장음표시 사용
31쪽
non habet rationem instrumenti. Postea nullum instrumcntum est agens ulla ratione uni vocum at semen quodammodo estis uni vocum eidem
Aristoteli semen ergo non agit, instrumentum. Ceterum huic rationi iis, Medictus alter Italus Abbatiensis Archia tro Regio consentiens nuper obij ciebat Spiritus,quos dicebat esse facultatum instrumenta, tamen generare spiritus alios sibi similes addebatque in arte factis malleum a malleo fieri ut ab instrumento; proindeque non bene dici instrumentum non esse ni vocum agens effectuum suorum. Verum paucis, Spiritus a cordis substantia fiunt ante omnium spirituum praesentiam solaque cordis facultas utitur temperie cordis, non spiritibus, ut instrumento ad spiritus procreandos cita de spirituum animalium productione in cerebro, deque naturalium si dantur in origine prima in hepat dicendum est sunt quidem spiritus instrumenta facultatis, non ad spiritus alios consimiles
generandos, ut ait aduersarius; sed ad vitales pulsus, ct respirationis, animalesque motus,&sensus operationes promouendas. De malleo res obscurior est; at uero malleus tessicitur ab idea mallei, quae residet in artificis intellectu, necessiario tamquam ab emciente primario, quodammodo uni uoco sic non est necessarium ut artifex malleo utatur ad malleum fabricandum, velut instrumento; nam sine materialis usu mallei malleum esticere potest faber ferrarius lima rude ferri frustum in mallei formam efformans Quin halleus, quo valet uti faber ad alium malleum essi ciendum, quia non virtute propria molitur id opus, sed malleum cssicit in virtute mallei degentis in intellectu artificis , adeoque in virtute fabri principatis agentis, cui deseruit, ut instrumentum proinde malleus in strumentarius non disicit malleum stibi consimilem vi agens uni vocum per se ac proprie, sed mere per accidens, siue per alius; non enim fit malleus a malleo, quatenus malleus est, sed quatenus motu sic gubernatus a fabro; ac proinde per se fit malleus a non malleo; quare ut ab agente non uniuOco. Consimilem doctrinam huic, quam nos profitemur nunc de caussaia effectrice, promulgauit Aristoteles aliquando de materiali, sub exemploentis ex non ente, &ant malis ex non animali, sic, o Simio ter autem neque
ex eo quodea, neque a quod ea seri s secundi m cndens is autem: hoc feri eodem modo, tris exanimali anima utique fati s ex quodam animati quoddam animal et sicanis ex eqseo at se enim non sotam ex quodam ani
mali canis,sed etiam ex animalis at non quatenus es animal; est enim tam hoc: s autem aliquid debet feri anima non secundum accidens non ex animali erit.
Sed&earn dem plane doctrinam de caussa effectrice, quam hic nos profitemur, at tu Iit Aristoteles paullo purius, redarguens antiquos non di- Ο sternentes enicientia per se ab agentibus per accidens, exemplis Aedifi t 73 assica toris, A Medici quibus aptenos fabri, mallei exempla substituere
valemus ait enim, Ala autem dici us quod ex eo quod es, aut ex eo quod non es feris aut quod non est, ait 'oodes, facere aliquid, aulpatis aut quodcumque hoc era, no quidem modo nisi di ι t,aut Medicum facere aliquid, autpari aut ex eoco esse, aut seri Uuare quum hoc dupliciter dicatori manis
sum est quod ex eo quρ est id quod es, aut= ualiquid, aut in adiscat
32쪽
i o i Lie de Animis nil impertiente corpor s
igilli Medicus, nonsecundum quod Med cus odisseconcium quoia ad cator: Glb ist, non quatenus Medicus sed quale- ger medicatur a tem nora calcus sit, quatenus est Medicus tuum autem ma cime proprie aecamus Medic: m facere aliquid, aut pati aut fera ex Medico sis cun umquo Medicus hac patiatur, aut faciata manifestum quod ex nomen e se iis hoc signf-cat, quatenus non es: quod illi quidem non partientes aberrauerunt propter hanc ignorantiam, tantum insuper ignorauerunt, quod nihil aliortim opinati sunt seri, aut esse sed auferebant omnem generati ovem. Ita prorsum nobis di centibus instrumenta non esse agentia viai uoca, qui ob ijesunt malleum, quo sit alter malleus, non animaduertunt, malleum fieri a malleo non
