Punicorum libri septemdecim;

91쪽

BU ACHIL ARGUMENTA. LXXXVII Anna audita acit, grates agit Hannibal Annae,

Et movet in campo Diomedis nomine dictos. Hinc toto e Latio unebria miles in arma Cogitur at liquid variis prodentia mon1tris Numina vicinam cladem ostendere, sed amens

Prodigiis Varro spretis sese obiicit hosti. LipRI IX.

Demens in pugnam furit hic et vulnera Varro, Quamvis infelix Solimus monuisset abunde Varronem proprio signatis sanguine fatis. Concurrunt igitur Poeni sortesque Latini

Ingenti fremitu, summoque ardore Virorum. Stat pro Sarranis obtendsens aegida Pallas, Mars pro Romanis infesta fulgurat hasta, Scipiadaeque manu fabricatum porrigit ensem Incude Aetnaea; magis ardet Gorgone Pallas. Donec caeruleum demittit Iupiter Irim, Ut cum fulminea revocet Tritonide Martem. Vulturnum emittit rapidum, Iunone volente, Aeolus, adversos ruit acer Paullus in hostes,

Foede laxatis a Varro fugit habenis.

Inter sun stae non prospera tempora pugnae, Cannarumque altos et latos stragis acervos Obruitur Paullus, coeuntibus undique telis. Sedibus hinc tacitis placitum Saturnia somnum Evoctit, ut iuvenem victorem a moenibus urbis Arcem At fugiens Canusimum miles in agrum Conligitur placet exsilio mutare labantem Ausoniam ubi pavido suadente Metello. Sed quatiens gladium flammata Scipio dextra, Non deserturos patriam iurare Coegit. Interea celebrat laudato funera Paullo Hannibal, et Marti scutorum incendit acervos. Fuina mali tanti tristem levis advolat urbem, Et rodit amisso iactatus milite arro.

92쪽

Adcepta ad Cannas serali clade Cruentas, Mox sequitur populi desectio so da Latini Ad Tyrii tam fausta ducis memorandaque Castra. At Capua inprimis, rebus lassata secundis, Ausa fuit partem summi sibi poscere iuris,

Et reiecta suas victori pandere portas, Invito et frustra Decio prohibente furorem. Hic quum inter mensas Campanaque pocula victor Desidet, invisum regem obtruncare parabat Considens animi iuvenis, coeptumque minaci Ense patrasset opus ni se tenuisset euntem Pactulo genitor Dehinc natus amilcare fratrem Mittit, ut ad patriae cupidas hae nuntiet aures, Pugnatum, et Cannas hostili caede repletas.

Iam Zephyro in terras flatu redeunte tepenti, Hostis Parthenopes ad muros agmina ducit. Inritus hinc coepti Cumas petit inde profectus Marte Dicarchaeam parat exagitare iuventam. Hinc movet ad trepidam belli molimina Nolam: Marcello sed tum fractus pulsusque recessit. Strenuus et Satalos tutatur ab hoste Libysso Torquatus miseras ardens incendit Acerras Hannibales inde tuos, peritura Petilia muros, Et demta madidum luXu capit arce Tarentum. Nec non et Capuam totis iam viribus urguet Dardanus Obsessam: quam quum recreare soluta Obsidione nequit, Romam ruit acer ad altam Hostis, ut armorum facto premat orbe vici Em.

Moenia vix hostis defensa, versus ab urbe Cernere desierat, subito quum signa movendi Incidit ad muros iterum calor Isset et illuc Propter Palladium ni sacram Agrippa negasset Posse capi Romam. Rapit ergo inde inpius arma, Et te cum pleno spolia Feronia luco.

Litoreosque potit, quos vertit JBruttius, agros.

Fulvius hinc Capuam rediens, tandumque subactam

Intrat,

93쪽

BUS HIL ARGUMENTA. LXXXIXIntrat et insidi punit commuta Senatus. Tristis sed geminos quando haec ita aguntur Ibera

Scipiadas terra Fors abstulit. Infera maestus Scipio regna subit, Caras ubi convenit umbras Et Patris, et Patrui, et Matris loca laeta tenentes. Discit et eximios, quos spondent sata, triumphos.

