장음표시 사용
91쪽
75 interim provinciae administrarentur I) statuit ordo amplissimus ex legis consilio ac voluntate, ut provinciam haberent, qui antea consulatum Praeturamve gessissent necdum provincias administrassent, ut satis apparet ex Ciceronis epistola ad . Caelium ad Fam. II, 5, 4: oriane etiam Euae adderent, Senatum eo voluisses vinciae praeesse, qui amua non 'raefuissens fra rem meum friennium Asiae praefuisse. Quibus vero rationibus in provinciarum ad annum i sortitione habenda Usus sit, quamVi non diserte nobis sit traditum, haud absonum tamen videtur, easdem sere fuisse, qua eX- pressas legas in SenatusconSulto, quod factum est, cum ageretur de provinciis ad annum 5 SQrtiendis ad Fam. VIII, 8 stemque sena ui lacere in Uiciam provinciam, in VIII reliquas Drovincias, quas fraefori irro frue- ore obtinerent, eos, qui praefores fuerun neque in frovinciam cum imperio fuerunt, quo eorum ex S. c. cum imperio in rovincias ro praefore tui forferre, eos sortis in frovincias missi lacere Si ex eo numero, quos ex s. c. in provincias ire oporteres, ad numerum non Sens, qtii in eas frovincias princisceren ur, sum uti quodque collegium primum praetorum fuisset neque infrovincias refecti essent, ita orie in frovincias froficisco- Mensur; si ii ad naunerum non essent, tunc deinceps proximi cuiusque collegii, qui rariore fuissent neque in provincias profecti Sens, in Sorum conicerentur, quoad is numerus effectus esse , quem ad numerum infropincias missi forferet Si quis huic S. c. inferce Ancauctoritas peracriberctur. Huic Si infere si C. Caelitas, C. Pansa, Iribuni 'c' Unde patet id voluisse senatum, Ut eorum, qui provinciam nondum rexissent, si primi
I G. Zumpi, comm epigr. Ol. II pag. O4 Hartung, de proconsulatu Ciceronis Ciliciensi, pag. I Sqq-
92쪽
76 in sortem venirent, quibus a magistratu geSto plurimum
praeteriisset temporis. Nullius igitur ratio prius habita est quam M. Tullii Ciceronis, qui cum e praetura,
tum e consulatu mansisset in urbe, et aetate maxime eSSet provectus eorum, qui citra annum seXagesimum hic enim annus habebat aetati vacationem mondum gubernassent Provinciam ). Duarum provinciarum consularium, quae in Sortem coniectae Sunt, Syria eve
nit M. Calpurnio Bibulo, Cilicia M. Tullio Ciceroni.
Contra legem Corneliam Senatus novis rectoribUS Con-CeSSit, ut annuo pati consecto statim de provincia decederent, dummodo quempiam, qui praeeSSet, reliquissent a). Cicero quidem, quamquam Semper et ubique provinciae molestias acerbissimo odio erat persecutus, SenatuSconSulto obtemperandum esse duxit, sive
id secit, ut ipse alicubi declarat, motus debita erga Senatum reverentia, 3 Sive quod probe intelligeret, si ipse recusandi praebuisset exemplum, periculum ore,
ne non ad numerum Suppeterent viri, qui provinciis praeficerentur, sive quod Secundum PraecePta, quae fratrem suum monuerat ), provinciae recte et continenter administrandae quasi exemplar proponere et relinquere vellet, Seu quod magnae Suae gloriae triumphi
I Zumpi, Commentat Epigraph. Vol. II pag. OL: Ex os anni 64 C. Marius Figulus hoc, in quo Versamur, tempore decesserat. Cic. de leg II, 23, 623. L. Iulius Caesar vivebat ille quidem Cic. hil. II, ), item L. Aurelius
Cotta, cos anni Cic. ad Fam XII, 2, 3), sed uterque ea aetate erat, ut otium urbis praeferret. Itaque recte Videmur sacere, si neminem, qui ante Ciceronem aesserat consulatum, ad Provincias tunc admissum esse statuimus. a ad Att. VI, 4.: Relinquendus erat ex sena usconsul o, qui fraeesset. Ambo, et Bibulus et Cicero, hanc concessionem in rem suam converterunt Cicero, ut annuum tempu emeritum habuit, Statim Romam revertit a. d.
III Non. Sext. ad Fam. III. Ia et eodem anno Bibulus, sed aliquanto post, quod et tardius in provinciam pervenerat. s. ad Att. VII. .: Bibulus de rovincia decessit. Veientonem fraefecis. 3 CL ad Fam XV. I3. s. ad Qu. r. I, M.
