Conspectus medicinae theoreticae : ad usum academicum

91쪽

ambo, pura saltem, raro usurpantur. Acetum demum, aut succi frugum acidi, aut

vina subacida Io47.), similem vim, sed debiliorem adhuc habent. Haec Vero multo magis et multo facilius in nostris corporibus subiguntur et permutantur quam illa, pristina dum fermentantur 37o. 632.), fere deposita, novaque induta natura ita ut brevi neque acida amplius neque forsitan astringentia existant. Fossilia autem iacida, Propriam naturam, ut Videtur, diutius servant, et corpori igitur pro astringentibus remediis magis et certiuS Prosunt. Ios . Ex salibus terreis, alumen longe optimum remedium astringens videtur, et fere solum nunc in usu est validissimum profecto remedium, et simul minime periculosum aut nocens, satis libere adhiberi Potest, vel forma sicca et selida, vel in idoneo liquore solutum. Vim suam astringentem alumen habere videtur, maxima saltem ex parte, ab acido intriolico quod continet. QSS. EX

92쪽

s CONSPECTUS' Cap. XXVI.

Ioss. Ex salibus vero metallicis, ii fere sili qui ex cupro, aud inco, aut PlUmbo, aut demum ferro, formantur, pro astringentibus remediis usurpari solent eorumque igitur facultates exciam dictis Dio32.)facile intelligentur. IOS6. Sal Martis, ut vocatur, validisiimum, et simul satis tutum et idoneum medicamentum astringens es, sed partim ob saporem suum ingratum, partim ob stimulum quem ventriculo dare solet, interdum

ad nauseam usque et Omitum, non tanta

copia ac pura rubigo ferri si os a. devorari

potes, minore vero copia siUmptus, Osdem salutares esseCtu in corpore habet. Verisimile quoque est ferrum ipsum, forma rubiginis devoratum, universo corpori tum maxime prodesse, cum ab acido humore in Ventriculo et intestinis solutum fuerit, et in salem quendam, sali Martis haud dissimilem, Versum; qui per Vasta resorbentia lactea haustus, et in sanguinem delatus, cum eo totam corpori compaginem pervadat.

93쪽

Io37. Vitriolum vero album, quod ex zinco constat, multo validius medicamentum astringens existit, sed ad devorandum minime idoneum, propter vehementem et subitum vomitum, quem statim fere ut in

Ventriculum receptu fuerit excitat Partibus autem externis pro astringente admotum, eximium omnino remedium est.

Io38. Saccharum Saturai, aliaqUe quotquot ex plumbo praeparantur medicamenta astringentia, quamvis bona et valida remedia, gravius adhuc incommodum in se habent: nam copia vel minima in corpus recepta, ei fere veneno sunt, et largius sumpta, certissimo exitio. QuaPropter, tiam cum partibuS Xterni admouentur, prudentia aliqua in eorum usu non inutilis erit. Ios9. Quod sales demum X Upro parato attinet, Princeps ex iis, vitriolum caeruleum, et periculosissimum est, propter

naturam suam venenatam, et adhibitu difficillimum,

94쪽

sicillimum, proper insignem qua pollet acrimoniam, ita ut ne quidem partibus externis facile admoveri, multo minus in ventriculum tuto recipi, Pro remedio astri gente queat. Cuprum quidem ammoniacum ex hoc praeparatum multo mitius remedium est, sed non adeo ut large devorari possit, propter nauseam et Vomitum quem solet excitare; et parca copia assumptum parum essica videtur.

io6o. Ex iisdem porro metallis tinctura quaedam parantur, ecferro imprimis, opeacidi salis communis, et e plumbo, Pediritus vini et aceti quarum pleraeque easdem vires eademque incommoda habent ac metalla ipsa, aut sale metallici Iosa et seqq.), unde parantur. Tinctura Martis sane, et fati essica re dium est, et Ventriculo gratius aut tolerabilius quam aut

ipsum ferrum aut sal ejus fortast etiam magis idoneum ut in sanguinem recipiatur, Per totum corpuideferendum Tinctura Saturnina raro et parce sorbenda datur, TOP-

95쪽

MEDICINAE THEO RETICAE Ii

ter venenatam plumbi naturam Io 38.); Partibus vero Xternis libere et feliciter saepe admovetur. In hujusmodi inriIuris, et medicamentum quod solvitur, et liquor

ipse qui id solvit, prodesse possunt.

IO6Ι. Praeter vero omnia medicamenta, aut in corpus recipienda, aut eidem CX-trinsecus admovenda sunt et alia remedia

936. 7. quae saepe pro astringentibu cum insigni beneficio praescribuntur, interdum etiam medicamentis jam recensitis multum Praestant ut e causi quae corpora nostra laxant 86. et seqq.), et nimis flaccida reddunt, bene intellectis, satis perspicuum erit. Sic, ut cibu tenui et aquosuS, Otus nimis largus, Vitae genu ignavum et sedentarium, et nimius aut nimis constans calor corpori admotus, varii modis omnes solidas ejus partes solvunt et laxant, facile constabit, contrarium Vitae et Victu genUS, et plurimam corpori exercitationem, et cibum siccum et nutrientem, et Otum parcum, et frigu demum cum prudentia VOL. II. admotum.

