장음표시 사용
51쪽
illico latens intra eam ignis exerit se se in euidentem flammam, seseqtie ira a teri ei dudum substratae nouissime communicat in formam misti ast dominio ignei non est enim nouus ignis ille genitus ab aquai, quoniam contraria mutuo sese b corrumperest tident natura sua me vllum al- 1. P sterum generat; quum omnis eisentia sibi a similem procreet. Nec est no t. i.
uiter effatuens illa flamma ignis expansi concentratio in angustum cerrum o P scalcis, de concentrati vivificatio, ut vulgo dici consueuit; quia in omni misto ita sunt ad inuicem e confusa elementa , ut quaelibet misti portio, M'quantumuis exilis, ista sit; nec unum elementum in misto ab alijs seps q V rari valeat, dc in unum cogi locum citra misti corruptionem icat enim aifunone aquae inflammata non corrumpitur. Sed flamma illa ex hume- ὸ..ctata calce surgens nihil est aliud, quam latentis, ac veluti dormientis o ignis excitatio qui excitatus, calcis materiam perficit actuans in clam
mami quae contrariam sibi aquam depascere, consumereque conatur; nempe ut cineres sunt partes terrea lignorum cita sane calx est Iapidum terr na portio virtute namque ignis comburentis portione lignorum c lapidum a quea in aerem, aerea in ignium fiammas explicata, iuxta illud. Lucretianum, 'ib.
Non alia longe ratione atque arida ligna Explicat in flammas, G in igneis omnia versat comburens ardor remanet sola terrea portio in cinere iescetin quibus calor continetur, rignis, ut in loco, g Aristotele obseruatione , qui g 1. de quidem ignis mox calci aqua a muta, tu cineri, euadit in formam uixi iij, para.cap. deflammae de calce micantis: est etenim vicinis lignorum cadauer ita calx veluti lapidis combustione demortui cadauer . Sic ergo constat substantialem formam analogice dictam in materia contineri posse ut in vase alia
quandiu nihil subiecto exhibentem. Formas substantialis asstentes in materia subdita contineri posse, velut inetas , illi ni tribuentes Cap. V HI SE etiam formas illas degenere substantiae, quas assistentes appeI a 2. viso.
lamus, in materia esse posses, velut in vase, illam non perficientes, non Iris ori. gubernantes, nihilque omnino illi exhibentes per effatu dignam tempo- P IJ-ris differentiam, aperte nobis nautae demonstrant; qui sunt forma naui assistentes; nauta siquidem in naui domi ens, in ea Vr vase ac loco con Met .dean. 3 Qtinetur, nihil illi communicans; qui expergefactus sese naui eidem exhi t. l. 3. bese consueuit informam gubernantem, mouentemque nauigitim. Q i in ph7s
etiam nauta vigilans in nauigio inepto est ut in vase; quia illud ad actum a. 8.nauigandi promouere nequit, nec illi assastere in sormam propriam. Immo Iero de in apta naui de salo in solum transducta vigilans nauta inest tini se , nihil nauigio praestans, quod ei conferat ad munus nauigandi. Sic igitur ita forma substantialis assistens, in propria materra inesse aliquandiu potest ut in vase; ac postmodum illi sese in formam actuantem exhibere. Quod nunc ea quoque ratione confirmamus, quoniam Aristo teles
52쪽
38 Fori. Lie. de Anima nil imper iente corpori, s
aeuo suo nouit Idolorum statuas oracula .responsa dare qua de re' pul-Roe . s.cbr in si alicubi refert historiam inquiens, Nam ct in Lemno insula a scap. to p o ea mammis quas geminas iuxta genitale gerit, tantum lacitis emulgebatur, ut colostra inde conscerem quod idem etiam pro mascula capra ultus euenisse siccepimus: sed haec sentis annumeranda potius ducunt enam et Lemni illi pecoris domino consulenti Deus amplius incrementum peculi futurum respondit.
Daemon igitur ille , qui talia responsa dabat, erat in statua velut in vase, ac loco, nihil illi tribuens desquum huiusmodi Daemon fuerit Aristotelis decreto forma assistens , iam formae assistenti conuenit esse in materia velut in vase cui nihil tribuat ad differentiam Intelligentiarum , quae caelo , eael. ssistent PS, illud animant&vivificant, decreto Aristotelico. Formam totius appellatam esse posse in sua materiae, ut in vase nil illi praestantem Cap. IIII.