93쪽
77 honores deesse moleste erret ). Quaecunque autem fuit causa, id certe constat, mox eum P Vinciae SVS-Ceptae taedium cepisse. Hoc unum habebat solatium, quod senatus curam haud longiorem annua et sore decreverat, et omni pe atque opera, ne Prorogaretur, enitebatur. Vixdum in provinciam pervenit, et scripsit ad dilectissimum amicum ad Att. V. 5): haec nonae idem lucem, forum, urbem, domum, Hero Sed feram, ut rosero, si modo annuum Simo matur, actum est. V Et post pauca addit Octauuae bovi sun -- fosisae; sane non est nos rum onus. Sed feremuS, modo, Si me amas, adsis , a Iempus, foenarum forum
exciso.' Sic a primis inde itineris diebus quoscunque domi habuit potentes amicos precibus ii ligat, ne paterentur quidquam sibi addi ad annuum provinciae tempus D Q. Hortensium, et Cn. Pompeium in itinere convenit, ut horum auxilium sibi conciliet D moleste fert, Atticum non esse Romae, cum de provinciis in senatu esset agendum ne iis quidem, quibus non
i Anthon Troilope, qui novissime historiam Ciceronis conscripsit,
minus recte putat, Ciceronem senatusconsulto coactum esse, ut in provinciam
abiret. Lis os Cicero, vol. I. g. 9.). Ea opinio Satis, ni fallor, resutatur hisce verbis quae Cicero scripsit ad senatum ad Fam XV. I, 4.): nos quemadmodum instructos et quibus fraesidiis ianitos ad tanti belli finionem
miseritis, non estis ignari r quod ego negotium non multi occaecatus, sed verecundia deterrisus non recusavi'. raeterea conseras velim ad Fam. II. a. urbem, urbem, mi Rufe, cole, et in ista luce viver omnis feregrinatio quod ego ab adulescentia iudicavi obscura et sordida est iis, quorum industria Romae fotest Iustris esse. Quod cum robe scirem, utinam in sententia permansi S Sem. 'a ad Att. I. . .: Dum impendere Parthi videbantur, statueram fratrem relinquere, aut etiam reipublicae causa contra senatusconsultum isse remanere. Ceterum compona Velim ad Fam. II. I4 XV, 4 5
94쪽
78 erat amicuS, Parcit rogando e adhortando ut annus
Post lentum trium mensium iter Cicero Laodiceam pervenit pridie Kal. Sextilis, et hoc die imperium suscepit provinciae a Quo imperante quid contra Parthos
gestum Sit, hoc capite examinare propositum habeo. Sed antequam ad propositum aggredior, Pauca Praecedant, e quibus cognoscatur Ximia virtus et prudentia, qua per duo annos e Crassi clade praeterlapsos C. Cassius in Syria ereXerit et corroboraverit labentem rem
Iam in ipsa tristi illa expeditione eam ostenderat rei militaris peritiam, eam in rebus angustis et trepidis animi praeSentiam a ConStantiam, quarum laude inde usque insigniter florebat. Eius consilio si aurem praebuisset CraSSUS, prosecto alius exitus bello fuisset impositus, Sinon prosperet seliX, attamen minus turpis et calamitosus. Inde ab initio tamquam praesagiens malum impendens Cassius retinere studebat imperatorem caecum et praecipitem in exitium ruentem Paucis diebus post Euphratis traiectum cum
Crassus undique regionem hostium vacuam ConSPicien . alacri animo et iam certus victoriae procederet, fruStra eum dehortatu est, ne pergeret frustra monuit ut urbe aliqua, quae Romano praesidio esset munita, contineret Xercitum, dum certi aliquid de hoste resciisset Abgar, fraudulentus ille Arabum phylarchus, qui simulata amicitia speciosis et falsis argumentis duci persuasit, ut Euphratea tergo relicto copias in Vastam camporum planitiem proiceret, Cassio imponere non valebat hic quidem perspectam habebat fallacem et subdolam hominis indolem
1 Scripsit ad Appium Claudium ad Fam. 8, 9; Io, . et C. Cassium ad
Fam XV es 4.), cum quibu eo tempore Simultates ei intercesserant. a ad. Att. V. Is Laodiceam veni ridie Kal. Sextilis: ex hoc die clavum anni movebis.
