Nicolai Tulpii, Amstelredamensis, observationvm medicarvm : Libri tres : cum aeneis figuris

201쪽

Mictus , permis cruenti

II Olcardus Aita, vir pleni habitus, eXcre

vi utique a vesica, nillimam membra nam praeter illam, corpore jam plene

emaciato, vermem teretem colore adeo rubrum ut videretur, solo quasi sanguineat tus. In quem etiam totus resolvebatur, post mortem flaccescens. Μomorderat autem hic vermis, tam acri ter quasi sanguinem sitiens, cum renes, tum membranas, ac venas illis vicinas ut vicatachrimis sibi temperarit, vir caeteroquin durus Ma domesticis aerumnis abunde exerci latus. Ac proinde haud facile erraretis, qui insectum hoc referret, inter illa animalia: quae veteres να, sive ferina appellant. Quod instar ferarum depascantur nostra viscera infesta non minus naturίe humanae, quam perniciossissima Venena.

Uti perspicue videre fuit in hoc aegro.Cui pestiferum hoc animal, adeo fuit exitiale ut

etiam, ne mortuo quidem potuerit supervi vere. Quippe illo excreto, concidere ilico vires: post illas, tam celeriter, residuum, emaciati corporis, robur ut vix ossibus ulterius haerens, amiserit brevi gratissima Jucis usuram. M C A .

202쪽

178 OBsERVA TIONUM CAP v L. Vndeviginti permisuli emicti. Eximius, nostra Reipublicae , Medicus, eminxit, post febrem tertianam, intra Oct iduum , undeviginti vermiculos sine dolore , ullave urina difficultate. Sed cum lotio, a bile tincto; pituita in fundo subsi dente. Erant autem hi vermiculi, inter illos, ut putri caseo, innascuntur;& ascarides, medii. Ab obtuso, ac lato capite cui protuberabant duo cornicula). Sensim desinentes, in a

cuminatam cauda Cujus CXtremus ape ni gricabat, in viventibus admodum perspicue. At in convexa parte, sive dorso, fuerero tundi, ac glabri Inventre vero depressi, rugosi Minstar millipedum i umeris, pedibus donati. Uti vere exprimit figura minor: conveniens ad amussim, cum genuina ipse

rum forma, ac magnitudine, quae tamen Veritus, ne Oculos lediorum facile fallerent; sa tegi ex illis, alteram, majorem illam figuram elicere, per perspicillum illud ; quod aucta insigniter specierum magnitudine si gnificantius demonstrat latentia, exilium corpusculorum lineamenta; minutias a lias invis1biles. Vide tabulae septimae figuram

secundam.

Qua sed delineavi accuratius; qud propius

videntur

203쪽

MEDICARVM LIB. IL ID videntur convenire, cum illo vermiculo, quem vir diligens Ambrosius Pareus, asserit olim excretum, a solertissimo Hippocratis Interprete , Ludovico Dureto, ex dissicili

morbo, convalescente lib. XIX. cap. III.

Α Ρ, Υ II. Cottidianus vermium mictus. MUlle annorum quinquaginta, infesta ta crebrius partim a pituita, ex capite, destillante partim vero ab indefatigabili lumborum cruciatu excrevit, sub finem morbi, singulis diebus, vel quihos, vel senos

vermiculos colore ut albos, sic neque ma dissimiles illis, quos profert caseus putriS. fuere tamen duo, inter illos, ita magni ut a quarint longitudine digiti articulum. Ut ele ganter exprimit figura, a Caelatore,seri incisa. Ne autem putredo, vera vermiculorum caussa,ulterius proserperet, pluresque,quam renes, aut vesicam, inficeret partes sategiamus per sequentia remedia, opem ferre; quibus etiam fontem hunc integre exhausimus. N. Conservae absinthii romani, uncias, duas, radic heleni conditarum unciam, corticum citri conditorum unciam mediam, pulveris hiera picrae scrupulum unum, olei vitrioli dragmam mediam. Misces condi

tumo

204쪽

η . Mast, pitularum nitri Tralliani. Pultaveris hiera picra singularum scrupulum me dium, olei vitrioli, guttas quatuor Misce fiant pilulae quatuor. hi Radicum ellenii unciam mediam, bryonis draginas duas, raphani agrestis uncias tres herbarum, abrotant, rutae, absin

thii, singularum inanipulum, centaurii mi noris, namgedrios singularum manipulum medium, seminum limonum, d portulacae singulorum unciam mediam, foliorum senarmundatorum a stipitibus draginas tres. De coquantur secundum artem, adde libris dilabiis colaturae,syrupit quinque radicibus, Oxymellis scyllitici, singulorum uncias duas, elimonibus unciam unam, olei vitrioli scru pulum,& fiat potio Vide tabul.VII fig. III.

