Quaestiones Parthicae. ...: specimen litterarium inaugurale quod...pro gradu ...

111쪽

9s Nonis Octobribus eodem meae tumuisum nun frenus Prosecto, hoc si verum est, cetera omnia impudentissime eum mentitum esse liquido constat. Utinam dicere possem huiuscemodi fraudem plane abhorrere ab Ciceronis persona, neque in eius mores et indolem cadere posse At vero quae supra didicimuS, ea no admonent, ut Cauti simus; qui semel in mendacio deprehensus est, eum credi saepius idem commisisse, quis vitio vertet Augetur Suspicio eo, quod in ridicula ista ad Atticum epistola V. O, 3 non pudor eum deterruit, quin rerum ordinem et temporum ratione disturbaret Inspice modo has litteras, et Videbi eum, postquam Se ad Amanum Contendisse scripserit, narrationem ingredi rerum, quas

circa Idus Octobris gesserit in Amano deinde subito

eum transire ad ea, quae antecedere deberent, et gloriari sui adventus rumore Cassio animum accessisse et Parthis timorem iniectum esse. I Quam ob causam imperator noster res tradat ordine inverso, haud obscurum

est Offendit eum Cassii rerum gestarum magnitudo, )et ut partem gloriae sibi vindicet, illius laudibus obtrectat. Hinc fraus ducit originem hinc fingit, Se Ummam Celeritatem ' in itinere adhibuisse hinc iactat, fama sui adventus animum Cassio acceSSiSSe, quod ut maiore veri specie induat temporum ratione turbare non recuSat

hinc scribit ad Atticum V 21. 2: Recesserans Parthi quidem ab Antiochia anu Bibuli ad nsum, sed nusion Iro ευημερήματι c hinc indignatur Cassium per se hellum Parthicum confectum ad senatum Scripsisse. Quid, quod eo die, quo primum CaSSi victoriam compertam habuit, adeo non reprimere potuit iram et invidiam, ut

scriberet ad Appium Claudium ad Fam. III 8. IO.

i Contra in epistola ad Catonem ad Fam XV. . res suo ordine dispositas refert. et CL Vir Clar Cobet Μnem. l. l.

112쪽

, De Par his quoi quaeris, fuisse usios Mo Arabes

qui fuerun a misso Par hic ornam, dicuMur omnes revertisse, hos em esse in Fria ne an uiatim. )Sed revertamur eo, unde digressi sumus. Id tantum Volui Ostendere, non mirum esse, quod testimoniorum diScrepantia, quam modo protulerim, graVissima moverit suspiciones. Sic Drumann a perhibet mentiri Ciceronem, quum Scribat se opsuhestiae Cassii victoriam CognoViSSO, neque mense Octobri, sed mense Septembri Cassium Parthis cladem intulisse asseverat. Cui RSSen

titur aspar Harting. 3 Libenti mihi contingit, ut ab hoc

saltem crimine celeberrimum oratorem defendere poSSemihi videar. Ut statim proseram in medium, quod est demonstrandum librarii negligentia Ciceroni mendacium affricuit. Mendum enim insanabile subest in verbis , H es Nonis Octobribus V Quod ut ostendam, eXordium describam epistolae ad Atticum V. 19. Obsi naram iam erisfosam meam, cum subito Nil ab D-rius a. d. XI. GL Octobris septimo quadragesimo die Roma egeri re ut fans oves mihi mas lueras reddidis Ciceroni. litterae tumultum nuntian-I Prorsus alio sermone utitur in epistola, quam scripsit eo consilio, ut Cassius daret operam ne quid ad provinciam temporis prorogaretur ad am XV. I 4. I. 4,unus scilicet animi fructus, qui tu te videndo est, sertari litteris nousotest alter gratulationis est is quidem exilior, quam si tibi se i ιιm intuens statularer, sed tamen et feci antea e facio nunc tibique cum fro rerum ma nitudine, quas gessisti, tum fro Ufortunitate te oris gratulor, quod te defrovincia decedentem summa laus e summa gratia frovinciae rosecura est. V raeterea conseras velim Philipp- XI. 4. : Magnas C. Cassius res ossi ante Lbuli summi viri advensum, cum Parthorum nobilissimos duces maximasque in

fias fudit Friamqtie immani Par horum i ei liberavis. a Drumann. Die eschichte Rom in seinem ebergange etc. Vol. II. 2Ο

