Conspectus medicinae theoreticae : ad usum academicum

31쪽

MEDICINAE THEO RETICAE II

et indicationes palliativas auctorum medicorum; quarum hae in mitigandis, illae in sanandis morbis, locum habent. Ratio quoque in aprico erit, qua utriusque generis, praesertim posterioris, medendi consilia alteri proposito interdum inservire queant. Quin et exempla nimis frequenter occurrunt, in quibus Perfectae curationi non est locus, sive sua natura morbus insanabilis existit, sive tantum imperfecta medicinae conditio idonea et essicacia adversus eum remedia non suggerit. Et profecto in omnibus morbis, quum jam ad extrema Ventum est, et instantis mortis indicia spem nullam curationis relinquunt, aliquid adhuc solerti medico faciendum superest erit enim quoddam in tali miserrimo et desperato statu, lenire mala quae

moribundo moliri, siquidem vitam ejus

neque conserVare possit, neque ampliuSprodUCere.

977. Aliud denique neque leve neque VOL. II. inutile

32쪽

18 CONSPECTU Cap. XXIV.

inutile opus medici suscipere Voluerunt, et arte sua non modo morbos jam praesentes sanare, si fanabiles existerent, vel lenire fallem, si spes nulla sanationis data esset, sed sanitatem quoque tueri, morbosque ita arcere, Ut quicunque eorum instituta rite servassient, nunquam aegri forent, sed sani semper vivente extremam vitae humanae metam facile attingerent. Multa sane, et quaedam bona, de hi rebUS praecepta a medicis dari solent, quorum notitia in multis occas1onibus egregio usu non carebit, quamvis multum absit ut omnia bonasInt, vel ut ipsum de sanitate tuenda propositum sit adeo facile ac sibimet persuaserint. Neque profecto multum profecerunt hactenus, qui ad normam medicam vivendi rationem semper accommodare tenti verint; et minUS adhuc qui ope remediorum prosperam valetudinem firmare et Conservare conati sint. 978. Omni autem tuendae sanitati cura, omnisque morborum arcendorum spe et

fiducia

33쪽

MEDICINUS THEO RETICAE I9

fiducia, hoc solo cardine Versantur, nempe, ut a causi morborum remotis, Cum ab iis quae proclivitatem faciunt, tum quoque ab iis quae in corpore sic proclivi facto morbum quemlibet excitent, quantum fieri possit, praecaVeatur, et hae omni cura evitentur, illae corrigantur; nam nisi utrisque concurrentibu a. , nullus fieri potest morbus. Saepe Vero vel ab altero vel ab utroque genere causarum morbosarum homines defendere aut liberare p*ssumUS, et sic vel infirmissimos et maxime valetudinario nonnunqUam diu praestare incolumes. Interdum mala ad quosdam morbos proclivitas in constitutione inhaerens, mullis potest aut tolli aut corrigi modis in

hoc statu, evitando noxa eXterna I CAPeragetur. Interdum vero ab alia magis

parte difficultas premit scilicet cum istae

noXae, Propter suam frequentiam atque constantiam, et vitae genu parum id Oneum quod multi degere coguntur, ViX possunt penitus evitari tum ad proclivitatem ipsam corrigendam et minuendam, et Vel.

34쪽

vel, si facultas fuerit, prorsus eradicandam, summa ope niti oportet. Neque obscura ratio, qua eadem remedia, eodemque consilio data, quae adversus morbos jam formatos prodesse solent, huic quoque proposito inservire queant. Tali enim proclivitas ad morbum pro leviore quasi morbo 43. haberi potest, a quo magnitudine tantum, non genere differt, iisdemque igitur modis atque remedii ac gravior mo bus submovebitur.

35쪽

De ista aegrotantium. 979. A gumentum, idque profecto haudiaca levis momenti, prius sese considerandum offert, quam ad varia medica

mentorum genera enumeranda, eorumque

vires et administrationem explanandas progredi fas sit qualis nempe diaeta aegris conVeniat, et qua ratione haec Prout res postulaverit varianda sit, diversisque morbis quibus homines lectuntur accommo danda.

98o. Quantum in hac re fiduciae olim posuissent medici, nemo potest ignorare qui veterum libros vel semel inspexerit. Tanta 3 enim

36쪽

ρα CONSPECTU Cap. XXV.