Periodicus, capsilorum mictus. MIdium capillorum, sive τροχα- con

spexere Medicorum aliqui, sed admo dum pauci. At quis reciprocantem ipsius periodum quam nobis evidentissime obtulit filius, Consulis ornant aspicius quatuor amplius annos, ab hoc inusitato capillorum mici u,qui ipsi identidem revertebatur, quolibet decimo quarto die, cum insigni urinae dissicultate, tanta perturbati corporis, in

205쪽

MEDICARUM LIB. 1. 181 quietudine, ut vix se contineret in cubili. Equantibus singulis pilis , modo me dium, modo vero digitum integrum. Sed muco ita involutis ut rar,separatim, sed plerumque prodierint conglobatim. Du rante qualibet accessione dies ferme quatu ox in quibus licet continenter,in moleste redderet urinam transegit tamen reliquos dies, sine ullo cruciatu ullove capillorum mictu , usque dum postliminio repeteret, consueta reciprocandi ratio.

Vlcus pes sanatum. SAxa adela , divexata, miserandum 11 modum, a sordido ac acri vesicae ulcere, fecit quidem periculum, herebinthinae cypriae, ligni nephritici chalibis, aquae mulis,

aliorumque cum siccantium, tum detergen tium remediorum, quae longior usus com probaverat esse, fanando ulceri essicacissi ma. Quibus tamen Omnibus, parum, aut

nihil proficientibus, confugit tandem ada quam fontis spadani cujus certe continuo usu,debellavit tam fellaiter deploratum illud vesicae ulcus ut summe obstupuerint, qui bus id videbatur habere certam desperatio

206쪽

OBSERVATIO NUN

MEDICARUM

Is PAREM humanae Vitae con ditionem, ut passim alia sic demonstrat potissimum, inustata, quorundam morborum, atroci tas seviens nonnunquam adeo immensum in nonnullos ut vix suppetent verba, quibus exprimas debit ineffabilem ipsorum miseriam. Qualia infortunia equidem vidi plurima. Sed non possum hic, non emi nisse trium aegrorum; quorum certe ferox calamitas, formidabile tormentum, eXcussissent lachi ymas, vel infensissimo hosti. Virgo gibbosa redigebatur paullatim, cum a dii scili spiritu, tum ab aqua intercu tem, in eas angustias ut nec potuerit sedere, nec decumbere, nedum quod tamen moli cbatur corpus suum , quasi in aequilibrio suspendere, e lineo subligaculo. Unde factum

207쪽

MEDICARUM LIB. II. 183ctum, ut coacta sit, sese provolvere iii genua, ac cubitos eoque prono situ, integrum amplius mensem , sustinere gravem, ponderosi corporis, molem. Sed non sine evi denti excoriatione cutis, ob continuum artiaculorum attritum.

Ex quo , inversi corporis, positu dici

non potest , quantum intumuerit facies; quam formam genae quae non tubera acquisiverint palpebrae. Ut sileam nunc, summum illud vitae tardium; quod conceptum,exintolerabili hac miseria,nescio quos non gemitus; quae non expressit lamenta. Adebit vocarit, modo illos felices, qui se mel duntaxat morerentur modo vero qui mortui placide quiescerent. Quum sibi,qua su in poenam daretur: continenter mori, &nihilominus nunquam quiescere. riclamans proptera, nullum suae miseriae dari finem. Venim alium, ex alio necti e rorem. jusque perplexo reti, tam stricte vitam suam intricatam detineri, ut licet vivendum sit, ignoret tamen, ulterius vivendi rationem. Se non amplius libere, sed precario vivere. Dummodo vivere sit,ire cottidie, quasi ad proprias exsequias. Et accipere a morte plus detrimenti, quam solatii.

