장음표시 사용
161쪽
senibus,&iuuenibus animosior.Caesare plusoria su de R. inani,& de Barbari: Caesar sortissimus Romanorum mir, latcpie sortior Barbaris. Cicero tamen pro domo nia omnium inquit,non bipedum selum, sed etiam quadrupeduimpurissimus Galliis .Hortensius omnibus sernae oratoribus aetatis suae,nisi Marco Tullio clarior. Eleganter etiam dicitur,Nihil est virtute pristabilius. Nihil tuo patre sapietius,pro nullus homo sapientior. Nihil est mihi amicus solitudine, Niuna cosa m'e piu amica della Glitudine. Nihil tua uxore casti', nulla dona piu casta di
tua moghe.Nihil omnium rerum agricultura melius.
Illud etia obseruatu est.Sum magis doctus,quam fortis.Sum doctior qua fortior,uel sertis. Potest enim uel comparatiusi,uel positiuum sequi.Cic.ut omnes putaret firmiores quam bonos. Livius.Pestilentia minacior, qua pniciosior Miserrima est masis qua turpe,pro potius.Ci.de Resp. An Coparatiuucis genitivo, uel ablativo partitionis csi ex omnisi philosophorsi,vel ex philosophis nemo Aristotele doctior,& Platone lacudior, manu dextera est aptior. saltera oculoru sinisterest imbecillior,ad uidedu.s dextero,depti occhi ii sinistro e piu debile a uedere. Cic.in libro onsic. Haec profecto .isi sunt sunt maru uirtutu potiora. s.ceteris S i Valeriit. terars reru praestantior erat & alibi. Ex omnibus flagitijs nullum uidetur turpius, quam qd &c. Quandoque comparatius vina habet maiorem,quam sit superlativi significatio,si hoc sequat, ut quouis ditissimo ditior.Cicaibiq. persuade, esse te quidem mihi charissimu, sed multo fore chariorem,si talibus monimentis, praeceptisque letabere. A comparativis neutri generis sunt diminutiva in Vitis, ut Maius maiusculus, Doctus,doctiusculus,poco piu dotio. r. Thais,quam ego sum, maiuscula est. Nota sempre che si is la coparatione ad un solo,ouero ad altri,ouero seguendo che,reglutione,vsamo it coparativo. legeris. Lux sermosior omnibus caledis. Libel sit neqor omnibus libellis. N is magis omnibus.Virgo castior omSinib', intelligit caeteris.Et Fabius licet sint plures, eiusdem A generis, fraseo,inquit, curgo,Aristogitona, Ista uni, An a tiphontem
162쪽
8φtiphontem.mid Aesilunesmonte his latior, audentior.& excelsior Grani arici tradat alimVbi ponsi, mus, tuus, suus,noster, uester,& iste, copararivo utedu esse,qui in authoritate vauissimoru authoru ς0uincutur,si unus aliquis ex illis sui rit Ter. 4e,inquit, tabo ad coenanisoru aequalia potissima sus Rice.de OLPersu no curo legere, hic fuit enim,
ut nor mus,omniu serenostroru hominu doctissimus. . In Epist.sem.Oium tuoru officiors gratissimu fuerit. A4 Att. Id est maxima omnia mearum miseriatu. In Tuscul. Zeno istoru acutissimus.Veru sunt i Gladu est. Lucretia eii pulcherrima seroru,n5 at suaru sbroru, no enim est suarum .
