Quaestiones Parthicae. ...: specimen litterarium inaugurale quod...pro gradu ...

21쪽

Μira enim per totam narrationem pellucet et rerum et locorum cognitio, adeoque omnia vividis coloribus depicta Sunt, ut lectoris animus armorum trepitum audire et infinitos Romanorum labores aerumnas e PraeSen Cernere sibi videatur. Quae cum apte conveniant in Q. Dellium quem Antonio amicum et belli Parthici participem suisse trabonis testimonium docet, neque absurda neque temeraria videtur suspicio, Dellii vestigia in Plutarchi opere latere.

Num Vero Xtra omnem controversiam posita sit, id

quidem nisi aut ex Dellii fragmentis aut ex ipso lutarcho certius aliquid appareat, in dubium est vocandum. Idem sensit Hermann Peter. 1 Itaque haud alienum a

proposito existimavi totam quaestionem retractare, Si sorte novam lucem ei accendere OSSem.

Felici casu accidit, ut Strabo, quo loco Dellii mentio

iniecta est, simul etiam ex opere eius citaverit testimonium quantivis pretii, quod miror neque ab Heereno neque a Petero in usum conversum esse . Agitur in eo de locorum intervallo inter Araxem flumen et caput Μedorum, quod ab Antonio oppugnatum est. Strabo

αμος πεμεονέαν κων Eadem haec intervalli significatio,

quae apud Plutarchum desideratur, fideli concordia exstat apud Livium Epitonae CXXX cui isti e tino diebus Incensa milia fuma mensus Iam is consensus viam

1 Die uellen Plutarch in de Biographieen de Romer pag. I 45.2 Μirum quantum in hoc nomine fluctuant diversi auctores Di, XLIX, as L τα TIραασπα Pseudo-App. Φραατα Plui. Φρααρτα vel Φραόρτα.

22쪽

nobis monstrat, qua res ad liquidum perducatur. Nam quis non intelligit quantum Heereni coniecturae per Seiani haud improbabili accedat fidei et auctoritatis, si Li

vium et Plutarchum ex communi sonte narrationem Suam

hausisse solidis argumentis probari potest Id ipsum autem tam gravibus indiciis constat, ut nihil sit certius vel evidentius. Quod ut demonstrem in auXilium vocabo Livii epitomatores Florum Orosium Eutropium, SeXtum Rufum, et hisce subsidiis epitome Livii suppleta amborum scriptorum comparationem instituam.

Quod ad Dionem attinet, quamquam incredibile puto,

prorsus eum de manibus POSViSSe Scriptorem, cuius

auctoritati plurimum in historia huius temporis conscribenda tribuerit ), maiorem ostendit discrepantiam, quam ut ad Liviana supplenda in partes vocari possit Pauca illa fragmenta, quae brevissima Livii perioch exhibet, magnam partem frustra in copiosa Dionis relatione quaeruntur, quin etiam est ubi Dio aperte contradicat. Idem a Plutarcho haud uno loco magnopere differt, quod ut appareat sussiciat componere Dionem XLIX 5, 28, 29, 31 cum Plutarchi capitibu 38, 39, 4I, 43, 44, 5Ι.

LIVII EPITΟΜATORES PLUTARCHUS. Epitome XXX. Μ. Similiter lut 36, 37. tradit Cleopatram suisse Antonius dum cum cum Antonio in Syria bellum parante, neque ante Cleopatra luxuria domum revertisse, quam Romanus exercitus iterretur tarde Mediam esset ingressuS. ingressus bellum cum e Praeterea conspirant Livius et Plutarchus in eo, gionibus decem et octo et quod tarde exercitus inmediam pervenisse dicitur.

sexaeecim milibus equitum Plut 35. Πρῶτον μεν iv αυτου δεον εὐυρ- Parthis intulit. μενια δ ιαχε μώ α ι καὶ πρὶν χῖ κινεῖνες των ε φαδίων Παρθους εαρος αρχὴ Μηδίαν καταλαβελ, υκ ὴνεσχετο τὸν χρονον κτλ.De militum numero nonnihil cum Livio discrepat.1 Sic recte opinor limans de Dionis Cassii fontibus et auctoritate, pag. I 8 testudinis descriptionem Dio XLIX, 29, 3O.), quae apud Florum quoque legitur, ad Livium rettulit.

