Quaestiones Parthicae. ...: specimen litterarium inaugurale quod...pro gradu ...

51쪽

35 Sic semper circumspiciens, quid maXime regno prodesset, callide et constanter id egit ut quamvis nomine Romanorum causae addictu reapse armis abstineret et neutrarum esset partium. In quo consilio diligenter pedi Severabat, donec anno 66 ompeio, qui bello praedonum modo confecto etiamtum in Cilicia cum imperio atque eXercitu morabatur, a Populo Romano bellum ithridaticum mandatum est. Statim novus imperator Parthos in causam Suam pertrahere conat , agere coepit de foedere renovando iisdem conditionibus, quibus inter eos ac Lucullum convenerat, I quae res feliciter ei cessit. Anxie enim Phraates bellum adversus Romanos vitabat, neque, quod Lucullus antea impetraverat, id ompeio potuit denegare, ei praesertim viro, cuiu tanta esset nominis fama, tanta rerum ante gestarum gloria, ut iam Solus eius adventus animum redderet Romanis et adversariorum impetum cohiberet. Verum aliud est operam polliceri, aliud eam Praestare, nec scio an tunc quoque auXilium detrectaturus fuerit, nisi brevi post Medus ictum, cum dubius haereret quidnam sibi esset faciendum, peropportune tumultu in Armenia orto ad bellum Suscipiendum esset permotus. Tigranes et enim, regis Armeniae filius, a patre descierat, sive pertimeScem eiu Crudelitatem, sive, quod regni cupidus longius illum vitam producere graviter serebat sed bello superatus, nonnullis e primoribus sibi adiunctis, confugit ad Parthos, quos sibi in regno occupando adiumento ore Sperabat Phraates a precibus eius non alienum se Praebuit , benigne Supplicem excepit

i Dio XXXVI, 5. Livius C. a CL Dio 36, 4 I. App. Μithrid. O4.

3 Iam enim argebat annum septuagesimum quintum, quod colligitur ex Lucian. LongaeV. y: ιγραννὶς ὁ 'Αρμενων βασιλευς, προς ο Λευκουλλος ἐπολεμησε, πεντε καὶ γδοήκοντα των τελευτα νοσω. circiter annum 56 ante Chr. n.)

52쪽

36 hospitio, et quo arctius eum suae domui devinciret filianaei dedit in matrimonium io dein secum reputanS, Si genero sibi amico et obstricto viam ad regnum muni-ViSSet eadem per se Pompei gratiam inire et suis commodi servire posse, Armeniam ei expugnare decrevit. Itaque arthi impetum in Armeniam secerunt et omnibus quae itineri erant obvia locis subactis usque ad Artaxata progressi Sunt. Hac urbe aliquamdiu parum

feliciter obsessa, nec mirum, nam Partho arte Urbium oppugnandarum prorsus deficiebant 2 - Phraates pertaesus negotium et Obsidionem diuturnam ore existimans ipse domum Se recepit, parte copiarum cum Tigrane ad urbem relicta. Brevi post Phraatis discessum Tigranea patre profligato, Xpeditio ad irritum redacta est, sed supra quam dici potest Pompeius ex discordiis istis ci vilibus profecit. Primum enim rex Armeniae amicitiam renuntiavit ithridati, in quem culpam turbarum conserendam SSe Utaret, eumque quum a Pompeio victus ad Armeniorum fines se contulit, Vetuit ne iter eme-

queretur, deinde, ut liui opem Pompei invocasse et Romanis in Armeniam irrumpentibus ducem se obtulisse cognovit, remum despondens re et ipse ultro ad hos

tium castra Contendit, ut e Suaque Omnia permitteret

1 CL lut Pomp. 33 Καὶ μετ' ου πολυν χρονον πεμψε Φραατης ὁ Παρθος ἀπαιτῶν μεν τὸν νεανισσιον Tigranem filium αγ ς αφτ ου Ἀμβρον. ullo iure huc reserens, quae a Valerio aximo IX. . traduntur de seditione ab alio Tigranis filio, Sariastro, conflata aillantius pag. I opinatur, eodem illo tempore et Tigranen et Sariastrum a patre defecisse, ambosqaesta- tres filiam Phravis in matrimonium accepisse Sariaster ille forsan idem fuerit quem Appianusmithrid. o iam ante Tigranis desectionem a patre intersectum commemorat: παιδες δ' ἐκ της Μιδριδατου θυγατρος αὐτῶ γεγεν το, ων δυο μεν αυτὸς ὁ ιγρανης,νηρήκει, τὸ ν με ε ν μάχη, πολεμουν τ ά ά, τὸν δ' ἐν κυνηγεσίοις, αυτου πεσοντος ἀμελησαντα, καὶ τὸ διάδrvice περιθεμενον ἔτι κειμενου ὁ δε τρίτος, ιγραννὶς κτλ.2 Dio o. ν ἐκεινοι Parthi ἀδυνατοι πολιορ κησα τι ησαν.