Potius.&potissimum,Illud duobus hoc pluribus csiuenit,uir Prior,& primus:Maior,& maximus.ut Catonu maior habitus est Censorius,delli dot Catoni ilCensorio fit stimato maniore. Ex tribus propositis hoc potissimum eligam,dirae cose proposse questo piu presto elegetero. Quare comparativo semper utimur citra tria.Superlativo auic supra
tria potissimo aro potius.Ciciusus est. nquam praestae honestas incolumitati,tamen uti potissima consulenta narsit deliberetur. Abusio in coparativis fit tribus modis. Significatio cu positivi sisnificationem habet. Vt senior pro sinnex.Tristior,pro tristis. Adolescutior Aelio Donato mi, nus quam positicis .significat. Vel potius uim sua no ami
tunt.Vt olim eras tu manior, molio humano. Cic. stona
chosiores meas literas,quas dicas esse,no intelligo.i.nimis stomachosas Formatione. si substativa,vel ,pnomitia copa rentur,umeron istiGaymedior,Imor,piu crudele,piu bes, Impiu simile.Plaut Nullus est me pinus , pcriaior,copatu itione,si alterii extremors no es particeps eiusdem qualitattis,ut nix est albior coruo. Seneca. Exigo a me, ut no optimus par sim,sed ut malis melior.Mare poticu dulcius est, qua cattera mari: hoc est minus amaru . Sed hic dici pt,alb aqua dulcedinis parte superari propter flumina quiluc comi
suunt. Eadem ratione' uim adolescetior ire ioc cs,super te paruitate aetatis,iit ita dicam. Vis enim, & natura copa- .
ratiui est superare positius ea re,in qua fit comparatio . Iram si de parva ae te salietae superabit Ite e contrari.
163쪽
RMinnam comparationem ilia requiruntur. Superans,Ressipata,& inalitas magis uni,qua alteri extremorum tributa.ut Cicero suit Quintiliano multo eloquentior. Cicerone ela cosa superante, Quintiliano ela coia superataria eloquentia,ela qualita,dela quale l'uno,& vestro estremo partecipa: ma piu il superante. Sarebbe diinque mala comparatione se si dicelle. Il cigno e pili blanco dei coruo, percheu coruontente partecipa della blanchezra. uniuersalibus.
scat. Vnusquisque, Ogn'uno. Uterque,t'via',&Paltro Neuter,ne runci,neraltro.Vel unum ex multis sighat ,
ut Alter de duob. Alius,de plurib. Caetera caetersi .Plura Caeteri Reliqui,orum,restati. Quilibet, Quivis, quat si uoglia. Alteruter,ira,trum,l'uno, o Paltro de dot. Sieetia ri e particularia. Aliquis, isquam,quispia,ullus,alauno.Quidam,un certo. Construuntur cum genitiuo psurali , uel cum accusativo cu inter,&ablativo cum Ex,&D'ut' Quicunque ciuis, uel ciuium,inter cives uel ex civibus occumbit pro patria perpetuo uiuit, Chiunque citodino
miroreperta patria,perpetuamente campa.
Norum etia c5structione imitatur superlativa,&nomina μdinalia , ut doctissimus Philosephorum, uel ex philos phis.Octauus sapiens,uel sepientium, uel ex sapientibus.
V Mi. v ERsALE Distributi usi est, quod uniuerse vel negat, vel assirmat. Duplex est.Assirmatiuit,ut ois, culictus. uniuersus,tuitq isieme,&'Negatiuu,ui bullus nbino,nihil. lSunt et uniuersalia infinita. Quissis,chiunq;. Qualis qualis, comesi urelia. Quantus quantus,quanto grade si uoglia. Quotquo quanti si uogliano.Quicuque&c. Tutioliaua diueso in terra: Homo,quantus quatus in, humi prostra- tus erat. Queste cose comuq; sano, te sero. hqc qualiaculi que fuerint facia.Τuttii scolari uorrebonoesseris nati dis gratia .Nemo non discipulorsi uehet gratis doceri. Nulla sletteram'haiscritia Nihil literarum ad me dedisti. L'uno
delli dot Datelli e sato impiccato. Alter ex germani'. laqueo
164쪽
laquω uitam siniuit.Ne l'uno, ne Paltro compagno m 'libaturato ; Neuter sociora mihi ope tulit.Chi delli dot Pu-no haue appostato PaluoΘ Uterutri insidias fecit 8 Ne P nonc Paltrolia fario dispiacere ali altror Neuter alteri incommodauit. Anzi tuiti dot Puno ha minacciato Paluo. Inio uterque minatu est alteri. ite te cose di questo modo pasiano: Nihil non ex hoc terrarum orbe plerit. Gli homini uno deue oovare all'altro. Mortalium alius alium iuuare debet. Vno haue in odioraltro alter alterum odit,quando sono dol. Piscium omnibus serrati sunt dentes,tulti ipem hanno ddentia modo di sega. Plin. Volucrum nulli detes prster vespertilionemAdem. Perni: ationem hic signa particularia, & uniuersalia cum
elegantia mutantur. Nemo non amat pecuniam: hoc est,
omnes. Nulli non displicuit: idest omnibus. Nunquan5 litigas,uel per interrogatione. Quando noti litigas ρ idest semper.Non omnes sapiunt fortunati : idest aliqui non sapiunt. Nonnulli Genio indulgent idest, aliqui indulget. Non aliquis, uel non ullus me sugiente uidit : idest nul-Jus. Non tibi fauet quisquam: ideu nullus tibi fauet. Vide ne cui,uel cuiqua, uel cuipia, uel uide ne ulli mortalium dixeris. Fa chea nessuno ii dichi.