95쪽
79 et verum adventus consilium, Sed nequicquam Surdas fatigabat aures, et nihil ei erat reliquum, nisi ut acerbissima maledicta coniceret in turpem simulatorem, quo nemo plus contulit ad exitium Romani exercitus parandum. Brevi ante pugnam, ut Parthorum adventus renunciatus est, Crassus milites consertis ordinibus incedere iussos periculo obiecit, ne undique circumdarentur, OSque, quamvis longo itinere consectos, citato gradu hosti misit Obviam, Cassio multisque aliis renitentibus, qui, ut unum diem ad milites reficiendos opperiretur, suaserant ΡΟStCludem acceptam, quum omnes sere consilii inopes animos deSponderent, et nemo magis quam ipse imperator, qui capite obvoluto seorsum in tenebris iacebat, quaeStor UnUS inter pauco Spem servavit salutis, animos amictos sublevavit et confirmavit, et Crasso nihil agente, ipse cum Octavio legato tribunos militum et centuriones adhibuit in consilium ut deliberaretur, quidnam Sset agendum. I)Tot tam praeclaris virtutis ac consilii documentis fieri non potuit, quin ingentem Sibi pararet famam et auctoritatem. Si Dionem audias, milites hac occasione
SUmmam rerum ei detulerunt, CraSSo concedente, Sed
recusavit a Vel hostem cepit admiratio rerum a Cassio gestarum. 3 Maiorem etiam gloriam adeptu est eo, quod in misero rerum Statu, quem Supra deScriPSimUS,
Syriam provinciam retinuit in populi Romani potestate, idque initio saltem, sine ullo, quod vim haberet, praeSidio. Ipse enim in Syriam evaserat cum quingentiSequitibus 4 ex his et ex ceteri eXercitu reliquiiS, quaS, quo quemque rapuerat fuga, disiectas recollegit in unum,
96쪽
no m comparavit exercitum, qui duarum legionum numerum expleret. I Ab hisce subsidiis, exigui quidem, quod ad numerum attinet, sed disciplinae vigore optime institutis, acer enim erat Cassiu et merUS, et tamquam alter Clearchus id agebat, ut milites ducis potius metu quam amore Permoti statim imperata XSequerentur 2 - ab his inquam subsidiis prosectu eo pervenit, ut res provinciae disturbatas composuerit et ordinaverit, homines fide suspectos in ossicio continuerit, seditiosos ad fidem redegerit 3 et hostes in provinciam invadentes reiecerit cum magna sua gloria. Haud levem huius prosperi eventus partem habebat ortuna. Per portune enim accidit, ut Cassius primis post cladem acceptam temporibus otium haberet ab hoste externo. Parthi in praesentia satis habebant, quaScunque urbeSGraecas in esopotamia Crassus imperio Parthico libe-rRVerat, reCUPerare, neque Romanos bello lacessebant. Anno a demum in Syriam invaserunt cum Xercitu haud ita magno utpote in provinciam orbam imperatore et infirmis munitam praesidiis, quo factum est, ut facili negotio Cassius eos trans Euphratem reppulerit. . Sed
postero anno incursionem renovarunt, et nunc quidem
melius parati. Mense Sextili, paucis igitur diebus post Ciceronis in Asiam adventum, Euphratem transierunt cum ingenti vi copiarum duce Pacoro, Orodis filio, cui rex o puerilem aetatem Osacen dederat in consilium, virum magna in Parthis auctoritate florentem. )
εκ δ Παρθυαίων δυο τῶν συν μασσω πεπολεμηκότων se πολοπτα. 2 Cf. lut Brut. 29. App. . . IV 23. 3 Factionem Iudaeorum, quae Crasso absente Seditionem moverat, Cassius ab Herodo Antipatro adiutus devicit circiter triginta milia eorum in servitutem redegit; seditionis auctorem, itholaum supplicio affecit. Cf. l. Ios A. I XIV. 7 3 34 Surenam, cuius res gestae invidiam conflaverant, rex occidendum curavit haud ita multo post Crassi interitum. s. lut Crass. 3.