Iustinus MI Commimu in acie proeliari aut obsessas exsuxuare urbes

nesciunt.

53쪽

37 in fidem et potestatem victoris. Qui cum supplicem eum ad genua Sua provolutum conSPeXit, misericordia commotus urgere eum et diadema capiti reponere iussit et benigna usus oratione amrmavit, non se habere in animo regno avito eum spoliare Veniam illi dedit omnium iniuriarum et controversia inter patrem et filium dirimere conatus constituit, ut in Sophene Tigranes adolescens regnaret, Pater retineret Armeniam ea lege, ut post eius obitum filius in eam succederet. I)Hoc iudicium ut magno regem gaudio affecit sic filio, qui totum regnum ab imperatore Romano eXSpectavisset, admodum displicebat A Pompeio invitatus ad

coenam abnuen respondit, Se Romanorum alium inventurum, cui Carior esse posset. Quibus verbis iratus Pompeius in vincula illum conici et ad triumphum reservari iussit. Phraates, Ut par erat, permoleste id tulit et semetipsum non minu quam generum offenSum ratus, ad imperatorem misit legatos, qui de Contumelia accepta expostularent et captivitatem generi deprecarentur. Sed incassum Preces eorum reciderunt insectis rebus domum reverterunt hoc uno respons ablato, Tigranem magis esse in patris quam in Oceri OisState a Postea, ubi Pompeius triumphans in urbem intravit, praeter multos alios reges filia quoque του βασιλέως βασευων cum marito et filiola per triumphum ante currum victoris ducta St. Itaque sero Phraates experiendo edoctus St, magno

Cum malo suo se omisisse quod primis belli annis tam

i Di, Cassius XXXVI, 5 sqq. App. ithrid. I , sqq. Plut Pomp. 33. Appianus tradit praeter Sophenen Gordyenen quoque filio Tigranis attributam

fuisse, eoque capto ambas illas regiones pervenisse ad Ariobarzanem, regem Cappadociae quod de Gordyene aperte falsum est ea enim manebat causa certaminis inter igranem et Phraaten atque anno post a Pompeio occupata et

Tigranis imperio addita est. s. Dio Cass. 37, 5. Plut Pomp. 36. a Plut Pomp. 33.

54쪽

38 constanter Servaverat consilium. Vera esse apparuit

verba, quibus ithridates ipsum, ne societatem Romanam iniret, dehortatus erat. I Quamdiu enim res ita erant comparatae, uti this invitis Romani propositum assequi

non possent, ad quidvis concedendum promptos se Stendebant, dummodo ne arthi arma cum adversariis Consociarent vixdum autemῬonto et Armenia pacatis omnia erant adepti, ad quae consequenda auxilio armorum supersedere non poterant, qUUm Vetere Suo more et eXemplo, operae praeStitae immemoreS, mentem erga socios immutant et quos antea magno studio conciliandos duxerant, iis quam acerrime obnituntur. Iam statim postero anno novis contumeliis ompeius

patefecit quantopere eos despicatui haberet. ostquam enim Albanis et Iberis in deditionem acceptis rediit in

Armeniam inorem legati eum convenerunt, quo Phraates, novis Romanorum Victoriis Vehementer commotuS, miserat eo onsilio, ut Medus ante ictum confirmaretur. Sed nihil legatione assecutus est. PompeiuS, qui Propter eximiam, qua in rebus gerendis utebatur, ortunam altos spiritus gerebat, maiore sua ope eXiStimanS, Uam Uta armis detrimentum capere poSsent, Superbe et Contumeliose iis respondit et ut Gordyene redderetur poposcit. De hac regione iam ante multos annos inter Armenios Parthosque fuerat controversia, eamque Phraates, qui minime se pace a Romani cum Tigrane composita obstrictum putaret, Armeniis eripuerat, dum a

Pompeio in Caucaso monte bellum gerebatur. Ad illam postulationem quum legati nihil enim hac de re in

mandatis acceperant, suo arbitratu certi quicquam proserre non sustinerent, litteras iis dedit ad regem perserendas, sed nihilo secius nullo eXpectato reSponSO On-

I CL Dio Cass. 36, se. 3. Sallustius, pistolamithridatis.