Nascitur hinc bellum iuvenis post sata tyranni,

Hispano veniens ubi terris nomen ab amne Inposuit pubes Nam rege Gelone Creatus, Oblitus monitus, artesque Oblitu avitas, Incepit luxu, spreta virtute ruento Flagrare et rigidis delicia tuentibus armis, Cingero se ferro et regnum terror fovere. Hoc igitur neque enim longum violentia durat A coniuratis tota cum stirpe peremto, Marcellus propere Siculis adnavigat oris. Mutatasque videns, trepidos mox spargit in agros Signa, Leontini senserunt prima coloni. Pugnaturque mari. Poenoque per alta fugato Arma Syracosios capiunt victricia muros.

Quem, ducibus caesis,' iterum iam Baetis ad oras Mittat, Romulei quaerit dum cura Senatus, Scipiada iuveni lauro tum forte sub ampla

Adititit hinc subito Virtus hinc blanda Voluptas,

Et sibi promissis avo utraque iungere magnis. Ille sed amplexus Virtutem, crudaque Martis Munera suscipiens volitansque per aequora classe, Arma nova subito Carthaginis horrida muris Inpulit, et victor ferro sibi moenia pandit. Interea Hemathius conflat nova bella Philippus, Herculeoque senex Fabius dat iura Tarento, Marciatusque cadit, Nomadum circumdatus astu. Hasdrubalisque caput, tumidi regione Metauri Abscistam, annibali monstrat Nero laetus atroci.

LIBRI

94쪽

Hannibalem adcepit miserandos Bruttia tellus Maerentem patriae casus, ratrisque suo Sque. Non tamen audebat concurrere Roma gementi. Tantus erat Libyci metus et formido tyranni. Omnia in auriferis iam Marte subegerat arvis Scipio, iam oderat fugientia carbasa ventis Exutus castris Mago iam captus et Hanno Prasbebat Latiis in lix colla catenis. Hasdrubal huic cladis dum nescius addero sese Festinat, latebras victus certamine spectat. Dein Masinissa novo contingit foedere deXtram

Scipiadae, sociumque sibi dux ipse Syphacem Conciliates, facit hinc ludos Patruoque Patrique, Et repetit Latium fama spargente triumphum.

Postremo Idaeis Divorum Mater ab oris Advehitur Romam, Phrygiam Nasica Cybellen Excipit, et toto censetur ab Ordine Patrum Optimus, ipse alacer Libyam dux Scipio classe Navigat, et Sicula laetus discedit ab Aetna. Caitra ducum adgressus ferro flammisque duorum Conficit Hasdrubalis victor Numidaeque Syphacis, Verterat ad Poenos qui foederis inmemor arma. At quum post idem vires reparasset et enseS, Vincitur, et Latiis oneratur colla Catenis. Hannibalem hinc revocant atres, sed fulmina vimque Ferre nequit Latii rectoris. iura iugumque Romanum Carthago capit dux ipse reversus Alta triumphanti scandit Capitolia curru.

AMBROS II

95쪽

AMBROSII uel CANDRI TOLETANI

in singulos libros Silii catalepses. CATALE PsIS LIBRI I.

Bellorum hic causae, Poenoque obsessa Saguntos Est duce, legatos Latias quae mittit ad oras.

Romanam prohibet navem contingere Ortus Hannibal, huic clipeus datur, et ruit alta Saguntos.

Gades Poenus adit, sortes petit aequore Bostar, Dux Alpes superat. Taurinis qui sedet arvis.

Ticini clades canitur Trebiaeque ruina, Hic Apenninum transit cum milite Poenus.

Li BR V. Insidias Tyrius ductor struit hinc Trasymenus Romanam indoluit stragem, tremit Itala tellus. LiBRI UI. Romam quisque petit, prima audit Punica bella

Serranus, reserent Maro, et movet agmina Poenus.

Obvius Hannibali Fabius venit, isque cadentem Collegam eripuit nato, cui reddit honores.

Conveniunt, arrone duce, ad fera bella cohortes, Italiae et cladis signa infelicia surgunt.

Collega invito Cannarum proelia Varro Stultus init, Tortenta vetant, fugitque ruentus.

96쪽

Gesta virum canit, et Mago Carthagine certat.

Parthenopen dux Poenus adit Nolamque, resedit Ad Capuam, trepidae tenditque ad moenia Romae.

Lis Ri XIII.

Popnus ab urbe redit Capuam, tellure et Hibera Scipiadae obcumbunt, matus descendit Avernum.

