Quaestiones Parthicae. ...: specimen litterarium inaugurale quod...pro gradu ...

41쪽

Inter eos qui post bellum Armenium seditionem contra Mithridatem movebant, principem locum obtinebat Surena, praeclarus ille dux, qui postea Parthis in bello contra Crassum praefuit. Hic quidem Orodem, in exsilium pulsum, restituit in patriam, diadema ei imponit, Seleuciam Urbem expugnat. 1 Quod Iustinus addit de Babylone capta, id biennio post factum est. Prius enim ithridates cum mane quodam a Se consert ad provinciam Syriam, quam ab anno 5 A. Gabinius proconsul obtinebat, eum

e Permovet, Ut Ua cauSa expeditionem suscipiat in Parthos Appian Syr. I ,καὶ πολεμεεν ον Γαβένεον δομυντα scilicet contra Arabes finitimos, qui iamdudum fines provinciae insestaverant. Μιθρε της μὲν ὁ Παρθυαέων

μετῆγεν Ἀρὰβων ἐπὶ Παρθυαίους. Itemque Dio XXXIX, 56 hic tamen in eo errans, quod pro Mithridate Orodem Successorem Phraatis nominat. Gabinius igitur bellum Parthicum parat iamque Euphratem flumen traiecerat, )quum Supervenit Ptolemaeus Auletes , qui et ipse ut in

regnum Suum reduceretur orans, praemio decem milium talentum proposito impetravit, ut itinere converso AleXandriam ille contenderet. Haec expeditio inita est circa finem anni 56, vel ineunte anno Sequente, nam mense artio

anni 55 Ptolemaeus iterum in solio regio sedebat, ut haud improbabiliter efficitur ex Ciceronis epistola ad Atticum IV, O, scripta a. d. X Kal. aias , uolis

magnus S rumor Diamaeum esse in re no Nunc iam accuratius Statuere POSSUmuS, quo tempore

Mithridates regno pulsus ad Gabinium pervenerit Archelaus enim, quem in Ptolemaei locum Alexandrini regem Substituerant, per se mense regia fruebatur dignitate.

42쪽

26 Cf. Strabo 558 καὶ παραδεχθεὶς βασιλευσεν ξ μῆνας. τουτον μὲν ὁ Γαβένεος ἀνεῖλεν εν παρατὰξε κατἁγων τον Πτολεμαῖον. Antequam re AleXandriae recePtUS St, i. e.

igitur ante mensem Septembrem anni 5 morabatur in Syria cum Gabinio, iam tunc bellum Parthicum parante.

ει τὴν βασέλεσσαν καὶ ἀνασεἐκ-ται βασιλευς. Haud procul

ergo mihi videor a vero abesse, simithridatem, cuius adventus Gabinium ad bellum permoverit, iam media aestate ex Parthia fugisse Statuam. Gabinius utrum regem Parthicum secum in Aegyptum abduxerit, an in Syria reliquerit, non liquet; sed aperte falsum est, quod addit ommsenus in Hist. Rom. III, 327:, In re manuvias mi re auruM au sein veranti fere en ei iam time bis enaeen enuhronun Pariae uruende Arie in Achen aus et Ene Faus au ero nen. ita, Maus hae es V Contra e Flavio Ioseph XIV, 6, 4. constat aliquario post Gabini in Friam redisum dimissum illum in patriam revertisse. Ibi nescio quo modo Babylone potitus est, Sed ab Orode oppugnatuS, OStquam urbem Seque ipsum in potestatem eius tradiderat, fratris iussu ultimum subiit supplicium. Hunc belli domestici finem adscribo anno 4, quod aeta Babylonem obsessam Iustinus tradit, nec dubito, quin hae turbae civiles Orodi fuerint in causa, cur Crasso id temporis late arma sua in Mesopotamia circumserenti, I obviam ire neglexerit. Celeberrimam Crassi expeditionem hisce tantummodo verbis Iustinus describit: Orodes bellum cum Romanis erat Crassumque i e forem cum io et omni Xercitu Romano Hemis. Meliora nos docent Plutarchus, Dio, Appianus, e quibuS patet, complures milites ectanta

