Nicolai Tulpii, Amstelredamensis, observationvm medicarvm : Libri tres : cum aeneis figuris

211쪽

MEDICARUM LIB. III. 187 ratione, qua similia filamenta vidimus ob struxisse gulam, carcinomate coarct atam. CAP v III. Gangraena umbilici MUlle annos nata quinquaginta con

traxit, ex acerbissimo ventris dolore, insignem gangraenam depascentem tam truculenter medium abdomen ut consumpto umbilico, perforato peritonaeo, denuda verit non modo mesenterium, ac intestina: sed exeserit praeterea, pleraque Ventri CXta. Horrendum mehercules spectaculum.

teterrimum, detestandae calamitatis, armamentarium.

Cujus abominanda laniena obiiciebat oculis, hinc hiulcum cutis , musculorum, peritonaei, ac omenti foramen illinc verbcruentas, Xulceratarum partium, oraS: la

cera,deformis mesenterii,vasa:&Auscunque ventris viscera, pure sanie ac effusis cibi reliquiis, tam foede conspurcata: ut nihil vel acerbius unquam tulerit vel exsecrabilius viderit quispiam mortalium. Equidem certe, ut ingenue fatear, nescio quam non potius feram admirasset hete aegra: quam talem aquilam quae non tantum de pascebatur cori ut de Prometheo fabulantur Poetae). Sed taeterea etiam pleraque Ventris

212쪽

tris exta. Ιm,quicquid in inferiore hac cuia lina nutriendo corpori, destinavit sagax, ac officiosa natura. Sed complicatis tragicis

hisce aulaeis, properemus potius ad tempe, minussaltem inamaena.CΑΡv IV. Lapide beetoartici, in homine. ADmiranda, ludentis Naturae, opera, Ut pasum mundus universus sic ostendit hia primis homo,animal vere diviniam. In quo,

uti continentur omnium quasi animantium formae ita vix quicquam complectitur major mundus cujus figuram non exprimat ad amti 1m, foecundum hocce, totius unia versi, compendium.

Ioannes de illi, Senator Amstetred mensis enecatus a calculo, sectus deindea chirurgo, habuit in vesica sua , viginti novem calculos,figura,ac magnitudine inter se, ut dispares sic forma, glabritie ac laevitate adeb invicem similes: iam prope convenientes cum lapide beZoartico, quem fert India orientalis ut facile, vel oculatissimo

imposuissent, aromatario.

Latitabat autem unusquisque, involutus proprio receptaculo; quidem tam tecte: ut circa initium, crediderit chirurgus, nihil calculorum illic detineri Cujusmodi caverno

sis cuis

213쪽

MEDICARUM LIB. ΙΙΙ. 18ssis cuniculis,testantur Brouerdus,&Raphael Thorius, inhaesisse utique innumeros calculos, in rugosa, Isiacit Casauboni, vesica Sed non in sacculo illi subtus adhaerente, quem asserunt uno ore fuisse, sine calculo. Licet secus videatur indicare Ioannes Riolanus, antropograph. lib. I. cap. XXVIII. Vide Iohan Beverovicium in specilegio, de cal

culo.

Lapides vero hosce, ceu industrium, sagacis naturae, opus, ubi intueretur Cornelius Sasboutius; qui omnem aetatem triverat, in exsecandis calculis asseruit sancte, inter innumerum illum , quem viderat calculo rum numerum, occurrisse quidem subinde, miras, lascivientis naturae,iguras. Verum hactenus nullam, in quam tantum Operaeposuisset, polydaedala rerum parens, Na

tura.

in cadavere cujusdam viri Brabantini Cujus Vesica

214쪽

10 OBSERVATIONUMVesica continuit calculum membrana involutum; fibris suis tam stricte vessicae tunicis adligatum: ut vix inde avelleretur si1ne mani festa dilaceratione. Quam eandem calamitatem, sed eventuitistiore dicitur quoque vidisse Vetus Am stela, pagus ad mille passuum Amstetredamo dissidens, in rustico vere infelici. Cui lithotatomus adempturus calculum, extraxit simul Mipsam vesicam. Utpote calculo, tot, tam tenacibus vinculis accretam ut nequiverit ulla arte, ab eo separari. Ac proinde conjecit in praesens periculum non minus vi tam aegri quam famam curantis.

