Conspectus medicinae theoreticae : ad usum academicum

231쪽

MEDICINAE THEO RETICAE a13

I 233. Neque huic sententiae objiciendum est, omne fere faleS, acido Ct neutros Pariter atque alcatinos, vim stimulantem ii 93. habere docet enim experientia certissima, multos sale Variorum generum, qui largius sumpti ventriculum, et intestina, et varia organa secernentia et excernen

tia stimulare solent, parcius sumpto Par tes illas parum afficere, et vim sedantem et refrigerantem Iago. plane habere. mosaepe perspicuum est, nonnullo eorum tanta copia sumptos ut parte quasdam, veluti intestina aut renes, satis acriter stimulent, reliquum corpus eodem tempore longe aliter assicere, et non modo non stimulare alias partes, sed earum actione reprimere atque compescere, et sic Verbi gratia, ΠΟ- tum sanguinis temperare, et ideo totum

corpus frigidius reddere. I a 34. Ex acidis vero salibus, quamvis omnes forsan vim aliquam refrigerantem possideant , acida fossilia validissima sunt. Ex his quoque acidum vitrio cum longe op-O a timum

232쪽

ui CONSPECTU Cap. XXXI

timum est, et fere solum jam nunc a medicis adhibetur. Plurima aqua dilutum, et melius et facilius adhuc si aliquid gummi aut sacchari admistum fuerit, quod medicamentum adeo acre involvat atque obtundat, tuto et libere dari potest, et saepe cum insigni beneficio datum est. Potui quoque communi aegrotantium, ad gratum usqueacorem admistum haud raro egregie profuit. Observandum autem est, hoc medi-CRmentum non modo insigni vi sedante et rei rigerante pollere, sed astringente quo-qUe, et roborante, et antis tica neque ideo Omne quod ab eo percipitur beneficium solis flectibus ejus refiigerantibus esse tribuendum. I 233. Uic quoque memorari debet salille acidus singia laris, qui vocatur, quasi κατ ευχην, sal sedativus Salem hunc pro sed ante et refrigerante remedio nonnihil valere, minime dubium et minime mirum est nondum vero constitit eum, utcunque a nonnulli laudatum, aliquid pecu

liarii

233쪽

MEDICINAE THEO RETIC et Is

siaris commodi in se habere, aut aliis acidis,

sive fossilibus sive vegetabilibus, aut nonnullis salibus neutris esse anteponendum. I 236. Varia autem acida Cegetabilia, quamvis multum debiliora et mitiora

quam acidum vitriolicum, vim tamen refrigerantem non Xiguam plane possident, et hoc consilio frequenter et libere praescribuntur, et utilissima reperiuntur, et Plerisque aegris quibus tali auxilio opus est,

tuta et grata remedia. I 237. Cum puris quoque acidis vegetabilibus, tum nativis, tum quae tantum post' quam fermentata fuerint suum acorem adipiscuntur, recenseri debent multi fructus esculenti, qui scilicet, quamvi maturissimi, aliquid semper acori Una Cum grata dulcedine retineant. Hujusmodi enim fructus praestantissima medicamenta refrigerantia fiunt, et propter naturam suam mitem, et saporis suavitatem, magna Co-Pia, non modo non repugnanter, sed saepe

in avidissime

234쪽

α16 CONSPECTU Cap. XXXI.

avidissime ab aegris devorantur, et sic e caciores aliquando sunt pro cibo simul et remedio adhibiti quam medicamenta haud

Parum fortiora, quae ob acrimoniam suam, et saporem insuavem, vel nauseam aut Vomitum quem solent excitare, ad paucas tantum guttulaS, Vel Parcam omnino quantitatem, adhibere oportet. I 238. Proxime est tales fructus a numerari possunt omne fere fruge esculentae 988. et seqq.), cibique varii ex iis

Parati, quibus pro alimentis vulgo utinaur. Huju1mpili enim alimenta, quamviS recentia nullum habeant acorem, tamen inter concoquendum in ventriculo et intestinis quodammodo acescunt 632.), et Partim hoc acore quem sibimet nacta sint, partim natura sua miti et blanda, corpus, Vel sine cibo ullo, vel usu carnium ciborumque e ii paratorum, haud parum aliturum, satis efficaciter refrigerant.-Sed de variis ciborum generibus, eorumque in Corpore

235쪽

MEDICINT THEO RETICAE et II

corpore humano flectibus, alio jam loco cap. xxv. satis dictum est. I 239. Post haec recenseri possunt semi

na quarundam frugum, velut melonis, cucUmeriS, cucurbitae, portulacae laetucae, cichorii, ec quae olim insignem vim refrigerandi habere credita erant, unde Vocabantur semina frigida. Siquid vis refrigerantis habent, quod parum hactenus constitit, nam certe minime esticacia sunt, neque medici jam iis multum confidunt, eadem ejus ratio erit, ac similis vis, quae in tot frugibus inque tot tenuibus alimentis aut potibus ab iis derivatis ia37. 8.)reperitur. I 2 o. Quod sales vero neutros sa32.)atti et, quidam tantum ex iis vim refriger i sem Possident; multi enim, veluti salc E mmuniS, ViX ac ne vix quidem ita adhiberi possunt, quin corpus plane stimulente calefaciant, et sitim adaugeant, et V

tredini faveant. Alii vero, velut nitrum, vim

236쪽

α18 CONSPECTU Cap. XXXI.