Cassiterum forma substantialis illa proprie dicta , quam formam
totius appellare consuevimus, in propria materia, velut in vase diutule permanere potest, nihil illi conferens quod praeclare docuit nos Aristoteles b alicubi, asserens terminum, quo incipit motus augmenti, seu id, ex quo corpus vivens augetur, non esse illud potentia corpus magnitudo, actu vero ira corporeum ine magnitudine, quod ita existit in corpore δ' uuant ut non sit aliquid illius, neque secundum se, neque secundum acci δ' dens sed in eo, ut in vase contineatues id vero actu incorporeum iotentia magnitudo nihil est aliud quam substantia composita ex materia Sesorma , non quidem prout in primo naturae momento praecedit quantitatem reliqua omnia accidentia sed quatenus in secundo instanti natur e subdita est ipsi quantitati, Milla undique circumdata scuius tame quantitatis ea substantia non est aliquid, neque secundum se, hoc est, neq; pars, neque artributum essentiale neque secundum accidens: quum vici Liim quantitas illa sit accidens tali substantiae ista etenim substantia in duplici statu considerari potest, nimirum is prioritate naturae, qua praecedit cuncta penitus accidentia, proindeque separata est ab omni corpore quanto G in secundo instanti naturae, in quo subiceta quantitati, ab ea separatur sola essentia&entita e Sedi .ec fusius in Commentariis ad eum locum nobis explicantur sat est nunc Obseruar ab Aristotele constitui, huiusmodi substantiam, quae formia totius appellatur, in quantitate relidet velut in vasi perspicuis hisce verbis, Scastri .rilsi orari reti, sq: tdsm p. ra
dem Aristoteles hic acrem ex aqua sic ri, quia in aqua prae existeret ac vi in vase, at vero supponit substaiatialem formam totius appellatam mihi a materia, oc substantiam in quantitat velut in vase reperiri posses, ab ea ita Dsentia separata, ut nihil illius sit, neque peri neque per accidcias atque adeo non sit eius actus quum Aristotele animam aliquid esse ipsius corroris
53쪽
De seminis primaria scientia, oe vitae . 39
poris doliquanti colligat ex eo quod prius e constituerat, ac memonstrauerat eam esse actum primum corpor lS. Formam fi bstantialem informantem in materia esse aure velut in vase, cur nihil imbuar Cap. X.Lterius a. autem, forniam etiam informantem, quae brina partis ap- pellatur, in substrata sibi materia contineri posse velut in vase, cui nihil omnino conferat, neque per si neque per accidens, per aliquod tempo, ris lateruallum, adaperte conuincit, quod innutricatu, di in atramento, , ubi alimentum Vltimum probe digestum applicatum fuerit undique 4 glutinatumque parti nutriendie, sed nondum in partis illius substantia; transmutatum; tunc vere anima, forma illius partis in eo nutrimento inest v n vase, nihil adhuc ad ipsum pertinens, neque per se, neque per a cidens mox tamen se se illi nutrimento comunicatura est in formam Ἀ-nimam, dum scilicet alimentum in alendae augendaeque partis substantia transmutabitur. Atque hoc est, quod Aristoteles ait, augmentum fieri secundum formam, non autem secundum materiam eius, quod auoetur, Huc ea quoque pertinere videntur, quae sanxit c alibi Praece Aor
admirandus asserens, ' vero Solis calor, animalium,non modo qua inson - te continetur; verum et ams quid excrementi fit, quamquam diciersum a na- , itura, tameWid quoqVe Gncssium habet vitale. Si ergo excrementum ani
malium , dc omnino cadauer, quod est materia proxima viventium sponte nascentium, habet in se principium vitale quod non potest esse nisi anima, quae a sola est principium vitae: tamen id principium est diuersum a natura illius excrementi ac proinde in eo non inest v mrma quae est rei cuiusque e natura iam plane constat eiuscemodi animam in eo excremento nes e velut in vase, nihil illi tribuentem , nihil ad ipsum penitus attinentem. Ad hoc theorema confirmandum ea quoque maximo pere conferunt, quae decreuit alibi magister priuationem pos e aliquando post corruptionem praecedentis compositi, generationem noui, in hoc ipso permanere, adeo ut genitum constitui dicatur per accidens ex priua-yotione siquidem in genito priuatio pristina remanens, in eo non permanet I forma, quum sit illius fornace opposita quare in illo inerat nihil ad ipsum attinens, velut in vase Neque vero priuatio in re genita permanere dicetur, ut dispositio materiam prς parans ac determinans forma retinetidae quia dispositio huiusmodi per se inest in propria materia mutam Aristoteli priuatio remaneat pera per accidens aliquando in re genata: Quum ergo priuatio re ipsa sit forma praecedens, vel h Aristotele decreto;&forma praecedens, ut i alibi probauimus ex Aristotele, nonnunquam com patiatur in eadem materia subsequentem, ad quam est subordinata Put in numeris praecedentes se habent ad postremam unitatem plane patet, formam substantialem informantem, in substrata sibi materia contineri
posse velut in vast, nihil illi penitus exhibentem.
