Gerardi Io. Vossy et aliorum Dissertationes de studiis bene instituendis

721쪽

Di s s E R T ATIO D E M v sic A . 683les, tono a curioribus Chordis sunt. Dorius itaque in Lichanos Hyparon seu D. μι ra. Coni truendus; Phrygius in chorda Hy. pare meson, seu E. la-mι; I. Lydius vero Semitonio a curius Systema habet in Par-- hypate meson, hoc est, F.D- ut collocatur. Dorius itaque eo modo quo diximus, Constitutus, gravis, sententiosus, castus que erit ἱ ejusmodi scilicet materiae ac sermoni congruens. XVIlI. Petrus Gregorius Tholosanus lib. x tr. Syntaxeos Artis mirabilis c. X v I I.

ex Psello, Aristotele, Plutarcho, Boethio,& Tyardeo ponit Hypodorium a C. D ut. usque in G. sol re-ut, Hypophrygium ab eadem chorda C.D- ut, usque in A. v mi re contradicente Boethio, eo quod singuli Modi unius Toni vel Semitonii gradu acutiorem consti rutionem habeant. Ideoque male ponitur Dorius a C. sol fa-ut in aa. Ia-mι-re . quae est a Par hypate Hypaton in Neton meson ; Phrygius vero ab F. -- ut in dd. lasol, quae est a Para hypate Me n. ad Paraneton Die Zeu Pine a. Fateor quidem Cantum Dialoninicum , quem natura docuit, initium sumere apud literam seu Elementum C. adeoque primum Ordine naturali Modum inde auspicandum : sed hoc nihil ad genti-litiam Modulaminis proprietatem facit.

722쪽

qua usi fuerunt Dores aut Phryges. absurditas iraque istius assertionis etiam ali argu mento evincitur. Nam Modi Plagi Diatessaron debent esse inferiores ac graviores suis Authentis, ut habet Axioma.

Si iraque , teste Boethio, Hypodorius laA. re, chordam gravissima habuit. Hypophrygius vero in i mi , ut mox ostendimus uterque Authentus Diatessaron seu quarta altior esse debet. Dorius scilicet in D. Phrygius vero in Ε. quae ex Hypate Meson collocandus est. Aecedit & alia rario , quod Modus a C. selfaut, usque in

a. re , Diapason non eomplear quod i psa natura modi requirit. Tandem quoque in illo Systemate, vel ea constitutione intervallorum, lasciva . amatoria. plaelda, hilarisque potius materia rerum seponenda est , ut suo tempore demonstra- strabo. Dorius igitur ille Modus esse non potest. Similiter ab F. Fa-ut,in dd. lassu, melius succederet iracundia ae furor . sed defectui Hemiditoni, qui blandus est. Diapason non impletur ; unde major violen tiae ratio est. Ex autoritare itaque Boethii, qui constitutionem Dorii in D. Phrygii in E. recenser, ut luculenter ostendi

mus, caeteri erroris Convincuntur.

XIX. Inde jam ad historiam de Py-

723쪽

DI sERTATIO D a Mus xe A. 68sthagora tedeamus . & quam suspecta fidelsita. dicamus. Phrygio Modo incitatos juvenes ad perulantem furorem, SPON DEo sedatoa dicunt. Naturali ratione quis primus, secundus, tertiusque MO-dus sit, itemque ejus efficacia , compertum est. Sed quis sit ille Modus, quo usi sunt Dores aut Phryges, ex Scriptorum authoritate solummodo dignoscitur. Inter Scriptores, & Musicos, Boethius ex veteribus Graecia asserit , Hypophrygium in Hypate Hypaton chorda gravissima eontineri complendo Diapason. Unde certissima constat . hujus Authentum Phrygium. Diatessaron seu Quarta acutio-reM, loco proprio collocandum, scilicet in chorda Hypare inson, quae nobia Eappellatur. Hujus cireulus in Chordia

E. G. I & c. ex locis semitoniorum blandius est , non furens; & quidem intervallo majus semitonium conficit. Secundo Hemidi tonua in G utrumque intervallum ex sua natura blandum ac modestum est. Postera usque ad I ditonus est, qui a praecedentibus attemperatus est; ubi terminatur Diapente,seu Quinta; prIma scilicet εe nobilissima Diapason pars. Ad complendam vero Diatessaron,quae at tera para est, statim sequit ut semitonium majus

724쪽

majus a i ad C. itidem suave ; inde Di-

tonus a semitonio praecedente tempera-

tua est usque ad E. ubi circulus completur. Quis jam non videt ex speciebus seu intervallis, Phrygium iracundum ac incitari vum non esse; & juvenes eodem in furiam iramque rapi non potuisse Deinde solo Modi circulo , proprietate , ac phrasi animi affectus moveri non possunt:

quemadmodum nec nervis corporis via

potest fieri, nisi animae vivificantis adsit influxus: lta enim & hie Modulamenti spiritu opus e st.