OVr o est interogatiuu est cum de re dubia , uel tan
qua dubia in terrogamus:atque fit responso per eundem casum,uel uerbu.Ut scripsis ipscripsi uel maxime Vero, Ilar Vter interrogat de duobus.Qu:s de pluribus . Quali desse due cose maco mi c6uega usaie, io no ib: Vtro me minus deceat uti no intelligo. Delle due lettioi l'una studiata, e Paltra imparata a mete,quale piu ti place λ Lectionum, quaru alteri studuisti, altera uero nacmoriae madasti, utra tibi magis arridet ρ Chi delia scola pessi essere ilpiu dotio8Quem gymnasi putas doctissimum esseὸ Di tre caualli,uno piu bello detral tro,no so quale piu P
uendere. Ex tribus equis, quorum ratius alio pulchri quem potissimum uendam,ignoro. .
165쪽
Quis me vuli Amicus. Cuius est fimdus3 vicini Cui eredidisti vestemῖho piis. Que diligis3 Deu. A quo accepisti3ab
amico. Qualis est. pceptor tuus eruditus. Quantae sine des λ amplae, angustae. Quot naves sunt3 decena. Quanti emisti librum 3 decem argenteis numis. Hunc non respondetur per eundem casium,id enim negat verbi natura.
Interrogadi sermula. Num. Nunquid. An. Quiae Num aspia is, in quae regna veneris pDimmi,uedi tu in che regni seivenutoρNungd uos duaς habetis patrias, an non 8 Vtru nescis, quam alte astederis,an nihilo id putas Θ Habes ne
homines' noZQuid disti pessima an metita esρAn scit,sid meretrix sitZQui scis, pro quomodo. Quid tibi uiς 3 quid tibi eum illaὸ che hai tu dat fare con quella ρ Quid tubae est apud seru/Che rilla e in priata 'Quid mihi fiet
ine si lara di me inis est in sylvaZIoannes, Liuia, nemo. Quid est in Sylva, Lepus, similia, animalia bruta. Item haec infinita: Puer est mulieris, nescio cuius.Credidi libra hospiti,nescio cui,Ηb fidato il libro no sto a chi forassiero.