43쪽

clade incolumes partim in Syriam, partim alio evasisse. Hi deinde a Cassio quaestore recollecti numero satis validi erant ut duas legiones Xplerent, et biennio post Cassio duce ingentes Parthorum copias ex Syria eXpellerent. Cf. Velleius II 46 Reliquias u sonum C Cassius ... conservavis, Friamque adeo in P. R. flos Muretinuis, inmans Messos in eam Parthos felici rerum mensvivaru ac jondere . App. . . I, 9: Πομπαμ μ σὲ ἐν πεντεμενε Ἀταλέας τέ D . . . . εκ σε Παρθυαέων σου τῶν συν κρασσω πεπολεμηκύτοιν τα ---αV Similiter Iustinus in maius

auget clades, qua CasSius et postea Ventidius Parthis in Syria intulerunt. Graviora sunt et digniora, quae censurae Subiciantur, ea quae legimus His fauenis non maenis IIempore Romanis infer Caesarem Pompeiumque civile butam risuri in suo Parthi Pompeianarum partium

uere.

Multum his verbis discrepat testimonium Dionis XLI, 55

Quin alio loco nobis I auctor est, legatum piSpetendae causa a Pompeio ad Orodem missum ab hoc in vincula esse coniectum Plutarchus non diserte quidem Parthorum societatem commemorat, sed legitur apud eum testimonium quod, si verum est, Iustini verbis haud leve pondus afferre iudico. In vita Pompei, cap. 76 narratum invenimus, Pompeium post cladem Pharsalicam, quum consilii inops litus Asiae inoris legeret, in animo habuisse

44쪽

ad Parthos confugere, unde nova subsidia belli sibi para ret Appianus . . II. 83, Velleius II 53, Florus IV,

et item hoc memoriae produnt. Di autem, Cui ea reS haud ignota erat, acriter eam impugnat, nec ulla fide dignam esse opinatur. s. Di XLII, 2: ἡκουσα μεν o

legerat scilicet in Livio, ex quo Florus idem deprompsit.)

Attamen de veritate narrationis dubitare non licet, si nobiscum reputamus ecquo sonte manaverit. Quaecunque enim apud Plutarchum, Appianum, Dionem de fuga et ultimis fatis Pompei miro consens Scripta XStant, Casatis Constat ex uno eodemque sonte derivata SSe, X Theophane Mytilenaeo Pompei fideli amico et fugae comite, qui res huius gestas historia graece conscripta CompleXUS esse videtur. 1 Hic cum deliberationi de perfugio eligendo interesset, acerrime eum dehortatu est, ne Se Uamque Xorem perfidissimae gentis iniuriis obiceret, et auctor fuit consilii Aegyptum petendi. Nulla causa Xcogitari potest, quare Theophanem haec de suo finxisse existimemus neque enim Pompei neque ipsius famae e ista narratione quidquam gloriae addi potuit; imo vero melius consuluisset fautoris sui existimationi, si absurdum istud consilium oblivioni dedisset. Accedit, quod Caesar quoque Plutarchi verba quodammodo confirmat. . . II, IO3 , Ouibus co nitis rebus scit.

desectiones Antiochiae et Rhodi Pompeius deposito

45쪽

adeundae Syriae consilio Pelusium fervenit 'Haec quoque ostendunt Pompeium priusquam Aegypti

adeundae consilium cepisset, iter Orientem versus intendere voluiSSe.

