Conspectus medicinae theoreticae : ad usum academicum

41쪽

MEDICINAE THEO RETICAE ap

ralium status, ut aegri cibum non modo non appetant, sed multum fastidiant, saepe

etiam nullis argumentis aut precibus in ducantur, Ut hanc repugnantiam ita vincant, ut vel unam bucceam cibi, quamvis delicatissimi, sumant.

983. In 'hoc igitur statu absurdum certe

foret multum cibum cujus vi generi aegrotanti praescribere praesertim quum et ratio docet, et plurima Xperientia comprobavit, cibum quem repugnante natUra, et deficiente appetitu aut sani aut aegri febricitantes imprimig, sumpserint, aegre concoqui, et OrPu parum nutrire aut reficere, et nihil prodesse, et saepe multum nocere, gravati scilicet et irritatis ventriculo et intestinis Plurima materia corrupta, et acri, et putrida nam parum omnino

in talibus morbis nutrimenti ex iis resorbe tur in sanguinem ut decet deferendi, et ideo multo plus stercoris quam in sani ex eadem cibi quantitate in intestinis congeritur, ejusque multum corrupti praeser tim

42쪽

α CONSPECTUS Cap. XXV.

tim si alvus, ut fere accidit, diu astricta fuerit unde saepe Calor auctuS, propter Druium stimulum corpori jam praeter a turam calenti admotum, et infirmitas augescenS, et anXietas ingravescens, et dolor capitis, et sitiS, et nausea, et VomituS, et

tormina, et haud raro ingens alvi fluxus dissicillime sistendus; quae omnia et molestissima aegro sunt, eumque miserrime

agitant, et revera sua natura perniciosa

sunt, et quaedam e ii valde periculos a. 986. Cibus igitur acutis morbis decum-hentibus quam parcissime dandus est; et potius concedendus petentibus quam imperandu repugnantibus; quoniam hac de re plus fere periculi est in excessu quam in defeetu natura enim in talibus morbis tenuissimo victu contenta est, et validiore facile opprimitur, et saepe nihil fere praeter potum idoneum requirit. Non tamen

idcirco cibus febricitantibus, vel ab ipso morbi initio, omnino denegandus est, praesertim si aeger quicquam appetit; sed ma-

43쪽

gis adhuc quum malum jam inveteravit, aliquantum idonei cibi convenit tunc enim et vires multum Collabuntur, et Orpus mirum in modum marcescit, et saepe humores, ut Videtur, multrim Putrescunt.

Cibo igitur in hoc statu plane opu fuerit, qui, dummodo ut decet concoctus sit, optimum remedium fiet, et corpus simul re ficiet aletque, et ire sustinebit, et putridam corruptionem humorum, siqua fuerit, quam optime corriget.

987. Quod qualitatem vero cibi acutis morbis decumbentibus permittendi attinet, Natura ipsa usque monet, eum e frugibus et oleribus, non e carnibus, esse desumendum. Rarisum Observantur CX- empla febricitantium, qui carnes, cibosque ex iis confectos, quamvis delicatissimos, aut appetunt, aut sine fastidio contemplantur iidem vero aegri, Poma, aut legumina, aut demum panem Communem, avidissi me interdum devorabunt.

988. Quin

44쪽

go CONSPECTUS Cap. XXV.

988. Quin et ratio docet, frugesciti tali bu ramorbi pro alimento carnibu longe Priestare: imprimis quia hae, si modo

recte Concoquuntur, Plerumque nimi nutriunt, et nisi concoquuntur, perspicuuna est nocituras esse tum quoque quia OΓ-pus nimis Ycitant et calefaciunt, et sitim inducunt vellaugent, et febrem saepe intendunt; tum porro, quia ipsae facile et sponte putrescunt, et forsitan humores corporis, ad istum statum jam nimis vergenteS, Velocita in putredinem rapiunt; et demum, quia dis lacilius et tardius inventriculo solvuntur et concoquuntur quam fruges, et ideo diutius in eo commorantur. Fruge vero facile solutae, et brevi Concoctae, statim ex ventriculo in intestina transeunt, o alvum laxam faciunt, et corpia modice alunt, sed non onerant, neque faginant idem refrigerant potiusquam calefaciunt, et sitim sedant, et fem 'rem temperant, et putredini fortiter oc

curriant.

45쪽

989. Omnes igitur, vel saltem pleraeque fruges quae in communi usu sunt, poma

matura, radice esculentae, olera, legumina, et far omne, hordeum, avena, triti-CUm, oryZa, c. et glutinosa quaedam alimenta ex plantis derivata, veluti gluten radicis orchiS, aut ,so, Ut Vocatur, VaritS modis cocta et praeparata, acuti morbis

laborantibus tuto possunt concedi. Neque res levis momenti est, tot prodigam Naturam suggerere alimenta idonea, eaque tam facile variari posse, quoniam aegri fere sem-Per omne cibi genus, utcunque idoneum et primo gratum fuisset, cui aliquamdiu arsueverint, fasti liunt, et alium cibum, vel eundem aliter coctum magi appetunt.