DE RELATIVIS. QVio Est relatiliumλ est quod rem ante dictam repe
tit ac designat. Duplex est, substantiae, &accidentis . Substantiae, quod refert antecedens substantivum , ut labor omnia uincit, quem tu iugis; Relatiuum substantis rursus duplex est. Eiusdem.ut ini,quae,quod,Is,ide . ipse,ille,suus,& sui, sed haec duo reciproce ponuntur, ut homo qui diligit se, perdit animam suam. Et substanti diuersae,quando la cosa e diuersa da rantecedente, ucstudendum est Virgilio , & alijs poetis, Alijs non reserisce Virgilio,ma dimostra,chequello se poeta. Quid est Relatiuu accidentis p Quod refert antecedes assim.ctiuum , & cum sequenti stibstaatiuo concorda ut tu es niger, quale atramentum. Tu seinegira,coine Pinchi
Sunt septem. Qualis, Quantus,Quot, Quotus, Quoleui, Cuius,a,um,ia Cuias. Caetera non sunt in usu. v A i I s,di che qualita. come e,significat 'ualitate,cioh icona'e la cosa.Redditiua sui talis,bonus,malus , doci sis L. Peritus,albus,niger,pulcher,turpis, deformis, ut hes cri i
166쪽
nes flaubs,quale aureu, tu hai li eapelli biodi come Poro. Tu sei humano, come place a noi essere. Humanus es, qualib' nobis placet esse,uel melius,ut nobis placet esse. Tales sunt ciues,quales principes. Quantus, quanto grande. Reist magnitudine continuam, cloe quato grade e la cosa.Redditiua sunt,Tatus, Magnus, Paruus,Longus,Breuis Latus, Angustiis, Altus, Prosun-clus,B edalis, Sesquipedalis, ut Polyphemus altus erat,
quanta turris,uel inllar turris,uel ut turris. Polisemo era alto quanto una torre,
Quatus relatine rarissime apud Cicerone.Sed p ut, vel hoc modo. ta multitudo,quatsi capit urbs nostra,Videre mihi videor tatu dimicatione, luata nunqua fuit. Apparatu FTurcgno sunt tali, quati circularii tur. , gli apparecchi dolTurco nosono talo gradi quato si di cono.Tatu,& quatuSatis, Abunde,affatim,multum,parum,cum genitivo sub stinesve ponuntur,ut tantum olei ego consumpsi in sud do,quantum tu uini in bibendo. Parum habet fidei, mul tum uero pecuniae. Haue poco sede, ma molli danari. Nota s'al uolgare procede tanto,o tale. La Cu a s uente si se,ut at subiuntiuo,e quel tanto, si se tatu,tam, adeo, ita , Tanto ti puetra it fiato,che nesiuno 'ti pub sedere a cato , tantsi tibi male olet anima, ut nemo tibi *ssidere possit . quanti, significat numerum discretum Redditiua sunt, i,duo,tres quatuor,quinq;,sex,septem, octo, nouem , decem, undecim, duodecim, tredecim,qtiatuordecim,quindecim,sexdecim, septem & decem , octo & Ocem,uel duodeuiginti,noueni,& decem, uel undeviginti,de duodecim habet anno'quot tir,uel ut tu. Viginti unus,& uigintiduo,& uiginti tres, & uiginti, uel uiginti tres,&c.Trigintauno,& trigintaduo, & triginta, uel trigintaduo &c.
Quadraginta, Quinquaginta, sexaginta, septuaginta, Octoginta. Nonaginta.
Cctu, ceti,s,a,Treceti,ae,a, inadringenti,ae,a, Quingenti.Sexcenti, ptingenti,Octingenti,Nongenti, M I L L Eadiectius,ut mille noles itersecti Eit uel mille holm inter Rctu est,ut sit si bilatiuu.Duot milla galloru. Tria milia
167쪽
captiuortini,cum genitivo, quia etiam substantilium euis Quanti danari hauemo, tanti pensieri ci trauagliano. Quot numos habemus, tot curae nos cruciat, uel qtianta pecu- . niae habemusitanta curara nos cruciant. Mitridate si dice chehebbe cognitione di ventiduo lingue, quante natio-
ni signo reggio:Mitridati duas & uiginti linguas, quod nationibus imperauit,traditur notas fuisse. Hi xc fiui Aduerbia numeralia, Quoties,qte uolte. Toties,tate uolte.Semei,una uolta.Bis,ter,quater, quidecies, sexies,septies,octies,novies,decies,undecies,duodecies,tred cies, luattuordecies,qui lecto,sexdecies,deciessepties &α, Vicies,semel & vicies, bis & vicies,uctidue ueste. Tricies, treta uolte. Quadragies, Quiquagies, Sexagies, Septuagies, Octogies, Non sies, ceties, Duccties,Deceties,Milies , Sspe, saepius, sipissim Saepenumero. Due& tre uoltesino venulo a trouarti Sis, atque iterum veni, ut te couenirem,Piu de mille uolterho udito: Plus milies audiui. Vno cento d'oro haue speso alla guerra. Decies centena milia aureum bello impenditi Qv o T v s, alii quanti,o a che ordine. Significat ordinem. Redditiua iunt nota ordinalia. Primus, si sidus, tertius , quartus,sintus, sextus,septim', octauus, nonus, decimus, Re. Vr,sum primus domi meae , quotus tu domi tuae , uesut tu.Primo, secundo,la prima,la seconda qolta. Vigesimus,uigesimus primus, uel alter & vigesimus , uigeta mus secundus &e.