3 AI e proconsulatu Ciceronis Ciliciensi.' pag. 38ci Mense Serumbri litur, vel o mi initio emis, Cassium vicisse censemus. Rectius secisset, si ad id demonstrandum mox provocasset assi epistolam, datam ad Appium Claudium, qua non Parthi, sed Arabes impetum secisse dicuntur. Etenim, haec verba invidia tantum et livore Ciceroni dictata esse quis est, quin sentiat Θ

113쪽

te datae sunt, ut supra Vide Pag. O, I indicavimuS, a. d. XII Kal. Oct. Quodsi autem tabellarius, qui celeriter i)Roma ad Cybistra epistolam pertulisse dicitur, quadraginta septem dies in itinere comsumpsit, quis tandem erit, qui credat Ciceronis epistolam et Cassii litteras victri-CES, etiamSi, ut Drumann perhibet mense Septembri viCtoria esset reportata, Nonis Octobribus recitatas esse

in senatu a Iam hoc unum sussicit, opinor, ut in lucem prodeat vitium, quod modo notavi, et ut refutetur Drumanni opinio. Sed in cumulum dabo aliud argumentum, haud minus grave et solidum. a. d. XIV Kal. Decembres 3 Caelius Romae scripsit ad Ciceronem , ne quam tueris C Carata es Deio ars sumus com mori; nam C Cassius cis Euphrasen copias Parthorum Se Scripsis, Delo aru inrofectas per Comma enen infrovinciam nos ram. V De Cassii victoria ne verbum quidem per tota litteras, nec mirum, nam eo die nondum aut Ciceronis epistola tumultum nuntians, aut Cassii litterae victrices Romam erant perlatae, quod luculenter apparet ex Caelii verbis aue liuerae non venerunt Ἀ)i Alterum exemplum Proserre mihi liceat, unde patet has litteras solito celerius Ciceroni in manum venisse. In epistola ad Caelium ad Fam. II. Ia) lata non ante mensem Iunium anni O cs cum tu haec leges, ex iam annuum tinus confecero V legimus Vicitus equidem eram de rebus Ha-nis ita Iumultuosae contiones, ita molestae uinquatrus asserebantur nam eiuriora nondum audiebamus ' Quinquatrus celebrabantur per dies quinque continuos ab . d. XIV Kal. Aprilis. a Posteaquam hae scripto mandaveram, amicus me monuit dissertationis viri doctissimi an alsi, quem eundem locum tractasse et eodem argumento vitium detexisse video. ale actum autem, quod loco Corrupto medicam manum admovere conatu est, et pro On. Ct legere Proposuit on. Novembres nempe ex epistola ad Caelium VIII. O), quam insta testem producam, lucide apparet a. d. XIV Kal. Decembre neque Ciceronis neque Cassii litteras Romam pervenisse. e iudice locu in eorum numerum reserendus est, cui nulla medicina parata SL 3 CL 3 Q nunc exitus est anni, nam Do as lueras a. d. XIV. Kal. Decembres scripsi. 4 Quod Ciceronis epistola tam tarde Romam pervenit, id imputandum ambitror anni tempori ad navigandum minus idoneo.