99o. Ex cibis 989. enumeratis, poma

atque olera tenuissimum alimentum Praebent legumina atque radices praesertiria quae farinam habent, veluti ballata paulo validius, far vero omnium frugum longe validi si naum, triticum imprimi atque Pryza, quae multo magis nutrire dicuntur

46쪽

sa CONSPECTUS Cap. XXV.

tur quam hordeum vel avena. EX omni-hus vero nullum fortasse cibi genus sua natura re et ita est, aut aegrotantibus accommodati h, Uam bonu pani fermentatus,

quippe quo nihil fere solutu et concoctu facilius sit, aut magi nutrienS, aut plerissecue aegrotantibu jucundius Panis itaque fermentatuS, aut mollis, sed non nimi recenS, aut cum aqua coctUS et in

massam tenuem et mollissimam redactus, quae panari dicta est, aut demum os tus, siquando aeger sicciorem aliquem cibum appetit, quod saepe accidit, monente nimirum ipsa Natura fluidum prorsus cibum non convenire 624.), idoneo febricitantibus alimento erit. 99 I. Hordeum vero, prae omnibus aliis cibi generibus, ab antiquissimis etiam temporibus in morbi acuti praescriptum fuit atque laudatum, multaque de eo rite coquendo, et varii modi praeparando, tradita sunt praecepta ab ipso medicinae patre. Sic tisana variae crassitudinis, vel aqua hordeaCed

47쪽

MEDICINAE THEO RETICA ab

hordeacea, ut nunc vocari solet, pro cibo pariter atque potu in febribus a medicis praetcribitriis. Quin et hordeum ipsum probe coctum et mollitum, aut Purum, aut cum uvis passis, aut pauxillo acchari, aut vini, mixtum, bonum et tutum in acutis morbi alimentum est. 992. EX avena quoque aliqui comparantur cibi febricitantibus latis idonei Pulmentum ipsum avenaceum haud malus cibus est frequentius vero datur tenuis, simum pulmentum, seu decoctum aVenaceum, quod potus simul atque cibus esse potest. Nostrates quoque, praesertim rusticis, optimum et febricitantibus accommodatissimum cibum ex furfure avenace Prae Parare norunt, cui multam aquam calidam affundunt, et agitant ut probe misceantur deinde post aliquot dies, subsidente furfure, liquorem qui supernatat jam spissescentem et acescentem effundunt, et coquunt donec coeat in pulmentui VOL. II. C

48쪽

34 CONSPECTUS Cap. XXV.

Vel potius gluten tenue, concoctu facillimum, et leniter acidum. 993. Radices esculentae, et legumina, et olera, febricitantibus rariu dantur; nec quicquam peculiari commodi habere videntiar praeterea, quaedam ex iis dissici-ltu Concoquuntur, et ideo Corrumpuntur, et nimi diu retinentur in ventriculo aut intestinis. Nihil vero obstat, quo mi-nUS, Petente aegro, aut deficiente magis idoneo cibo, febricitanti pleraque eorum

concedantur.

994 Poma ero mitia, et Omnes fructus maturi, in acutis morbis nunc aegris libere Plerumque permittuntur, nisi aliquid praeter solitum, veluti ventriculi affectio vehemens, aut gravior alvi nuXUS, usum eo rum prohibeat neque tamen semper e tiam in hoc statu nocent, quoniam alViΠUXUS, et aliae ventri affectiones in febribus, saepe a putredine, non ab acore, oriri videntur; et tum verili nil est pomorum

omne

49쪽

MEDICINAE THEO RETICAE Is

Omne genu Profuturum Otiu quam nociturum esse.

903. Neque demum carnes ipsae, cibique ex iis conflati, febricitantibus semper sunt deneganda, imprimis sub finem longarum febrium, cum saepe mera debilitas plus

quar vera febri signa urget, et plus periculi minitatur tum forsan alimento quod aeger concoquere postsi validissimo et ma-Xime nutriente opus erit, ad alenda compori ViΓeS. 996. Quin et aegri in hoc statu nonnunquam tales cibo ultro appetunt, et avide sumunt, et postea melius se habent; et plurima et valde mira decantantur exempla aegrotantium, qui, Postquam omnia remediorum auxilia frustra tentata fuistent, et diaeta tenuis, quae fere imperatur, PotiuS nocuisse visa esset, ope multae carnis avideas umptae, vel potius devoratae, a morbo

quo conflictabant penitus fuerint liberati.

50쪽

16 CONSPECTUS Cap. XXV.

007. Hujusmodi vero exempli non nimis sidendum est praeterquam enim quod talia in re medica miracula suspicione

quadam raro careant, satis probabile est, istiusmodi morbos acutos, qui solo carnium usu sublati esse videbantur, alia prorsus ratione, s1ve solis naturae viribus, sive auxilio remediorum fuisse fanatos, neque tantum carnium appetitum prius accidisse quam malum jam levatum esset, et aegri redeuntis sanitatis vires atque beneficia experiri inciperent ita ut talis voracitas signum potius et effectus quam causa sublevatae aut decedenti febris, haberi debuisset. Certe nemo sanus talibus historiis, utcunque vera fuerint, ita considet, ut prandium ex carnibu pro remedio praescribat febricitanti jam forsitan nauseanti, omnemque vel delicatissimum cibum prorsus fastidienti. 008. Carne igitur, cibique ex iis parati, febricitantibus semper caute atque Parce, et tum maXime permittenda sunt,