23쪽

Plut 37. Ἐσαν δε ' μαων μεν αυτων ἐξακι μινιυριοι πεζοὶ καὶ τὸ Ρωμαίοις συντεταγμενονίππικον, 'Iβήρων καὶ Κελτῶν μυριοι, τῶν δε αλλων ἐθνῶν ἐγένοντο τρεις μυριαδες συνέπιτευσιν ὁμου καὶ ψιλοῖς.

Di tacet.

Epitome XXX. Et cum duabus legionibus amissis uua ref Uere cedens retro redire insecutissubinde Pamthis, et inrenti ree datim

ne et magno sotius exemcisus fericulo in Armeniam reveraus est.

Sextus Rufus XVIII.:

M. Antonitus . . . euum

Parthis intulit, et frimis eos roeliis icit. Verum fost duobus legionibus amissi sqq. Hae omnia, ut consentaneum est, a Plutarcho per multa capita 38-49 copiose exponuntur. Quod ad duas illas legiones amissas, id spectare ad cladem Statiani legati, iure efiicias ex Velleio II, 8a moque duas temones cum omniisui redimentis Ormentisque et Matiano teraso amisit Plut 38. ὁ Στατιανὸς αποθνήσκει μεν αυτος, αποθνήσκουσι δὲ ιυριοι τῶν με αυτου. ας δε μηχανας λοντες οἱ

βαρβαροι διεφθειραν. EIλον δε παμπολλους, ἐν οἷς καὶ IIολεμον ὴν ὁ βασιλευς.

De clade Statiani Dio cum lutarcho conspirat, nisi quod omnes milites praeter unum olemonem intersectos esse affirmat Dio XLIX. s.

Florus IV Io: Nihil

acciderat in comparationem cladis, quae in f tertim diem imminebat, nisi intervenisset deum m seratio. Unus ex clade Crassiana Parthico habitu castris adequisas et satas Latine dicta, cum fidem isso sermone fecisset, quid imminere edoctiis iam adfuturum cum omniabus costis exempirens retro reteremque montes sic quoque hostem fortasse non defore. Atque ita secura est minor vis hostium quam imminebat.

Idem legitur apud Plutarchum 4 I, qui tamen in

eo dissentit, quod non militem Romanum, sed adidum quemdam sese Antonio itineris ducem obtulisse refert. Di tacet. Florus IV. o Deletae reliquae costae forent,

nisi Metuentibus aetas in Congruenter, sed multo uberius testudo describitura lutarcho 45 et a Dione XLIX. 29, 3O. Deinde et Plutarchus aestatur Romanorum Con

24쪽

moaeum grandinis quidam forte quasi docti focubuissent in genua milites

et elatis supra cassita scutis caesorum Ueciem fra buissent. Tunc Parthus arcus inhibuit Mein rumsus cum se Romani extulissent, adeo res miraculo fuis, ut non unus ex baisaris miseris vocem I tu es bene valete Romani Meris vos victores fama rentium loquitur, qui Parthorum tela fugistis.

stantiam admirationem hostium movisse. Quae ero a Floro loco alienissimo inserta sunt, ea recte lutarchus Commemorat, ubi hostes insequendo abstitisse

dicuntur. Cf. tui. 49 ὰ ς γαρ εἶδον οι moθοι τὸν ποταμον τάς τε νευρας ἀνῆκαν καὶ θαρ- ρουντας ἐκελευον διαπερῶν τους Ρωμαίους πολλὰ την αρετην αυτων ἐγκωμιάζοντες.

