장음표시 사용
251쪽
LEX MORTUORUM C. DE RELIGIOSII
usu t. iun. exponitur,'cur olim cadatura in Civita lesepeliri prohiberentur. D A P. XVII. i
ET E R I B U S legibus defundi orum cadati Sra in Ciuitate sepeliri, prohibita fuisse, iudi
cat sex xij tabularum illis verbis, is Ude, ne sepelito, ne ue uriis.Rationes huius rei, hae a quibusdam afferuntur, tum ut ab oculis viventium cadauera, quae' mestitiam animis inferunt,quam primum amoueretur tumne coelum illud urbanum, unde proxime spirituyduceretur ; tetro putrescentium corporum nidore coria ruptum,pellem aliquam importaret. I c Manutius uir
diligentissimus in libello de legibus Romanis in parua impressione pagella 8 i. Sed aliam prorsus ratione Ii
peratores Diocletianus,& Maximianus reddidisse uisii intin t .mortuorum C.de reliq.& sumpl. su ner.his uerbis,Mortuorum reliquias ne tactum municipissem ius polluatur, intra ciuitatem condi, iam pridem uel tum est. Sed quid hςc
uerba significent,pauci admodum intelligunt:altius igirur res repetenda est.Loca sancta, & publica alicui deo cosecrata, seu addicta, religioni priuatς sepulturς caua obligari non poterant. Cic. lib. 2. de legibus prope- sine refert extra portam collinam aedem honoris fuisse,&arim in eo loco 'ad eam cum lamina fuisset inuenta,&in ea scriptum, Domina honoris;eam fuisse causam fidis dedicandi:&cum multa ibi sepulchra fuisssent exarata. statuisse enim collegium Pontificum locum publDCum non potuisse priuata religione obligari: ex his
252쪽
colligitur loca sancta non potuisse religione consecrarsVnde cum municipia solerent alicui deo semper sacrari, aut Apollini, aut Iunoni, aut Veneri,seu priuato alicui genio loci ; locus ipse sanctus quodammodo intelligebatur: impediebatq. religio hoc fieri: qd aperte colligitur, ex epiliola servij sulpiti j l. . epistia arum s miliarum epistola I o. ubi inquit, ab Atheniensibus locu epulit ιrae intra urbem, ut darent impetrare non potui: quod religi ne si ediri diceret. De Marcelli sepultura loquebatur Seruius, uideturque hanc declarationem , Alciatus annuisse in i .pupilliis 3.urbs.ffide uerbmignificatione. Quidam uero, cum in humanis suillent, & ad claritatem prope Deorum perueniissent,in Ciuitatibus sepelieba tur. refertqtie Cicero filisse hoc concessum Publicolo&Iuberto.meminique me l egisse in Diui Epifanij ui . ta,cum is repugnantibus legibus intra Ciuitatem sepultus fuisset, aditusque ei. ser,ob hanc causam Archadius. Imperator respondit uir ille sapiens,cum, qui supra humanas
253쪽
s. tac uerba β. de uulg. v pupillar. CAP. XXIII.
