Nicolai Tulpii, Amstelredamensis, observationvm medicarvm : Libri tres : cum aeneis figuris

231쪽

adminiculo , consumitur necessario homo.& exhauritur tandem uberrimus, nostrae via

Interior intestini tunica, excreta. Γ τμηπώκ, quam tormina vocat Celsus, expellit ab intestinis , modo cruorem, cum quibusdam mucosis modo opima ac pinguia modo ramenta tunicae interioris: modb vero quaedam carnosa qualia vidit vir diligens, hercules Saxonia aequantia ulnae longitudinem Uti nos integram , intestini

redii, membranam.

Helmerus Christianus, excruciatus impense, ab acribus intestinorum torminibus, sensit ex fervida illabile, adeo exulcerari sibi intestina: ut intra octidui curriculum, excre verit infra,integram illam tunicam: qua intestinum rectum intus obvelat Propellebatur autem illa, non confestim in pelvim sed ad haerescens firmiter podici, nequiit inde convenienter separari, ante exactum biduum. Quod insolitum, pendulae tunicae, spectaculum , perterruit usque ed familiares putVererentur, neutique prociderent reliqua intestina Sed re accuratius perpensa, ereXimus perperam prostratos. convocatis in

auxilium, ob affectus magnitudinem, pluriubus

232쪽

bus Medicis, decrevimus communi consilio, primitin auferre abrasam intestini tunicam: deinde praeter cottidianam aquae mulsid, infusionem, lacera intestina frequenter ablue re clystere insequente cujus ope etiam, ex

toto, tandem convaluit. N. Herbarum , Veronicae , agrimoniae,

centaurii minoris Scordii , singularum ma nipulum medium Mercurialis, parietariae, singularum pugillum. Decoquantur ex aqua plantaginis, vino rubro. admisce deinde colaturae unciis sex. Succi apii palustris, mellis mercurialis,singulorum unciam. Myrrhae , aloes pulveratarum singularum

draginam. Misce, fiat clyster. CAPvT XVIII. adeps cottidie M alpo prodiens. ALithara Erpicomi , mulier gracilis , ac

tenera, afflicta frequentius, sive a febre tertiana, sive ab obstructo liene , excrevit tandem singulis diebus, quatuordecimamplius menses, plurimum flavescentis adipis: incumbentis stercori, instar butiri liquefacti. Sed ea plerumque copia ut potuisset, modo quis illum collegisset, replere aliquot

vascula.

Carbonibus injectus edebat flammam satis lucidam. remanens aliquandiu ineX-

233쪽

MEDICARUM LIB. ΙΙΙ. 2 os cretis refrigeratis, concrescebat instar durita oris adipis Verum, quod summe admirata dum , prodibat semper, sine torminibus. Sine macie, nedum febre colliquativa, quam tamen plerique medicorum, credebant, in primo accessu, infallibiliter se animadversu ros. Edocti fortassis a Galeno, pinguia ex crementa fieri, a febre fundente pinguedi

Sed aegram coram intuiti, animadvertere ipsam non modo non emaciatam LVerum

integram a febre: potissimini illa specie, quam sibi fuerant imaginati Latitantela me in ventre ipsius occulto aliquo calore, dissolvente , proculdubio , quem hic de scripsimus, adipem. inguis quippe Xcre tio producitur ex colliquatione desilla invi

cem ex calore immoderato Vide Galenum lib. ΙΙ. comm in aph. xxxv. sed dissolutio carnis, indiget aestu ferventissimo. Iuxta eundem comm. III in lib. I. pid.

cap. LXXo.

