Al. Antonii Somprani Sidicini et presb. Sergii Sarmenti Salani,Totius ferè grammaticae epitomae, ex optimis quibusque Latinae linguae authoribus decerptae ... in lucem prodeunt Caesaris Benenati industria ... Praeter Sidicini vitam, ac Dialogum de pe

발행: 1587년

분량: 189페이지

출처: archive.org

분류: 어학

181쪽

.gnificatu tri cum 'uadam mutation ut patriZo,as,sare co- ine padre.atticissis,as,partare dottamente,eonte Ateniesel SiciliZo,as,partare come Siciliano . Graecissis, as, pat lare greco. Delectantur & Latini terminatione,in Or, ut Graeco aris,pariare grecmo lare come greco, Cornicoriaris. sere come cornacchia. Vulpinor, aris, sere come uolpC . l. Bacchoriatis,per lar come ii sacerdoti di Bacco . Poetor, aris,per poetare. Quae quidem a nominibus fiunt.

DE DIMINUTIU IS. DI Μ a Nurrv v Mest,stilo desines primitivi sui diminu

DE N O MIN A. TI VIS. DE Nohir NATIVA sunt,qui a nominibus deducun

tur,uta frumcto fistumctor,aris,per tar frumeto. Apabulo,pabulor,aris,p pascolare. A lignis, lignor, aris,andar plegna. Ab aqua, Aquor,aris,andar per acqua. Sic et rusticor,aris, stare alia uillaρ Pernocto, as, stardi nolle , Architector, aris, Bbricare con arte. Sunt praeterea ab Adverbi)s,ut Perendino,as, differire at terro glomo, a peredie. Crastino,nas,disterirda crat,in crai,fita cras. Sed non licet nobis noua uerba parere, sed tantum uten-edum est usitatis.Nam usu ualent uocabula,sicut numi. .

F Is V RAE; DICTIONIS,

seu uerborum.

APocope, Abscisse,a fine dictioness,ut Achilli pro Ari

chillis. Neu pro neue. I.

Aphqresis, Ablatio,vel abscissio a principio dictionis,

ut temnere,pro contemnere.Ruit,pro eruit.

Diaeresis, Divisio unius syllabet in duas, ut Aulai in medio pro Aular.Solui pro soluit. Apethesis, Interpo in medici dictionis literar,uel syllaba ut Relligo, Induperator, Navita, pro Imperator, & Nauta .raesis, extensio syllabae natura breuis,ut Italiam lato.

182쪽

Proparalepsis, Paragoge. Accessio in fine dictionis, ut dicier pro dici,st tantum in infinitis passivorum. Syncope,cocisio,cu tollit litera uel syllaba e medio dictiois, ut audijt,s audivit, disti,pro dixisti,& c EpatesL,c6traria. Systole, tractio syllabet natura longae,ut steteruntq; come,&uox cibus haesit.

De tropis, elocutionis, ac se aris frequentiorib-.QVa D eii tropus3 est uerbi, uel sermonis a propria significatione in aliam cuni uirtute mutatio. Tropos grece,latine motus, siue conuersio.

Antonomati , hoc est, nominis permutatio, ut si quis pro Achille. Pelidem dicat,pro Iunone, Saturniam, pro Roma urbem .pro Virgilio, PQςx m- . . e Allegoria. Inuersio interpretatur, cu aliud uerbis, aliud sensu ostendit,utia tempus equusamatia soluere colla, hoc e carne finiri, & claudite ia riuos pueri, sat prata biberiit significat, ia catare desinite, satiati. n. audiendo sumus.

Anathophe,uerborum ordo praeposterus,ut Mecum,secum. Italiam contra,pro contra Italiam. Asyndeton. Articulus dicitur, uel solutum, cum colu .ctione,& tollimus,ut abijt, excessit, euasit, erupit. Ferte citi fi ammas, date tela,impellite remos.Virgilius. Aposiopesis,id est reticetia uerborii, cu prae iras nia no absoluimus,ut Quos ego,sed motos praestat coponere fluctus. Virg. Mala mens malus animus,que ego, si sensero. Tere.

Agnominatio,graece Paronomasia, uulgi, Bischizeto est iu

cuda quaedam uocii collusio, significatu in diuerso. ur, Naincepto est anactium,haud amantium, sic, uirga, vorago .