Orosius VI. 9 Praeterea incertis et ignoris regionis locis imperim g r vissima fame ad nefandos cibo S CORC-tus est. Sextus usus.18: Cum fame, e Stilentia, tempe Stat mine fremeretur. Eutropius VII 6 reo piens tamen Da mi est pestilentia laboravit. Florus IV. Io: Non minor ex vias te quam ab hostibus accesta clades. In stafrimum .ia iremo, tum quibusdam salmacidae infestiore S , novissime

quae iam ab invalidis et avide hauriebantur noxae etiam dulces fuere. Plut 45 Kαὶ λιμος ῆπτετο του στρατου ....

τραπόμενοι δε προ λάχανα καὶ ρίζας ολίγοις μεν ἐνετυγχανον των συνήθων, ἀναγκαζόμενοι δεπειρασθαι καὶ τῶν γευστων προτερον ῆψαντο τινος ποας ἐπὶ θάνατον δια μανίας ἀγουσης κτλ.Plut 47 καὶ τὸ ωος πετεινεν ὁ γων ἀμυνομενοι γαρ ἄμα προῆγον οἱ δε πρωτοι βαδίζοντες ἐντυγχάνουσι ποταμορ ψυχρον μεν ἔχοντι καὶ διαυγες, ἁλμυρον δε καὶ φαρμακωδες υδωρ, ο ποθεν ευθυς δυνα ελκομενης τῆς κοιλίας καὶ του δίψους ἀναφλεγομένου παρεῖχεν.Dio tacet. Florus IV. Io Verba Flori satis obscura spectant ad ea quae amentum eius fassim o traduntur Plut 48: αυτοὶ χε χαυτοῖς νυκτα labris concideretur, et sub χαλεπωτάτην χασων ἐκείνην καὶ φοβερωτάτην

inde inter moras morum ἀπεργασάμενοι. πους γα. ἔχοντας αργυριον et a gladiasore suo agi χρυσίον ἀποκτιννυντε, ἐσυλων καὶ τὰ χρήματα

25쪽

riam. Sextus Rufus I 8 Tanto fer momensium rumterrore fercuisu , ut a gladiasore morerme o tutaret ne vivus veniret in hostium fotratatem.

τῶν ποζυγίων ἀφήρπαζον τελο δε τοι ' - τωνίου σκευοφοροις ἐπιχειρήσαντες ἐκπώματα καὶ τραπεζας πολυτελεις κατεκοπτον καὶ διενεμοντο. Θορυβου δει πολλου καὶ πλάνου τν στρατευμαστῶν ἐπεχοντος 'Ἀντώνιος να καλεσας των δορυφορουντων αυτὸν απελευθερωκονομα Pάμνονωρκωσεν, οταν κελευσαν τὸ ξίφος αυτου διειναικαν τὴν κεφάλην ἀποτεμεῖν, ob μητε αλφη ζῶν υπὸ των πολεμειν μητε γνωσθείη τε Θοος. Di tacet.

Livius pit. XXX;

in Armeniam reveraus est, viginti et unod i ei uis recensa milia fuga emensus Circa Octo milia hominum tempestatibus amis i t. Te estates quoque infestas fuge tam infeliciae suscessum Parta cum bellum missa sua sanus est, Tu i e- mare in Armenia nolebat, dum ad Cleopatram festi

mat.

Fideliter consentit Platarchus, nisi quod eo auctore exercitus serum es viginti dierum iter emensu est, antequam ad Araxen flumen veniret. f. tui. o. Plut 3I: τοτ δε διὰ πολλο χειμωνος ηδη καὶ νιπετων ἀπαυστων et ει ὁ μεν ο ὐκτακισχιλίους ἀπεβαλε καθ' οδον. Quibuscum componas velim Plut 37 γ τοσαυτην μεντοι παρασκευὴν καὶ δυναμιν ἀνονητον αυτον διὰ Λλεοσἡάτραν γενεσθαι λεγουσιν Σπευχοντα γαρ ἐκείνη , ν δ ι, χε ιμάσαι τὸν πολεμον ἐξενεγκεῖν προ καιρου καὶ πασι χρησασθαι τεταραγμενω ου οντα τῶν αυτου λογισμῶν κτλ.Μagnopere cum Livio et lutarcho discrepat Dio XLIX. I, qui tradit, multis promissis et adulationibus Antonium Artavasdi Armenio perSuadere Voluisse, πως σφίσι χειμάσαι κατὰ χωραν ἐπιτρεψη, λεγων οτι τομῆρι ἐπὶ τους Ταρθους αυθις ἐπιστρατευσει.