At unde quaeso descendit hic adeps non

certe ab interiore intestinorum membrana, uti quidam perperam opinantur nullus enim illic loci adeps. Sed adhaeret duntaxat externae coli tunicae Per cuius adapertospo ros, licet credant viri eruditi, in dysenteria transudare quaedam pingui verisimile a me propterea non est , cottidianam hanc, tot

234쪽

2IO OBSERVA ΤΙΟNVM tot mensium, adipis excretionem provenisse, ab externa coli tunica, Quin descendit potius, ex sententia Galeni, vel ex toto corpore, vel mesenterio, omento , pancreate , aliave opima ventris parte. Doluisset namque alias impensius: laborasset utique graviore morbo meque mansistet tam prospera, ac illibata valetudine etiam post sextum decimum ab Xcretione, annum. Uti etiamnum juxta mecum vident

Medici, qui illi, id temporis, medicinam

fecere.

Idem adeps , ab alvo, ac pesca

, Ed quid dicemus, de margareta Appel

mania', hospita publica quae septuagesimo aetatis anno excrevit simillimum adi pem cum per intestina, tum per vescampitidem sine febre, macie, aut fluxu colliquativo. Sed non sine immoderato illo ventris calore, a quo derivavimus, prioris exempli, colliquationem. Accessit tamen huic sub finem morbi evidens febris cujus aestu anile hocce corpusculum aded emarcuit ut mors in ipsa , vix quicquam, repererit , praeter

235쪽

MEDICARUM LIB. III. et II

CADv XX. Vulnus, latioris intestini, Gatum. ORta sorte inter ebrios rixa, vulneraba

tu graviter , cum in pectore, tum inventre, insignis decoctor Ioannes schram. Penetrante cultri acie, in latius, lateris dextri, intestinum. Quod licet ultra triginta horas pependerit, Xtra corpus, amabun de refrigeratum reducium tamen tandem in locum suum, rediit nihilominus ad pristianam temperiem, sine ullo corruptionis metua sicuti inculcat Galenus , satis adposite

lib. I. aph. LV ΙΙΙ.Profluentibus interim cottidie, per vulneris hiatum, partim facibus alvinis, partim crudis, ac indigestis cibariis. Quibus quan tumuis , pro innata ingluvie , nimis quam frequenter se obrueret hic helluo;agglutin batur tamen non minus prospere intestini vulnus ac si habuisset exactissimam vitae suae

rationem.

At verb, sanato quidem intestino, sed disiunctis interim , discisis peritonari, oris, incidit tandem, in plagae loco, in insignem, prolabentium intestinorum,herniam. Quae negligentius habita degeneravit sexto anno, post inflictam plagam, in tam vehementem grangraenam ut brevi occiderit hominem, 1uae sanitatis vere socordem.

O 1 Chirurgus

236쪽

21 OBSERVATIONUM Chirurgus autem , qui vulneri praeerat, satagens id invenire in ipsis intestinis: de inceps fibula, vel potius sutura connectere disiunctas ipsius oras ampliavit non modbplagam sed eduxit satis confidenter intesti na qua licuit, ex abdomine. Quae inconsi derata ipsus temeritas, tantum abest, ut invenerit plaga locum asseruerit aegrum ab hernia ut induxerit potius intestinis cum dolorem intolerabilem tum frigus propemodiim insuperabile. Sed dicat quis cur tam dissicilis inventu laesus intestinorum locus an quia perpetimmo Ventur. ViXmomentum serventillum situm; quem invenit ingrediens cultri aciesΘsve ob naturam motus peris altici sive ob adsumptum alimentum vel spiritum ipsa intequaliter intendentem. Quibus accedit,

quod in obesis corporibus, reperiatur inte dum tantum carnis , ac pinguedinis in abdomine ut chirurgo nec oculis, nec digitis liceat ad intestina penetrare , nedum acumeo perducere, vel flum ita circumagere: ut

requirit illa suendi ratio quam satis speciose, in intestinorum vulnere describit Ambrosi

us Pareus lib. IX. cap. XXXIV.