54쪽
Fort. Lic.de Amma nil impertiente corpor se
Rationalam animam: Intelligentiam in corpore contineri, posse tritas , Esum non actuando Cap. XI. ' A Ddimus etiami Iecstasi rationalem animam,&alias inferiores ani
despq Diae humanae partes nullum ferme corpori subiacenti adiumentum' P afferentes quod alibi latius ostendimus in opereis De his qui diu sine ali-b naenio villulato non a corpore alienari reipsa, sed in corpore quasi ut in .
Vase contincti, formae naturam quodammodo exutas. Ita sane apud vi-,66 si etiam sapientiores vetusta inualuit opinio, in hominum interitu, eo- Bb. 3.ca runa potissinae, qui rationi minime paruerunt, quique violenta morio 28. diem obierunt, animas rationales corpora sic non deserere, ut in sepullis. q. ca chris una cum cinere, atque cadauere, os ibusue uniuscuiusque animata,
61 Fati cuiusdam lege non conquiescerot. Id habemus ex Ammonio, qui suo in commentatio ad Porphyri Prςdicabilia tractans de illa Philosophiae desinitione, qua dicitur esse Meditatio mortis, asserit. Uuemc si mrnmeditatione Philosophi anima visi a corpore Ieiungitur tamen corpus ab anima non separatur suum vivat ita in obitu corpus res ab anima dissociarur anima tamen sutim corpus non omnino Aserit ita namque corporum amatrices sunt anima, post mortem tamen adhuc eorim amore teneantur atque ob eam caussam feri au-ttimant, qliae circa mortuorum Ii os videri solent umbrarum apparitioncs.
Porphyrius etiam idena agens de o sacrifici j prauam S irrationalem animam, quae corpus suum violentia reliquit, expoliatam corpote ad hoc ipsum deinde se admouere monet, ibique moras protrahere. Quin in opere De d Abstinentia ab esu carnium ait, Philosophus animum corpore perdio lentiam non extrudet, interficiendo ullum animal ; nam si vim intularithilominus permanebit ib/dem, inde s exire compulerit. Multo pratis in Phoe- done Plato scripserat, impuras animas circa sepulcra versari,S videri. Sed
e i. hac de re omnium euidentissime e Plotinus Uu3dereo, inquit, se quis
lib. 9 op im et corpus dissoluatur ab animi' brtim sic tim inferret neq1 e corpus tu=Ic dimitteret animam; quia scilicet retineret eam, ut vas, Sc locus sed p sum amma esitueret quia illud ipsa non vivificaret animaretqU . i. in Sed di eamdem sententiam macrobius habuit asserens, exitu animae somn. coac o co=pore animam circa corpus G At magisque τ/λctri revera tabo scsc extortae anima diu circa corpus, eii si e spulti ram, et e loci m in qtio inrcrifia, sest peruagantur. His, ne multos alios referam, demum , Cicero subserabere videtur inquiens, Haesiit in vetustiorum mentibus, mortem pion I teritum isse omnia ostentim, atque Mumcm sdq amdam qtio migrationem, commutationcmque vitae; in claris iras , iii in Ese in coelum soleret se unccteris hi mi etineretur, perm .ncrctua' cn. irae licet non omni ex part
mare to doctisque viris; rationales defunctorum animas posse in corpore aliquo via lib. a. ut in vase per aliquod zmporis interuallum c Titineri, absque eo quo, qu 6. corpus illud animent atque Viuiscent sic dubio procul apparcntes viven-I Dct tibus inor tuorum animae in corpore sibi assumpto sunt velut in vase, siti corpus
55쪽
De seminis primaria scientia, es vita. et
corpus aereum sibi assumpserint, siue cadauer aut proprium, aut etiam alienum Sic&occulto praepotentis Dei iudicio defuncti animam posse habere locum peculiaris sui purgatorij proprium cadauer, in quo, citra eius vivificationem, velut in vase, ac loco, seu etiam carcere ad statutum tempus contineatur, unanimes decernunt sacrae Theologiae doctores :R,Apud quos Diuus i Thomas his consentanea scribit decernens Angelos i I. ID, t. II interdum assumere sibi corpora, ut possint cum hominibus conuersari, sed qu. i. corporibus assumptis vitam non impertire, nec operationes proprie vita gr. r. I.