97쪽
Hoc quoque bello Cassius, Bibulus enim, qui multa
in itinere morabatur, nondum in provinciam pervenerat 1 - egregii imperatoris sustinuit partes. Crassi exemplo edoctus curae habuit, ne copias suas in locis apertis Parthorum multitudini obiceret; itaque omni regione hosti permissa Antiochiam concessit, in urbem munitissimam et copiosissimam, rhbe sciens lare ut hostes, siquidem ad urbem oppugnandam transirent,s Stra peram et Vires consumerent et facili negotio reicerentur; omnem enim artem magis callebant quam τὴν πολιορκητιμήν. Neque Pe eum sesellit Passim metum et terrorem serentes Parthi primum per Cyrrhesticam in fines Ciliciae et Cappadociae se convertunt, dein itinere mutato ad Antiochiam progrediuntur. Hoc autem loco sistitur eorum impetus A Cassio reiecti abeunt ad Antigoniam, oppidum vicinum, non sine spe, ore ut hic res melius procederet Ubi hinc quoque cum magno Suo malo repulsi sunt, alio iter vertentes Cassius eos X insidiis aggressus est magnamque edidit stragem ipse dux Osaces occisus est et Pacorus reliquias exercitus celeri fuga in Mesopotamiam reduXit a Post hostium discessum tandem aliquando Bibulus in provinciam pervenit, 3 et imperium depoSuit Cassius, quem deceden-I Si verum est, quod Cicero dicit ad Fam XV, 3 Bibulum circiter Idus Sext. Epheso in Syriam navibus esse prosectum, et ventos habuisse secundos, vix suspicionem removere possum de industria illum iter tardasse, ut belli Parthici pericula subterfugeret. a CL Dio Cass. XL, 9. Quod Dio sub finem huius capitis affirmat acorum ex eo inde tempore non amplius in Syriam invasisse, id quidem error manifestus est, nam ut omittam, quod ex Ciceronis epistolis patet, eum anno proximo iterum in Syria hiemare, ipse Dio libris XLVIII et XLIX plene et copiose enarrat bellum, quod ab anno O per triennium a Pacoro in Syria et Asia gestum St.
αρεων τῆς Συρίας αφλετο. f. ad Fam. II, Io : Cum venissem ad Amanum.... Cassius noster, quod mihi magnae volu ati fuit, feliciae ab An iochia ossem reiecerat. Bibulus frovinciam accesserat V Praeterea componas velim ad Att. V, O, 4 ad Fam XV, 4, 7.6
98쪽
Quid Cicero interea pro sua parte egerat in tanto belli timore et tumultu Si ipsi credas, haud parva erant eius merita. Audi modo ipsum in epistola ad Atticum partem laudis ac gloriae sibi vindicantem ad
qui Antiochiae sene a ur, anism accessis et Par his timor iniectus est i aque eos cedenses ab o id Cassius insecum rem bene gessis qua in uia magna auctor LMD Osaces, dux Parthorum vulnus accepi eoque inferiis faucissos Hebus. Erat in Syria nos rum nomen ingratia Nulla huius laudis memoria Xstat neque apud Dionem, neque apud lutarchum, alioquin haud parce Ciceronis
honorem praedicantem, ut ponte animum subeat dubitatio, num iure et merito Suarum rerum egerit laudatorem. Qua de re ut rectum et aequum ratur iudicium
quam potero diligentissime, mestigabo, quaenam Ciceronis in bello Parthico fuerint partes. Quod in praecedentibus dixi, invitissimum Ciceronem Roma abesse, id quidem habet aliquid excusationis, si
rationem inieris copiarum, quae ei in provincia praesto erant. Habebat enim duas legioneS, a neque eas plenas
1 CL ad Fam XV M4. a Plutarchus in vita Ciceronis cap. 36 nobis auctor est, duas Ciceronis legiones habuisse militum duodecim milia cum duobus milibus et sexcentis equitibus, sed liquido constat hunc numerum minime spectare ad copias, quas suo adventu in provincia invenit, Sed respicere exercitum post adventum corroboratum et completum. Legio enim, si numerum habebat iustum ac legitimum, complectebatur militum sex milia ' plerumque tamen numerabat multo pauciores, neque aliter res se habebat in Ciceronis exercitu, nam Appius postremo suae administrationis anno dimiserat permulto milites ad Fam. III. 3. 2.3, qua de re quidem Senatusconsulta intercesserant, ne copiae imminuerentur, sed nihilominus, cum Cicero in provinciam advenit, aberant tres cohortes plenissimae, neque sciebat ubinam essent. ad Fam. III. . .) Hinc ira exardescens ex-' Becker Antiq. Rom. vol. III, pars II, g. 49.