XX. At SPONDEO petulantiae temperamentum induxit Pythagoras. Hoc dicunt Scriptores, ut omnem Μusicae vim modo inesse probent. SPONDE Us profecto Musicae Modus aut circulus non est, species Diapason non continer : quam

bellὶ igitur ad rem loquuntur scriptores Seo NDEus Moduli tarditatem significat

ac majestatem : quemadmodum pes poeticus duabus longis syllabis constans. SPONDEua dictus, nomen usumque a sacrificio, libatione, sodalitate, induciis ac foederibus, quae Graeco vocabulo significantur, accepisse notum e st. Iahis enim actionibus ipsa ratio ritusque gravitatem sententiarum; pondus dictionisι

725쪽

DissERTATIO DE Mus Ic A. 687 cnis. 8e majestatem quandam requirebar, Idooque longis syllabarum ductibus ponderosa vocabula Poesis adhibebar. Inde Spondaicum Carmen; cujus etiam varia est gravitas ex verborum majestate , vel pondere syllabarum. Exempli gratia: Conta νbabantur Constantinopolitani. Hic versus habet duplicationem consonantium , rellerationem primarum voca.

Ilum a & o : quibus pondus explicatur verborum. Non item est in hoc versu, qui Ievior videtur, Virgilli:

Ollisedato respondit eorda Latinus. Vel in isto Ovidii: . tuntur longo vestigia penere clivo. Adde quod Poetica censura , Spondal

corum Versuum proprietatem , in duobus ultimis pedibus constituens, delectum ha beat elegisntiae, singulos singulis versibus Praeserens, et tam ejusdem Auctoris.

Virgilius :Cara Deum soboles, magnum Iovis incr - .mentum.

Idem: Cum Patribus Populoque, Penatibuι θ magnis Diis,

Hi autem versus inter Spondalcos primo loco habentur, elegantissimique cenissentur. Sunt alii ejusdem Autoris, quos minoris aestimant. Vir-

726쪽

688 IOH AM N I a AL B ER T I BANNI Virgilius:

Saxa per se Adpulas ct depressa convalis.

Idem Aut leves ocreas lento ducunt argento: Hos Poetae tanti non habent, eo quod non sint ram fluidi, ut priores. Et ramen plus ponderis ac molis frequentioribuaspondeis afferunt , magis ad animos rem perandos valent. Hic etiam In Μusica Spondaleus modulaminis, varius esse potest ex modulamento , 8e cuivis Modo applicari, licet omnibus non sequEcon.

veniar.

- Αt Da wlici carminis volubilitas diversum ab hoc impetum mentia excitat. En- nil versus est etiam proprio vocabulo bellicosus: Et tuba terribili sonitu Taratantara dixi Alius item: in tuba terribilem senisum pro I extisag horrida,

Sidera pallida dissutiunt fata territaι by

minis. In his omnibus versibus , Hexametri Carminis genua est; de tamen tanta ex numero variegatio viritur. Magnum argumentum hine sumo, ut doctis Viria Poeta Μusicam persuadeam; quae Mu sici Modulamenti numeris prius Certo ordine excogitatis, pedes metricos

727쪽

D saΕRTA Tlo D E Mu ale A. 689 accommodet: certi carminis lege omnino neglecta. Rea elegantissima est . licet paradoxa, alibi fusius enarranda. Quod autem de varietate carminis Hexametri, jam

diximus a idem de Musicae Modia dicendum . quod illis Modulamenti varia ratio adseribi possit, unde moveantur affectus. Cum ergo Spondeus Modulamenti ratio

ne, hoc est, motus numeri ac temporis v riegatione constet. culvia Harmoniae Modo, tam Myxolydioia Hypodorio, imo

Tam Lydio, quam Dorio applicari poterit. XXI. Spondeum iraquesuccinere, nihil aliud est, quam gravi ac sententioso modulamine alicujus aures afficere Sementem temperare; quocunque Modo fiar, sive Lydio, sive Dorio : licet natura ΜodlDorii ob dictaa a nobis rationes magis gravi rati sententiarum propria sir, quam Ly dio, qui aeutioribus chordis & per Dito mos ac Tonos Majores proeedit ἔ unde major vehementia illi in eit. XXII. Modulamento itaque variis sonituum ductibus variegato a)scribendum est, quod de Spondalco ritu carminis narratur ; non itidem Modo. Nam sine ulla Modi periodo semper modulamentum e sicax est: lieet magis perstringar, dum certis limitibus a confusione vindica- tum , proprietatem dictionia animar.