AE C uerba Iurisc. ait. Evisiquo mihi haeres erit, ide puberi lis haeres ecto: hunc habent sensium, ut nonae dis qui patri haeres extiterit, sed is qui ex testameto b. res extiterit bubstitutus uideatu r.tν ideo nes pater,qui per siliu m, neque Dominus, qui perferuum haeres extiterit, ad se, Iitutione admitteruri. neque I redis heres,quia non ex Adicio veniunt. Ex hac lege colligunt, quod uerba intelligenda sunt per prius, non per posterius,ut ex Bal. adnotauit hic I son in huius=cxplicatione:rursus, quod uerba intelligenda sunt immediate, non autem mediate.illud uero grauius eii, qd ex hoc . probari uidetur,lios,qui effectuli credes sunt,no uenire ex iudicio teliatoris,nec tellari ibi, quia non ex ii dicio ueniunt, quod aduersatur legi, si paterfamilias .ff. de haered.institi& . M. Institi de uulg. subit Et licet de huitis legis interpretatione multa dicta sint in i cum filio familias U.deleg. I .a Baueri Ο,dc Grau. 8ca Zucc. in l. fin .c.de aedict.diu. haec tam cia uidetur facilis,de plana explicatio,quae ex lege sciendum. U. de uerb. signincatione colligitur, in illa stibilitutione,quae ita c5cipi tur, Est siquis mihi his es erit,ide impuleri illo haeres e Io. N eque in lege Aelia Sentia vcni sit, nisi qui ex certo iudicio tellatoris scripti sitiat l. sciendum supra citata, ratioque summaeli quia nisi diceremus proximum tantum Vocari plerun que inccrtus,&ignotus tellatori uocari ad substituti O-
254쪽
stitutionem uideretur,quod pupillo utile non esset:nec uero simile est vitam pupilli ignoto homini a testatore committi: plerunque enim fiunt insidiae pupillo haereditatis gratias. ssin autem, Insti .de pupil. subitit. Vnde illa uerba in hac specie,& in lege Aelia Sentia ex hac ratione proximum tantum haeredem significant, cum regulariter uerbum haeredis per multas successiones accipiatur. Hinc apparet falsa esse quae a Iason e , & reliquis colliguntur, cum regula sit haeredis nomen ad hos tras ferri. Sed in duabus speciebus aliud est, illudque de iudicio testatoris intelligendum est,non uenire ex iudicio certo, licet ex iudicio generali ueniant: ut ex ea lege sciendum colligitur, ibi, Q. Alij dicunt ex iudicio scripto quod optime probatur in l. ex illa par: te .st. de uerbo. signi. ibi, tum in Fub titutione his uerbis,quisiuis mi in
In haeres eris, p ximus haeres tantum On catur: -- non tantum proximus Rus,: b. sed etiamscriptus.
255쪽
a sitθr .F. de uerbosdnisi. ω an debitor in diem sis i, proprie debitor, ζυ quid in com
Plerisque traditum fuit debitore in diem pro- pyiς ςbitorem non dici, cum is definiatur, 'ἴ dςbitor esse, a quo invito pecunia exigi po-W1 t. l. debitor st. de uerbo. signisi. ubi hoc Riciatus ades, notauit. Nec desunt qui affirmant hoc frequentius acript ribu, recipi. RIp. in l. I .st si cer. pet. nume. I OO. Ego quid in hac re sentiam, alias scribam diligentius: nunc iuud admonuisJesufficiat, hoc in ea lege minime probari. Sunt enim quaedam uerba,quae extensiva sunt m futurum tempus, ut hoc praecipue probatur inl.sii ita quis. it. de leg. 2.ubi Iuriscosultus ita iquit ra quis in testimetosuo caui FG, db quantilplurimum per legem acciperepotest, tantum dari uolo: utique tunc, cum quandoque capere poterit, u detur ει relictum. Hin caperte colligitur , uerbum potest esse cxtensivum, & ad futurum etiam tempus referri. Idemini hiij. Ead Senat. Tertyli in illis uerbis, Hilius qui1e nolle haereditate matris dixerit an pot mutata uolutate adire, antequam alius adierit idendum ere propter haec uerba ,sine modiorum uolet haereditatemfusi ere, quia extcnsiuabunt, Vcum uerba extensiuasint, poenitentia usi ead annum admittenda es.Hinc apparet legem debitorata accipiendam esse, ut dicatur debitor is,a quo invito pecunia exigi potest,
256쪽