les adeoque illis corporibus non copulari ut formas, sed iiijs esse velut in vase Sic ergo rationalis anima, ea praestantior Intelligentia potest esse in corpore velut in vase, ipsum non vivificans, nihilq; ad ipsum pertinens.
Ammam vegetalem, sentientem contineri posse in corpore ut in vase, ipsum non viviscantes rei natura demonstratur p. I LSI rationali animae, subcaelestium formarum omnium persectissime, quin dV. Angelicae menti ea quoque perfectiori de formis alijs omnibus inferioris ordinis tum accidentalibus , tum analogice dictis, tum assisistentibus, tum informantibus, tum partialibus appellatis, tum tiam totalibus minime repugnat, sed plerumque conuenit in corpore sibi sub strato inesse, velut in vase in ullamque perfectionem essentialem ipsi ex hibere quidni dicamus animas vegetales, δc sensi trices itidem posse incompore subiecto aliquandiu esse, velut in vase, ipsum non animantes Sed hoc idem validiori ratione comprobare possumus, eo quia certum est in ortu viventis Naturam eum ordinem seruare, ut primo materiam disponat, disposita dein animam conciliet, deinceps alio instanti natura anima in corpore suscepta in eo maneat, ulterius manens in eo ipsum vivificet, ac postremo vivificatum ad vitae functiones obeundas promoueat. Qua rati ne profecto contingere potest, ut anima corpus a se vivificatum non statina ad vitae operationes edendas attollat sed in eo sine opere diu moretur, ut Roactus primus a secundo seiunctus sinuod etiam in vivente ac persecto animali contingere posse monet a Aristotelei quod in ovis, plantarumque seminibus,&in conceptu animalium euenit, ut fuse dudum ostendimus in opere nostro b De his qui diu sine alimento vivunt: eadem penitus ratione contingere non dubitamus ut anima in corpore aliquandiu manere valeat antequam ipsum vivificet nimirum, nihil prohibere valet quin anima primum inclita corpori in ea prioritate naturae, qua existentia animae in corpore praecedit ipsam corporis ab anima vivificationem vi-Eificatio corporis enim est quaedam animae functio functio vero quaelibet praesupponit neces ario praeexistere id cuius est functio; quia non entis nulla est operatio non momento solum, sed temporis aliquo permaneat interuallo ita nihil impediet ut in morte viventis, in qua primum anima , cessat a vitae operationibus, deinde ab actuatioue vivificationeque corporis, deinceps ab existentia in corpore, post intermissas vitae functiones, corporis vivificationem, aliquandiu in eodem corpore maneat, velut in
56쪽
- Fort. Lic. de Animam impertiente corpori, s
ua se, nihil illi tribuens dii in dic in morte animalis ut plerumque contingit non simul cum vitae functionibus vitam aboleri, sed prius obliterari cunctas vitae operationes, deinde vivens interire in medio tempore saepe non exiguo anima solummodo vivificante subditum sibi corpus, sed in eo nullam penitus actionem vitae obeunte sic etiam euenit, ut bi desierit anima corpori vitam communicare, post mortem in cadauere diutule maneat, velut in vase Cuius rei alia quoque ratio physica dc aperta est ea o R. quia corpori subcaelesti anima nitur mediante calores quo etiam velut in-Iγζ 'strumento utitur ad omnia vitae munia obeunda; quod nos non uno in is, loco docuit Aristoteles: cuiquam praestantior anima pluris, caloris in- , I, digeat in subdito sibi corpore quumque, reclamante nemine , praestaneo. iussit tauo anima corpori Vitam , vita functiones simul exhiberi, quam de e sine functionibus vitam ociosam mobiliusque sit animam in corpore ne si spir cap. se illud vivificantem, quam in eo esse ut in vase, nihil illi tribuentem pro-9. 3. fecto quando calor in animantis morte sensim contabescit; necessarium est animam prius vitae functiones intermittere, corpori que solum vitam e hibere ad tempus aliquod s deinde ulterius fatiscente calore, ab anima , corpori non amplius vitam conciliari , sed animam in eo feriantem penitus, ut in vase, aliquantisper immorari, ac remanere cilicet cum imbecillo calore ad certum gradum quem ubi exuat calor, anima necessario desinat esse in corpore, fatiscens quidem, si corruptibilis extiterit. parata permanens autem, si fuerit incorruptibilis