114쪽

98 Ex omnibus, quae hucusque XpoSui iure ac merito

colligere mihi videor Cieeronis res gestas, si ad historiae fidem exigantur, perparum vel nihil contulisse ad selicem belli exitum Uni debetur omnis laus et omnis honor, C. Cassio duci egregio, qui ceteris desidentibus solus se praebuit firmissimum praesidium nominis Romani. Post arthorum discessum Cicero ingreditur bellum illud dicam an populationem in monte Amano, de qUO, quandoquidem ad meum propositum non facit, multis

disserere Supersedeo. Id tantum commemor eum in

diversis epistolis 1 omnem vim orationis intendisse, ut vividis et splendidis coloribus facta sua depingeret,

qUorum Umma eo Continetur, ut multis castellis captis

et incensis a. d. III Id. Octobr, imperator salutatus sit a), dein exercitum abduxerit in Eleutherocilices, quorum oppidum indenissum diu omnibus machini Oppugnatum, tandem die septimo et quinquagesimo cepit circiter a. d.

Pindenisso capto Xercitum in hiberna dimisit et Ouintum fratrem negotio praeposuit, ut in vicis aut captis aut male pacatis copiae collocarentur. Ipse Nonis Ianuariis Tarso in Asiam profectus est, ut ibi totum se conserret ad conventus agendos. 4 Aliquanto post, haud scio an mense Februario totius anni rebus gestis ad Senatum perscriptis petiit, ut Supplicatio sibi decerneretur.

I CL ad Fam. II, Lon XV. 4 ad Att. V. 2Ο. a Quantopere plane nullius pretii id temporis esset imperatoris titulus, docent verba, quibus Caesar acerba ironia Scipionem perstrinxit De bello civili III. I ,His te oribus cimio detrimentis quibusdam circa montem Amanum acceptis immerasorem se a ellaverat.' 3 Tamen multum abfuit, ut populi Amanienses ad obSequium essent redacti. Anno proximo de integro latrocinia in Cilicia florebant CL ad Att. VI, 4. I.). Anno 48 etellus Scipio in iiSdem locis rem male gessit. 4 Vide ad Att. V. I. 7. 5 Iam statim post expeditionem consectam ad senatum scribere in animo habebat. s. ad Att. V. o. 6 ad Fam. II. . . Sed res prolatata esse videtur. s. ad Fam. III. 9. 4 VI. I. 9.

115쪽

99 quem honorem, incredibile dictu uevera impetravit, idque tam honorifice, ut de toto senatu tres tantum viri decreto obsisterent, inter eos . Cato, qui quamvis gratulationis esset dissuasor, tamen Ciceronis administrationem divinis ornavit laudibus quin etiam - quod sane permirum et insolitum erat, scribendo adfuit senatus

consulto facto contra Suam Voluntatem. Q)Romae interea in eadem persistitur segnitie et desidia. Omnium animi suspensi erant exspectatione gravissimi inter Caesarem et Pompeium certaminis, quod iam eo processerat, Ut in die magi magisque res ad arma deduci videretur. Primus de Parthorum transitu nuntius a Cassio missus parum eos movisse videtur, si quidem hic putabatur bellum finxisse eo consilio, ut, quae diri 'uisset ipse, viderentur ab hoste vastata Litterae Deiotari a), quae subsecutae Sunt, hanc USpicionem sustulerunt, et nonnihil terroris Romanis incusserunt;

cum Vero ageretur de eo, quaenam consilia essent capienda ad tutandas provincias, nulla inveniebatur concordia, nullUS OnSenSUS; Pro Sua quisque factione alium alius ad bellum mitti voluit. f. ad Fam. VIII. O. a. , Sed e Par horum fransitu nuntii vario Sermon excisaruns alta enim Pompeium tuendum, alius Murbe Pompeium non removenaeum, alta Caesarem cum Suo exerci, alius consule ut aludati exeavi; nemo amen us ex sena a consucto priva Q. Consule autem quia veren, ne Vuae senam consuctum a e conm- meliose fraefer at altam re fran e fur, omnino

1 CL ad Fam. VIII, M. XV, 4. . . ad Att. VII. I. . et Ludwi Lange in egregio opere Romische Alterinumer, Vol. III. M.

388, minus recte ita res exponit, tamquam Parthorum transitus, quem Deiotari litterae Romam renunciarunt, resere debeat ad nomum illud bellum ac tumultum post primam incursionem Syriae illatum. e dicam id satis redargui iis, quae supra vid pag. 97 diSPutaVerimus, Constat, ut Suo loco Stendam, secundum illum impetum actum esse non ante proximi anni initium.