Hac collatione instituta longo commentario facile supersederi potest, nam ipsa per se empicue Stendit, inter Plutarchi et Livii narrationem certum atque manifestum intercedere vinculum necessitudinis. Duobus in locis offenditur leve discrimen numerorum, quod Vero minime sontium diversitati, sed potius epitomatorum vel librariorum negligentiae cimputandum censeo. Ι Ρr-I In copiis Antonii recensendis mirum in modum omnes sibi invicem contradicunt Livius numerato legiones, Velleius tredecim Iustinus et Florus: seMecim Plutarchus legionariorum militum Oooo, equitum I OO, Sociorum 3omo.

26쪽

terea una modo remanet e grmiori momenti, quae

scrupulum iniciat, natio scilicet ducis, qui in reditu Romano exercitui viam monstrabat A loro miles Crassianus, a Plutarcho ardus appellatur. Hanc contrΟVersiam dirimere studuit reinshemius, qui pro me νος rescribi iussit moso I), provocans ad Horatii carmen

III, 5 Milesne Crassi conjure arbara

Turris marisus vixi es hostium Pro curia inversique moreris Consenuis socerorum in armis

Stilbere Medo Marsus e sulus. Sed larum hac coniectura proficimus. Nulla est dubitatio. quin lectio 'dρσος, quae sine discrepantia in omnibus .S.S. circumfertur ipsi Plutarcho , non librario cuidam dormitanti debeatur Tota enim Plutarchi narratio aespuit suspicionem, quod ille militem Romanum ob oculos habuit. An erit quisquam, qui credat ad Crassimilitem pertinere. quod du ille nonnisi catenatus Antonio fidem facere potuisse dicitur λὰ Homini populari,

credo, vel absque vinculis Antonius confisus esset. Sed ulterius ergo. Fontem Plutarchi prorsus ignoraSse puto militem crassianum Romani. fuisse auctorem salutiS. Quid enim causae esse dicamus, cur Plutarchus, Si revera hoc in exemplo suo legisset silentio praeteriret rem tam miram, clam raptam ad ani nos commovendos ritaque non tangendam censeo lectionem vulgatam, quae non tantum genuina et sincera mihi videtur, sed etiam maiorem habet veri speciem quam id, quod apud Florum Scriptum XStat. Unde enim peritia illa locorum ediae in milites Marso, qui cum ceteris captivis in ultimam Parthiam, in urbem Antiochiam argianam esset deduc-

1 Vide eius notam ad Florum IV, Io, . a Vide lut Ant. I.

27쪽

tus ) At idem admodum probabile et credibile in homine barbaro, qui regionem ediae finitimam abi

taret Vix igitur me retineo quin suspicer Crassianum illum militem numquam exstitisse, sed postea fictum CSSe, ut Romanus Xercitu tamquam miraculo, vel ut Flori verbis utar, deorum miseratione Sematu eSS Videretur. 2 Ne id quidem certum duco, an unquam iii Livio ipso ista fabula lecta sit fieri potest, ut Florus, qui Semper nova, mira, inaudita stuperet, aliunde eam adductam narrationi inseruerit. Utu id est, ubi omnia egregie conVeniunt, Una CXCCP-tione equidem non retineor, quominus Livium et Plutarchum ex uno et eodem sonte hausisse Statuam. Quae si recte et ordine disputata sunt, simul vicimus, Dellii testimonium, a Strabsne servatum Plutarcho haud secus atque Livio cognitum fuisse ; idque quantum conducat ad Heereni coniecturam confirmandam unusquiSque Vel tacite mihi concedet. Sed plura accedunt. Dellii historico opere laudato Strabo in proxime sequentibus agit de Antoniani exercitus laboribus et itineris impedimentis, quae non locinaturae assignat, sed ArtavaSdi perfidiae 3 οστες την