Formam, oe animam, aritia ut ab efficiente univoco proxim generantur an mantia spontenascentia, pra Istere in eorum materia su in cadauere, et in vase , nihil ad eam conferendo , colligitur ex re na
'bi, nauis tutem efficilens univocum, a quo proxime fiunt animam
ira, tia sponte nascentia, sit forma, anima ex istatque in eorum ma- ocria mon tamen in ea inest, ut forma in materia iam perficiens nec tanima in corpore, ipsum vivificans; sed nihil subditae materie praestans, nihilque ad illam attinens in ea inest ut in loco vase, ac ex necessitate materiae: quod licet sensui respondere non videatur; consensui, consuetudinique philosophandi repugnare se quamuis maioris longe sit ingeni j,
reuocare mentem a sensibus, i cogitationem ab consuetudine abducere, quam mihi fortasse contigerit: conabor tamen , praeter allatas olim rati
nes, proposito dogmati alias ex rei natura, de ex Aristotcle nunc adhibere. In primis enim matvria, ex qua proxime gignuntur viventia sponte na , . : scentia, est purum putumque cadauer, ut lateis pridem ostensum fuit: iiii . f. tu cadauere anima non in st, forma in materia, illi tribuens esse vitae p. i. ruens&animatum, Verum inco esse potest Ut in vase, ex necessitate mat , , nae quod de nuper Vidimus, domox apparebit: ergo forma, lanima, a qua velut ab essiciente univoc proxime fiunt vitientia sponte nascentia ,
praeexistit in eorum materia, quae cadauer est, ut in vase, nihil illi tribuens. Deinde
57쪽
RODeinde Vero quum numquodque tiat ex suo contrario, apud e Aristotea lem stillae te materia priuata propria forma atque adeo vivens ex non vivente necessario sat velut ex materia, quum id, in quo anima est ut forma, siue informans, siue assistens, ab ea necessario constituatur inesse vluentis; proculdubio anima, quae proxime procreatura vivens sponto nendum sibi niuocum in illius materia praeexistere ostensa est, in ea esse non potest sub ratione formae, animae; sed in ea est ut in vase, ac om-κ nino ut quid nihil ad eam pertinens. Dehaceps autem quum inter Vivena tia cuncta imperfectissima sint, quae sponte nascuntur; perfectioribus animantibus omnibus interuentu seminis orientibus; naturae ordo postulat, si, quae siem me fiunt, ex eo ceu ex materiali principio nascuntur,nΘn quatenus est animatum, sed quatenus est mistum, cui accidit esse animatum; anima solum illi subministrante vim effectivi principi est enim semen varia ratione generationis non spontaneae simul Q essiciens me materiale principium Aristotelis vim se demonstratum a nobis est in opero De ortu animae humanae, atque in libro te perfecta constitution hominis in utero rationi consentaneum est materiam viventium sponte nascentium procreatricem eorum animam minus participare; laoc autem feri non potest nisi anima viventia spontenascentia generans, in eorum materia sit nihil ad eam pertinens, neque per se, neque per accidens, sed vim vaste; quippe anima perfectiora viventia non sponte nascentia procreans, in dirum materia esse potest ut forma, sed perci accidens; quum in eorum esticiente sit per se. Qu'd autem, quae in aliquo sunt ut in vase, dicantur ab eo ita separata essentialiter, ut nihil eius sint, nec secundum te, nec secundum accidens, perspicue nos alicubi docuit 3 Arist. Praeterea Ro vero, ex eo quod anima in vivente est id, quo primo est,&operatur, a colligit inrist antipam ess in corpore tamquam aliquid ipsius