116쪽

sena um haberi notans, usque eo, I parum ita enses in repullica videan ur ' i Ciceroni erat in votis, ut Pompeius potissimus cum imperio in armos proficisceretur,

quamquam non Sine causa Verebatur, ne Propter rerum

urbanarum Statum Senatus eum dimittere nollet et Inprovincia de Pompei adventu rumor percrebuit. Cf. ad Att VI. I Q. , Pompeius auum cum ob celera cauSaSplus ous unus quam refers omnes, sum quod sum ura Gestam Parthicum esse venturus V Et ipse hanc rem sedulo agitasse videtur, quemadmodum patet exeo, quod

per litteras Ciceroni suum ore Parthicum negotium significavit 3 sed dicere vix opus Si nequaquam Pompeium ab urbe abire potuisse, nisi prius ad eius

Voluntatem soluta esset controversia de Galliariun provinciarum successione, de qua novi consules Kal Mar

tii 4 reserre debebant ad senatum. Neque id fugit

Ciceronem, qui anxia mente huius diei exitum exspectabat. f. ad Att. V. O. . . Sed SI forum in eo, quod Monaeis Martii fusurum era vereor enim ne, cum de provincia Mesur, Si Caesar AD , o re Lueamur ' Quo propius scilicet dies decessionis appropinquabat, eo magis angore et sollicitudine assiciebatur ne imperium ibi prorogaretur, praesertim ubi resciit denuo bellum a Parthis imminere. 5 Itaque nulla Sedabat occasio, quin vehementer amicos rogaret et ObSe-Craret, ut omnibus viribus niterentur, ne quid temporiSad suam provinciam adderetUr.

Quod ad novum Parthicum bellum attinet, iam menSCNovembri anni 1 cum adhuc castra ad Pindenissumi Exhibui textum, sicut in Vir, Clarissimo luygersio restitutus est. Vide Mnem. Vol. IX. V. II 8.)a CL ad Att. V. I 8. I. 3 CL ad Att. VI. I. I4. 4 CL ad Fam. VIII. . . 5 CL ad Att. V. I. 3.

117쪽

haberet praesagiebat, quid esset utυrugi : mi tu . .

Caelium ad Fam. I. O. 4.): u redeam ad Parta , haec aeuas habui hunc exitum satis felicem ea, quae Sequi fur, a no es in timore ' Quod augurium rerum eventu comprobavit, nam anno O ineunte de novo Pacorus cum manu Parthorum cis Euphratem conspicitur,

Idibus Febr. Cicero Laodiceae scribit ad amicum ad Att. V. 21. 2 hodie hieman in Frrhestica maximumque butam impendes; nam e Orodi re is Parthorum sius in m incia nos nec si ita Deio- farus, cuius gio facta es AHavas is dia, ex quo sciri fomit, qui cum omnibus costas ipse rima aes aram rasen Mansimos sic ad Att. VI. I. 4 , hieman A uos se provincia Parias; exssectam ipse Orodes. i. quaeris aliquansum es ne otii V Cicero igitur

versabatur in magna animi perturbatione horrebat ne tumultu in Syria praecideretur spes ad tempus decedendi, neVe ante annuum negotium consectum bellum in suam provinciam esset irrupturum. Hinc non sine maligna quadam voluptate iactat, nunc quidem PParere ineptas fuisse Cassii litteras victrices neque se dubitare, quin esset futurum, ut Bibuli litteris recitatis SenatUS Commoveretur. I An revera senatus Bibuli nuntio allato commotus fuerit, et id pro certo diiudi