Viderint itaque hic Lithotomi, quam se cile decipiat ipsos candela cerea: & Uamla rum fidendum, penicillo ferreo , tentandi gratia, in vesicam immisso Quippe renitens durities, est ipsis, infallibile, praesentis calculi

inditium. At calculus tunica sita obductus, nec reluctatur tactui nec percussus edit o nitum. Quocirca non credendum solis hi sce experimentis sed vocanda sunt in subsi dium etiam alia signa confirmantia vacillan tem ipsorum certitudinem. Sed quid faciet lithotomus, inveniens e suscemodi calculos, incisa jam urethra, Hi latato rite vesicae collo tollet, an relinquet λtollet sequaces, telinquet reluctantes. Neque enim omnes involucro inclusi adnascuntur

215쪽

MEDICARVM LIB. I ΙΙ. Is Iscuntur escae,sed quidam illorum fluctuant libere. Prodeuntque non minus facile ac si nulla tegerentur membrana Uti equidem bis vidi, in duabus mulieribus, quae ejus cemodi calculos, sponte, prospere excre

vere.

Quod si verb, vesica sit male conformata, sive ob membraneum septum eam intus di videns. Ut videre Casparus Bauhinus, Volcherus Coiiter. Sive ob εκφi/οτν illi adhaerentem, qualem habuit vir inustatae eru ditionis, Isacius Casaubonus. Sive ob membranas ipsius complicatas in pubis ossi ar C liis accretas quam ut possit sectio institui; sine evidenti vesicae offensa, Qualem hujus partis positum equidem aliquando observa vi, in filio cujusdam mercatoris, sectioni jam

destinato. Tum certe non minore circumspectione opus erit uti videre fuit in exem plo hic inserto. In quo, ingloriam certe operam colloca se lithotomus, alias minime in exercitatus. Nisi perterritus, a perverso hoc vesicae situ, sustulisset prudenter manum de tabula.COnsulens utiliter, non minus pueri saluti, quam suo honori Latitabat namque hic calculus, uti quidem docuit anatome tam perplexo errore, contortae huic vesicae implicitus ut ne ipsius quidem Asculapius eum inde exemisset, sine manifesto vitae discrimine.

216쪽

1s OBSERVATION v MCAP v VLCalculus vesica arme circumdatus. VI maturae aetatis aliquoties serio admo nitus, noluit tamen sibi exsecari calculum. Non quod vereretur uti quidem prae se ferebat vitae ac tiaram sed ne videretur familiam suam fraudare necessario suo ut cro. Quae sententia ubi stetit. Increscere in terim malum insectari acerbius tormenta: vires indies ita fatiscere ut obsolescente

corporis suci cogeretur Vitam cum morte

commutare.

Alter rene a putredine, jam consum pto , alter Vero , ab aqua ita distento ut videretur supplere vicem vesicae. Quam e tiam vidimus plane vacuam: omni liquore destitutam. At ureteres tam amplos, ob cal culos illac crebrius transeuntes: ut in se, haud gravate admisissent digitum humanum. Ipsa autem vesiua continuit duos calculos: a corrugatis ipsius tunicis tam arcte circumdatos ut praeter illos, vix unciam recepisset liquoris iniae inusitata ipssus angustiasse perit, procul dubio , ipsi, non modo crebram urint dissicultatem verum etiam continuum dolorem ortum ex fervida, praeas satae urinίe, acrimonia erodente assiduo, in

tentas eiacae membranaS.