Orator, Arator.Medicus, Mendicus.

ostrophe, conuersio,cum sermo a recto, & instituto oratne in diuersum a, ac contrariu uertitur. Vt, Sin absumitate pater optime Teucrum pontus habet Lybiae.

Anadiplosis,reduplicatio,siue iteratio, cu ultima prioris uers' dictio 1 sequetis pridipio iterat. ut sesit pulcherrim' Astur, Astur equo fides,& o Corydon,Corydon,q te demoxia cspitλα Me me adsum,qui feci i me couertit te feruis

183쪽

typopliora, eum tacitie occummus , ut ueritiuanceps pugnae fuerat Areuna, Aenigm,,hoe est bbsturus semio: ut mater the genuit3 cadEinox gignitur ex me ificat aquam in glaciem conueri, & cx eadem rursus insuere. Breuitas,d res ipsis iiii verbis necessarijs ex plia,ut Mc Creatis, a secretis quonda gramati his mox erit primus ciuitatis. Catachesis, uerboru abusio, quae n6 habentibus nonae usi caccommodat id quod est in proximo, ut si patricidam pelles,non qui patrem occiderit,sed quemvis alium. cephalon d eu turpis senus,ut dorica casea,& numerum cum nauibus aequat. IConuersio Maice Anastropher est cum id uerbum in postremo repetitin . ut histitia te uici,armis uici, libertate ciui - CoictioParce Antitheton est, csi ex cotrarijs reb. oratio, c5firmat ut in refrigidissima cales. in re calidissima friges Correptio, estq tollit, qδ dicta est,& reponitu, magis adonea itidetur, ut uicit me dolo, uel potius ipse uictus est. Disiunctivo, est eu singulae clausulae certo cocluduntur verbo.hoc modo. Populus Romanus. Num alia deleuit, Carthaginem sustulit, Corinthum disiecit , Tarentaeuertit. Dilemma latine diuisio.Argumentum utrinque concludes , t cur de me pridicem si meminissis obtundam. sin ob- thi essis,uerbis non proficiam,cum re nihil egerim.

Eclipsis, latine delectius, cum sententis aliquid deest, ut Baiiam uenit, deest, 1 N, Terentius. Ego ne illam riuae ills p deest,risam:& recepit. phasis,expressio,cum plus f nificatur, qua dicatur ut ilia laeso qui quodam. Et illum in Italiam portans. Terent , ubi est ille scelus,pro scelestus. Endialis,esita pro adiectivo subsativum cum Et, coiucti

ponitur,ut Patera libauit,&auro,pro in patera aurea . Epistheton, est adiectivum appositum rei uel persenae, ut ' nox humida, Phis Aeneas, Callidus Vlyses. Hyperbaton, Transgressio, quaedam verborum ordinem inmunem perturbans. Virg. Incipio super his Sc.

184쪽

Ηysteron proteron,sive Hysterologia,est id,quod secundo Q loco fit,priorem in orationis ordine posmer, ut postquain alios tetigit fluctus,&ad aequora uenit. :Ηyperbole, Excessio ueritatis,ut tollunt ad sidera fluctus. Ironia,idest illusio; quae non ex uerbis,sed ex pei sona,vel in

natura intelligitur, ut Heus tu bone uir cura ili probe. Metaphora.i.Transatio, ut labaseit,st proprie arboris est,que succisa multis ictibus cadit, hoc eli uincit, mimus cadit. sic e t.Si tantsi pectore robur concipis, a ligno ad homine. Meronymia,trasnotatio,cu inuctore ite inueta ponimuriri sine Cerere,& Baccho Diget Venus; vel cu contines,rior Cc5teta usiirpamus, ut tota Neapolis admirata est, vel . -esiueri,ut uina eorona P pocula.dixit Maro;urco ex effoctu essicies accipit, ut Pallida mors Squo pulsat pede paupera tabernas,Regnoq; turres hoc e q holes pallidos facit. Onomatopoeia, Nominis fictio soni imitationerui clangorque

tubarum se, Hinnire, Tinnire,Balare,& faugire. Pleonasmos,fit cum superuacuis uobis oneratur oratio. Rhuidi meis hisce oculi:s,& se ore locuta est.