πορέας Quod testimonium quamquam unde petitum sit reticetur, recte et sine temeritatis culpa vindicare mihi

videor idem Q. Dellio cuius de bello Parthico liber paullo ante diserte citatus est. Quid autem legimus apud

I Cf. ilin. M. VI. I 6 urbis a IDudo circumitur stadiis LXX. In hanc Orodes Romanos Crassana clade cassos deduxi a Confitendum est, hanc fabulam haud multo post bellum Parthicum natam esse, quippe quam iam Velleius II, a commemoret.

28쪽

igitur Dellius et Plutarchus aestimant itineris spatium quod ab exercitu Romano consectum est. Addere so sitan possim tertiam Strabonis de Antonii expeditione adnotationem, quae Si non certo, attamen admodum probabiliter ad eundem auctorem reserenda videtur Strabo

Stat etiam hoc testimonium sine discrimine ullo inveniri

Quod igitur unum Heereni argumentationi deesse videbatur, ut scilicet Dellii fragmentis adhibitis utriusque

necessitudinem proserret in lucem, inquisitione nostra exploratum habemus constat enim Plutarchum accurate ConVenire cum omnibus quantumvis exiguis fragmentis, quae ad nostram aetatem propagata Unt.

Quae quum ita sint, rationibus omnibus subductis Vere Statuere posse mihi videor, Plutarchum in bello Parthico describendo ad O. Dellii auctoritatem confugiSSera)..

I Alibi Plutarchus parum sibi constare videtur. Cap. Ο: E γαρ ους απήγαγεν ἐκ Μηδίας Ἱππει Ἀξακισχιλίους καὶ ι υρίους ταὐῆσανεσκευασμενοι παoαπλησίως Παρθοις ου αν πῆοξεν αυτοις ηττω μενοις αναφεοειν καὶ ανατολμαν τοσαυτακις' Ad hanc discrepantiam tollendam intenis delet vocabula καὶ μυοίους, vel corrigendum censet τοι μυρίοις, ut IoΟOo equitum Romanorum significentur vereor autem ne temere. Priore loco lutarchus rationem habet tantum τῆς καταφοακτου ππου, qui alibi Plut Crass. 9 οι φυλακες καὶ πούπο-οι βασιλεως appellantur. Cum eadem custodia sex milium equitum Artavasdes anno 3 venerat in castra Crassi. Altero loco Plutarchus adnumerat τὴν χλην λατείαν, qua Strabone auctore rex Armenius Antonio opitulatus est.2 Ante paucos dies in manus mihi venit Bursiam ahresberiche VITTErsus es. 88I.' unde certior factus sum me ab alio AS Occupatum. August AEdrchlein in dissertatione, quae prodiit Berotini anno 1879. iisdem,

29쪽

13 Nunc iam redeamus ad propositum. Praeter Scriptores, quo Supra commemoravi, legebantur Dionis aetate

Parthica Arriani, quem septemdecim libris Traiani

re gestas contra Partho enarrasse Photius auctor est. )

Deinde Appianus quoque edidit historiam Parthicam;

quae Vero nunc huius nomine circumfertur, eam nihil

ad Appianum pertinere et e Plutarchi vitis Crassi et Antonii inepte compilatam et ad verbum descriptam esse, id tam docte et perspicue demonstratum est a viro clarissimo Schweighauser, ut nihil possit supra a)Denique nominanda sunt Parthica Asinii Quadrati, quorum liber quartus citatur a Stephano Byzantino ).