Arte Syracosiam expugnat terraque marique Urbem Marcellus, foeda late omnia pestis.

Scipio ad Hispanas iuvenis tunc navigat oras, Marcellusque cadit, cadit Hasdrubal ense Neronis.

Hispanos vicit dux Scipio, ' tecta Syphacis Hospes adit, patri celebratque in funere ludos.

Advehitur Romam Cybeles , hinc Scipio Poenum Delicit Hasdrubalem, prostratoque hoste triumphat.

COMPEX DIA SCRIPTURAE

QUIBUS SAEPISSI ΜΕ SVS GVΜ. C. COI. vel simpl. Col. h. e. codex Coloniensis. Oaeon. vel Ox codex Xonius. si vel . . vel T. codex Tellerianus. Put vel . . vel P. codex Puteanus. R. r. vel Rom. r. editio Romana princeps. Rom. a. vel . . editio Romana secunda, vel Pomponii Laeti. Rom. r. vel R. I. editio Romana, a N. Hein si conlata et excussa. Parm. editio Parmensis. Med. d. Mediolanensis. Ben vel Ie res editio enectae. Ind. index, qui olim adcedet.

App. vel A p. adpendi siue diatribe de stilo et idiotismis Silii, quae in. dici subiicietur.

SILII

97쪽

Si LIVM ITALI cvM poetam commentario docto illustrare cum, quod ex Commentatione de Silii sita et carmine ad me missa intellexi, meo potissimum suasus aggressum esse professus sit l. editor, i modestia

et virtute non minus quam doctrina accurata et varia

conspicuus ne mihi aut aliquid, quod me ordinis homini haud conueniat, arrogasse aut iudicii mei auctoritatem affectasse videar, non alienum videri poterit, si in ipsa libri fronte consilii mei et hortatus rationes paucis reddidero. Et primo quidem consilium illud reserendum est ad tempus istud, quo vir doctissimus ante hos XV annos inter disciplinae Gottingensis alumnos esset, Seminarii autem Regii philologici Sodalitio et necessitudine teneretur; cuius equidem eam semper habui, et inter iuuenes ingenuae indolis haberi vidi, religionem, ut, qui ei adscriptus esset, praecipua aliqua cura, fide et benevolentia mihi videretur esse amplectendus, ille autem ad studiorum suorum ac Vitae rationes, non modo in ipso studiorum cursu, verum etiam decursu cademico facto, cum iam ad publicae vitae munerumque tirocinia procederet, consiliis meis utendum sibi esse existimaret. Necdum facile vidi aut mihi moris mei aut illis pietatis erga me suae fuisse poenitendum. Ex dictis itaque apparet, ad multo retro anno consilium hoc meum esse reuocandum, cum de viri docti,

98쪽

qui aliquot annis post ipsae ad Silium edendum se accinxit, consilio simili nondum mihi aliquid innotescere posset. A familiaribu autem meis eo, quo dixi modo consultus, cum multos viderim ad maiora natos relicta academia in desidiam et veternum incidere, soleo fere, ad excitanda modo et acuenda, modo ad alenda et ornanda ingenia, pro Vnius cuiusque studiis, profectibus, facultatibus, Ostendere et commendare argumentum aliquod operae et studii certum, in quo vires ingenii et industriam experiri possint; quando quidem fluctuando et aliud ex alio tentando infringi plerumque prirno animi impetus, Ocretusos iacere, sus et experientia doceat. Quem operae dilectum et si effectu saepe su carere et conatu operosos in calsum recidere haud abnuerim omni tamen utilitate eum carere non Squam intellexi contra ad multa praeclara deductos esse alios laetus cognoui; inque his cum maxime doctissimum virum GE ALEX. RUPER TI. Praeclaro ille operae suae in carmine Siliano positae specimine sub annum LXXXVII emisso,

virorum doctorum suffragiis confirmatus strenue in tela pertexenda perrexit mox de consilio . . o. Chr. Theoph. Ernes certior factus, qui a XCI. Silium docte et intelligenter illustratum edidit, non tamen animo concidit, aut consilium omne sibi abiiciendum eis putauit. Neque pro humanitate sua optimus vir Ernesi, aut postulauit aut expectauit, ut alter idem stadium ingressus sibi de omni curriculo decederet. Omnino enim a tali contentione et studiorum tanquam concursu et conflictu, si modo liberali et ingenuo homine digna instituatur concertatio, malevolentia et obtrectatione remota, Utilitates multa magnasque proficisci necesse est. Interea laudi ducendum fuit Ruperti nostro, quod is constanter rationes suas sequutuu non temere Opus maturauit et si nec eius culpa euenit, ut illud iam ante hos tres annos, quod ex sub