1 CL ad Att. IV. I. 4.a Haud improbabiliter ammari potest, Bibuli nuntium de novo belli timore circuer mensem Februarium anni o Romam pervenisse. Apparet enim ex duabuS, quas mense Februario Cicero ex urbe Laodice dedit litteris ad Att. V. 2I. 2 VI. I. 4. nuntium tunc iampridem ex Syria missum fuisse. Quam observationem parvi esse momenti libens agnosco, Sed ideo eam non retinui, quia salso mensem aium positum esse video a viro doctissimo Lange Romische Alterthumer pag. 396.), iniuria testem producens epistolam ad Atticum VII. a. 6. Consudit scilicet duas Bibuli litteras, alteram vid ad Att. I. I. 4. plenam Parthici timoris, scriptam, ut ex ipsa rei natura Sequitur, hieme anni I, quum bellum Parthicum impenderet, alteram vid ad Att. VII. . . datam aestate anni o post Parthorum discessum, quam Cicero impudentissimam idcirco nominat, quod eam honorifica supplicatio consecuta est.

118쪽

. m:. nolim: Uclia quidem negandum est placuisse ordini amplissimo, ut Caesar et ompeius singulas quisque legiones ad bellum Parthicum mitterent in Sy

riam, verum hoc decreto magis id agebatur, ut Caesaris potentia Caperet detrimentum, quam ut Bibulus

haberet, unde Xercitus suppleretur. Nota re est Pompeium senatusconsultum in USU SUUm OnVertiSSE,

et rem eo deduxisse, ut sibi nil quicquam, Caesari duae legiones detraherentur. I Quandoquidem propter continuas Curionis intercessiones nihil dum de provinciis consularibus erat constitutum neque igitur quiS quam aderat, qui Bibuli successor cum his legionibus in armos mitteretur, ario quaestori cura mandata est, ut eas in Syriam transportaret. Ceterum re non eo pervenit Paulo post nuntius Romam allatus est Parthos recessisse et otium esse in Syria, quo audito Marcellus consul in Italia eas retineri et Pompeio tradi

iussit, ut contra suum imperatorem reSemarentUr.

Sed ad Ciceronem ut redeam, mense Martio quotidie ex litteris nuntiisque cognovit Syriam bello ardere a)Itaque sociis auxilia imperavit et cum Deiotaro pactus eSt, Ut cum omnibus suis copiis, habebat autem cohorte quadringenarias triginta, equitum duo milia ad castra veniret. 3 Ipse circiter Kal. Maias proficisci in Ciliciam cogitabat q); quamvis autem graviSSimum

I CL Dio XL. 65 Appian. . . II. 29; lut Caes. 29; omp.-san Caesar de Bello Gallico VIII. 4 de Bello Civili I. . Senatusconsultum Cir

citer mensem aium, vel potius aliquanto ante, actum esse videtur. Etenim a. d. XV Kal. Sept. Cicero, Tarsi commorans, iam aliquamdiu legionum adventum cognitum habebat. Eo die scribit ad Thermum Asiae propraetorem ad Fam. II. 7. . : quod quaeris, quid existimem de lexionibus, ιιae decretae sun in Syriam, antea ubi abam venturaene essent nunc mihi non es dubium quin, si antea auditum erit otium esse in Syria, ensura non sint.