Digesimus, Quadragesim'. Quinquagesimus; Sexagesim
Septuagesimus,Octogesimus, Nonagesimus,Centesimus, Ducetesimus, Trecentesimus, Quadringetesimus. Quingentesiinus,Sexcentesimus,Octingetesimus, Nonagentesimus,Milesimus.
o T v s Accumbis primus,an secundus Aliquati sedi in tauola at primo,o secodo In che ordine sei tu es eosi gli'λso s6 il primo, coe non sono gli altri cosiglieri: Quotus es in Senatu Zego su primus qnoti non sunt alij consi harij,uel melius,quo ordine,uel ut non siit, alij cosiliarij. Relative non legit. Quota partu e seuctibus accipit λ Te
. tia, quarta Minna, die pane pissi delli stulti3Delle tre
168쪽
um,desse quatim,delle dieci una. L'ultima di dieci nauice affocata nel porto. Decima nauis submersa e in portu. Quellis'usano in numero singulare,ina si sanno plurali,quado si nome non have singulare:ut primae nuptiae. Tertiae aedes. Quartae nundinae. 1
uno se ne troua dotio,cetesim' et'; uix doctus iuenit. D'ogni tretapecore sciugli una, Trigesimaquaq; ouc elige. Cesare saccdo la in ostra trouo che d'ogni dieci 'idati eraserito uno, Cesar exercitu reccscs dcim si queq; militu Gu-
cisi ivehit.Ogni ceto anni si facetiano li gi uochi Apollinarii Roma,celestino quoq; anno ludi Apol linares Romae celebrantur. - loecismuin incidis. ogni ire pariae tallatino salso. Tertio quoq. uerbo in sb-D'ogni uenticinque porci,che si uendono at mercaro,a te loco unoe,Vigesimus luintus quisque sus ex ijs, qui uenduntur m oro,ad te pertinet. .
que,eleganteinente si pol te,domandando com e. Quante
meretri ei sono. in Napoli,che non listbbino it Hai France sepcomedicessi, poche sono. mota qq; meretrix est No- poli,qui morbo gallico non laboret 8 Quanti sono da i quali s'usano uocabuli proprij 3 Quotu,' enim quisque eit,qui proprijs vocabulis utatur. 'Hor quati schia ui sono sedeli at pa trone ρ diotu enim qaque macipiti fidele elidomino Quati seno i belliλ otus enim qui iq; formosus est3 Etesater disrur,Primo quoque tepore ad te ueniam , Ogni primo te pol o subito cliemi uaca. uenero a troii arti. Item hac alia. Iinate hore sono sisnateρhormai seno x et .licre: Quota ho- tra significata estia instat uicesima secii da. aDa qua a quanto sara Raaresima λQuo ad aderit uernum ieiunium p uel post quot dies. Da qua a uinti glomisara S.Martino. Post iuiginti dies, uel uicessimo post die Martinalia celebrabunt. Ha tre anni theio conainciai ad i parare la gramatica, Abhinc triennia coepi discere framaticen, uel tertius agitur auaus,cum incoepi. Sono dieci glorat, che parito di qua, Decem
169쪽
Dece prste ierunt dies,uel sunt,cu hine discessit uel deo mus agitur dies,cum Ves,abhinc. decem dies abhthipe. . Post,significat suturii Us. Daqua dot mesiueraespedita la tua: sacenda: Post duos menses,uel secundo post mense tuum
Alli tre colpi ho scognata una noce. Tertio ictu nuce excus. t si. Alli quaxtro capi. Alle conto carie,Quarto capite. IH tesima pagina. Alle due serite casco morto : Secundonere mortuus cecidit. Alle quate hore uenire: Quota horai uenit8In septimo casu. Alle uolte signano ηno,o uero Pultimo dei numero,com'e
