Nicolai Tulpii, Amstelredamensis, observationvm medicarvm : Libri tres : cum aeneis figuris

261쪽

MEDICAR v LIB. III. 237Medici quamplurimi Elevabat is latus dextrum, ipso illo loco, quem lacinori destinavit Natural cum tubere manifesto; dolore satis vehementi Limycum tanta partis gravitate, ac distentione ut multi crediderint, ipsum jocinoris viscus, in eam excrevisse molem. Sed scalpellum , post mortem , cadaveri adhibitum , docuit luce clarius , tumorem hunc, non ocinori, Sed vulvae adscribendum. Relaxatis namque ligamentis attraXe

rat illa tantum bilis vitellinae inse ut inde distenta , adaequaret caput pueri, vel bimi, vel trimi lanatans etiam eidem bili quam instar alicujus gelatinae,per intestina vidimus

ubertim estus ain a cujus congelatae massar, lentore ut originem traxit morbus, duode

cim annos aegram infestans: sic verisimile est, continuum ipsius dolorem fuisse, ex acri erosione bilis. Quae etiam plurimum damni dederatin

reliquis extis. Sed inprimis mesenterio, cujus membranas impense inflammaverat. Utiquoque, vesicam pure repletam. Non vane ergo Celsus Medicinam esse artem conjecturalem: conjecturae rationem talem ut cum sepius aliquando responderit; interdum tamen fallat nos. Sed ne fluctues semper incertus , firma te anatome Qua licet parum prosit mortuis, plurimum ta

262쪽

a 3 OBsERVATIONUMmen iuvat viventes incisuros alias facile, in similia insertunia. Quocirca vere idem ς Cornelius Celsus Incidere mortuorum com rora discentibus necessarium Ausim equi dem addere, etiam medicinam facientibus.

Hydrops uteri. AEtius descripturus, contra meateir. IV.ser. IV. cap. LXXIX. hydropem uteri, ac serit generari aliquando in ipso, corpuscula quaedam, vesicae fellissimilia. In quibus hu- mor colligitur, qui estvsus,viscidus,ac aquo sus est. Quales vesicae interdum quoque Ο currunt in mesenterio , praesertim eorum,

quos pessundedit hydrops. Sed exprimit hic

auctor proprie illam, molae uterinae , speciem quam scriptores alii nominant aquosam. Cujus specimen, equidem bis Iuniorubus Medicis ostendi.

Uxor Philippi borealis,aspicil a aliquandiu

menstruis inordinatis, peperit tandem, ne scio quam pinguem massam continentem inse, innumeras vesiculas refertas partim aqua crocea partim solo spiritu. Excerne batur autem, non confertim, sed frustula tim. Sed partes hae fuere tam frequentes, Ut repleverint ferme integram ejuscemodi situ lam,qua aquam hauriunt mulieres nostrates. Qua

263쪽

MRDICARUM LIB. III. 23sQua mola excreta, effluxit utique tantum aquae, ac sanguinis, ab irritata vulva: ut de fecerit crebrius anima. Quae virium prostra tio, etiam occupavit aliam illam mulierem,

quam vidi simillimam deposuisse molam.

Sed utraque convenienter refocillata, recuperavit brevi pristinam sanitatem. Pariendo deinceps non minus prospere, ac si nihil vitii inde mansisset vulvae. CΑΡvT XXX ΙΙΙ.rungus ex vulpa excisis. FUngum, primum quidem indolentem vident Medici; sed mox non sine alicujus doloris sensu. Qui eo plerumque fit gravioriqud plus aestuet,a praeassata bile. Cujus uberio assiuxus, excitat in ipso non modo do lorem pruritum,ac inflammationem,sed in terdum utique livorem, post illum, veram carcinomatis naturam. Ut evidenter demonstrant mammae, lingua,tabia guttur, vulva; aliaeve partes, vel rarae, ac teretes: Ve, glandulis ita refertae; ut facile degenerent in fungos:proximum carcinomatis,1ubjectoum. Ex cancros oris fungo, sequitur, pra ter ardoris, ac doloris sensum, frequens, a molestum illud sputum quod Hippocrates in coacis praenotionibus c. XVI. aph. XXXVI. amsλις- vocat. Cujus naturam asserit in eo consisteret.