119쪽

bellum impendere probe sciret, nescio qua de CRUSaprosectionem distulit; constat enim eum Non. Iuniis demum Tarsum pervenisse. I Bibulus interea Antiochiae a Parthis obsidione inclusus tenebatur et ibique in tantas angustias adductus est, ut legati eius et quaestor et amici per litteras Ciceronem obSecrarent,

ut subsidio veniret, 3 quibus precibus ille non omni

quidem e parte satisfecit, noluit saltem ex finibus provinciae egredi, sed tamen intelligens Suum eSSe eXercitum quam proXime hostem habere, castra posuit ad

Pyramum fluvium ), haud procul a monte Amano, ibique incredibile quanto animi timore rerum VentUS OPPeritu eSt. )Nunc quoque diis propitiis fruebatur, nam paucis diebus

antequam annuum templi emeritum habebat, praeter spem et opinionem Parthorum discessu summo terrore

et sollicitudine liberatus est a. d. XVI Kal. Sext. scripsit ad Cn. Sallustium proquaestorem ad Fam II. 7):

, quin ad Hem decedam nuua causa ess, praesertim subsalome, Par Lyco' et post pauca , Par hi Mansieris necne praefer e viso Misare neminem ad Att. I. . .

scripta Sidae ineunte mense Sextili, quum Cicero inibi

i ad Att. I. 4. I. 2 Νon me intelligere confiteor quomodo ischer Romischeraeittasela pag. 264 scribere potuerit: M. Calpurnius Gulus unae Cicero e resten im Amyano disses ahres inen rneuten Angrist de ει orion ah von Cassitis besierae Parther, der edocli nichi statis a d.' Si sorte Ciceronis Verba indigna putaret, quibus fides tribueretur, attamen mirum est eum fugisse testimonium Caesaris in commentariis de Bello Civili, quo omnis de arthico bello dubitatio tollitur. Cf. Caes. de . . III. I : Quibus coactis nitimis hostibtis Parrhis ros se relictis, dii raulo ante M. Crassum seratorem inser- fecerant ei Bibulum in obsidione habuerant, lexiones equiusque ex Sstria deduxit.

4 ad Fam. II MI II. I9. 5 Omnes dere, quas eo tempore scripsit epistolas plenae sunt belli arthici timoris ad Att. VII. 2 6 3 an S. 3.

120쪽

eSSet, ut decederet de provincia. , dum impendere Parthi

videban ur, fameram fra rem relinquere u etiam reipublicae causa confra SenamSconSuisum remanere, qui

foueaquam incredibili felicisa e discesserunc Sulla a du-bisatio St. De ipsis in Syria rebus gestis perparum vel nihil ad noStram notitiam pervenit neque magis est cognitum nobis, quid Parthos ad recedendum impulerit Caesar, B. C. III, 3 obiter tantum commemorat Bibulum ab iis obsessum fuisse apud Dionem belli gesti nulla memoriaeXStat contra auctor est quiete eum provinciales reXisse

et turbas civiles in Parthis concitasse Ornodapantem scilicet satrapam quendam fuisse apud Parthos qui cum tege Orode simultates exerceret huic Bibulum persuasisse, ut Pacor in patris locum substituto bellum domesticum in patria conflaret, et ita factum esse, ut bellum Parthicum quarto, quo exorsum SSet, anno finem habuerit. 1 Si quaeritur, an probabilis sit nonnullorum opinio

Orodem hoc novarum rerum timore copias suas ex Asia revocaSSe, a pro teStimoniorum inopia nullum dare res-PonSum, Pinor, SatiuS St, quam audaces tentare coniecturas. Neque certius dici potest, an Pacorus Satrapae incitamentis aurem praebuerit necne. Ut Sempersere, Sic hoc quoque loco aegerrime dolemus Livii librorum interitum, quem de industria Bibuli res gestas tractasse constat. 3 Ciceroni si fides habeatur, Bibulum hoc bello summa ignavia XCelluisse statuendum est. s. ad Att. VI. 8. emo, nisi Bibulus, qui, dum unus hostis in Sstria fuit, Mem soria non Ius exsulis, quam domo

sua consul, a iurem de Humpho, aeq- animo Semp

ii Os Dio XL. O. a Iustinus XLII. tra dit iacorum, patri suspectum, revocatum SSe, Sed minus recte hoc refert ad superioris anni expeditionem.