Quodsi igitur hoc testimonium, quippe quod ex sonte

haud dubiae auctoritatis petitum sit, in suspicionem vocari non potest, fieri nequit, ut Pompeius cognitum habuerit, legatum ab Orode in vincula esse coniectum. Quis enim sanus in animum inducat, ut credat Pompeium, si tantae contumeliae conscius suimet, Sese SuoSque committere voluisse genti, quae ne legati quidem nomen religioni habuisset Prosecto alterum utrum Statuendum eSi aut falsum est, quod Dio profert de legati iniuriis, aut si Verum est, - quod nonnisi dubitanter confirmaverim, nam

ille solus hoc testatur, et Caesar I obiter huius legati mentionem iniciens alto silentio tegit, quid ei ab Orode acciderit, fama eius rei nondum Pompeio ad aures pervenerat, quo tempore de perfugio quaerendo amicos suos in consilium adhibuit facile enim apparet illo tempore eum satis sibi persuasum habuisse, Parthos ipsius rebus studere. At nulla auxilia a Parthis accepit. V Non ignoro quid vero obstat, quominus Orodem si non factis, verbis saltem se illi amicum simulasse censeamus Ut omnes Orientis gentes et reguli, unde ingens Pompeio in Graecia bellum paranti amuebat vis copiarum et pecuniae, et sic Parthus quoque nihil certius habebat quam penes ompei partes victoriam in bello civili esse futuram. Nam Caesaris nomen illis regionibus parum erat cognitum, dum magnopere ibi Pompeius gloria et auctoritate florebat; vigebat adhuc rerum ante sortiter ab

I Caesar B. C. II, 8 : magnaque inter eos amicos ompei in consilio fuit controversia, osorieretne Lucili Hirri, quod is a Pompeio ad Par hos missus nec roximis comitiis absentis rationem haberi.' a CL Caesar B. C. III. 3.

46쪽

e geStarum memoria. Itaque incredibile mihi videtur palam Orodem societatem sibi oblatam repudiasse. enitus quidem oderat ompeium et longe aberat ut reapse eum auxiliis adiuvaret, sed nihilo secius ad speciem eius

C Sae Sese addixit, et cum eo se facere simulavit, hoc agens, ut inanibus promissis et vanis praeteriis sese subtraheret suppetias serendi ossicio. Quibus omnibus bene perpensis immerito me iudice Dio Theophanis testis oculati narrationem in dubium vocare studuit, neque igitur veritati repugnat, quod Iustinus Parthos bello civili Pompeianarum partium fuisse contendit, dummodo eo sensu

haec verba accipiantur, ut illi speciem Pompeio favendi

prae Se tulerint. Longe aliter vero iudicandum est de CRUSiS, quae Secundum hunc auctorem Parthos ad societatem adduXerunt. addit enim να proffer amicitiam cum Pompeio lecto Phridatico functam ei fros e Crassi necem, cuiui sum in far D

us Caesaris esse audierans, quem uisorem ruris victred Caesare fusurum non dubitabant.

Crassi filius, de quo hic agitur, perobscum est in historia Romana. Praenomen eius colligitur ex Ciceronis epistola ad arcum patrem, ad Fam. V. 8, 4: FH ς tuo ei ambo unice dirimo, sed in arcum bene lentia far hoc agris sum Pu Is dedi us quod me Sicula Ierum famem et observa et ditaris V Caesar eum anno 54 quaestorem misit ad Belgas, I et postea ineunte bello civili praesecit Galliae citeriori et Porro nihil de eo constat. Huius nomine Orodem plus sibi a Caesare metuisse quam a Pompeio veri dissimillimum est. Si ad necessitudinis vel amnitatis iura atque ossicia spectatur, Certe ad Pompeium magis quam ad Caesarem pertinebat Cras-

47쪽

sorum necis ultio, ut qui Viduam . Crassi in matrimonio haberet. Haud minus inepta est altera causa, quam ΙUStinus proser Tantum enim abest, ut bello Mithridatico Parthi amicitiam cum ompeio contraXerint, ut foedus quod ante iis cum Romanis intercesserat, ab eo ipso tempore extrema ompei perfidia violatum ac dissolutum esse constet. Quod ut recte intelligatur, operae pretium vide tur res Parthicas paullo altius repetere et diligenter

inquirere quaenam arthorum in bello ithridatico me

Supra verbo iam dixi Mithridate agno regnante

evenisse, ut Parthi in Romanorum notitiam pervenerint.