96쪽

8 CONSPECTU Cap. XXVI.

admotum, ista mala correctura esse, et justam et naturalem firmitatem aegrotantium corporibus esticacissime conciliatura. Neque rei quam ratio adeo plane docuit adversatur experientia, sed eandem sine dubio comprobat atque confirmat. De hujusmodi vero remediis fusius postea dicendum erit, quum de roborantibus sermo erit; quoniam non modo parte nostrorum OrPOTUm, quae distinctionis causa, mortua Vocantur 76. et seqq.) amCiunt, verum etiam in solidis vivis 113. et seqq.), magna vi pollent, eorumque Vigorem, simul cum firmitate aliarum partium, plurimum Ugent.

Io62. Essedius primus et simplicissimus

remediorum astringentium est, parte solidas nostrorum corporum firmare, den-1are, indurarea idque satis certe et eff-caciter in iis partibus quibus Proxime admoventur, sed multo minus emcaciter in alii et remoti partibu S, aut demum in universo corpore, siquando hoc praeter na

97쪽

MEDICINAE THEO RETICAE Is

turam totum solutum fuerit quamvis admodum verisimile sit, multa eorum in sanguinem parum mutata, pristinisque viribus adhuc pollentia recipi, et ideo totum cor pus pervadere, et effectum in eo quam ma-χime generalem habere.

Io63. Neque sane aut solae fibrae simplicissimae, aut minuta tantum solidarum par tium elementa, qualiacunque haec fuerint 99.), sed tela quoque reticulata, et organa omnia ex iis formata, ab astringentibus remediis assiciuntur. Vasa imprimis quae

sanguinem vehuns, cum arteriae tum quoque VenSJ, ire eorum Probe Xperiuntur,

et mulium, et saepe subito, constringuntur : quin et solida viva II 3. pariter ab iis assiciuntur, et propter nexum insignem qui inter dotes eorum proprias, sensum scilicet et mobilitatem), et dote mechanicas, quas cum aliis solidi partibus communes habent 377 83.), intercedit, dum hae mutantur, et major firmitas atque rigiditas omnibus corporis partibus accedit, sensus a tque

98쪽

M CONSPECTUS Cap. XXUL

atque mobilitas pro rata fere parte mim1 untur, et torpor quidam inducitur.

io64. Hinc facillime intelligetur remediorum astringentium usus in omnibus fere morbis in quibus praescribi solent et simul perspicuum erit, ea in multi egregie esse profutura. ao6s. Imprimis igitur, in laxitate partium solidarum, sive universae corporiScompaginis, sive in loco tantum singulari, necessaria fiunt, aut parti maxime asse ProXime admota, veluti oculis post inflammationem, Ut faucibus et gutturi post

anginam aut in ventriculum recepta, aut

toti corpori admota, veluti in hydropicis, vel jam ex hoc aut aliis morbis convales

centibus, vel in ii quorum corpora malum vitae genu aliaeque causae nimis laxarunt atque solverunt. IO66. Praetereti, i erfectibus suos invasis sanguinem vehentibus Io63. habent, plurimum

99쪽

MEDICINAE THEORETI E ris

plurimum saepe prosunt in compescendis sanguinis profluviis, cum sponte accidentibus, tum quoque vi externa aut arte inductis. Pari insuper ratione, profluvia quae dam alia, velati suorem album, cui mulieres

adeo obnoxiae sunt 826. et seqq.), aut

fluxum istum mucosum ex rethra qui diu saepe post fanatam gonorrhaeam virulentam manere solet molestissimus et pertinacissi-mUS, optime reprimunt, nimirum qui, magna fallem ex Parte pendent a laxitate et infirmitate vasorum. Io67. Porro utilissima saepe reperiunmtur in cohibendi secretionibus aut CXcre tionibus quibusdam praeter modum aucti S, veluti sudore aut urina, quorum XCessuS saepe vel oritur, vel saltem aUgetur, aut generali corporis infirmitate, aut peculiari relaXatione partium, et praesertim Vasbrum, quae iis maxime inserviunt.

IO68. Denique, in alvi fluXu, cujus mali tot tamque varia existunt genera 666.

3 et

100쪽

85 CONSPECTUS Cap. XXVI.

et seqq.), molestissima saepe, et periculosissima, et fanatu aliquando dissicillima, stringentia remedia haud raro plurimum

prosunt, morbumque Vel prorsus depellunt, vel saltem minuunt et temperant, etiam ubi propter causam eju sua natura

immedicabilem, perfectae sanationi neque spes neque locus existit. Pari ratione, in provectiore statu dysenteris 672.), purgatis jam ut decet intestinis, sed manente adhuc importunissimo alvi luxu, perutilia iniit partim ob confirmata aliquantum omnes solidas parte intestinorum, vi morbi haud parum solutas partim ob minuta vasa atque foramina in intestina hiantia, suosque humores nimis large fundentia, constricta atque coarctata partim demum ob minutam aut sublatam morbosam illam mobilitatem viscerum 37s. et seqq.), qua vel Rusa et origo morbi extitisset, vel morbo diu perstante et recrudescente in-