Gerardi Io. Vossy et aliorum Dissertationes de studiis bene instituendis

701쪽

NAT. CONTRMPLATI ONE. 663 mihi ipsi delectationem aliquam Scalacritatem certo Promitto , utpote quam la propaganda de detegenda veritate expectus jam saepius fuerim. vestra autem ornatis . juv. erga me benevolentia. M prona ad audiendum assiduitas, ut perpe' tuo eo natibua nostria respondeanr, mihique fle vobis continuo adspiret divina benignitas, a Deo Opt. Max. datore omnia honi 8e patre luminum ex intimis praecor diis precor.

702쪽

DISSERTATIO

Origine, progressu, & denique. studio bene instituendo

Incomparabilem mirum

A M a multis retro annis, Vir clarissime, internos sermo subinde fuit de Musica, arre plane divina, cui me addictum non ignorabas. Et cum de Poesi sermo, cujus Laurea doctorum

virorum calculo de votis inrer Caerer 8 e

eellis, ut de aliis eruditissimi ingenii tui dotibus nihil dicam aliquoties discursum

considerationemque Numeri Poetici varia syllabarum quantitate constantis, in gessisset ; tandem Θειον ἀ Poesin continere , ad tractandas explicandasque res , mira narrationis aptitudi ne , vocabulorum

703쪽

DlasERTAT Io νε Μos Ic A. 66s- selectu , sermonis proprietate , nervosa orationis connexione , justa syllabarum quantitate , elegantissimo modulationis fluxu, pulcherrimoque singulorum ordiis ne concludebatur. Tum de Lyrico modu- Iamine frequens mentio erar, cujus tantaglaudes veterum scriptorum .monumenta

celebrant, ut jam passim doctissimia virla persuasum sit . Musicam Poeticae , vel. Potius Poeticam Musicae facultati subal-

- ternam esse. Argumentum vero assertio-

. uia ipsa Numeri ratio suggerebat. . II. Et de numero quidem tum edisserebam paucula , sed quaestionis propo si tae dissicultatem sine mora absolventia. Nimirum Po Etleum numerum in sola

syllabarum quantitate , quae ex voea lium ac consonantium literarum qualit

te ac mixtione oritur, consistere : Mui1- Cum vero numerum, sontruum tempora ac intervallorum durationes metiri dicebam , quibus verborum, ex arte eloquentiae pondus ac vim habentium justa Pronunciatio , ad movendos animi affectus , planissime absolvitur. Suum culque arti inesse enthusiasmum ; non quidem scriptorum auctoritate, sed ex ipsis rei principiis probabam. Et cum hoc argumentum latius essem prosecutus : quid

.de Auctoribus Μu sicis, de tradita ab

illis

704쪽

666 I OB AN Ni s A L a E RTI BAN NI illis diseiplina sentiendum esset , .quae

rebatur. Verum rem detrectabam velut cum odio conjunctam , qua doctorum vi rorum invidiam subire sine caussa vere.

bar. Sine caussa, dixi: nam Μusicea apud: Plerosq; ra exigua est noritia, ut apud ipsos Professores, haec duo quibus illius scientia; constar, rarissimε inveniantur conjuncta. theoria se ilicet & praxis. Unde rem ut tu principila scientiae . vel elementis artis -Continetur, utque ex illis educitur. Professores illius non tractant: sed ex alterius desectu in gravissimoa errorUs impingunta .cum autem docti utri . veterum mon menta evolventes, utriusque rei notitia

sepissime destituantur;quid quaeso praeter

Grammaticas observationes, aut Historiarum commenta, acri tamen narratione, accensura, hominum animia infigunt ' quubuasi quis ex transverso contradicat, an invidiae arrogantiaeque notam prima fronte effugere possit, vide. Utique ea hominum, rerum, temporumque conditio perinperua est, ut oblequium amicum, veritas odium pariat. ,- III. Cum autem hoc anno sub finem aestatis, cum expertissimo viro D. Gregorio Plassio, Medico excellentissimo, in suburbanum praedium tuum . amplissimum amoenissimumque excurrissemus ; ubi ex

