장음표시 사용
41쪽
IN HOMER v M. yduas tamen praeterire, antequam ad carminum explanationem deuenia murum, nequaquam licere nobis sumus arbitrati Prima it, quod optimi otiique poetae ex eius imitatione profluxerint. Secunda, quod Homerus totius antiquitatis, omniumque doctrinaruin sit parens. Quarum unam explicabimus hodie alteram disputatione, quae proxime subsequetur. Vtraque enim putamus studiosos iuuenes in Homeri studium vehementer accendi posse. Caput igitur Homericarum laudum , quotquot Vmquam excogitari possunt, maximarum illud esse arbitror, quod omnes magni nominis vates adeo in eius imitationem incubuerint, ut in animum sibi inducere visi sint se non posse celsum aliquem in poesi gradum tenere, nisi se huiuscemodi imitationis studiosis smos exhiberent. Neque sua illos fallebat opinio nam eorum poetarium carmina, qui ab Holneri imitatione longe abierunt, vel cum tineis luctantur, vel piperi, scombrisque deuouentur. Cum enim Homerus poli homines natos ingenium sine exemplo maximum singulari diuini numinis beneficio sortitus fuerit, atque eo poeta tali extiterit, ut nemo Vmquam illum superauerit, sed aliquis vix ad eum accessierit longo proximus interuallo si quis ira poetica facultate non sub eo praeceptore se exerceat, nihil boni, perfecti, ae laude digni in lucem edat, necesse est. Quam bene igitur, vereque pronunciauit Ouidius, Homerum este illum:
ratum Pieriis ora rigan ur qui .
Horatius vero plus laudis tribuendum Latin's vatibus censuit, si suas elucubrationes ex Homerico sonte polius derivarent, quam si ipsim et omnino de suo nouas excogitarent:
Resius iacum carmen deducis in asus, siuam proferres ignota, indictaque primus.
Quapropter non inepte Homerum Siciliae comparari poste arbitror, Sicut enim haec fertilissim regio eam et ruu
42쪽
a o DissERTAT II. frumenti copiam semper produxit, quae non tantum proprios populos aleret, sed exteris etiam, et praecipue populo Romano, alimenta largiter ministraret ita unus Homerus et susissima sapientiae, bertate non solum suis Graecis, sed reliquis etiam vatibus, maxime vero Romanis. italisque arsatim alendis sui licit. Quid de pictore Galatone, siue malis Palatone, ut putauit Caelius L enim testo
Aeliano l. XIlI. c. a) siquidem
sui Ahet auisuri semper fuit aequa potestari ut osteiideret, ex Homero ceteros vates siue fieri, siue ali illum finxit Uomentem, alios vero ea, quae ipse euomuisset, haurientes. Volaterranus autem ex Aeliano, parum diligenter inspecto, ut Ioannes Schesserus obseruauit, mei eHtem, non vomentem Homerum facit. Et si vero optimos quosque poetarum tum Latinorum, tum Etruscorum, Ulta ex Hoinero plus minus excerpsisse, eiusque
studiosos imitatores extitisse liqueat; nihilominus duos tantum modo libet seligere in praesenti disputatione excutiendos unum de Latinis, de Etruscis alterum, Virgilium nempe, atque assum, videreque, quomodo, et 'UO Usque Homeriim uterque imitatus sit, ut hinc bonum fructum in disputationis exitu pro vestio in literis progressu colligere possitis, iuuenes ornatissimi. Hos vero duos tantuminodo in medium affero, quia, si plures adducerem, in longius, quam par est, traheretur oratio, aequumque dicendi modum transiliret. Neque miremini, auditores, me maluisse ex Etruscis Tassum seligere, quam
Ariosium nam quamuis mira rerum varietate amoeni8que diuerticulis Ariosius Homericam poesin plus exhibuille uideatur, quam assus quaedam tamen accuratior, atque subtilior peculiarium rerum Homericarum imitatio apparet in asso, quam in Ario sto. Age vero, Virgilii Aeneidem primo loco obseruemus. Anne, quaeso, a capite ad calcem in illo admirabili poemate, numquamque satis laudato, quidquam aliud,' iam Holnerum, Latinus vates expressit L Nam in priori parte
43쪽
parte Odysseam exhibuit; hi altera Iliadem es in ea siqui
dem Aeneas variis agitur itineribus, erroribusque, ut Vlys