corporis: ita sane ab opposito, ex eo quod anima in cadaver quod ostendimus olim esse materiam viventis sponte gignendi)non est id, quo cadauer vivit,&operatur, colligere necessario debemus animam in eo corpore inesse, tamquam hi ipsius, ast ut in vase Immo vero nisi Aristoteles supposuisset animam esse posse in corpore aliquo tamquam nihil ipsius, sedit in vase profecto quum n ostendisset animam, qua primo vivimus,& operamur, esse non corpus, nec sitae corpore, sed in corpore frustra eam addidisset, isse aliquid corporis ipsius, nimirum actum primum, perfectionem eisientialem Insuper Aristoteles o alibi constituit apertissime Nmas' animas est e in materia ut in vase doco, nihil illi tribuentes, dum agens degeneratione viventium spontenascentium, ita strabit, uua aute
vel soboum nustam procreant tri non auam, eorum omnium ortus dontinus es Omnia verriq: a hoc modo consistunt, aut in terra, aut in aqua cum putredine ei gni visuntur, imbre admisso equum enim dulce in principium constituendum cernatur, quod superes talem accipit formam: nihil autem gignitur putrescens, sed concocitum putredo vero, ct putridum excrementum rei concoctae est: nihil nim ex toto e scitur , quomodo neque in i , quae ab arte conduntur iam nis ita esset succre non requireretur sed quantum inutile es, id aut a natura, aut ab arte
58쪽
Fortio de Anima nil impertiente corpor/bes
detrahitur Generam tir autem in terra moreque animalia G planta, nimiri mox u spontanem quoniam humor in terra,spiritus in humore,calor animalis' νι hic Vinca, ita ut quod immo plena sint animae omnia tuamobrem conssμΠt cleriter, quum calor ille comprehensus e exceptus est; comprehenditur autιm Ei h imoribri corporeis incalescentibus e itur veluti basia pumosa r. sed mereratin nobilioris ignobiliorisve generis conLitthendi in comprehensone princip' aurmalis
p . de ρs Quem locum fusius p alibi explicatum, nunc in ea tantum parte spe- non. etiti ctamus, qua scribit Aristoteles, Animas, a quibus immediate, ceu ab emori cap. ciente univoco procreantur animantia sponte nascentia sicen m mater λι- aD spontanec generationis ubique locorum dispersa, ut quodammodo coipOra Omnia in terra,& in aquis existentia, ex quibus velut ex materiali principio gignuntur quaecumque sponte nascuntur, sint animarum plena: c terum ea corpora in aquis&in terra ubique contenta, ex quibus passim
ortu spontaneo plantae gignuntur Manimalia, dici non debent animarum plena, nisi iiijs anima insit velut in vase ac vi in loco, illa non vivificans stum ciuia ea corpora non vivunt tum quia plenum esse proprium est loci,&vans,&continentis corporis Alioquin in quo ibrina est 6 anima, tactus in sua materia, id non dicitur esse plenum formae, nec animae, siquide 3 phys forma&animaec Aristotelis decreto potius continet materiam corpo-
ἔ- 7 ratem, quam ab ea contineatur. Ceterum esticiens proxime generans ani-p- mantia spontenascentia nihil esse aliud, quam animam eiusdem naturaei cum ea, qua constituuntur in esse uiuentia sponte nata, non vivificantem,' 'nec actuantem ullo modo subiectum in quo inest, sed latitantem, ut tria de vase , in cadauere illo, ex quo animata haec nostra sponte generantur, conssa 1.1.9r firmat nobis euidenter Aristoteles in Metaphysicis: Quem locum inor α. Mahi posito nostro illustrissimum operae pretium duximus huc afferre ac explit 39 care, inquit ergo Praeceptor admirandus in hanc sententiam, Dein crar et me quod'italibet substantia ab unit ocist iuue enim natura, sub amia sunt,
ra,r. II. alia aut enim natura, aut fortina, alit casu, aut Donte sunt Ars igitur princ pium in alios natura vero principium tu ipsos homo namque hominem generas: Caetera vero causae priuariones harum fuit. In quo quidem textu cuilibet in