Ecce habes omnes, quorum nomina tempuS nobi concessit, sed quotam partem eos fuisse dicamus eorum,

qui olim res Parthicas exposuerint Adde deperditos libros Livii, Posidonii Apamensis 4 Strabonis, 5 quos in historiis suis copiose de Parthicis rebus

uti videtur, argumentis Heereni coniecturam stabilire conatus est. Idcirco siquid boni habet mea disputatio, omnem honorem libens huic viro concedo. I CL Thotius 8, pag. 7. Ed Bekkero 'Aνεγνωσθη Ἀρριανο Παρθικα ἐν βιβλ=ις α διερχεtαι δ ἐν ταυτη si πραγματεία τους πολεμους ους ἐπολεμνησαν 'Pωμαῖοι καὶ Ιαρθοι 'Pωμαίων αυτοκρατορος οντος ραῖάνου. Haud absurda videtur coniectura, quod Arrianus prooemii loco brevem rerum ante gestarum Conspectum praemisit, nam quod Photius nobis conservavit fragmentum 6o, pag. a copiose agit de Arsace, Parthici imperii conditore. a Vide eius ad arthicam historiam adnotationem, quam addidit Appiani editioni, III pag. o sqq. Id ipsum addubitat vir clarissimus, num unquam hic liber reapse ab Appiano perfectus et cum ceteris historiarum libris editus fuerit. 3 Μillier, Fragm. istor. r. III, 66O.4 Vide commentationem de Trogi Pompei fontibus et auctoritate viri clarissimi Ηeeren Comm. oc Reg. scient Gott. XV, 39. Hic quidem Trogum ompeium in rerum Parthicarum enarratione unice ad Posidonii auctoritatem confugisse pro certo exploratoque affirmat, quod, quamquam in universum dubium admodum et incertum, certe non valet de Iustini libro XLII. In eo enim Orodis et Phraatis res gestae enarrantur. At vero osidonius iam annos de vita decesserat. s. Ianus Bahe, Posidonii Rhodii reliquiae doctrinae, pag. 9.s Strabo ID: εἰρηκοτε δε πολλα πεο των Ἀρθικῶν νομίμων ἐν τῆ ἔκτη των στορικων πορινημάτων βίβλω, δευτέρα δε των μετὰ Πολυβιον, παραλε-ομεν ἐνταυθα uri ταυτολογεῖν δοωμεν.

30쪽

egisse conStat, et mecum Sentie causam SSe, cur

subirascamur temporis fortunaeque iniuriae et iniquitati, quibus tot veterum monumenta abSUmpta Sunt. Omnis sere nostra notitia constat indiciis, testimoniis, narrationibus sparsim hinc illinc collectis et consarcinatis e magna Scriptorum arietate, quorum argumentum vetuit, ne res Parthicas silentio praeterirent. Sic, ut ex magno Omm numero PAUCOS Commemorem, Polybius, Plutarchus, Dio Cassius, Flavius Iosephus Herodianus, Tacitus, Ammianus arcellinus non potuerunt non attingere re geSta Parthorum, quatenu sui cum rebus cohaererent. Sed ex Communi litterarum naufragio ne

UnUS quidem auctor tulit aetatem, qui peculiarem libellum de Parthorum gente condiderit quive perpetuum eius historiae conspectum reliquerit posteritati, nisi sorte excipias Trogilompei reliquias, quas Iustinus nobis servavit Hic quidem duobus libris haud ita magnis complexus est totam historiam inde a regni primordiis usque ad

Phraatem IV, et priorum saltem temporum sere unicus teStis nobis adest tantam vero, ut proprio capite demonstrabo, exhibuit negligentiam et socordiam, ut nonnisi caute et circumspecte audiendum eum SSeiudicem. Reliquum est, ut mentio fiat nummorum, quorum magna copia ad nostram pervenit aetatem PaucΟSaereo Si excipias, omnes Parthorum nummi argentei Sunt, quorum duplex genus discerni potest, alterum drachmarUm, quae X pSOrum regum ossicinis originem ducunt, alterum continens tetradrachma, usa a Graecis civitatibus, quibus ab Arsacidis nummorum seriundorum ius impertitum fuisse videtur I). Cernitur in parte me a praeter commune Stirpi nomen Prasior longa SerieS