ses in hac bella gerit, ut Achilles Neque solum res,
quibus poema suum constaret, ab Homero mutuatus est; sed similitudines paene omnes, et loca bene multa, ubi Latinus sermo pateretur, αυτολεAE , verbo tenus reddidit, adeo . ut si cuncta Homerica ex Aeneide tollantur, vix
aliqua pauca, Virgilii propria sint remansura Duo sane de suo penu exprom sisse, proprioque excogitata ingenio descripsisse Virgilium, crediderunt nonnulli, Sinonem,
et nauale certamen. iam talis hominis nota, qualem in Sinone exprimit, talisque oratio, qualem veterator ille vaferri inus ad Priamum habet, populumque Troianum, apud Homerum non legitur Nihilominus euersionem Troiae cum Sinone, aequo ligneo, ceterisque omnibus quae librum secundum faciunt, Pisandro paene ad verbum transcripsi e Maronem, testatur Macrobius Salvi v. l. V c. 2.) Nauale autem certamen, ubi Aeneam inducit, ad tumulum patris Anchisae ludos in Sicilia celebrantem, addit ille Homericis ludis, quos Achilles celebrat in funere Patrocli Vtrum vero alicunde etiam illud sum serit, ignoro. Fateor tamen, tam bene ac sapienter in Homeri ea imitatione se gessisse Virgilium, ut quamuis opus ex solis ferme Homericis composuerit, nihilominus nouapographum adornasse, sed archetypum nobilissi inuisi edidisse videatur Non enim putide Homerum imitatus est, sed, qua erat, ingenii dexteritate probe considerauit, quid Latinae linguae indoles reformidaret, quidue libenter admitteret di neque id tantum, sed et innituta sui aeui sedulo inspexit, quae iam multum a moribu Homericorum temporum dissidebant, disque prudenter inseruiit. Quae si obseruasset Scaliger, non tam indignis modis Homerum pessum dedisset, meque passim Virgilium temere illi praetulisset Num quod illius sententias saepe XOrnauit, omnibusque lenociniis emolliuit, non ideo Homero praestantior habendus est: mam sicut ascaptiorem Ornatum amat Latinus serino ita natiuo quodam lepore tuinimeque secata sunplicitate Graeca imgua gaudet Quod
44쪽
22 DissERT AT II. utriusque linguae discrimen quia non viderunt Iulius Caesar caliger, eiusque partes secuti, Ioaimes Dunae Us et Carolus Peraultus, aliique nonnulli, stultiuidos Plautino verbo appellare liceat. Sed Scaligerum, eiusque asseclas, peculiari disputatione mox refutabimus Summam itaque laudem meretur Homerus, quod poesin epicam inis
venerit, et perfecerit, ut affirmat Nepos, eamque ad patrium sermonem, moresque aetatis suae consultissime ae-
commodauerit , Summam similiter laudem meretur Virgilius, poetica facultate et ipse insignissimus, qui Latinorum primus tantum poema ausus est meditari, Homericae
imitationis exemplar absolutissimum , ubi ouo modo quis possit Homericam sapientiam in rem suam cum laudo
tranSsei re cumulatissime commonstrauit Hae animi Iraeparatione terque legendus nectite arguendus Homerus, quod ab eo aliquando Virgilius desciscere uisus est V uterque enim diuerso respectu optime poesin suam instruxit Quare uterque appellandus est maxilnus, etsi aliquid amplius Hoinero tribuendum est quis enim patrem optimum optimo filio non , putet praeferendum Vnum sane videtur peccasse Virgilius, quem Casau bonus(ad Strabra. XIV. ingratissimum arguit, quod nusquam
Homeri meminerit, Qui nihil non debebat, cuius bono succo ac sanguine creuerat, cuius opibus tam abunde se locupletarat nam si nomen suum in fine Georgicorum apposuit, nonne occasionem quampiam arripere poterat, qua se gratum Homero exiliberet, eumque saltem de Omine commendareth atque hic notate obiter modestiam
Homeri singularem, qui non modo se magnifice non praedicauit quod permulti alii poetae ambitiose feceruut
verum etiam nomen suum de industria occultasse videtur. Ceterum loca singula, quae ex Homero expressit Maro, quibusque suam Aeneidem construxit, uoto libro quinto Saturnasiorum collegit Macrobius, ubi diserte contendit, Omne opus Virgilianum de quodam Homerici operis speculo formatum esse.