Hlysyndeton,cli & c6iunctio *pe repetitur, ut Athamas

hoasque,Pelidesque,Neoptolemps, primus6 Machao . Periphrasi circillocutio,&esusior,ac eopiosior rei discripti' vel omadae rei gratia,uel rei turpis tegedar,ut ips erasiquo.

Prima sies mortalibus aegris,Incipit, ct dono diuo gratis ma serpit.i.ptico' nan', Et, placiduq; petiuit.C5iugis est. sus gremio p mebra sopore, hoc est concubuit ca uxorue Paroemia, Adagium,uel Prouerbi si rebus, temporibusti; ata .

comoda tu, ut Iupus Est in fabula.cu silendum monemus . :-

Parenthesis, Interpositio.Cum ordinata,ac legitima sentetia . interespitur,lit Aeneas,neq; enim patrius cosistere mese teni pallius amor, rapidum ad naves praemittit Achatem . Pr opopoeia,personam rebus mutis sermo tribuit synoedoche,intellectio eum gulari pro pluraliuonitur,ut Hostis habet muros. Pars pro toto:ut puppis pro rotana

ui,uel totum pro parte,ut formosis mus annus, pro memse,uel species pro genere. ut iracundior Adria,pro quoui

185쪽

Tricu matem poni r pro re eosemini seruum pro glacio,vel ex praecedentibus sequentia intellimnturiur uirpe nem soluit zonam,hoc est vim attulit uirgini. Tra ctrei,cum quidem uerbuim cretariis poniturori Diuitias Qiuitibus relii ue. Tu uirtutem praeser diuitiis

DE CALENDIA

Nonas Septo.October,Maiii KIulius,&Mars.Qui as et reli' tenet idus quilibet octo.Iunilas,Aprilis,Septeq; Nou emque trichmos. Vnum addas reliquis. Viginti Februus octo . Ex Macrobio. Eastis Romanorum. Mensis diuissitur in Nonas, Idus,&Calendas:sed Calendariunt proximi mensi primo norno dei inest si se Calodis. Noms, si dice a cinq; di quelli mesi c'hanno cinque none,& astite di quelli,che

Nota,che nosi dice Secudo nonas, idus. Caledas. Mam pridio nonas,rdus iridie Calendas. i.priori die ante Calendas. Valenda dicuntur a calograece, i. uoco. Rustici.m primo nonae lunae aspectu in curiam uocabantiir a Potifice, eisq: r5 diei upro ciabatur.quot dies a Callandis ad nonas sup renent,quod seriae,quid ve in ta mense ficiendum esset .m ard Rutur,quasi nouae initium obseruationis. Quod post nouam Iunam oportebat populates Nouars spatio,qui in is Cuentico ere in urbem,accepturas r em dierum,

186쪽

die Rege sus salutabat,&de propriis negotus consulebat. Idus ad Iducido dictaessit.Na Iduare Hetrusca lingua diuide , re es Inde vidua,quasi valde Idua.Isai.dies mensem diuidit. Alij putat Id',quasi vitasse vidcdoaepellatasanox, V,litera detracti quod eo die luna plena uideantur. Dicim us,tertio calendarii ,& e lεdas,hoc est tertio die circuter calandasuel ad calendas,& ad terim m calendas,Sic 'riam calendis,& ad calendas,il primoselmese. . Idem quoque in Nonis,&idibus dicitur. Dicitur etiam, Ante tertium Calendas aret ante diem tertili Calendas,uel prope calendas, & circiter calendas.

DE RATIONE CAR MI NVM.

CArmino Ratio licet a multis tradita sit,iam e Rhusseregulis,ita facta e ambigua, ut sine logo usu,ac exercitatione vix teneri possit: Nos in quadam copcdiaria via,eademq. noua,ita omnia complexi sumus,ut breuissime pueri ediscant, o iam statim carmina pangere sciant. Vocales sunt quinque, que producuntur, S corripis tu A. E, I, O, V,ex quibus constantur quatuor disithongi. AGOe,Au, Eu,quae seinper pro ducuntur. Cetters sunt consenates, q syllaba l6ga,&breuem reddunt. Ex vocalibus I.& V, sunt consonates, cs praeponuntur aliis

uocalibus,& coninando syllabam ticiunt,uel ipse gemu

nantur,ut Iuno,tii deo,vultus.