Verum enimvero, dissecto post mortem hoc cadavere, vidimus evidenter veram obi tus caussam fuisse, sydcratam herniam. Sed Vulnus, ante annos scx inflictum coaluerat

237쪽

MEDICARVM LIB. III. 213 tam densa, ac firma cicatrice ut vix guttula liquoris per illud amplitis transudasset. Insi de bat autem id, in suprema, intestini coli re gione: prope membraneum illud ligamen tum, quod per longitudinem ipsius excur rens, quasi robur ac stabilimentum concedit anfractuos, ipsius fistulae. CΑΡv XXI. Valaula intestinatis.

Λ crebra haec intestinorum mentio, su -- gerit hic mihi valvulam illam intestina lem quam aliquoties in theatro anatomico, propalam ostensam, expedit tandem publ1ci juris facere. Non qud elevem alicujus au thoritatem sed ut vind1cem fideliter, ab oblivionis injuria, veritatem nimis diu, in profundum demersam. Est itaque haec valvula , non tantum ut videtur indicare exterior aparatus annulus villosus, absolvens integrum circulum: qui animatus instar orificii ventriculi urgente necessitate, sese vel aperit, vel claudit. Sed

talis potius circulus ex quo dependet membrana, lata duos digitos cilita conformata: Ut praeter animae vim, cuicunque viventi

parti insitam; etiam figurae beneficio, apta sit occludere sei intestini egressum Ante quem pendet, instar cortinae vel veli alicu-

238쪽

jus laxioris. Cujus similitudinis ergo voca tur propterea, haud inconcinne, a Con stantio Varolio Ile operculum, quasi te gens ,δε operiens ipsius orificium anatomsb. m. cap. ΙΙΙ.Siquid enim excretorum ab leo assuit, attollit se concedens illis liberum transitum. at cessante affluxu concidit ilico impediens

expresse, ne quid revertatur iteriim a colo, aut caeco, adlleum. Plane adinstar nostrati um cataractarum, quarum repagula sponte non minus aperiuntur, quam clauduntur. Quarumque bipatentes Ianuae ita conformantur ut tantum pateant refluxui, cedendo quantum renituntur fluxu , obluctando.

Ini, quo quid validius hanc valvulam premit, eb reprimit ipsa potentius tamar iste subinde occlusa ut ne tenuissimum qui dem transmiserit spiritum. Nisi forte robur, ac stabilimen ipsius, vel a morbo , vel ab humida aliqua intemperie flaccescat. Velut id aliquando perspicue a nobis observatum, in muliere hydropica Cui prae nimio ma

dore, uti reliqua exta, sic quoque acquisiverat haec valvula tantam mollitiem ut vix potuerit manibus tractari medum illud ossi cium corpori facere, cui ipsam destinaverat sollicita, ac provida natura. Ρendula autem, hujus valvuli, membra

240쪽

os BsERVATIONUM na, ut crasis, ac duplex est sic quoque apparet oblonga, lata, si extendatur, semi

circularis. Sed latitudo ipsi admodum diL par est. Etenim qua ileon respicit, diffunditie laxe, adsequans ferme duos digitos transversos. Sed qub longior hinc recessus eo utique arctatur pressius. Adeo, ut circa in testini medium eo usque enim excurrit vel prorsus obliteretur; desinat in membraneum illum ambitum: qui intrinsecus dister minat intestinum colon , a caeco. Ex qua intequali latitudine, sequitur necessarib se micircularis illa fornaa, quam proponit Val-VUla, arte extenta. Uti exprimit fideliterminor figura. Membrana vero haec adnectitur superitis

villoso illi circulo, qui colon finit. Sed sub

tus firmatur , vel potius detinetur valide quod tamen non patebit nisi sagaci investi gatori a duabus exilibus membranulis prodeuntibus utrimque ex latere, illius orificii, per quod tenuia intestina sese exonerant in laxiora. Quorum vinculorum usus est, im pedire, ne valvula facile vacillet. Alligant quippe ipsam Ileo. Ne sejugata, ob multifor me corporis agitationes, vel divellatur continenter vel distracta aliquatentis, excidat protinus suis sedibus. Sed inferior alvulae pars fluctuat libere. Qigb se expeditius, cum attollat, tum depri