Poterispe ex natura uerbi: nec per hoc debitor in die xxcludetur. Sed erit ne debitor in diem proprie debitor λ arbitror uere,& proprie debitorem esse: conditionalem uero non ita. Moventqite me praeter rationes ascriptoribus allatas hae praecipuae, nam ea, quae pendent non habent se magis ad unum, quam ad aliud. f. si ab hostibus Insb. quib. mod. ius pat. potes. solui. conditio vero actum luspendit.l. itaques.si cer. perat non est igi- . rur proprie. Secundo per lolutionem factam creditoris oluitur obligatio, sed 1acta solutione creditori conditionali non soluetut obligatio : poterit enim interim, repeti, ram quam indebite soluta. l. sub conditione, E. de condic. ind. Sed in diem debitor, adeo debitor est, ut ante diem solutum repetere non possit. l. in diem.T de condic. indet,. Tribus igitur conclusionibus res omnis distincte, ac dilucide exponi potest. Prima sit,in die creditorem uere, & proprie creditorem esse conditionalem non proprie. Secunda, quod licet in iure creditores conditionales appellentur, hoc est per anticipationem quandam figurativo modo loqueladi, ratione spei in simili haereditatem vocamus per anticipationem v uentis hominis bonaI.quaesitum fis mihi seruus. ff.delegat. I .lta & contra quandoq. appellamus nomine, quores fuit,licet esse desierit l .insula .vit.Edeacq. reri doti . dicitur maritus qui no est. l .maritum .ss.s l. mat. pecunia defuncti l .eius qui non prouincia ubi Dec.nu. 0.ffsicer. Per. Quin ratione opinionis dicitur res, appellaturq. iasi suo nomine l. 3. C. de Iudaeis, &Coelic. ibi, religistrum iunc. glo. De hac replene Alc. in Rub. st. de uerbo. lim
257쪽
& in Rub. l. matri. Tertia conclusio, licet conditi natis creditor, aut debitor n on sit proprie, tamen prς- tendit interesse,& ratione interesse potest petere cautionem sibi dari. l. in omnibus.st.de iudic.interimq. datio libertatis suspenditur, l. si quis fidei commissaria in linestqui,& a qui.Ex quibus constat, legem debitor, non bene nactenus declaratam, creditoremque; seu debitore in diem a conditionali plurimum in ui uerbi, & significatione differre. s
pupil subui. explicatur, principium Ixisti. de iur. .
berem, cum erit annorum quatuordecim haeredem in
t siluat , ei ve in pupillaribus tabulis ,si sibi haeres non erit,alιum substituata ualet ubstitutis. Haec AphricanuS. Multum sepeque mecum dubitaui, cur pupillares tabulae appellarentur , cum foemina pupillariter iubitituere nopossit: neque enim filios in potestate habet3l. a.st.de uulga. Accur. ait,pupillares dici, quia pupillus in his haeres institutus fuerat: quam declarationem recentiores quia dam Germani in suis tractatibus comprobarunt. Non defuerunt, qui aliter eam legem exponerent, Vt C -
258쪽
ras in l. si testamento C. de impub. Polit. Senens in
tris . substituti Mihi plana admodum occurrit decla, ratio, nam cum mater filio pupillariter substituere cuperet,&lege impediretur; consilio adhibito prudem eum,effectu quodammodo substituit: instituit enim fialium , cum esset annorum quatuordecim, & si non esIethaeres alium substituit: pupillares tabulae appellantur,
quia essectum pupillarum tabularum obtinentia Et ne res exemplo carere uideatur,in l. cum ex filio, hoc titicum quis uellet duos ex filio nepotes aequaliter instituere,&inuice substituere, & impedireturaege alter enim in potestate non erat consilio Labeonis,ostili ,S: Trebati j ; unum tantum haeredem iecit, quem in potestate habebat: δ: dimidiam partem haereditatis legauit alteri, cum in suam tutelam uenisset: quod ii is, qui in sua
potestate esset impubes decessisset, alterum haeredem lubstituit: hoc consilio effectu quodammodo utrunq. haerede istituere,& s ubstituere inuice uisus est.An potius ea rone pupillares dicuntur materna opinio n e,&appellatione' nec nouum est a Iureconsultis, dc Imperatoribus rem quandoque appellari non ex veritate, sed ex opinione appellantis: ut cum dicitur in iure Iudςorum religio l. tertia C. de Iadgi. & coeli c. cum tamen quo ad Iudaeorum opinionem dicatur,ut ibi agnoscit glossa. In l. si cum dotem f. sin. E solui. matrimonio, dicitur dos,ubi matrimonium non consistit, opinione ita appellantium. Hinc dici potest ea fortasse ratione in princ.Inlli .de ivr.natur.dictum esse. Oium atalia qua in taeso,terra, rhnascuntur ob opinione scit. imperitae Ii a multi-
259쪽
multitudinis: neque enim uere aues in aere nascunt x cum arbores, dea disiuia solo haerentia ad terram res rantur , sed ut multitudini ita putanti, Imperator insediuiret: quamuis quidam legant, κsuntur inon nascuvium qua lectione omnis dubi radi occatio radicitus tollitur .
