장음표시 사용
171쪽
De remediis simulantibus. ii 39. Emedia stimulantia vocantur il- - la, quae vel sensum in partibus
sentientibus, et motum in partibus musculosis excitant. Pleraque sane remedia stimulantia, sed non omnia, Utrumque Pariter effectum praestant conjunetissimae enim sunt, quamvis naturae diversae, isti binae dote nervorum musculorumque, ita ut quod in illis sensum excitat, o quoque ad contractionem cie t. Quin et sensus ipse vehemens, qualiscunque fuerit ejus causa, vim aliquam stimulantem saepe habet, partesque musculosas ad novos et V lidos motus incitat. Non tamen idcirco
172쪽
temere concludendum est nullum in partibus musculosis motum per stimulantia remedia excitari posse, nisi haec prius sensum aliquem effecerint.116o. Plurima medicamenta, aliaque remedia, talem stimulandi facultatem posti dere, satis certum et manifestum est nec minus notum est, alia remedia, et alia medicamenta, Contrarium prorsus effectum praestare, et non modo non stimulare cur-pus, sensumVe Otumve essicere, sed en sum omnem obtundere atque sopire, Otum Q Ue reprimere, corpusque demum ita assicere, ut segniu in posterum dum illorum effectus durat veris stimulantibus remediis excitet Ur. II 6 I. Quamvi Vero a re adeo certae sint ut nihil magis, tamen ratio earum valde obscura et dissicilis est. Imprimis, quia multa medicamenta, aliaeqU TCS, naturae ii non prorsus ejusdem saltem simil- lignae, Contrarios penitu effectus habent ;dum
173쪽
dum alia bene multa, quamvis diversistunae nisurae, eosdem vel finiillimos saltem effectu praestant. Maxima autem difficultas atque obscuritas hujus rei in hoc consistit, quod magnitudo effectus talium remediorum minime respondet magnitudini causae; ita ut hanc intendendo non semper effectum Pro rata Parte augere possimus. Tam longe aliter enim res se habet, ut saepe primu et quasi naturalis remedii vel stimulantis vel sedantis effectus, si hoc multum intendimus, brevi desinat, et tandem veluti in contrarium transeat : quin et secundum Varias corporis, et praesertim generis nervosi conditiones, quae plurimae et admodum diversae exiliunt, cum in diversis hominibus, tum quoque in iisdem variis temporibus, actio horum remediorum saepe aut impeditur, aut mirum in modum Ur-hatur ita ut effectus ab iis haud raro observentur a solitis, et quae ideo creduntur naturale et proprii omnino diversi. ii 62. Hinc iis qui verbis pugnare '
174쪽
mant egregia occasio disputandi, et, ut vocant, philosophandi plurimasque, et subtilissimas, et ab omni usu medico alienissimas doctrinas aedificandi, de viribus et
actione remediorum stimulantium et sedantium, quorum effectum Primum et naturalem, simplicissimum et constantissimum semper esse contendunt, variasque qua revera in corpore humano ab eorum usu spectamus mutationeS, oriri, non a diversi remediorum in eo effectibus, sed ab ejus actione in se, sive renixu, ut quidam Vocant, per vire suas insitas et salutares,
de quibus jamdudum satis dictum fuit, 63 7O. 368. 73.).1163. Sic nonnulli sibimet persuadent,
nullum existere, aut posse Xistere, remedium per se vere stimulans, quale scilicet corpori admotum, statim, et prima sua actione, sensum motumque Xcitet omniaque Potiu remedia quae corpus stimulare videntur, id efficere per vim suam sedantem, quae corpori noceret idque debilitarent
175쪽
litaret, hocque demum viribus suis sal taribus contra talem debilitatem reniti, eandemque brevi superare, contrariumque
aliquando statum inducere. Dum alii simili fere et vix minore ratione siquidem
ratio vocari possit talis γομαχια contendunt, multa e remediis quae vulgo sedantia habentur, natura sua primaque in corpore actione stimulantia esse, et tantum Per
excessum vis et effectus stimulantis, vel per vim quandam minus adhuc intellectam, si dantia fieri.