99쪽

PRAEFATIO HEYNII. XCVsubscriptione Commentationis intelligo, redemtori traditum, nunc demum prelo liberatum est et emissum. Ut autem inter reliquos poetas Silio potissimum illustrando operam suam, etiam me non auctore, addiceret, suaserant viro clarissimo multa, quae ipse melius, quam a me fieri posset, in Commentatione sua exposuit. In primis Silius singulare haberi debet adiumentum ad Ornandum infinitarum rerum notitiis ingenium, ad copiam doctrinae poeticae, et orationis facultatem parandam ita ut ad locupletandum iuuenile ingenium aliquantum profecisse putem Um, qui Virgilio diligenter lecto Silii lectionem adiecerit. Accedit quod cum studio in rebus Romanis earumque

scriptoribus occupato mirifice conspirat carminis argumentum V taceam, quod Carthaginis opulentia ac luxus cum asperitate et paupertate Romanorum in conflictum adductus musta habet, quae ad cogitationem similium nostrae aetatis casuum, consiliorum, euentorumque, inuitare animo possint.

Omnino autem poetarum hiationem iuuenili aptati esse accommodatam et ad omnes diorum liberalium genus

viam munire, recte iudicarunt maiores nostri, nec aliter sensit antiquitas optima magistra eorum, quae aut recta ratione et sensu communi aut experientia et usu continentur. Meminerimus modo Horatianum illud os tenerum pueri balbumque poeta figurat,

mox etiam pectus praeceptis format amicis, et quae sequuntur plura. Cuius tamen affert cum non videam inter omnes in promtu haberi caussas et rationes X-plicitas et apertas ne sicco prorsus pede hinc discestii se videar, agedum, paucis attingere liceat ipsas causas,

quibus utilitas lectionis poetarum in iuuenili maxime iustitutione continetur et e bicitur. Cum scilicet post multas variasque virorum doctorum disputationes satis unitet, institutionem pueri a tem

100쪽

XcVI PRAEFATIO HEVNII. Iem a philosophico aliquo systemate enucleando, aut a notionum subtilium Molestia iudicitu acuendi sola molitione, haud consulto procedere; quando quidem in ea aetate ipsa natura non rationem et iudicium satis siemum finxit . sed ingenii vires ad recipiendas variarum rerum notiones, mente recondendas et asservandas, fingendas alias ex aliis et oratione reddendas attemperauit: occupandum utique illud esse videtur primo loco Omnis generi S naturae artiSque, notioniabus undique colligendis et memoriae infigendis ut adsit aliquando materies idonea et satis magna notionum copia, quando ad generaliores notiones institutio processerit, et perpetua et systematica iam disciplina mens sit imbuenda; ne abhorreat ea a notionum abstractarum asperitate, cum, a quibus illae ductae sint, nondum assequutus sit tiro, nec sine veris singularum Terum exemplis oculi animique sensu subiectis recte

assequi possit. Est porro ingenii vis excitanda et ipso

usu subigenda, ut notiones undique arrepta comparare inter se et componere, quidque inter eas conueniat necne, obseruare et notare, in illaescat tenellus animus;

primo quidem in rebus bensibus subiectis, tum in iis quae

animum voluntatemque mouent, et benctum veri recti pulcrique cient ac sugunt quod nisi mature fiat cum monitis tum exemplis propositis, nulla facile disciplina

seriore, multo minus academica, aut rerum diuinarum humanarumque subtili praeceptione, potest id aute mendari aut suppleri Regnat in his ut de historia nunc nihil dicam, poetarum lectio et interpretatio, quae

iuuenilem indolem ad multarum magnarumque rerum species animo concipiendas erigit, praeclara phantasmata obiicit, sensus liberales, generosos, excelsos gignit, morum serociam emollit. sententiis utilibus ac praeceptis animos ingenuos imbuit, et ad humanitatem, beneuolentiam, fortitudinem. laborumque tolerantiam instruit Haec enim illa lunt, propter quae