728쪽

-69o JoHAN N Is AL B E R T I BANNI mirum itaque in modum explicandae sunt istae Historiae ; vel utrovis modo mepdaces aestimandae: scilicet errore rei & vocabulorum, vel impropria ac interdum Hy. perbolica narrarione: quiaquis tandem er-raverir, Boethius, an alii.

. XXIII. De Ionico Modo quam furitia etiam Historia est Θ Qui primum Austerua

fuit, deinde Lascivus: gens enim illa mores mutaverar, cum voluptari se dedisset ;inde varietas, ut est apud Arhenaeum. Et tali commento nobis Ionici Modi nar ram enarrant A uthores, ut fidem habea

Ut nunc , ita tunc plurimi Authores Historias eudebant , nec ad incudem revocabant. Legisse uspiam et sat erat, ut volumen completetur. Nulla rerum,caussarumae circumstantiarum ratione habita, nam

ratio procedebat, hoc est , nullo ordine, distinctione, interpretatione,explicatione, conciliatione quae omnia ipsa rerum series luculenter suggerere poterat h8bitis.

Apophthegma lepidissimum de chi pino Vitellio , strenuo illo milite Italo , refertur. cum emglem suam a pictore quodam delineandam postulasset, artifici,

quomodo faciem constituram vellet, pose eenti: Pinge me, inquit, hominem formo

sum : deformia erat, & horribilis vultu )Post

729쪽

DI qsE RY λTyo D a Musi c A. 692 post medium seculum, obliterata mei memoria, omnes e manu artificis meam pulchritudinem admirantes , in veritatem es-

figi ei vel jurabunt. Qualia vero ipse fuerir. φx Epiraphio liquet: O Dem omnipotens eras misere Vitesti. Suem mors pra veniens non sinit σ1' ιοτε: - Corpus in Italia es .tenet intesinaB bati res animam nemo. Cur' quia non habuit. Miles scilicet, ut homines, ita & Numen habebat. Infelix lLapsu rem poris invaluit eodem modo Partim accurata rerum Historia,quae nune passim pro vero divenditur. Accedit,quod Scriptores sere rerum, quas narrabant, nec scient lam,nec experie atiam habebant: seu stra sine easdem explicandas suscepturi,

aut narratas ad incudem revocaturi.

Euges omnes, omnes, bene r mira eritis res. ait Persius. XXIV. Centum talia occurrunt in Musica veterum , praecipue Graeca, quae hominum ingenta mire torquent; & disciplinae utriusque rationem non explicanr .

sed potius involvunt. Ipsa impersectio satis arguit difficultatem , quam paulatim longo arris usu , hominumque industria

sublatam videmus. nec unquam magis ex

pedita reddetur hujus scientiae, artisque

methodus, quam solidaret ex ipsis Prinelopiis

730쪽

692 IOHANNisALnER TIB ANNI piis Elementisque diductione , quae expς-rientia & optimorum Authorum lectione inclarescet. Unum Zarlinum prae cameris commendavi; non quod aliorum seri pranullius momenti sinr ; cum multa praeclara eruditaque dogmata contineant: sed unum Zarlinum coryphaeum dixi. cum enim Μusica ab Auihoribus deseripta , ita plerisque defectum patiatur . magno studio , industria, ac lectione varia supplendum i unum aliquem commendare n

queo , ex quo hauriant studiosi pauet

etiam totam Musicam Theoricam ac Practi eam simul intellexerunt de excusserunt praeter Zarlinum. Is, inquam, prae caeteris

doctius feliciusque,de propemodum solus yem exsecutus meo judicio videtur. Ordinariae Praxi deservire praecipud potest Zartini Compendium a Johanne Maria Ariusio Bononiensi , optima methodo doctissimh eonfectum. Horum Authorum lectio, additia sex Capitulis, breviter a nobis supra explicatis , ad Μusicae Theorim& Praxin studiosos manu ducet.. XX v. Caeterum ut ingenue fatear. yequiro adhuc ampliorem Musicae tractarionem, quae plurimia noula inventionibus ac regulis , Artis persectioni deser- lentibus, conster, qua Numeri & Voces, SeMρῶ, quorum in principio ex Cicerone