264쪽

r o OBIERVATIONUM M consistere.Quod praecedat pus, ex thorace e ccrupturum.Sed in uliginosa nostra Hollandia, terminat plerumque, ceu fidissima crisis, febres etiam vehementissimas. Utique variolas internas, interdum contumacissimos, obstrudi lienis , incctus. In quibus no nunquam ejuscemodi Uelismus excurrit,

ultra mensis curriculum.

Quod si vero fungus aliquis vulvami cupet irritat illam continenter; effundit menstrua ipsius non minus copiose, ac si instaret verus partus a quo tamen fixus hic tumor minime quum expellatur necesse est tandem confugere ad scalpellum; ejus operadicitus evellere quod nequiit exstirpare irritus ejuscemodi partus. Sed artis est, talem sectionem vel audere, vel rite perficere, in tam obscuris tenebris. In quibus tamen equidem illam bis vidi, non minus secure institutam: fungum ejus locia Bernardo ollulario, chirurgo dexterrimo, lane ullius partis offensa, non secus ex vulvasexcisum ac si sub dio, cin loco maxime obvio calpellum suum direxisset.

Matronalia, ac verecunda, lacessita si quandiu ab immodico menstruorum pro fluvio , incidit tandem in urgentem urinae

dissicultatem: ix illa, quasi in veri partus conamina a quibus licet nihil expelleretur solidi; dilatabatur tamen inde usque eo angustum

265쪽

MEDICARUM LIB. III. 2 Igustum vulvae os ut obstetrix in auxilium vocata, potuerit illic sentire fungum vulvam tam firmiter , basi sua , adnatum ; ut nulla vi inde dimoveretur. Qua propterea desperata,itum fuit ad chita rurgum , jam nominatum et qui explorata convenienter tumoris natura scalpellum

suum nec timide dimisi in sinum pudoris; nec infeliciter excidit fungum hunc uteri;

aequantem magnitudine sua, ovum gallina ceum. Mirabantur amici praesentes, hinc fiduciam aegrae, alias maxime verecundae: itilinc verb, non minus audaciam secantis: a gredientis tanta animi praesentia, tam inauditum, ac insolens opuS.Cujus ope, ubi exemisset fungosam hanc excrescentiam, cessabant ilico dolores, menstrua inordinata, sed praecipue indefatigabi tes illi conatus, quibus continenter stimula batur uterus , ad expellendum onus, plus aequo sibi molestum; quod tamen post anni curriculum sensit iterum illic increscere. Sed mutabatur brevi in pus; quocum frustulatim ubi excideret,liberavit ipsam a repetenda sectione, sed nequaquam a continuo faetore, vehementibus'angustiis,&frequentibus ani mi deliquiis. Quorum symptomatum ergo, necesse habuit deinceps integrum decennium,immundam hancce vulvaralluviem, a liquoties abluere per insequentem clysterem. e. Her-

266쪽

242 OBSERVATIONUM IV. Herbarum , plantaginis , boni hen rici, singularum Manipulum. Solani, pyrolae veronicae singularum manipulum me dium Seminum lactucae, cydoniorum singulorum draginas duas. Decocruantur ex aqua hordei, admiscendo novem ipsius unciis, succi sempervivi majoris unciam unam, mellis rosa uncias duas, myrrhre dragmam mediam misce, fiat clyster uterinus.

Major fungus ibidem excisus. Extruda turrita, vidua quinquagenaria,

gestans in utero, extra omnem praegna

tionis suspicionem, similem, vel potius a jorem fungum cum pari partus conamine, neque dispari menstruorum profluvio uia

fuit ejusdem chirurgi operari sed successsu feliciore Subdurcit namque illi, sine ullo

recidivae metu , tumorem hunc adeo magnum ut aequaret pUgnum humanum. FO-ris crassa, ac densa membrana obvolutum;

sed intus album, instar ad enum, vel testiculorum virilium. Venae autem , quae dispergebantur pereXcrescentiam hanc , continebant sangui nem adeo obscurum, ac nigrum ut pro

culdubio , brevi degenerasset, in naturam carcinomatis. Cujus specimen memini me aliquando propalam ostendisse Medicis, ac obstetri-