Quae lamenta ut magna;fuere tamen neu

liquam morbo graviora. Siquidem enim de

208쪽

18 Ons ERVATIONUM prona, urgebat tam vehemens, opprem spuritus dinicultas ut videretur die tam ac fa-ci uni pessum ire. At si inclinaret in alter trum latus profluebat ilico illuc tantum a quae ex hydropico Ventre ut maluerit millies mori quam tam acerbam vivere vitam.

CAP v ILVesica, a calculo consimpta. quam eandem rerum desperationem, utique incidit Iuvenis quidam Harlemensis, miserandum certe in modum excarnificatus, a duobus calculis, in vesica urinaria clanculum latitantibus. Quippe ita absorb-serat illos, frequens vesicae Ucus: Ut nequi verint eos digitis explorare , nedum ferro convenienter exscindere lithotomi. Vnde factum, ut continuo suo attritu, non modo abraserint Verum integre con sumpserint membraneas vesicae tunicas. Illaeso solummodo , vel potius , aliquatenuSadhuc superstite , musculos ipsius collo. Quod cum non foret continendo lotio, diffudit se illud necessario per vicina intestina: excitans illic ut dolorem acrem; sic continu am meiendi difficultatem; χXitialem ner

vorum contraditonem.

Sive ob exquisitum intestinorum sensum: sive insignem retentae urinae acrimoniam, quae

209쪽

MEDICARUM LIB. ΙΙΙ. 18squae certe tam acerbe pupugit , laceras, ulceratae vesicae, ras in accensas, vicina rum partium tunicas uti quoque lumborum nervos: Ut prae insuperabili doloris

cruciatu, contraxerit non tantum Xtremam maciem sed oppetierit quoque miser

rimam mortem.

Qua tamen , priusquam defungeretur, coactus fultintegrum annum sedendo trans igere dc non here, atque hodie, sed con tinenter caput ita sublime habere ut nunquam id licuerit ipsi in pulvinar inclinare: quin dictum, ac faistum distraherentur vel omnes PVel certe illi nervi qui aut caput

versus scapulas trahunt aut rectam, im mobilem reddunt cervicem. Quam priorem speciem, ut οσΠΘ-s; sic insequentem τε mis, sive rigorem appellant Medici. Quorum sane lavissimorum tormento rum crudelitatem , tam impense perhorruit hic Iuvenis ut fugerit, cane pejus&angue, qualecunque decumbendi genus Malu ritque perpetim confligere, cum ineluctabili dormiendi necessitate quam tam acrem per peti dolorem tantis molestiis redimere, tam irrequietam, fat1scentium membro rum , quietem. Quorum tamen securitati, tandem consuluit morS. In cujus lucri, contigit quidem succumbere, sed non decumbere. Quod tamen bis fuit

210쪽

186 OBsERVATIONUM fuit conatus, sed bis utique repulsus. Cum ob indefatigabilem dolorem:tum ob atroces

nervorum contractiones. Quae certe inter

Venere tam equenter ut necesse habuerit

parere inevitabili necessitati; 3 invisam vi tam finire, si non sedendo, saltem cedendo. Inspectis autem post obitum , miserrimi hujus cadaveris extis, vidimus duos insignes, in vesica, calculos sed muco ac puri peni lius immerses quam ut ipsorum durities potuerit a lithotomi digitis attingi. In quo

tamen maximum artis illius momentum.

Ipsi vero vesica, adeo a calculis fuit attrita: a pure tam faede consumpta ut urina desti tuta proprio receptaculo, luctuaverit libe reperiani versa intestina. Quorum sinuosi anfraetiis acritis ubi vel licarentur , communicabant ilico malum suum, nervis a spinali medulla oriundis. illi vicissim ipsi cerebro. Cuius praeternatu ratis contractio, incurvavit non semel , tam vehementer hujus juvenis dorsi spinam ut Universum corpus, videretur, instar alicujus globi, retrorsum conglomerari. Deprimcntibus interim duobus hisce cal

culis, usque eo rectum intestinum ut coarctatum produxerit plurima membranos a filamenta : intertexentia tam arcte interiorem ipsius fistulam : ut nihil excretorum potuerit amplius transmittere. Plane eadem ratione,