99쪽
83 et integras, quae etsi rebus placidis et tranquillis sat validum exhiberent praesidium tamen non Sine Causa Ciceroni timorem iniciebant, ne impares essent ad magnam belli Parthici exspectationem, in provincia Praewrtim, quae propter acerbitatem Romanorum imperii multos haberet cupidos rerum novarum. Pu erat Prae
sidio validiore id ex Cilicia Appius Claudius proconsul
suaserat, id omne censebant SenatoreS, - attamen,
quum Cicero et Bibulus, antequam e urbe abirent, agerent cum senatu, ut in Italia supplementum legionibus scriberetur, Sulpicius consul hoc e Passurum ne
gavit haud dubie quod Italiam praesidio nudare nolletiam impendente bello civili et tantus fuit consensus
Senatus, ut mature proconsule Proficiscerentur, Parendum ut uerit 1 Quod vero senatus concessit, ut in Asia dilectus haberetur id quidem adiumentum tam lev erat et futile, ut Bibulus eo uti noluerit et Quid mirum igitur, si Cicero animum habuit de Parthica in-Cumione magno opere sollicitum 3 Accessit quod obstipendii 4 intermissam solutionem militum exstiterat
Seditio, quae quamquam ante Ciceronis adventum ab Appio Claudio aerat composita, effecerat, Ut XercituSclamat in epistola ad Atticum V. 5. I. cum exercitum nosse amicras habeat ansum, me nomen habere duarum legionum p ' Confer etiam Caelii epistolam ad Ciceronem ad Fam. VIII S. I.): tuus foro exercitus vix unum auum tueri fotest. Hanc autem nemo duci rationem, sed omnia desiderantur ab eo - tamquam nihil emotum si ei, quominus quam saratius mus esset qui sublico ne tis fraeposim est. I CL ad Fam. III, 3. a CL ad Fam XV, . . sociorum auxiliis fur acerbiIasem atque iniurias in erit nostri aras ira imbeciva sunt, ut non multum nos iuvare fossint, aut is auenae a nobis, ut neque osseuandum ab iis neque commiuendum iis quicquam esse videatur.3 Iam in medio itinere inter Actium et Athenas scripsit ad Atticum: Pam hus velim quiescat et fortuna nos iuvet nos muraenabimus' 4 Hanc seditionis fuisse causam conicias ex Ciceronis verbis, ad Att. V. I4. I, , editio militum sedata ab M o stipendiumque eis usque ad Idus Ouin iura fersolutum .
100쪽
84 esset dissipatus, et quinque cohorte Sine legato, sine tribuno militum, sine centurione Ullo, a ceteri SeiUnctae,
apud Philomelium consedissent. I Denique desiderabantur tres Nohortes plenissimae, quas ab Appio dimissas fuisse veri simile est. 2 Itaque in tanta militum paucitate Cicero nihil habuit antiquius, quam ut pararet et expediret ea, quae ad Xercitum et ad rem militarem pertinerent. . Anneio legato imperavit, ut quinque illis cohortibus ad reliquum exercitum deductis castra in Lycaonia apud Iconium faceret; ipsera interea
ex senatusconsulto coegit firmam manum evocatortam,
equitatum Sati magnum, et regum sociorum auxilia voluntaria. Quo facto ad castra se contulit, ut, dum
anni tempus esset idoneum, aliquid negotii gerere posset. Habebat in animo, siquidem Parthi nihil movebant, contendere ad Taurum, ibique de medio tollere latronum ducem oeragenem, ad quem servus Attici confugerat, 4 deinde Xercitum ducere ad Amanum, Speran kr ut gentibus montanis devictis, lauream inde
Laodicea prosectus a. d. III Non. Sextilis iter secit ad castra per oppida Apameam, Synnada Philomelium
et Iconium, quibus locis breve tempus consumpsit in conventu agendo Triduum 5 Apameae moratus a. d.
1 CL ad Fam XV. . . a Vide dissertationis pag. a. 3 CL ad Fam XV. 4. 4 CL ad Att. U. 5.5 De numero dierum, quos in Singulis urbibus impendit conventu agendo, tria exstant in Ciceronis epistolis testimonia multum discrepantia. a. d. III Id. Sext. cum esset in itinere a Synnadis ad Philomelium, scripsit ad Atticum V I6. a. oin frovinciam nos venisse scis frid. I. Sext. mora os tu i dii in Laodiceae, m Fameae, totidem dies Fnnade.' In alia epistola data ad eundem V. O. I. a. d. XIV. Kal. Ian. legimus : Laodiceam fridi GL Sextiles ensenses. Ibi morati ci dira m fertuustres fuimus honori cisque verbis om=ω iniurias revellimus suferiores quod idem dein Pameae