267쪽

MEDICARUM LIB. III. a s

268쪽

cancro uterino, crudelem in modum, occisae. Quae in vivis dum foret, conquerebatur assidue, non modis de inordinatis menstruis, Vago pruritu, ac oberrante ardore, sed po- timmiim de crebris animi deliquiis c uariam frequenter ipsam invasere ut tandem mi serrime ab illis obrueretur facta Medicis officiosa cadaveris copia. In Cujus vulva, vidimus delituisse tumo rem, ut lividum, ac atrum sic cruore, ac sanie undiquaque perfusum. Adhaerescebat autem membraneis suis filamentis, tamarete, vulvae tunicis, ut non potuisset inde exi

mi, sine scalpelli auxilio Vide Victorem

Tri avellum lib. XI. cap. xv.AretaeUm acutlib. II cap. XI. Hieronimum ab Aqua- pendente operat chirurgi cap. LXXXV.

I mvis virga muliebris quae κλειτός

vocatur Rurro Ephesio lib. I. c. XLII. delitescat communiter, in sinu pudoris. Prodit tamen haec ipsa quibusdam subinde, tam longe seras : ut, aut credantur imperitis, commigrasse in viros: aut satagant pia pro pterea, lascivius cum aliis versari mulieribus. Qua

269쪽

MEDICARUM LIB.HIL 2 sQua nefaria libidine quae se polluunt,Vocantur Graecis αδες;&latinis fricatrices. Quas scribit Canius Aurelianus, lubentius misceri,

cum feminis , quam cum maribus lib. I v. tard. pass. cap. IXHenrica Schuria , mulier virilis animi, pertacta sexus sui, induit vestes viriles: prosecta in militiam, meruit aliquandiu in obsidione SylvaeDucis sub Frederico He rico , celumimo Arausionensium Principe. Sed domum reversa accusabatur perditae lubidinis ob clitoridem extra sinum pudoris, adeo interdum sese efferentem ut conata fuerit non semel, libidinosius lascivire, cum aliis mulieribus quod κλει in i appellant Graeci imo illas ita atterere, ac fricare quod τεμοῦ. nominant iidem)ut cuidam viduae, cujus desiderio impense flagrabat, usque eo placuerit detestanda ipsius impudicitia : ut

nisi per leges stetisset lubens ipsi nupsisset.

Ne dicam lubentius, quam marito suo jam defuncto De quo tamen sex susceperat li

Habuit autem haec dicis, naturalia sua, saltem quo ad externam faciem, haud aliter consormata, ac aliae mulieres. Sed intus percipiebatur evidenter uti quidem testabantur tres obstetrices paulo ante urinae iter, glandulosa aliqua caruncula, quam clitoriadem vocant Medici Qua licetin alus femu

270쪽

a 6 BsERVATIONUM nis, vix unguis exprimat magnitudinem ducebatur tamen in salaci hactricatrice, acce

dere ad longitudinem dimidiati diglii de

crassitudine sua , haud male referre colem puerilem. At verb, licet cistoris haec foris nullum sui perpetuo faceret indilium : apparebat tamen interdum; praesertim ubi vel dissicut ter micturiret vel percita Veneris oestro, raperetur impensius, in illicitam hancce cupidinem. Quo tempore dicebatur haec glandula, extra naturalia ipsius protuberare, vel adinstar dimidiati digiti vel interdum etiam longius pro ut vel majore, vel minore, in

mulieres, exardesceret amore.

Quod impudicum mulierum genus, striabit celebris Iurisconsultus Ioannes Paponius

morte puniendum. l.XXIJ.tit.VΙ Ι .arest. II. sedllaec τας, clementiorem nacta rudicem,

caedebatur duntaxat virgis,& relegata in exilium, separabatur longissime a nequitiae suae consorte. Videlicet illa vidua, qua cum libidinosius vixerat. Qua utique punita, sed in urbe retenta, videbatur abunde dissolvi illicitus, detestanda,libidinis thalamus.