vim sedantem et refrigerantem plane habent. Ratio tam insignis differentis inter varios sale neutros, nulla hactenus reddita est. 124 I. Ex ii vero salibus neutris qui vim refrigerandi possident, nitrum fortasse optimum est et validissimum medicamentum, et saepe et cum insigni beneficio adhibetur. Alii vero sales neutri eodem consilio haud raro usurpantura praesertim qui ex alaal et acido vegetabili, vel ex hoc et oleat volatili constant, veluti sal diureticus, vel haustus latinus communis, qui a Riυμrio nomen habet, vel mixtura illa quae spiritus indereri vocatur. Sale omnes neutri qui ex acido vitriolico vel vegetabili et variis salibus alcatinis formantur, majorem et certiorem vim refrigerantem habere

videntur, quam illi qui ex acido marino eo in iisdem salibus alcatini fiunt quamvis nonnullis persuasum sit unum ex his,

salem nempe communem ammoniacum, tali

vi pollere, et in febribus quibusdam, prasesertim

237쪽

MEDICINAE THEORETI IE et 19

sertim intermittentibus, Plurimum valere, imprimis ubi propter magnum Calorem, et ingentem sanguinis impetum, solita et eff-cacissima remedia roborantia et stimulantia vel inutilia vel perniciosa visa essent. I 242. Tartarum quoque, utpote quod salibus neutris admodum amne est, hic recenseri debet. V sua sedante et refrigerante, qua haud exigua pollet, in febribus, aliisque morbis ubi tali auxilio opus erat, saepe multum profuit solet etiam magis adhuc prodesse, alvum atque urinam movendo. Quin et tartarum solubile, non secus ac alii sales neutriciam I 24 I. enumerati, bonum refrigeran medicamentumeit. Ia43. Medicorum experientia satis jam comprobatum est, quosdam ex salibus neutris tum maxime pro sedantibus medicamentis prodesse, praesertim in compescendo Vonii tu forsitan etiam in refrigerando cor-PUre, cum inter effervescendum sumuntur. Hoc

238쪽

asto CONSPECTUS Cap. XXXI.

Hoc beneficium, ut videtur, magna saltem. e parte, pendet ab aere fixo inter effervescendum ab Latino sale extricato; et facile et tuto obtineri potest vel hausta mixtura statim ut sales oppositi infusi fuerint et e fervescere incipiant, vel altero prius sale puro sumpto, et statim postea altero hausto, ita ut in ventriculo solo effervescant. I 244. Proxime fortasse post medicamenta refrigerantia enumerari debent multa medi- Camenta valde odora, vel plane foetida, quae nuper et olim in variis morbis pro sedantibus remediis multum fuerunt laudata, et credita praesertim plurimum Valere adversus motus illos abnormes fibrarum mus culosarum qui pasmi 387. Ι. Vocantur; de communi fere medicorum consensu,

Antispasmodica dicta sunt. 1243. Hujusmodi exempla esse possunt,

castoreum, oschus, ibetfum, oleum animale, a cornu cervi, ex animalibus deri-Vata et Varia petro a vel bitumina, am-bi agrisca,

239쪽

MEDICINAE THEO RETICAE et a I

brogi Mea, si accinum, ejusque sal et oleum, ex fossilibus rebus desumpta et plurimae fruges medicamentaque e ii Parata, veluti paeonia, triplex foetida, valeriana sylvestris asa foetida, galbanum, a bora, fuligo, aether vitriolicus, et similia fere in

numera.

I 246. De his vero et similibus medicamentis odoris vel foetidis observandum est, haud pauca ex essicacissimis eorum manifesta vi stimulante pollere, et merito igitur inter stimulantia remedia jam esse recensita I I92. Iao I.). Et fatis verisimile videtur ea per hanc vim potiu quam per ullum effectum vere sedantem adversus pasmos prodesse cujus rei ratio alibi sit 87.)jam reddita est. Ia 7 ma autem quae mere odora vel foetida sunt, nec quicquam stimuli in se habent, quamvis minime negandum sit nonnulla eorum mirabiliter interdum pro desse, non modo adversus Basmos, sed aliaS

240쪽

eta a CONSPECTU Cap. XXXI.

lias quoque affectiones morbosa quae sedantia remedia postulant, veluti delirium, pervigilium, c. tamen fatendum est plerumque parum essicacia, et, quod pejus est, parum certa remedia Xistere. Ia 8. Quod actionem vero eorum attinet, ubi revera pro sedantibus vel antia a odicis remediis prodesse observantur, illa explanatu dissicillima est; nam nullum fere effectum simplicem, et manifestum, a

que constantem 94o. 4), in corpore sano praestare solent. Nonnihil ad effectus

eorum salutares conferre potest odor ipse quem habent, scilicet qui non modo cerebrum et quae inde pendent parte inique functiones plurimum assiciat, sed imaginationem quoque Vehementissime feriat, cujus imperium 4 genus nervosum tantum tamque manifestum est, ut minime mirum sit illius affectiones adversus multos hujus morbo plurimum valere. Et profecto donec morbosae gene is ne os conditiones, Plurimaequς earum causae, pene vel Penii ignotae