, quae in laeto consistunt, possunt probabiliter ignorari.c. r. pr. de constit. licet secus sit de his, quae consistunt in iure. l. regula et t.1Lde iur.& iact. ignor. unde ignorantia laeti, non iuris excusat. sum. c. ignorantia. Et quoniam ubi quis non habet praesumptionem contra so, dicenti incumbit onus probandi. l. ei, qui dicit lis.de probat. Ideo in dubio praesumitur laeti ignorantia. ut in tex. &l. hoc autem. ff. de administr. 3e peric.tui. Licet enim haec regula seneraliter loquatur,tamen restringenda est ad ignorantiam tacti. Dyn. hic. Et hoc verum, dummodo illud faetim fit occultum;nam circa ea,quae publice fiunt, praesumitur scientia,nisi probetur ignorantia. Francus hic. Item cessat haec regula in his, quae quis sciare, vel indagare tenetur,in quibus praesumitur scientia,nis probetur ignorantia. .innotuit.extr. de eleel. unde lallit in tactis proprijs, quae quilibet scire praesumitur. l. fin.1fpro suo;quod est verum, nisi essent multum intricata.vi l .emptor. s. Lucius. ff.de pact.vel nisi essent multum antiquata. vel peregre,in princ. ff. de acquir.possvel nisi tractetur de damno vitando.l. sed si me. Ede condindeb.& glocini .cum de indebito. Ede probat.vel nia si persuasio aduersiarij in contrarium procedat. vi l. I . Ede eo, per quem laet erit,ubi de hoc per Bart.& Francus hic.Isnorantia autem potest probari tribus modis ivno per iuramentum, ut si iure in veritate me ignora i-se.c. si vero,il a .extr. de sent.excom.& c.pastoralis.de excepi. Et tunc demuadmittitur probatio haec, cu ignorantia est probabili S. ut not. in c. propositisti,in sin .dist. 81. Secundo quando probatur id,cx quo necessario sequi tur me ignorasse, puta me tunc anniculum, vel suriosum. vi in c cum dii eliis. eur. de success. ab intest. & c. indicas. 3.q. 9. Tertio, quando proba Λ a a Lux

369쪽

3 ro Liber Quiritus. Titulus 4 I.

tur id , ex quo non necessario, sed verisimiliter sequitur,me ignorasset ta,me tunc absentem: Hisse.c.si qui a simoniacis. I .q. I .& glol.hic.

Cap. 8. Locupletari.

Loc V P L ET ARI non debet aliquis, cum alterius iniuriata ,

mel iactura. OVI A dominiorum distinctio est de iure gentium , vsii exigente , 3e

humanis necessitatibus sic requirentibus. Ιἡstitide iur. nat s. ius amistem. Et quoniam iustitia exigit , ne alter laedatur, iuxta illud; quod tibi non uis fieri , alij ne feceris. ut in prooemio Decretes.& quod situm cus. que tribuatur.I.iustitia.ff. de iust.& iur.cum non sufficiat abstinere a malo, nisi fiat etiam bonum. S.Gregor. in homilia in Luc. cap. I a. Ideo iure n turae aequum est, neminem cum alterius detrimento, & iniuria fieri locupletios . ut in tex. & l. iure naturae . E eod. unde & Franciscus Petrarea eleganter dixit;

Che natura non uuia, si conuime,

Fer far rise nior glami in pouertate. Et pro hac regula secit rex. in I.naturaliter. ff.de cond.indeb. ubi dicitur, quod dolo mado facere dicitur, qui ex aliena iactura lucrum quaerit. Et ista ratione etiam pupillus obligatur in eo, in quo laetius sit locupletior.