enim cura et diligentia hanc medicinae partem XColuere ut bene perspicuum sis, plerosque eorum diaetae multo magi quam remediis fuisse confisos Quin et secta medicorum apud Veteres aliquamdiu floruit, quibu persuasum erat omnes morbos issedem rebus esse sanandos quibus sani quotidie utimur, sed tantum pro mutata OΓ-ris conditione mutatis, variisque morborum causis atque naturi rite accommodatis Probe etiam noVerant, e gymnasiis, et athletis in iis educatis, quanta iin corpore humano polleret diaeta, et tota vivendi ratio. Hinc factum est ut de singulis fere morbis sanandis, et de Prosper valetudine tuenda, innumera, et quae videantur accuratissima, praecepta ab antiqui ac Ce Perimus, quorum nonnulla bona

atque idonea riunt, scilicet ' quaes ipsi vel

multa experientia vel sana ratiocinatione dicti ceranti longe vero plura utilia, inepta, et pene absurda reperiuntur, nimirum quae prsejudicia a longa consuetudine, aut experientia Vaga, et Parum accurata, et male

37쪽

MEDICINAE THEO RETIC E eta

male intellecta, aut prorsu imaginula, aut demum falsis opinione de natura et causis morborum, et de effectibus variorum generum diaetae, iis suggesserant. 981. Hujusmodi veterum commentis, post multa secula, ViX, ut ne vi quidem, deletis, novi accesserunt et vi minu gra-Ve errore3, e opinionibus hemico-medicorum superioris seculi plerumque derivati, variisque quae tunc et nuperiUS Teceptae sunt de causis morborum conjecturiS, Pro more medicorum, accommodati. Sic dum medici credebant unumquemque fere morbum in corrupta aliqua humorum Onditione maxime consistere, omnia fere de diaeta aegrotantium praecepta hoc Praesertim cardine versabantur, ut cibi potusque

assumerentur contrariae naturae isti humorum conditioni quam morbur facere credebant, quamque per mixturam et vim chemicam alimentorum correctum iri sperabant.

38쪽

st CONSPECTUS Cap. XXV.

982. Quantum vero cunque his de rebus

aut Vetere aut recentes scriptores medici erraverint, tamen nemo qui naturam cor

roris humani morborumque quibus obnoxium est vel minimum intelleXerit unquam dubitaverit, ingens saepe et certissimum ad versi valetudinis praesidium, interdum fortasse solum auxilium, in idonea diaeta esse positum. Imprimis, quia, ut jam 33 646. et seqq. 948. dictum est, multi et quidem

grave morbi a natura diaetae qua homines utuntur plane suam originem ducunt, sive haec, vel qualitate, vel quantitate, vel demum utraque, minus idonea fuerit asse sumpta et in hoc statu, ut malus effectus tollatur, prius tollenda est ejus causa tum porro, quia multa alimentorum genera in aliis atque aliis morbis aut perniciosa fiunt aut salutaria, quamvis morbus a, alia prorsu causa ortu sit, prout ipsa ratimenta sua natura vel faveant vel adversentur isti morbosa corporis conditioni in qua malum maxime consistit, sive hoc in humoribus sive in partibus solidis insederit:

39쪽

MEDICINAE THEO RETICAE as

cit tum denique, quia in omni fere morbo, acuto Pariter atque vetusto, ipsa alimenta, quae sua natura optima sunt, et sano homini saluberrima, saepe minus idonea fiunt, non magis propter generalem infirmitatem corporis, quam propter debilitatem specialem organorum et virium quae cibi concoctioni, et partium quae superfluentes et noxiae in corpore factae sunt expulsioni, inserviunt ita ut quicquid fere alimenti assumptum fuerit segnius et tardius Concoquatur, Vel forsan nunquam in idone um nutrimentum convertatur, et sic corpuS non modo non reficiat, sed multum gravet, Ventriculumque imprimis et intestina ita opprimat, ut aegrius in posterum sua fungantur officia rebus vero sic se habentibus, non mirum erit, si primis morbi indiciis haud parum auctis nova insuper et graviora accedant mala; neque Pro secto dubium est, alimenta nolimina atque tutissima, quaeque in usu quotidiano sunt, aegrotantibus intempestive concessa, pessimos saepe habuisse effectus, neque semper morte caruisse.

40쪽

α6 CONSPECTU Cap. XXV.

983. Igitur bene perspicuum erit, curam atque attentionem haud leves dandas esse diaeta aegrotantium; et multa peritia saepe opus esse, ut sciat medicus qualia alimenta et quo tempore singulis aegris sint permittenda. Quoniam Vero neque limites neque propositum hujus operis aut sinunt aut postulant, ut de cura singulorum morborum agatur, a fuerit in hoc loco consilia et praecepta quaedam quam maXime generalia tradidisse, de diaeta quae in duo-hu morborum generibus, acutis scilicet

atque vetustis, conveniat. Haec bina morborum genera, quum adeo diversa et fere contraria Xistunt, omnesque morbo quodammodo comprehendunt, doctrinam generalem de diaetae administratione satis illustrabunt, quam unusquisque singulis morbis perspectis prius specialibus eorum naturis facile noverit accommodare. 984. In plerisque morbis acutis, febribus scilicet, aliisque affectionibus ejusdem naturae, talis fere existit appetituum naturaliuna