705쪽

DI ERTATIO DE Mus Ic A. 667 natura loci Musarum sedes, otii opportuis

nitas , studiorumque deliciae sanr quod sanu eleganter V ἁ-θιε lingua vernacula Latine Cura urium liceat dicere indi-gitasti: post doctissimas rarissimasque tuas

in Horatium, Iuvenalem, Persiumque auditas expensasque animadversione8, quibus loca obscurissima ae corrupti ssima Primogeniae sinceritati ac veritati restitueras iterum iterumque propositus de

Musica sermo est: & quam olim de Musi

cae scriptoribus. ac artis explicatione sententiam subticueram, promere & eloqui

urgebat. Tum nescio quo instinctu, ausuque, incepi dicere,& summis amicis meis. apud quos licere existimabam, asseverare. me viginti annorum sparto huic disciplinae singulari amore mancipatum , succisi vis horis,a seriis studiis deflectentem, pexam dedisse,scient tamque & arrem proprio marte nulloque Magi stro adorsum, magno labore, continuaque diligentia, varioque artificum eolloquio, Theoria ad artem deducta , didicisse. Quoties mihi volumina Aristotelis,Justiniani Imperatoris,

ac Thomae Aquinatis,quibus rum operam dabam,'manibus seponere, Boethium, aliosque convenire, amor Μusicae imperavit : Dissicultas vero & intricata veterum

narratio, saepissime iterum Mu sica volu

706쪽

mina, tanquam re desperata, manibus meis excussit. Et tandem adhuc amor, obliterato taedio, rem facilem reddidit. Poetae vox me frequentissim h animabat. -Amor omnia vineis

Improbis, is duris urgens in rebus egeatis ' Audeo dicere , post longam indaginem ,

me in variis Provinciis ac Regionibus commorantem , paucissimos, imo nem l-nem invenisse, qui difficultates Musicaa mihi expedire potuerit, nisi sola illa diuturna, laboriosa, indefessa ac constans dillis

gentia. Nimirum vim motricem quaerebam scientia, experientiaque, cogntram habere ; qua Pythagoras . Timotheua Μilesius, aliique paradoxa effecisse narrantur. Ex singulta tamen aliquid audivi. Scopae dissolutae erant, simul dissiculter conjungendae et Rem tentavi, aggressus hoc modo : Veterum sententias scrutatus sum ;Theoremata ac demonstrationes praxi applicui , cum non succederet res, practicos Conveni; eorum opiniones, & exercitati nes expiscatus sum, saepissime ipsis suorum , quas ignorabant. rationes factorum ex tempore dedi. Et cum mihi ipsi non satisfecissem, instrumentis rem tentavi, ipsemet praxin exercendo, componendo: Pro secl. Libellos varios de re investigata con scripsi, mutari, auxi, eorrexi. Toties res

707쪽

DI E RT ATIO DE Mus Ic A. 669 Inventa sub manu mutabatur. Plurimorum Instrumentorum rationes,ac fabricas investigavi. Quarum Theoremata ac Elementa , cum artificibus proponerem, non

intelligebant: Μirabantur tamen de libenter ista audiebanr. Μechanici non libera-- les erant, habebant formulas sibi a magistria ac praece proribus praescriptas, qua rum vestigiis inhaerebant: & bene ; nam sine filo Theseus Labyrinthum non eva sisset. Alius tamen alio magis industrius. ω manuaria opera expeditior erat. Festinabam lente, videbamque me proficere,licet ut plurimum desperarem, donec pro posuissem immori huic studio. Laborem

enim eventus solabatur , & ex mysterio Pythagoricae literae affulgebat.

Promissa ol Felsis requies in verticesum

Nam mi Ennii verba sunt

. Visis Obmpia , moxsenis confectuι quia a V. Cum vero mihi jam ex diuturna

excercitatione aliqualem Musicae noll-tiam perpererim , non libens de ea passim verba facio. Horreo enim molestas hominum contentiones, quae ut plurimum in geniosae quantumvisjde lana caprina sunt;& ne ungue latius quidem rem PromO-vent. MaximE in votio laret ea quam Re-

- . . - - .