Tu erit ultimo di diece capitani: Eras decimus praetonuel ploro. I 'ultimo di miei ueti scolarim'ha portato it presente.Vicesimus ex meis discipulis munere me honestauit Qv oz I s usasi ancor cosi,ogn'anno,ogoi diopn'hpra, i ro 'isto. Quoto anno,quoto die,quota hora hoc facio. Cic. ogrsi de qu*q; re quoto anno. ota pars hominu sum hidest minima. Quot at quotus ordine significat. Plautidet mustrat in Pstu dolo. In textu aporta ,Pximu Magip ortuna me duorti iusserat,quotas qdes dixerit admodulcerto.scio. Luca li. 8. Aut quot' i plaustro Lybia bii dirig t ignis.i priima,an scda,an tertia stella. si Quoto quoque l*cohet. poterimus. Potremo a quat si uoglia luno. ci placera. Sun x py terea quaedam ordinalia excellentiae, ut Primanus, iidest primae legionis . Secundanu Tertianus, Quartanus,
Quintanus, Seu talis,Septimanus, Decimanus, unde decim . limana porta in castris Decantis. non.ultra. Quo T E N r:,a quati insiem signat numeria collectivum,
uel aeq; diuisu. Reddititia sat collectiva. Singuli,ad uno adiuno.Bini a dol. rni,quaterni, sinitent, pleni,octent,nouent,undent,duodeni,ternident,quaternident Sc. Vim nacti eunt bini,quotent boves sunt iugo; uel ut boues,uel quo ordine aequanti melius. Sigillatim,ad uno ad unoc M. eent,a tienti a licti.Singuli,& lucent.Bini,&uiceni Triceni, quadragent,quinquageni,Sexagenes, Septuagent,octogenino moeni,centent, ducentent, trecenteni , uel trecent.
Quadi ingentent, & quadrigetur Quingentent, quinge-. Sexcenteni &c. Milleat:ut Pedite: Cesaris. eunt in prae-
170쪽
Iium,quini,quoteni equites Popei;,lisanti di Cesare u an
rio a cinque a cinque alia batta ia,eome ii caualli leta etidi Pompeio,vel melius,ut equites Pompei uel quo ordiane. Relative non pon itur. - Item haec .ogni tre loldati uoleno at mese dieci studi p uno' Tereis,quibusque militibus opus est i mesem denis sentatis,uel decem.I capitani hanno fatii mille soldatap uti
singuli duces mille uel millenos milites comparariit. I timiliano a sei p letto.Dormiebant seni in cubilibus. PA- posui discipulis terna argumenta,idest singulis terna. Quo MODO Latine diceres. Io t'ho statio due lettere, ad una in 'hai risiposto,a Paltra non Binas ad te dedi literas, His respondisti,alteris uero non. Non dicitur singulae nuptis singuis literae. Sed unae. Perche questi nomi collettiui si giongono con nomi enudingolare, cosi dicemino , Quaternas literas ad me dedisti qua te lettere m'haiscritte.Ternas aedes,tre case.Quaternas nuptias, tua tiro para dinorae.
Temas epistolas seripsi amicis,ire lettere a clascunci. Di tre uiuande pnna pili sapo ita de ilaltra non se quale piupresto mangiare: Ex ternis epuli g, quarti m aliae alijs sunt
suaviores,quibus potissimum vescar,ignoro. O n'anno vuoi sei para discarpe. Quoianis senis calceis ti- . bi opus est. Compera una doretena distringite. Eme diro 'denas ligulas. Poco auati liai numerati treceto ducatiacisque a cinque. Mo numerasti trecetos aureo si quinos.
Io ho pagato recta ducati p uno a mei creditori id ue pagiae, i una mano dieci,neraltra viti:Solui tricenos aureos meis nereditorib. bis sbluedo, primo denos,deide quinos denos. Datia deceotio faue a mangiare per uno a moi sigliuolis abat comedendas duodeuicenas fabas suis filijs. Qitello si magiera uno rotolo di cera se, a sei a sei. Ille comesset sestertiit cerasorii in sena, De tuite te siche gentiliche ho comperate,d'ogni sol te te ne naadero una. Ex oui nibus ficis primarijs, quas civi, septimam quanq; ad te . mittam uel ex septenis quibusque Ga te siti uias mittam. D'ogni tre arbori delia nata mallaria ricogito Tanno sei bot- te di vino: Externis quibus'. arborib' mei ruris quotan-