In Ioannes,Iacobu Iesus, Iulus non consenant. Ex consonantibus diis & Z,sunt duplices consonantes,ut Maximus,& Gara.

i ,& V, positum inter duas troeates,si cosonat cu alter illors, hi duplex consonans,ut Troia, Maia,Peior, Rivus, vivus. PRIM A Syllaba cognoscitur septem modis. Positioneq; lorega est, cum post uocalem sequuntur duae consenantes,uel duplex consonans,ut Arma, Axis,Gaza,Maiotidiuus. Sed, si post muta sequitur liquida,syllabam ancipitc facit,ut integri,integri .Tenebrar,tenebrae. thedrs,cathedra .Cum vocalis illa naturaliter es,longa,propter liquidam mutarinu Potes, ut Simulatum simulachru, Lavatu, lauacrum. .

. Inuolutum,

187쪽

Cur dicuntur liquids 8 QEod in breui stilalia nonnunquambiliquestant,ut mendatur syllaba. i r ,

Cur dicῆtur mut PQuod sublatu vocalib. aut tint sonii Diphthongus quae semper est longa.fit tamen breuis sequente uocali.Virg.Sudibusque praeustis,praeire,prsese. Vocali ante uocalem corripitur Deus pius,mus. Ingraecis,& externis uaritiam est ut ditis, Herodi,Aer, esierides,Laodomia chodopei ius,no,is. Sed sequete R.

corripitur,ut feri,fierem.

Genitivi pronominum , in Ius, qui penultimam ancipitem habent,ut Illius,istius,ipsius.Vnius Nullius,Solius. Item EGenitivi, & Datiui tar,loga est,ut Diei, prooenim . Praeterea interiectiones, quaedasi, ut eheu,olle. ' se via. Praeterita disyllaba habent priores longas,ut uent,st

vi est. Excipe dedi, tuli,steti,bibi, scidi, fidi, inde dissidi.

Praeterata geminata corripiut prima,vi momordi,poposi,totodi.Supina dissyllaba hent togas priores ut Lusu,Tysii, Fussi,visu Excipe datu . Sutu, Siti,,Litu, Citu,a cleoma a cic .is,l6ga est.Satu,ratu,& Rutu, cuco inpositis, ut praeterito, abitum. Composita a Nosco. Asnitum, Cognitum. LPrepositione, nam omnis praepositio monosyllaba ablativa desinens,in uocali producit, ut A, D'Prae, Se, E, Pro. Sic in copositis,ut amitto. Deduco. Re corripit ut Rescribo. Resert tame pro utile est, producitur. Sic etiam cum geminatur,ut Rettuli,Repperi, Relligo, Relliquiae. Di,in Dis rimo, & Disertus corripitur. Procum sagnificat procul, innofiigus,proficiscor, profugio, proianu5, prosecto aduer- . bium. Adproficio,yroluo,produco Producantur. Ab,o ad,inler,corripisitur, que delinunt in consenantes . Producuntur,si positio fiat.

Copositione ut Lego, plego. Amo,peramo.Duco,conduco, Natura,vel exemplum,cum authoritate poetarum discernitur.nam aliter non potzst,ut Musa,dolor. .

Mima syllaba quae est inter prima, & ultima, siue sit no-

trisIllabo, siue polisti labum cognoscit ijsdem hic

188쪽

xQ,cum uox naturaliter acuitur,ut hiatura, vi graui cum uox deprimitur,ut tabula,carmina.

minutione et cognoscit,ca ipsa dictio minuit ut media syl Dba,d qua dubitat,penultima fiat,tunc.naccentum facile

ςognoscitur,ut uictoria,uictoria Memoria,memoris. v 2 Ti M- syllaba summatim sic cognoscit. Omnes sere ..casus lacini producuntur pter nominatiuos , β uocativos . singulares,prima ecsida quartae,& aliquot tertiae infiexionis. Quorum genitivus est arbiter. Prster genitivos & ab latiuos singulares tertiae,& dativo ablativos in B vS. . PM nomina latina in A, corripiuntur,praeter ablativos primae declinationis,& uocativos a nominatiuo in as, Ad uerbia &praeposition habens uim septimi casus,quae ducuntur. Ita quia corripiuntur. verborum omnes lare personae corripiutur, preteras , es, αis,secundam singularem praesentis quartet coiugationis, ut audis.O,comunis est Imperativi singulares secundet persenae producuntur,ut Doce.Tertiae corripiuntur, ut Lege I, term inalis producitur,ut amari v v x 1M A syllaba sigillatim his etiam rHulis cognoscitur. . .