I. I. ff. de auct.tui.& l.fin. C.de usucap. pro empl. Et pari ratione etiam a obligatur ecclesia , si facta sit locupletior. Abb.in c.si quis presbyter extride reb. eccl. non ali. & Bart. in Auth. qui res. C. de sacri ian. e l. Ethae ratione , si statutum tollit exceptionem, non habet Iociun, si contingat alium lucrari cum iactura alterius , nam tali casu ossicium iudicis potest implorari. Bart. in I. plane. E. de petit. haered. Et hac ratione iudex , nequis Iucretur cum alterius iactura , mouetur etiam ad priuatam utilitatem. Abb. in c. ad nostram. de iureiur. Et eadem ratione , de aequitate canonica exceptio nonnumeratae pecuniae potest opponi etiam post bie nium. Bald.in I. in contractibus. C. de non num. pec. di hoc , si ipse debitor probet se pecuniam non recepisse, quod potest probare etiam post biennium. ut not. glos in d. l. in contractibus , & Alex. conc II 8. Iib. a Regula autem haec limitatur, non procedere ex causa, prout in usiacapione,& praescriptione. gloshic. & hoc, ne dominia rerum sint in incertoia LI .Fde usucap. ut sit litium finis. c. vigilanti.extride praescr. & l.firusLpro. suo. Et similiter non procedit in casibus, in quibus quis priuatur iure , suo propter utilitatem publiciam. ut in l. item si verberatum. E. de rehvend. & l. Lucius. ff. de euict. Et quod dicit haec regula, iactura,intelligas enormi. glos hic; nam priuilegium bene affert iacturam , licet enormem inferre non debeat. c. rescripta. 23. q. I. & l.quoties.C.de Prec.i .citer.. Damnum autem , quod quis sua culpa sentit, sentire non videtur,cum illud sibi, non alijs dubeat imputareutast. damnum, OPDiuiligod by Coosl

370쪽

. De Regulis iuris: ' 3 1Cap. 9. In poenis. iI N poenis benig ior est interpretatio facienda.

OVIA odia restringi, & fauores conuenit ampliari. sepr. c. ia. Et

quoniam plenae sunt odiosae .l.respiciendum Ede poenis. Ideo ita poenalibus caussis,benignius cst interpretandum. ut intex.& I.factum cuique. s.in Paenalibus. ifcod. unde si praceptum sit, quod aliquid fiat sub poena, non intellisitur, quod ipso iure poena ita citreatur, sed videtur quaedam comminatio. glos in c. sicut tuis . extr. de sitia . di Alex. cons Ia .lib. I. Et in plenis liquida debet esse probatio, ut poena incurratur. Bald. in I.cuproponas. C de hared. instit. ει ob id in poenis nunquam defertur iuramentum in desectum probationis.Bald.in l. I .C.de his, qu e poenae nomin. Et poena si in uno capitulo apponitur, non videtur in alio repetita. Bart.int ex tςstamento, Ia I. ff. de cond & dem. Et in poenis,ut pcaena cultetur,at tenditur initium. l. quod ait.ffde adult. N poena non habet locum, nisi sit statuta.l. & si quis. s. diuus. is de relig. Regula aulcm ista limitatur non . procedcre quantum ad vim verborum, quia qnatenus verborum propri lassignificat , fit extensio etiam inp is. ut not. Arct. in I. cum saepe, per illum rex. Ede tellib.& idem not.Cal.in cons I.1n tit.de consang. & aE Secus si ageretur de lata significatione, quia tunc illa in materia poenali non attenditur, Decius in I.semper in obscuris.Ehoc tit. Secundo ctiam regu-Ia ista limitatur, non habere locum in poena excommunicationiS.per C. - It.cxtr.de sunt excom. Tertio fallit,quando agitur de remouendo fraudem , quia tunc etiam in poenalibus fit extensio,ne dispositio elusoria red-dcretur. c. si ciuitas, & ibi Gemin. de sent. excom. in 6. arto fallit, ubi agitur de utilitate publica , quia tunc etiam in materia plenali extensio fieri debet, ne delictum sit impunitum. l. a. s.exercitum. ff.de his, qui nota in m.& Bart.in l. quenladmodum.C.de agric.lib. II. Quinto fallit,qua do duo sent aequiparata de iure antiquo, quia poena statuta in uno, habebit locum etiam in alio, Ze ista extensio est facta a lege. ut not.Bart.in L siquis seruo. C. de surt. Sexto fallit, ubi agitur de fauore ecclesiae, quia tunc constitutio poenalis extenditur.ut not glos de ciem. in c. siciant de clech.irias. Et codon modo,si agatur de fauore fidei. Abb. in c. 2.cxtr. de diuort.similiter si agatur de fauore animarum. Io. And. in c.ex tenore exir qui sit. sint lcg. Septimo fallit, si ratio sit expressa, quia tunc etiam in poenalibus extenuo fieri potest. vi not. Alex. in l. cum mulier.ffsblut.mare. O lauo generaliter dici hotest, quod etiam ubi agitur de paena, fiat extensio de sinailibus ad similia, 'ab identitate rationis. ut not. Bald.si quis id. Ede iurisd.omn.iud.di: Decius ini factum cuiqvc.ffhoc est.

. . Aa a QVJA

SEARCH

MENU NAVIGATION