Sed iam ad assum gradum faciamus, qui sexeimis perhibetur Latine seiunge, duodennis vero etiam Graece.
45쪽
Quapropter facilis patuit illi via ad veterum poetarum, ac praesertim Homeri imitationem. Profecto pulcherrimi illius poematis, cui titulum Hierosolymam liberatam secit, lectio, quam nuper succisiui lioris animi gratia repetiuimus, in hanc me impulit disputationem. Dunenim illud perlegerem, et demtidem in complura loca inciderem, quae euidenter ex Homero Torquatus descripsit, incredibili voluptato perfundebar, mirabilem artem animaduertenis, atque iudicium deXterrimum, quo sapientiam Homericam imitatus est, suamque fecit, simulque dolebam, quod non cuncti studiosi, ob linguae Graecae imperitiam, id ipsum persentiscere possent, paremque voluptatem experiri. Nonnulla insigniora ex hisce Iocis proferam, quae ex Homerico ditissimo penu Tassus accepit, ad cuius similitudinem plerasque personas certis quibusdam perpetuisque notis distinctas, quas Graeci di
considerandum vobis propono Godoseidum, qui bellica
virtute, animi prudentia, oris maiestate, aliisqii coloribus imaginem Agamemnonis, supremi atque inclyti Graecorum ducis, quam maxime repraesentat. NeqUe vero,
quod quaedam Agamemnonis vitia a suo Go defrido ac
sus repUlerit, ab eo emendatum Homerum existimateri Cum en in uterque diuersum sibi scopum praefixit Iet, eo, ut par erat, collineare debuit. Homerus siquidem, ut homines, quales sunt, ubique depingeret, studuit. Quis autem ignorat, summos saepe viros maximis virtutibus nonnulla vitia admiscere Tassus vero in suo Godefrido docuit, qualis esse debeat imperator, qui christi an exercitui praesit, ad promouenda sani tissimae religionis incrementa belligeranti Quid de Ra inaldo Nonne ad
Achillis typum magna ex parte videtis expcessum, adolescentem et ipsum impigrum, acrem, iracundum, strenuissimum, inuictum, iura sibi negantem nata, nihil non armis arrogantem Atque ut magis Homericae imitatio ui
rassus indulgeret Leit illum ob inimicitias cum Gode- si id susceptus a castris, non sine magno hostium emolumento, dilcedo;item Nam praeter alia damna, Tu vh chri,
46쪽
a DissERTAT II. christianus exercitus tunc accepit, illud est notatu dignum, quod Chlorinda, fortis lima femina, animo plus Uam virili ad ingentem illana turrim ligneam, validissimum ad
hostium moenia diruenda instrumentum, rustra reluc antibus custodibus, ausa est irrumpere, eique accensas saceladmouere; non secus atque Agamemnoni iratus Achilles abscedit a praelio , Troianis interim Graecos in fugam vertentibus, natae, que ipsas exurentibus. Accedit ad haec, quod, quemadmodum, reuerso ad bellum Achille, vires,
animosque receperunt Graeci, Ne paene reuixerunt ita,
redeunte Ra inaldo, christiana acies ad hostium caedem et victoriam exarsit Sed etiam clypeus Ra inaldi, dicet res diuersas gerat insculptas , eodem tamen artificio describitur, quo clypeum Achillis descripsit Homerus. Iam vero senex Rai mundus ipsissimus est Nestor, quare sicuti Agamemnon decem optat Nestoras, ita et Go defridus de. cem expetit Raim undos an credius partim Diomcdem, partim Aiacem Telamonium, tortissimos ambos refert; Vastinus explorator Vlyssem, organtes Hectorem alii alios. Neque solum Argantis prouocatio, Sua ad singulare certamen christianos heroas lacessit, Homericam habet imitationem, sed etiam leges, ritus et foedera, quibus illud suscipitur u Quinimmo ora dinus, qui a daemone