Anno a L. Cornelius Sulla ex senatusconsulto in Asiam missus est, ut bellicosa reprimeret ithridatis Pontici consilia, et Ariobarzanem, regem Cappadociae, qui imperio spoliatus supplex populi Romani fidem imploraverat,

in patrium reduceret regnum. Haec mandata eliciter exsecutus Usque ad Euphratem ProgreSSUS'St, quo ante illum nemo Romanus pervenerat, ibique ad sese admisit Parthorum legatos a rege Arsace amicitiae petendae cauSa missOS. Ι ΡΟStha nullum, quod sciamus, utriuSque populi fuit commercium, donec Lucullus signa Romana in Armenium regnum convertit. De omni quod interiectum est tempore in terrimis tenebri versamur. Id tantum e uno alterove testimonio lutarchi ac trabonis compertum habemus, regnum tunc et discordiis

civilibus et cladibus bello Armenio acceptis in eXtremum discrimen esse adductum Auctor harum cladium

I CL Auct de viris illustribus 75 App. Bellum ilhr. 57 Liv. Epit. 7o Plut Sulla s. a CL Hut Luculi. 36 της δε Πάοθων δυνάμεως ουνοστὶ κατα μασ- σον ἐφάνη τοσαυτης καὶ κατὰ Λουκουλλον ουσης οδ' ὁμο- συνεστώσης, ἀλλ' ἡ ἐμφυλίων καὶ προσομων πολεμων Ουδ υρμενιους βροντας ἐήραγμενης ἀμνεσθαι.

48쪽

fuit Tigranes, qui postquam diu Seleuciae ad aulam

Parthicam obses erat retentus, circiter annum 5 I Ut regnum Vacan occuparet, in patriam redeundi potestatem impetraverat eo pretio, ut partem ui imperii, εβσομηκοντα αυλῶνες qui apud Strabonem vocantur, a)

Parthis concedere deberet. Ut erat bellicosus et imperii propagandi cupidus, nihil habebat antiquius quam ut

graVe repeteret Poenas ab hoste Paterno atque avito. Postquam vires suas confirmarat et adauxerat, bello Partho persecutu est, et eorum civilibus turbis adiutus re bene gesta non tantum recuperavit omnia quae olim

vi coactus tradiderat, sed etiam regione circa Ninum et Arbela vastata, et Gordyene, tropatene, esopotamia occupatis Parthorum potentiam fregit ut nemo alius 3 Tot calamitatibus lapsum et penitus amictum imperium Arsacidarum tandem se erexit et PriStinam recepit potentiam per regem Phraatem III, cognomine Deum appellatum, qui annos regnum auSpicatu CSt. Prosperum

hunc rerum Ventum non minu gratiae temporum quam suo consilio ac prudentiae acceptum rettulit, nam annum

vi obtinuit regnum, cum bello, quod inter Lucullum et Tigranem exarsit, liberatus est hoSte, quo nemo maiores calamitates imperio Parthorum intulerat. Non huius loci est, quaecunque Lucullus et Pompeius in bello Mithri datico strenue gesserunt, ordine enarrare hos igitur mihi constituo fines, ut quas Phraates sustinuit partes

proseram.

I Anno 3 regnum adeptus cs. Plut Luculi. I brevi ante ex Parthia dimissus est. s. Iustinus XXXVIII, 3 : Erat eo te ore i. e. tempore, quo

Cappadocibus rex a senatu statuitur Ariobarzanes, circa annum 5 Tigranes rex Armeniae, obses Parrhis ante multum temporis datus, nec olim ab iisdem in remnum faternum eminus.

49쪽

33Ρost ingentem quam ad Tigranocerta Armenii acceperunt cladem, Tigranes rebus desperatis summam imperii socero ithridati permisit. Dum hic per totum regnum delectum agit, nova copia exercet, omnia denique impenso studi molitur, quibus maiore victoriae spe bellum renovari et turpissima clades elui posset, ipse Tigrane quoquoverSu mittit legatos, qui gentes Orientis in communem hostem concitarent. Sic ad Parthum quoque nunciis ac litteris missis nihil non pollicitus est, si ipsius partibus adiungere sese vellet; esopotamiam, Adiabenen, magnas, quae dicuntur, convalles quidquid denique Parthici imperii bello ante acquisiverat sese redditurum professus est. Ι Ρrobe enim sciebat Phraatem, ut qui infestissimum in Armenios animum haberet, nisi magnae mercedi Spe PropoSita nequaquam ad belli societatem posse impelli. Verum ne haec quidem satis erant.