redditur , f, Innitutionum tria loca declarolin.
C P. XXIVM in quibusdam amoenissimis hortulis Caietae animi causa consedissemus, in magno stin, di forum hominum conuentu, &frequentia ; de antiquarum legum dispositionibus incidit disputatio: multa enim quidam in Iure ciuili statuta esse affirInabant, quorum non satis certa, S: explorata ratio reddi posset A. non omnium. ff. de legi b. ut ecce, aiebant illi,Cur olim,& hodie statutum reperitur in quartodec, mo ςtatis anno testari licere ; non in tertiodecimo, uel quinto decimo potius t l. qua aetate.U.de testam.& institide testam. in erimo. Rursus,cur data est hominibu&f cultas,ut se ipsos uendere possint, bona sua donareno possint s. pen. Instit. de iur. perso. iuncta. l. stipulatiob oc modo. E de uerb. obliga. Addebant tertium, curres specificantis efficitur,quando ad antiquam materia res reuerti nequit, cum alias eiusdem remaneat cuius erat olim . cum ex aliena instit. derer. diuisi. Ladeogcum quis. E. de acquiren .rer. dom. Non defuit tamen quidam ex has, qui aderant acri,& peracuto ingenio,qui . diceret,
260쪽
diceret,non esse difficiIem harum decisionum ratione , modo quis rem omnem diligenter a suis initi js inspic
rei. Nam ad testandi facultatem ideo aetas quatuord cim annorum in maribus electa est, quia eo tempore plerynque ad generandum apti sunt: hincq; hominum perfectio iudicatur: eo enim tempore perfecta res intelligitur ex Aristotelis sententia lib. q. meteororum cum sibi similem in specie procreare potest. Testaudi uero facultas tanquam res grauis,& sapientum, ac perfecto rum hominum . l. lin. C. de testam. milit. ante hanc aetatem ,&annum concedenda non fuit: sed ubi primum perfectio,ex facultate generandi,potuit intelligi. Nec secunda iuris dispositio caret ratione, nam olun ex iure xij. tabularum, qui secundis, uel tertijs nundinis, suis creditoribus non satisfecisset, trans Tiberim inter creditores lacerandus,&diuidendus ferebatur: nisi seuenundari passus fui illat. Vnde uisum est Reipublicie melius con fuit,ut quis se uendi pateretur,& ςs alienum credit0ribus solueret, quam hominem discerpi, tu lacerari, aut perpetuis uinculis detineri r quae iuris dispositio, etiam si iblata antiquae legis seueritate, permansis. An potius ratio fuit,quia improbi homines tam abiecto animo, & sui iuris proditores, uisii sunt libertate indigni, quam turpiter uendiderunt 3 l. .is fine. st. qui ad liberti proclam. non licet . Terti uero ratione prorsus non caret, nam cum olim magna fuisset inter Proculianos,& Sabinian os altercatio, an res noua addita specie eius maneret qui dominus fuerat, an specificanti cederet
media electa opinio suit, ut si ea species ad priorem, &rudem