55쪽

30 festim Afranium cum copiis ablegavit, qui Parthis X- pulsis et usque Arbela reiectis effecit, ut Gordyene Tigrani restitueretur H Non tunc primum Romanus exercitus transiit fines Parthici imperii. Iam semel atque iterum acciderat, ut ederis condicionibus regisque querimoniis fastidiose spretis legati ompei cum exercitu trans Euphratem in Armeniam et Syriam commearent. His iniuriis tam gravibus atque acerbis in cumulum acceSSit contumelia,.quae nescio an acrius etiam iram regis accenderit. Nota est res, quantopere ArSacidae, ut omnes fere

reges et reguli Asiatici, insano obfectati sint studio titulorum iam soli nummi hanc stultam ostentationen perspicue demonstrant. Legitur in iis longa series splen

alia id genus cognomina. Semper et ubique autem primo loco incusa sunt Vocabula ΑΣΤΛ-Σ BA HAEDNvel ΛΣΙΛ-Σ ΜΕΓΑΛΟΥ. a Hoc enim titulo, tam superbe significante splendorem et maiestatem imperii eorum, qui nullam auctoritatem Supra Se PΟSitam agnoscerent et reges sibi subiectos haberenti, Arsacidae imprimis gloriabantur, ut fieri non posset, quin qui de eo honore detraxisset, implacabile totius gentis odium ii se esset

conversurus. Neque Romani alioquin erat moris committere, Ut tam levem ob causam imperium suum indiscrimen vocarent contra Callide semper in rebus externis hanc rationem Sequebantur, ut ubicunque de veris reipublicae commodis ageretur, suam tantum utilitatem tuerentur nec quicquam exteris nationibus et regibus

a Tigranes Armenius, ut notum est, eundem titulum assumpserat Postea vel Antonius triumvir, cum in Cleopatrae aula effrenatae luxuriae se daret, et orientalis regis praeberet speciem Cleopatram βασιλίδα βασιλεων, et filios sibi ex ea prognatos βασιλεας βασιλειον appellari iussit. s. Dio 49, 4I Plut Ant. 4.

56쪽

Concederent honorum autem vocabula libenter ii confirmarent, quin etiam ipsi ultro largirentur. Ita Romani Arsacidas quoque semper nomine Re is gum Compellaverant, I donec ompeius, quasi omnia ei essent in eo, ut regem ad bellum lacesseret, eo temeritatis ProgreSSUS St, ut levem et innoxium titulum ludibrio habens Phraatem per litteras regem simpliciter appellaverit.

Hac contumelia re non se tantum, Sed regni sui dignitatem ac maiestatem violatam censuit Veritus igitur qUorsum hae omnia evaderent, acrius ompei insolentiae

obviam ire decrevit. Per legatos de acceptis omnibus iniuriis questus est, iterumque ei interdixit, ne Euphratem transiret. Ubi ei nihil aeque et moderate responsum est, vere ineunte anni obelli secit initium expeditione contra Tigranem Suscema, quem ompei auctore Gordyenen obtinere indigne serebat. Eo bello et primum fortunam minus secundam XPertus, ad Xtremum victoriam ab hoste rettulit, eumque adeo ursit, ut opem Romani imperatori inVocare cogeretur.

Nimirum manifestius hic ostenderat, quid de Parthis Sentiret, quam ut ulla Cuiquam posset esse dubitatio de partibus, quas in bello erat suscepturus. Ab eo inde tempore, quo Tigranes in fidem populi Romani erat

receptus, nullam quae Se obtulerat occasionem neglexit,

i CL Dio Cassius 37 6 καὶ προσετι καὶ προς την ἐπίκλησιν αυτουοβρισεν περ πρός τε του ἄλλους πάντας et γάλλετο καὶ προς μομαιους, ουτοί τε α προς ἐκεινον ὐεί ποτε ἐκέ χρηντο. Plut Pomp. 38 Ουδε et ξίωσε τὸν Παρθον ἀντιγραφων ὐσαε ρ οιλοια ο βασιλε βασιλέων προσαγορευσαι.

CL praeterea Di 66 II. a In errore versatur Dio 37 6, cum Phraatem in Armeniam invasisse amr

mat μετὰ του τίεος αυτου Tigranis A την θυγατερα ἐδεδωκει. Ut supra vidimus, pag. 37. Tigranis filius catenatus Romam deductus est, ibique etiam post Pompei triumphum remansit, donec anno 38 pecunia corruptus Clodius eum vinculis ereptum dimisit. s. lui. Pomp. 48 Dio 38.