Spretis speciosis istis condicionibus, sive quod parum fidei iis habebat, seu, quod veri similius est quia post splendidam illam ad Tigranocerta victoriam Romanus exercitus terrorem ipsi incutiebat, cum Lucullo amicitiam et societatem coniunxit, ea, ut videtur, Condicione

ut Euphrates esset finis arthorum imperii a)Attamen longe aberat ut uberes fructus Lucullus ex hoc foedere perciperet Non enim amore ominis Romani neque odio Tigranis factum est, ut pactum Phraates iniret, nec unquam hic in animum potuit inducere, ut

I Memnon apud holium pod. 24, ed. Beli pag. 39) ὁ δε scit. Tigranes πάντα τω Μιδεριδατη πετρεπεν εν τε τω γενναίω καὶ συνετρο ὁ πλεον νεμων αυτο καὶ μαλλον ανεχειν εἰς τὸν προς ' μαίους πολεμον δυνάμενφ. αυτὸῆδε προς τὸν Παρθον Φραάτην διεπρεσβευετο παραχωρειν αυτω την Μεσοποταμίαν καὶ την Ἀδιαβηνην καὶ τους μεγάλους αυλῶνας Magnae convalles, de quibus hic agitur, haud dubie eaedem sunt atque οι βδομηκοντα αυλωνες, qua Strabo auctor est olim a Tigraneiarthis esse ademtas. a CL Dio Cassius 37, 5 καὶ ο ιιεν Ἀφρανιος δια της -οοποταμίας

ἐς την Συρίαν et αρὰ τὰ συνκείμενα προς ὁ, Πάχα ν κομιζόμενος ἐπλανήθη.

50쪽

34 una cum sociis Armeniorum imperium Subverteret; nam optime intellexit, nil magis esse e re Sua quam Ut Utrique diuturno bello suas inter se vires minuerent et contererent, Contra, si Romanos suis opibus adiuviSSet, magnum ore periculum, ne illi aliquando Armenia semel

Subacta, arma in ipsos adiutores converterent. Ad hanc utilitatis rationem omnia consilia exigens, accessit ad Romanorum Causam, utpote id temporis longe praevalentem, sic tamen, ut simul sedulo meret, ne Opem serendo nimium augeret eorum potentiam a)Iam e iis, quae secuta sunt, lucide apparet, neceSSitate compulsum illum Romanis rebus in speciem quidem favisse. Biennio sere post initam societatem fortuna belli, quae tanto opere faverat armis Romanis, Promus Se ad adVersariorum partem inclinavit. Dum enim Lucullum, Nisibi inclyta in urbe esopotamiae, hiemantem, gravior quae Xarserat militum seditio ne hosti se opponeret impedivit, ithridates in Pontum irrumpens Praetere pectationem damna accepta resecit, ac mox C. Triario legato tanta clade affecto ut eam ad aures impera toris non e proelio nuntius, sed e Sermone rumor afferret, eo pervenit, ut non modo totum ProPemΟ-dUm regnum recuperaret, verum etiam Cappadociam invaderet et vehementer affligeret. Ea cum esset RO-manorum Conditio, quae non amplius terrorem inicere

POSSCt, ne tum quidem Phraates, quamvis haud dubie a Lucullo fidei datae commonitus, adduci potuit, ut Socii

I CL Dio Cass. XXXVI. 5. Paulum diverse rem nobis exponit Plutarchus. Si ei credimus, Phraates foedere cum Romanis pacto in utramque partem inclinans clam a Tigranemesopotamiam auxilii praemium petivit quo cognito Lucullus ira incensus Parthos iam bello erat persecuurus, cum seditione militum longinquam militiam aspernantium hanc expeditionem missam facere CoaC-

et Cic. de Imp. n. Pomp. 9, 25.