708쪽

6 o IOB ANN a ALB ERTI BANNI.quisiv i Mu sicea notitia, secretus tranquil- usque vivere, M amicorum, quibus rei hujus arcana subinde ex oecasone communico , societate, scenam meam absolvere. Sed nimium instas, Vir clarissime, de Republ. Christianae bono mecum expostulans , aliisque severis argumentis me premens ; quasi numini morem non gerens , bonis invideam. Acquiescam igitur tuis expostulationibus 9 sed unum praesari oportet, priusquam manum operi admoveam. Omnes omnino μι φίλους etiam atque etiam oratos Obsecratosque volo, ut dithionis meae, audaciamne dicam, an temeritatem . necessitatemvel aqua mente interpretentur: negligentiamque, aut pomtius inscitiam sua benignitate, ae domina suppleant. Itaque ad rem venio. V. Homines suapte natura cantabant, antequam industria experientiae rudi memta in scientiam artemque congessisser. Nihil igitur mirum erit, si longa seculorum temporumque serie Musica sub incude fuerir. Quae qualiter ad persectionem venerit , antiquiras nobis non edisserit. Nimiam enim hujus obscuritatem S. pagina silentio fecit: dissicultatem vero varia , iatoto pene coelo distantia, scriptorum dogmata pepererunt. Ciceroni tamen hac iure auscultandum, qui libro primo de Ora-

tore

709쪽

meri . ct Voces , π Modi. In omnibus enim feri ante Jei rudimentum . quam rei experimentum fuit, ut Appulejua air. Penes primos igitur artis,non jam dico Inventores, sed Scri prores, Arbitrium erat,isjus , norma loquendi. Inde factum est,ut posterioria aevi scriptores priorum sententias potius retulerint, qua m e xpenderint. Musica initio angusta erat: apud Graecos quaruor Elementis, seu chordis, prl mum usitata, donec aliquis alius, inventis

aliquid addens, Expressit numeris septem distrimina vocum

Consonantiae tres erant simplices , τε Γωζων , πιντε , Ex harum mixtione ac replicatione tres aliae ortae

sunt. Simplicium molestior investigatio fuit. Cum transiret Pythagoras casu fabrilem officinam , ex malleorum ictibus,

varia proportione j usti ponderis differen

tibus,auscultasse eas primus,& lnvestigasse dicitur. Explorando singulorum pondera, quae his numeris continebantur I 2.9. 8. 6. formas notavir , in quibus solae multiplex fac sesquialtera, proportiones continentur.

Dupla quidε 32. ad 6. Diapason seu octavam i sesquialtera scilicet 9.& 6. Diapen-:

710쪽

sonantias : ac sesquioctavo 9. 8. toEum dissonantem a reliquis determinavit. His Elementis veteres cantilenas suas, adhibita numeri,ac temporis varietate,lnstrumbant. Dissimili plane. ac alieno a nobia ritu. Er,quod imaginor , nusquam vero levi,unum generale erat Concentus axioma. ' Consonantiam placere auribus, disso nantiam intolerabilem esse, nisi consonantiae antecedentis vel subsequentis dulcedine , justaque earum duratione temperata

eorrigeretur. .

VI. Tum, ut credo, nullae erant Compositionis regulae, sed investigata consonantiarum natura artifices id mihi . jam scribenti , post longum examen incidit Cantilenas ex illis pro suo libitu aptabant. Et licet consonantia non aequalium ae dissimilium vocum concordia, a Nicomacho definita suerit : tamen paucitas earum , nullum ex immediata harum conis sequentla fastidium admisisse videtur. Et sussietebat modulatio, si consonantita coninstaret. Quamvis enim mas & semina, virlac Pueri, naturaliter Diapason modulentur ideoque id artis praecepto doceri non

fuerit necesse: tamen varietaa altarum,cum diapason miscendarum, consonantiarum artem requirebat, cum suapte natura id ho-