57쪽

ut palam fieret. quam maxime e Parthos spernere et nihil habere laedendo, d etrectando, inimicitia exercendo non intermisit ad bellim eos lacessere. Hi autem timore perterriti ne Romanorum eXercitui essent impares, acerbissimas contumelim, quamvis nyiti, concoquere maluerunt quam belli fortunam experiri identidem mittunt legatos ad bellum avertendum tandem aliquando ubi querimoniis nihil proficitur, arma suscipiunt et socium atque amicum populi Romani aggressi committunt ut Pompeius se lacessitum ad bellum adactum esse profiteri posset. Aderat igitur causa idonea belli inserendi. Quam quum esset nactus, quid aliud ab eo poterat exspectari,

nisi ut cupidissime bellum pararet Sed longe aliterres cecidit. Ut enim antea Superbum et arrogantem Sepraestiterat, Sic tunc, ubi res ad arma Spectaret, mira animi inconstantia pedem referebat, causabatur bellum Parthicum non sibi esse a populo Romano demandatum, Mithridatem etiamtunc esse in armis, non ad Se Pertinere controversias quae Tigrani cum Parthis intercederent,

Eiusmodi tergiversationes verae, quae eum a bello retineret, causae praetendit timor scilicet eum incesserat, ne, si Armeniis suppetias serens longinquae expeditionis pericula adiisset, fortunae experiretur vicissitudinem. Quamvis enim fieri non posset, quin graviter Parthi moverentur fama et belli usu Romani exercitus - cuius rei satis testimonii est, quod nonnisi extremis iniuriis defatigati ausi erant arma Suscipere, tamen longe aberat, ut bello impendente animos demitterent. Legati, quos de jgranis legatione certior factus, Phraates miserat in Syriam, ubi ompeius eo tempore degebat, non prece asserebant, sed orationem plenam minarum et criminationum, adeo ut mentem eius simul et pudoret terror occuparent. Intelligere coepit lompeius se

58쪽

temere sibi negotia conflasse, nec quicquam magi Sua interesse, quam ut illa Statim averterentur. Itaque neque Armeniis tulit auxilium, neque in posterum ulla cum Parthis exercebat inimicitias ablegavit vero tres VirOS, qui de integro controversias diiudicarent et utriusque regni fines constituerent. Hisce arbitris acceptis litibusque compositis 1 in gratiam redierunt, ργες4μενος μὲν

Tantum nobis e veterum auctorum testimonii constat de Phraatis partibus in bello ithridatico et de usu

i Μommsen in historia Romana III. 4. ompeii arbitrium commemoranSaddit: Phraates iras e sichis auen, das cir chiedur c de Armmiam Aorduene tinae das nores h Meso famis sumies. ' Quae verba unde sumserit, mihi non liquet. Nullum certe auctorem testem producere potest, nec quicquam est indicii, quod hanc sententiam probabilem reddat. Sed ut haec omittamus, si quid in re tam incerta coniectura est colligendum, magis mihi arridet contrarium atque id, quod a Vir Clarissimo affirmatur. Ioc saltem necesSe est, ut arbitrorum iudicium magis in Parthorum, quam in Armeniorum gratiam sit sactum Pompeio, quippe qui bellum a Parthis imminens avertere studeret, omnia erant posita in eo, ut vel magnis concessionibus iram eorum placaret. Quis autem credat, eum non tantum regionem, de qua fuerat controversia, Armeniis attribuisse, sed partem insupermesopotamiae ademisse iis, quibuscum in gratiam redire vellet Θ on fieri potest, ut Phraates acquieverit in talibus condicionibus, quibus ciniuriae non sublatae sed confirmatae et auctae fuissent

enarrandis Dionem secutus sum, utpote uberrimum harum rerum testem, niSi sorte mirum videtur testimonii ubertatem praedicare, si quis, ceteris auctoribuSaut silentibus, aut raptim et negligenter rem tractantibus, paullo maiorem adhibuit

diligentiam Plutarchi in bellimithridatici descriptione Theophanem Mytilenaeum sontem fuisse primarium veri simillimum est. Cf. Peter die uellen Plutarct in de Biographie de Romer, pag. II 4 sqq. Haud scio an huiuSauctoris vestigia deprehendam in capite 39, ubi Plutarchus, quae ompeio

erant dedecori, in laudem vertit et honorem. Eo auctore non metu belli Ρarthici factum est, ut ompeius conciliarit Parthos et Armenios, sed ultro hae gentes, controversia cum de finibus intercessisset, arbitrium ei detulerunt. Quod ut credam adduci non possum. o talem, opinor, ompeius Se praebuerat erga Parthos, ut hi aequum et integrum iudicium ab eo exspectare possent. Nec multum me movent verba, quibus Plutarchus id probare conatur: μεγαμὲν γαρ ην νομα της δυνάμεως, ουκ ἔλαττον δε τῆς ἀοετῆς καὶ πραο - τητος Pompei clementiam certe numquam erant experti.