A,terminalis breuis c,pter ablativos, ει uocativos a nouitivo i as,ut Aenea, pter Imperativos.ut ama,pposition rc adverbia,ut ultra,frustra,triginta. Ita, dc qa corripiunt terminis monosyllaba langa est,ut mesie,se. , uiu , ino ve,pro uel Ne,pro an corripiuntur,.

Ulysyllabam corripitur,ut monile. Graeca producunt, uvrenelope,vamatice.ablativi quintae,ut specie die. Fam . tabe c6es runt. Adverbia ab adiectivis deducta, ut docte, . belle,sicci sere,ferme,quar pridie, hodie. Corripiuntur c Mal bri,pen rite,spsit ante, mane, sepe, euge, age nempe producuntur Imperatnti sinsulares secundar,ut doce,uid'dc uocativus a nominatiuo in Es ut Anchise .hproducitur,ueni,memini. Mihi,tibi,sibi, quasi, ubi,ibi,cutis compositis sicubi,necubi,alibi, ultimam habent communem. Nisi corripitur,Graeea breuia se illi, At ηι bri,Pallavi. communis est,ut scribo. Datia dc ablativi producuntur,

189쪽

Mq. grem,ut Sapho, Alecto, & adverbia, ut sals3, uero,

Monolyllaba etiam,ut sto,do,Modo,quo modo,cito,corripiuntur. Sero indifferens, cum gerundiis in Do. v longa ea, ut uisu,gelti,cornu.Αs,longa eli,ut maiestas,bonitas. Gretra habetia genitivos in Dhs,& accusatiui graeci corripiuntur,.ut Pallas, Pelias, Arcadas, Pleidas. Es,loga,ut fides,quoties,toties,decies. Crescctia in genitivo

corripiuntur,ut Miles, itis, seges, eques,diu es. At paries,abie aries,ceies,Pducunt. Pus cu copositis, ut bipes, quadrupes commune est. Graeca corripiuntur pluralia tertiae declinationis,ut Arcades,Troades, Stryges, Penes aduerbium, & esa S v M, cu compositis. Ab edo, es, producitur. Ιs,breuis est, ut ignis, piscis. Crescentia in genitivo producst, ut Sanis.Ws.Lis.& Getis.Secuda psentis quartae c6ivoationis,cu datii iis &ablativis,ut audis,is,& duis is,inbme corripit. Quis nominatiui casus,& Bis,adverbiu. Quis S gb educiLIte,uis,cu copositis. quis, mauis,sis,possis, uelis. Co- luctiva sutura singularia corripiunt εἰ producunt, ut dixeris, miscueris, inde penultitia a pluralis longa, ut dederitis. Os,longa,ut Bos,os,oris,os,ossis. Compos, Impos,corripiuntur,Graeca pleraque neutri generis, aut secundet decli 3ationis, ut Chaos, Melos,Tenedos. Item genitivi tertia , ut Palladqs,Tethyos, Minos, Hero S,Tros, producuntur.5, Bretus,ut Tcpus,Vnus, Monosyllaba l6sa, Pus, Sus, Thus, Iucrius. Foeminina crescentia in genitivo penul. prod. ut Virtus Tellus, Sallus. Et omnes casus quartae praetes nominatiuum,& vocativa singlarem, ut uisus. Et qdam graeca, scriptura noscuntur. Panthus, Melampus, Androgetus. Palus,apud Horatium breuis est. C,l6ga,ut dic,duc,sic. Hic pronomen, & hoc indifferes cst , Hic adverbiu prodiicitur. Lac, Nec, Donec,corripiuntur,

B, D,T,Breuia,ut Ab, sub, Ad, Apud, Caput. L,Breue,ut Animal,Sol,nil,& peregrina producuntur,ut ID

rael, Michael. N,Breue, ut nomen, lume, tamc,spen,lien,quin,sin, en, non,

Raucunt Iic grica ea plaeraque,ut Titan, Psan, Hymen, SireαSalamin, Delphin, Pandion, A, on. Corripiuntur

SEARCH

MENU NAVIGATION