sub ortiadae imagine instigatus, telo hi Raimundum cum Argante viritim decertantem milio, foedifragus est. randarum exprimit, qui, pariter impulsus a Pallade, quae Laodoc Antenoridae formam sumserat, violatis foederi.bus, in Menelaum, cum Paride inanias conserentem, sagittam iaculatur Angelus custos, at mundum in eo duello tutaturus, arma induit, is coelesti armamentario accepta, ad eum plane modum, quo se instruit Pallas armis parenti Iouis, suppetias latura Diomedi locum de Erminia, quae regi Hierosolymae, defloccato seni. duces christianos e celsa turri digito commonstrat, illinc desumtum liquido constat ubi Helena similiter e turri Priamo, senectute confecto, Graecos duces bene sibi notos, ostendit Iupiter apud Homerum mittit Iridem, ut a bello Iunonem et Mineruam, a Graecis stantes, deterreat apud Tac
47쪽
Tassur vero Deus mittit Michaelem , qui Tartareis spiri tibus imperet, vi a bello discedant, et pro ethnicis facere desistant. Mitto Armidam, in cuius feminae multiplici narratione multa loca Homerica de Helena, de Calypso. ne de Circe de Sirenibus, de hortis Alcinoi de cesto. siue baitheo Veneris, simul congcisit, et ingeniosissime concinnavit. Mitto varias ac diuersas hine atque illitie in conplictibus facias caedes ad Homericae oeseos faciem Torquato descriptas Mitto plurimas similitudines, figuras, sententias, conciones, et sexcenta id genus alia,
Homerum passim redolentia, quae si expenderem singula,
ad multas horas vos detinerem, auditores, nimiique patientia vestra dicendo abuterer. Ea autem omnia in unum
libellum aliquando excerpere, atque sub unum conspectum dare, si tempus suppetat, animus est: nam etsi multa a suis ad assum scholiis Scipio Gentilius, et Iulius uasta-vinus adnotarint, adhuc tamen plura supersunt, quae ipsi omiserunt. Videtis iam optimi iuuenes, quam insigniter studiosi Homericae imitationis fuerint Virgilius atque Tassus, quod vobis ostendere proposuimus, quantumque
eorum poemata Homerico, ut ita dicam, animata spiritu emicent Parciorem tamen in ea imitatione constat fuisse Tassum, intemperantiorem Virgilium. Hoc autem ex eo euenisse crediderim, quod assus argumentum plane nouum pertractandum suscepit at Virgilius argumentum
suum ex Homero penitus elicuit, aut potius ita poemata continuauit, siue etiam recoxit. In eo reprehendendus
plerisque censorum visus est Tassiis, quod instar Homeri
epis odium gestarum rerum a christianorum acie toto Uinquenni ante Hierosolymam expugnatam suo poemati non assuerit, in qua parte meliorem quidem imitatorem
Sed iam dudum ex me discere exspectatis, quem tandem fructum hae imitationis Homericae cognitio atque obseruatio vobis sit paritura. Equidem fore puto, adolescentes, ut, si possitis per vos ipsos ea loca considerare. quae tum Virgilius, tum astus, tum alii poetae eximii ex Homero imitati sunt, et quomodo imitati su ut perpen-n s dere.
48쪽
dere, facile discatis in eadem imitatione vosmetipsos exe cere, laudemque et ipsi optimorum scriptorum adipisci. Tunc enim probe videbitis, quam bene Horatii praecepta de imitatione sint ab ipsis ad usum reuocata, eorumque exemplo edocti ad consimilia elaboranda imitamenta accingemini. Inquit enim Horatius in arte:
Publica materies priuati iuris erit, si
Nec circa Uem patulumque moraberis orbem, Nec erbum Derbo eurobis reddere sidus Interpres, nec de ilies imitutor in aruum, Unde peilem proferre pudor etet, ut operis lex.