II M. Parum certe conveniret de talibus commentis disputare, scilicet quae non modo nihil ad usum medicum pertineant, nec unquam, quamVi verissima fuerint, conferre possint, sed ne quidem nodum istum qui multos adeo solet morari ullo modo solvant. Nam nisi contenderint aliquid voluntariae vis istis salutaribus corporis viribus inesse, quod nemo sanus crediderit), nihil omnino proficitur eadem enim difficultas redit, semperque redibit, quamdiu eflectus
176쪽
effectiis adeo diversi ab iisdem remediis
observantur. Nil refert sive unus tantum sive mille gradus intercedant inter rei ne-dium corpori admotum et effectum ultimum et manifestum qui in eo spectatur; quorum scilicet graduum, quotquot Gerint, unusquisque effectus ejus qui antecedit et causa ejus qui consequitur habendus est, ita ut pari ratione ac nexu inter primum et proximum certus et constans esse debet, omnium Continuatio et quasi catena fixa et immutabilis foret. Praeterea, ne quo per haec neque per alia commenta hactenu prolata, ulla aut explicatio redditur, aut sana conjectura proponitur, de modo quo remedia de quibus agitur corpus assiciant, qualiscunque poma eorum actio fuerit. Neque profecto hanc primam, et Obscuram, et vi detegendam remediorum
adtionem, siqua fuerit, medici interei novisse, scilicet quae adeo levi et fuga est, ut neque prodesse multum neque nocere possit , sed effectum ultimum, et validum, et manifestum, et durabilem scire, in quovis
177쪽
vis et usu eorum Plane consistunt, et rationem intelligere hunc utilem effectum seu salutarcni in corpore mutationem inducendi Quamvis vero talia de his et multis aliis remediis commenta nullius medici, neque profecto ullius sani attentionem me- Teantur, tamen et decet et oportet a philosophia adeo vana et fallace, scientiam nos , tram pessime Corrumpente, nihil utilis in se continente, neque ad ullam utilitatem tendente, sed medicorum, et pra sertim tironum, animo ab alii et seriis rebus avo cante, quale et potuissent et meruissent intelligi, omni cura et diligentia cavere. Nequi igitur temere considat effatis illis de Naturi ordine et . philosophandi legibus quibus nonnulli se credentes philosophos
semet ' circummunire etentant nimirum
quorum alia vaga et futilia, vel etiam prorsus falsa existunt, alia fortasse quodam sensu vera et utilia, sed neque adeo generalia ac quidam sibi persuadent, neque adeo certa et fiYa ut adversante etiam Xperientia pro veris sumenda sint.
178쪽
II 63. Minime enim licet medico, aut in eXperientiam aut sanam ratiocinationem incumbenti, hujusmodi effatis, quae multiS semper in ore sunt, et ab iis pro veris fixis et immutabilibus habentur, semet impedire : Eandem causam eundem semper sae- stare effectum V eosdem vel similes ef- fectus, ab iisdem vel similibus causis semper oriri;V magnitudinem effectus semper pro rata parte respondere mag- nitudini causae,V c. Ex his enim esse fatis, posteriora duo manifestissime falsa et
futilia sunt, et primum adeo vagum et generale, ut quamvis sano sensu verissimum sit, tamen temere receptum ad gravissimos errore perducat. Non enim verum est eandem causam eundem semper habere e fectum; nam hic multum pendet a conditione rei quae causa quavis assici debet, et etiam multarum rerum quae primo asse pectu nihil fere ad effectum manifestum conferre visa essent. Ha vero varia conditiones, saepe neque intelligere, neque praevidere, meque praesentes scire possu-
179쪽
mus Verisimile est, siquidem certum dici nequit), et omni scientiae naturae principium et fundamentum, Naturae cursum et ordinem constantem et immutabilem siue, eandemque igitur causam eundem semper praestare effectum, dummodo et ipsa prorsus eadem sit, aliaeque res similiter omnino se habeant; sin minus, et in medicina pariter et in omnibus aliis rebus, diversissimi aliquando effectus ab eadem manifesta causa observantur; quod profecto nil mirum, cum haec non Plena sit causa, sed pars
tantum causae, mutationi quae consequitur Certivimum quoque est, eosdem Vel umillimos saltem, effectuS, saepe in causis valde diversas, nonnunquam lan contra- riis, oriri tantumque rabesita ut effectus semper pro rata parte respondeat magnitu- lini causae, ut saepe a majore causa effectus h minor, interdum noVUS, nonnunquam de ἰῆ Dum solito contrariuS, fiat.
F 1166. Missis igitur hujusmodi ambagi-
θ' us, de re adeo obscura atque inutili ac et modus
180쪽
modus est quo remedia stimulantia corpus eXcitent, magis e re nostra erit ad effectus quos manifeste praestant animos attendere. II 67. Principio igitur observandum est,
multa reS, Cum medicamenta tum quoque
et alia remedia, vi tam manifeste stimulante pollere, ut vel sano et integro corpori, vel musculo cuivis jam separato, sed vitam et vim suam contrahendi adhuc retinenti, admota contractionem aliquam in partibus qua contingunt statim excitent. Quin et eadem remedia nervo qui musculum quemvi adit admota hunc ad motum cient II 6 et seqq.); et nonnulla eorum neque musculo neque eΓVO fu admota, sed tantum in cerebro agentia, pleros que, Vel omne forsan, corporis muscul0ssimiliter afficiunt. Hujusmodi reS, e prima sua, ut Videtur, actione, remedia vere stimulantia non immerito haberi possunt: quamui etiam majore quam par esset co pia data, aut corpori praeter solitum quo dammodo se habenti admota contrarianvis