59쪽

43 ac ConSuetudine, quae ei cum ompeio intercessit, sed sussicit, credo, ut in lucem prodeat ridiculus error Iustini, qui amicissa per ureos Parthos adversus Caesarem ad Pompeii partes accessisse PinatUr. Non minus falsa sunt, quae Iustinus scribit naque victis artibus Pompeianis e Cassio e Brufo auxias adversus Au unum et Ausonium misere ' Auxilia, de quibus hic agitur, non missa erant contra Ant0nium et Octavianum, sed contra Dolabellam, qui, cum Syria provincia Cassio abrogata plebiscito ipsi obvenisset, in Asiam prosectus erat eo consilio, ut Cassi devicto ex

peditionem susciperet in Parthos Appian B. C, IIIJ, 8.)

quam iam Caesar extremo vitae tempore imPenSe Paraverat. Hoc periculum ut a se averterent, arthi Cassio

opitulati sunt in bello, quod inter eum et Dolabellam

de Syria provincia Xamit. Di 47, 3O: ἄλλοι τε γα τεμ solos καὶ moso τενὲς ἐβοήθησαν APpian. B. C. IV. 59

bella vero superato et intersecto copiae Parthorum amplis muneribus ornati domum reverterunt, iisque Cassius ad opem adversus Octavianum et Antonium petendam legationem adiunxit, cuius principem locum obtinebat

T. Labienus, filius T. Labieni praeclari in bello Gallico Caesaris legati Orodes autem Labienum detinuit nec quicquam auXilii mittere ausus est. Cf. App. B. C. IV. 63 Dio 48, 24. I)In iis quae tradit Iustinus de Labieni et Pacori incursione in Syriam facta et de Ventidii victoriis nihil docet

quin a ceteris auctoribus copiosius Sit expositum.

I Ipse sibi obloquitur Appianus, qui . . IV, 88 in copiis recensendis quae Bruto et Cassio in proelio Philippensi praesto erant, arthos quoque enumerat. Plutarchus et Dio de his auxiliis silent.

60쪽

Similiter, post multam orationem consumptam in luctu et morte Orodis rhetoricis coloribus depingenda, quae verba haud scio an retegra ex rogo descripserit, Perpaucis absolvit celeberrimam quam Antonius in Parthos suscepit expeditionem. Μaioris momenti sunt quae sequuntur usque ada OCapitis V de bello civili inter Phraatem et Tiridatem

orta, quae quia Dionis narrationi minime conveniunt accuratior inquisitioni submittenda sunt. Sed operae pretium est a ipsa adscribere testimonia, si sorte eorum Contentione aliquid huic argumento lucis afferamus. Haece

legimus apud Iustinum XLII, 5 Oua victoria, scilicet

ab Antonio anno 3 parta insolentio Phracius reae L,S, cum musta crudeliser consuleres, in exsilium asofuso Suo fiata ur. Itaque cum magno sempore nitimas civimus, ad os remum S Mas recibus fati asser, I harum maximo auxilio in re num resti uisur. Hoc absens rwem Parthi Tisidalem uenaeam consumerans, qui audis afvenm S Marum cum magna amicorum manu ad Caesarem in Hispania be um fundi emporis gerensem frofugi obsidem a Wari minimum tum P missis ferens, quemue silentius infodidum rapuerar Ouo cognis Phracis Diasos fatim a Caesarem missis, semum suum Tirida-um et lium emisti sibi, fugae Caesar e se atione Phraatis audis e Tisi aris offulatis corni is nam e ipse restitui in regnum desiderabas, furis Romanorum fusuram archiam a irmans, si eius re num muneris eorum fuissed neque Tyriis em de Purum se Par his dixi neque adversus Par hos Tyridati auxilia datarum. Noclamen fer omnia nihi a Caesare obsevium videre uri e Phraatissium sine metio remisi e Tisidati, quoa manere apud Romanos Uulentum sumptum praeberitassis. Contra Di, LI, I 8, 4 43' ουν καεσαρ ως τὰ τε προειρημένα στοαξε i. M. Post Aegypti res constitutas)