primis apertum est, Aristotelem demonstrare maximum illud opinionis nostrae in hoc opere firmandae fundamentum, nempe iramcumque u stantiam generabilem fieri ab agente uni uoco, eiusdem naturae cum reproducenda Texit autem Philosophus argumentum a sussicienti enumeratione vocatum, vel si placet etiam de genere scientificae inductionis, quod ita construendum esse innuit, Omnis substantia generabilis vel a natura fit, vel ab alia caussa, quae naturae imitatrix ars appellatur sed quaelibet substantia, quae a natura, vel ab arte quouis modo genita sit, necessario producta cst ab agcnte uni uoco igitur substantia quaesib et ortui obnoxia fit absolute ab uni uoco essiciente. Minorem propositionem primo loco positam, in textu probat Aristoteles eo quia omnis substantia generabilis necessario sit vel a natura bene se habente vel ab arte itidem perfecta; vel a sortuna , quae nihil est aliud quam ars impedita Put fuse nos docuit fAristoteles alibi ita tuens fortunam tabere locum iiiij tantummodo, quae
59쪽
De seministrimaria scientia, sevita. I
per electionena fiunt ab humano intelleetu impedH One pio positum tia ea funci ione sibi finem ad amussim assequatur est atriem intellectus ex electione agens, i substantias generans, solus intellectus artificis , domum t ., In nauem, statua ira, aliudue quidpiam tale facienti si vel demum substantiast sponte quod cnim ali vulgo vertunt cas/, nos maluimus traducere sponte siquidem suo idiomate scripsit u Aristoteles ἡ ω ά ουατι , quo u r. meis aptius interpretamur , aut sponte , quam, aut casu , Nisi etiam dicamus a. t. a 3. hoc eodem termino ab Aristotella significari quae in genere substantiartum casti, tum sponte fiunt , t quae casu fiunt, sint quaecumque generantur a natura impedita ob externum aliquod obstaculum sibi accidentale; que vero sponte gignuntur, sint quae oriuntur a natura intrita secus enervata, deessentialiter labefactata cita ut vere quaelibet substantia generabilis necessario fiat vela natura bene valente vel ab arte perfecta; vel ab arte impedita, quae fortiana dicitur vela natura extrinsecus impedita , quae casu gigni constituitur , vel demum a natura intrinsecus enervata,& es. i. plas. sentialiter labefactata; quae substantia sponte produci asseueratur nec prae t. 17. σter ista quinque aliud reperias ficiens proximum ullitu productitium sqq. noua substantiae Quum autem quinque omnia haec em cientia redigantur ad sola duo, quae sunt ars, S natura; iam constat unicuique, omnem substantiam generabilem necessario fieri velabari vela natura malorem vero propositionem praecipui argumenti confirmato Aristoteles in 'textu mox duplici ratione, quarum prima respicit substantias ortas a natu ra, ab arte, bene se habentibus, hoc modo contexitur; quia in productione substantiae non dissidet ars a natura nisi in eo, quod ars est principium existens in alio subiecto; nempe diuersae naturae, ac specie ab eo supposito, quod ab arte gignitur; ars enim omnis est habitus , intelle et . Ethi. eius humani residens in mente artificis; at vero natura est principium exi capes. q. flens in supposito a eiusdem speciei cum eo, quod a natura procreatur, et psis, o siquidem homo hominem generat in eadem specie contentum , d anima μ' hominis generantis est in subiecto eiusdem naturae ac speciei cum illo, i otquo est anima hominis, qui generatur: ergo quum pateat, quae natura l fiunt, ab uni uoco agente fieri necessario colligendum es etiam quae ab , .ro. arte producuntur, ab agente uni uoco procreari, licet existente in supposi to, ac subiecto diuersae naturae; ut domus emcitur ab idea domus existente in artificis intellectu illumque dirigente, gubernanteque in domus exterioris constitutione idea vero illa, quae ars est effectiva domus, via tu ca est domui exteriori , quia domus est substantia ratione materiae, constans forma accidentali i quae est figura, proportio partium domus ars item est substantia ratione materiae quae estis intellectus humanus; habet-t a decU. que ars pro sui forma id eam operis faciundi ut domus; quae idea pariter -' est accidens ac figura, proportio partium domus ad inuicem, ad totum aedificium ; sed forma domus est in materia corpore lapidum, acce-mentorum; at forma artis, seu idea domus est in animo artificis incorporeo&im materiali: Quod enim vulgo explicatur discrimen positum inter ar