Notandum tamen, dum ait Horatius, Nec erhtimi gr. ho curabis reaedere usus interpres, non interpretis partes ab eo damnari quod falso aliqui putarunt , si quis ex
via lingua in aliam transferre velit laudatissimos scriptores, sed nimis seruilem interpretationem, quae saepius
quam par est, verba Dotius, quam sententiam, inconcinne
persequitur. Ne solum multam utilitatem examen illud vobis allaturum polliceor, sed voluptatem quoqUe tantam, Uantam sane animo non concipitis. Quid enim dulcius atque iucundius studioso liomini, quam ivroψία, suis ipsius oculis cognoscere, qua ratione et arte, quae sunt alterius, sui fecerint iuris ii, qui primas obtinent, siue in Latina, siue in Etrusca poesi Frustra autem speret huius fieri compos utilitatis atque voluptatis, qui Graecarum literarum sit hi peritus, ac proinde in Graeco fonte Homerum legere nequeat, cumque illo Virgilium et
Tasium aliosque maximos poetas componere. Home-TUS namque, in alias linguas conuersus, utpote balbutiens, non valde allicit quamobrem vel non legitur, vel in eius intimam cognitionem non pervaditur. Sane nullam non arripientes occasionem, magnis ex hoc loco impullibus urgemus persaepe studiosam iuuentutem, ut Graecae linguae navet operam, sed parum promovemus Panico enim, quem vocant, difficultatis terrore praepediti, vel ii, qui acutior ingenio sunt, non audent, se ui hoc studium dare; quem tenorem etsi bonis rationibus ex ani
49쪽
mis adolescentium expellere toties conati sumus, adhuc tamen nostrorum iuuenum mentibus, nescio quo malo Italorum sato, haeret; ex quo fit, ut in hoc certe, a
Transalpinis superentur adeo in ab ipsis probrose conis temnamur, quod plerique Graecae linguae sumus imperiti, cum apud eos vix ludiosum aliquem unum reperire sit, qui sit non plene, saltem mediocriter, Groeca lingua non sit imbutus. Parcite, adolescentes, si eodem saepe reUoluor: necue enim io facio, quo requentiam discipulorum mihi comparem multum enim mihi taedii deuorandum, eamdem cramben repetenti, eadem scilicet Graecae linguae rudimenta sexcenties a saepe nullo fructu tradenti. Sed id ire hoc eodem hortamine vos frequenter exstimulo, quod talem velim a vobis teneri in literis gradum, qui a vulgo vos secernat. Illum autem vos consecuturos in cassum speratis, nisi Graecarum literarum subsidium adsumatis. Cuius rei argumentum certissimum illud est, quod ii omnes, qui verae solidaeque sapientiae conquirendae rationes tradideront, ad nihil frequentius prouocant, quam ad Graecum studium Ho.
merumqUe, Octrinai Um omnium, atque elegantiarum,
nec non totius eloquentiae sontem beatissimum. Sed de hoc in praesentia satis. Pro disputationis coronide in qua plui de Tassi poemate disseruimus, explicationem
accipite vocis Etruscae tange sic enim octo sticha nuncupantur, quibus poema componitur. Facem mihi praetulit, ut eam eruerem, Graecus quidam ecclesiasticus
Itymnus, qui I ccc id est dodrus, inscribitur; quod scilicet ut eo sacra illa poesis comprehendatur, ac veluti de-vat Sic igitur et octo sticha Etrusca nuncupata esse censeo Stauet , quod in iis in quibusdam distinctis quasi cubiculis poetae sententiae concludantur et habitent, ex quibus integrum poematis aedificium exstruitur. DISSE.R-
50쪽
DE HOMERO TOTIUS ANTIQUITATIS, OMNIUMQUE DOCTRINARUM PARENTE.
sYNOPSIS. Antiguptas mutae iis Homero residet Antiquitatis studium iu eundum muI, et adsueraturam necessamum Homerus non solum totius antiquitatis, sed et omnium ocruiarum thesaurus; idelicet Poetices, Rhetorices, hilosophiae tum naturalis, tum moralis, Me- cinae, Iarisprudentiae, ita eiu Iis, militari agricolaris, Theologiae, Geographiae, Asronomiae. Oniues omnis eui scriptores Homerum summys au totis extulerunt. Alcibiades colaphum impegiteti am si imaeisero, qui Homero se carere dixit Cohortatio ad ac Fiduam Homeri iesionem, et Graecae linguaesudium.
on poterat quidem senem illum Alithersen celeberri. naui antiqui temporis augurem plenius atque exquisitilis commendare noster Homerus O gf. l. II.), quam petitum rerum antiquarum, aliarumque permultarum celebrando Breuiculum sane encomtum, sed magnae significationis verbis expressum r
sui res antiquas animo multasque tenebat.
Liceatne encomto isto, quo alterum extulit, ipsum mei Homerum efferre, atque suis ipsius laudibus exornare pQui enim res antiquas paene omnes, aliasque innumeras animo complexus sit, literarumque monumentis tradiderit, is plane Homerus est. Quandoquidem igitur nostrum seri institutum, ornatissimi adolescerites, vi aliquem Homeri locum, quemadmodum pollicitus sum, meis disputationibus vobis plerumque adducam, et ad vestram eruditionem dicendo illustrem, placuit hunc ipsum, quem modo attulimus, hodierni sermonis argumentum facere, ut duas sinu res uno opere exsequar et meum sei licet institutum teneam, et vos ad eius lectionem atque studium.