Quas

217쪽

Quas quidem , praeter commemorata incommoda, acrius etiam urgeret, asperio ris calculi, attritus, excarnificabatur certe

usque ob miserrimus hicce homo put praetormenti magnitudine, nesciverit multoties qud se verteret, non satagens amplius suos demereri sed inviis vitae tantopere jam per laesus, ut exuto omni illo amore, quem ci ca mali initium, diximus, instar voraginis, absorpsisse qualecunque calculi tormentum, discesserit non invitus, e Vita. CAPva VII. Calculus, trium unciarum, sponte excretus. CAthalina Pannemaher, agen annum

octuagesimum nonum, ubi integrum triennium tulisset animose, in vesica urina ria, calculum ponderantem tres uncias, cum

duabus draginis, enixa fuit tandem feliciss1 me lapideum hunc faetum, cum duobus conchiliis, foris itidem lapidea crusta obductis. Ausa fortassis ipsa plussponte quam in tali

aetate aggressus fuisset, ne exercitatissimus quidem lithotomus. Sed fuit haec virago, praeter aetatem, Vegeta tanta virium constantia ut tulerit non tantum fortiter longum hoc calculi tormentum sed sustinuerit etiam deinceps non minus animose, molestam illam essu -

219쪽

M DICARUM LIB. ΙΙΙ. 1ssentis lolii, incontinentiam, quae solet sequi vesicam, tanto molimine, distentam. Pro diens cottidie in publicum; frequentans non minus conciones sacras, ac si nihil vitii fusisset perpessa Ut cum stupore nobiscum vidit exercitatissimus nostrae Reipublicae, Medicus Iacobus barra, quicum vetulae huic medicinam fecimus. CAP v V ΙΙΙ.Modus eximendi calculum, exurethra C Alculum vero, quem mulier, obire vius vesicae collum, facile; illum excer nit mas, propter longiorem colem, inicillime. Sed si contigerit, lapidem aliquem,

tam firmiter urethrae inhaerere: ut intercludat urinae transitum , confugiunt ilico Me dici ad triplex remediorum genus. Scalpel lum, Uncum, vel suinim. Eorumque ope educuntur nonnunquam, ex angusta hac fistula calculi ut magni, sic interdum magi me obluctanteS. Sed suctus caeteris plurimum praepollet. Utpote tuti sine eliciens calculos etiam asperrimos. Cum a sectione relinquatur plerumque inaequalis cicatrix. Et uncus non parum exasperet glabram urethra unicam. Verum si calculus immoretur prope glan dem seca intrepide certus cicatricis asperi tatem non tam reformidandam, in carnoso

220쪽

196 OBSERvΑΤΙONVM colis fine, quam in medio membranarum ductu. At vero, praeter triplicem hanc calculos educendi viam, excogitarunt Medici AEgyptii&quartam. Cujus ope eliciunt calculos, sine incisione, non antlim eXUrethra; V rum etiam ex ipsa vesica dilatando duntaxat colem per inflatum spiritum. Qui ne penetret ad interiora, comprimunt arctam nu extremum pudendi. Et propulso paul latim calculo, per digitum ano immissium,adlatiorem urethram; adigunt eum lente versus praeputium. Quo ubi pervenit, remo vetur confestina cannula, quae coli spiritum insus1Javit. Eaque ratione educuntur ab illis calculi, magnitudinis nuclei olivae. Vide Prosperum Alpinum medicinae AEgyptiae.

lib. m. cap. XIV.

Cuiusmodi certe lapides, etiam sine tali

molimine, cottidie apud nos prodeunt, Vel sponte, vel arte eliciti Praesertim suctu, vel unco. Et nonnunquam solius cacheteris beneficio. Cujus periculum, non ita pridem, facturus lithotomus, perduxit solo cachete re, lapidem Vesicae, sequantem nucleum olia Vae, ultra medium urethrae. Quo loci, ubimhaereret firmius, quam ut sequeretur trahentis manum; incidit subtus colem; idueto illic calculo, liberabat egrum felicissime,

ab omni cruciatu.