tem,&iraturam, quasi naturali principium operatruum in eo , in ro
60쪽
46 Fori. Lic. de Anima nil impertiente corpor o
est, ars vero sit principium operati utimin alio supposito , non recipitur hoc in loco nam dum laomo generat hominem, homo generans in alium agit, non in seipsum; anima hominis generantis non agit in materiam, Plas in 'ua est , sed in aliam, quaeis semen dicitur, ac d menstruum Verum si Aristotelis sensus est, quod ars producens substantiam, sit principium exi, egen sten in materia alia secundum speciem ab ea, in qua est sor mare arte V. V.J factae , cui uni uoca dicitur; nam is construenda domus est idea domus in animo artificis; domus autem arte facta est eadem forma in lapidibus de lignisci quum natura substantiam procreans sit principium existens in supposito eiusdem speciei panima enim hominis generantis in ho-mme est eiusdem speciei cum generatoidi in corpore humano eiusdem , naturae cum corpore hominis, qui generatur imam homo hominem generat domum veto non efficit alia domus materialis hast aedificator in mente sua gerens ideam&formam domus eiciendae. Sed iam redeamus adpensum. Ita ergo substantiae omnes, quae a natura perfecta, ab arte non impedita producuntur, necessario ab agente viai uoco emciuntur. Secunda vero ratio respicit substantias, quae fiunt ab arte impedita, a natura cum extrinsecus impedita, tum etiam intrinsecus labefactata; continetur in illis 'erbis Aristoteleis, ceterae vero causae prauationes horum sint. Quae prius diligenter explicanda sunt, mox demum in argumentum contexenda: Q uim itaque nuper ostendisset Aristoteles naturam bene se hahentem δε artem perfectam esse caussas ni uocas earum substantiarum, quas emciunt; nunc ostendit naturam tum extrinsecus ini peditam quam supra nomine Casus appellauerat tum intrinsecus labefactatam S artem etiam impeditam, quam Fortunam dixerat, esse parit cr caussas ni uocas earum substantiarum, quas procreantri dum asserit caussas ceteras, quae
distinctae sunt a natura, ab arte bene se habentibus, esse priuationes h rum principiorum generantium, quae dicta sunt Ars, Matura simpliciter Ac polro fortuna eiciens substantias, eo nomine est priuatio artis, quo est ars impeditas impedimentum enim artis priuat artem perscctione sua , dc intento sine quo clica monstra icccata fiunt ab arte impedita, siue a fortunas quae monstra peccata sunt priuationes artificiosorum , bene se habentium rac proinde proportione respondentes fortunae , a quaesticiuntur, necessario fiunt a caussa sibi uni uocas nam ut ars uni uocaia est rei articiosae, ita priuatio artis uni voca est priuationi rei artifici sae s siue ut ars bene habens ni uoca est rei artificiose perfectae, sic ars impedita nivoca est rei artificiose imperfectae. Consimiliter Calus est riuatio natura , quum sit naturalis cauilla impedita qu quo pactoo impedimentum ni in tiam naturam priuat perfecti ne sua e optato sine quamobrem peccata, portenta , monstros
que ostenta nuncupata generat Casius in natura ; quae sunt priua tiones rerum natui allum bene schabcntium in proinde fiunt a catast: eiusdem rationis I sibi ni uoca. . Nec aliter sane poni o nerans est
prauatio naturae V luentis, qui ac stanima labefactata, noli habens rationem