per se , ac quatenus malleus est, sed per accidens secus enim malleus absque malleo fieri non posset; quod falsum esse constat ex eo, tum quia primus malleus factus est nona malleo tum quod etiam nunc a fabro fieri poterit malleus citra mallei ministerium, sola lima: sed ideo malleum fieri a malleo per accidens, quia sine malleo malleus effici valet, et .P s docuit nos Aristoteles dum ait medicum sanari a seipso non per se .l ac quatenus Medicus est, sed per accidens, quia qui sanatur non semper est Medicus, sed aliquando separantur abria ulcem Medicus, d. qui sanatur Sic ergo proprie ac per scin Mumentum non est agens ulla ratione viaiuocum: Semen igitur, quod est quodammodo uni vocum,non agit ut instrumentum. Insuper semen habet in sua potestate formam viventis ab eo generandi, ut&ida quo semen prouenit, di artifex habet in sua potestate formam effectus artificiosi producendi sed quod habet in sua potestate formam rei generandae, est illiuS rei agens primarium, non au- 4 Phystem secundarium Aristoteli r cui reS Graecorum sunt in rege, ac omni- in primo mouente potestate semen igitur est agens primarium , non
autem instrumentale. inerationes nituntur his Arrstotelis theoremas . Me tibus Similite e habenter quae natura constituta ut smen namgre freti, ra i JG sicut ea ritu ab arte funis habet et nim potectate formam, et assim seme ess, quodammodo uiuocum, oec Semen autem hic dicitur habere formam rei a se generandae in potestate activa, Vtin id a quo semen est , nam virumque generat rem animatam sed semen eius ei generans proximum; id autem a quo semen est, eiusdem rei est generans remotum quare semen habet formam animantis generandi in potestate proxima di immediata; id vero, a quo semen est, eamdem obtinet in activa potentia me diata, remota. Posterius, instrumentum suam omnem actionem a ceptam refert ei cuius est instrumentum nec instrumentum est caussa ,
praecipuo agenti ut agat, sed vice uersia modo semen Aristoteli non agit eo quod exanimante prodierit , sed vicissim semen est id , quod est cauisa
ut animans, cuius est fructus, gen crare valeat: verba Magistri clarissi ma sunt haec , t alc utcm Di a Rra semen si e requirit , et ex eo primo oriantur ea, qua secundum natiiram consit irentur Non quod ex illo verbigra
tia homine aliquid sit qβod agatis c/Πm aliquid ex hoc quia semen eiu est: Semen ergo non est instrumetitum eius a quo prodi jt, sed agens princi pala Praeterea ratio instrumenti est, primario respiciat agens principa SIe,cui
33쪽
sem sprimariae cientia, ovi a. 19
Iricui deseruit; ila secundario effectum, quod producit in gratiam agentis praecipui eo instrumento utentis modo semen primario respicit id quod gignitur ex ipso; at secundario ac ferme per accidens, id a quo profluxit, nimirum non qua semen est, sed qua semini utcumque accidit escte fructum quod alicubi docet ristoteles inquiens, emcn,s 'uffusti . De inter se differunt prioris posteriorisque ration , Litas enim , quod ex alio eas en amsemen, ex quo aliud: nam alias aem sunt, re scilicet ac iubiecto si crgo a cap. tio formalis, qua semen constituitur inesse seminis, prout contradistinguitur a fructu, est ut non referatur ad id ex quo prodiit, sed ad id,quod ex ipso potest exoriri; quum ratio specifica instrumenti reserat ipsum principaliter ad id, cui famulatur iam semen proprie in actu generationis, .. . organizationis, quin Scabsolute non est instrumentum eius animantis, a rab I
quo defluxit quod nos olim scripsimus in opere me ortu animae liuo Limanae . Immo vero hoc etiam insinuat Aristoteles, dum ait, ' semenes ta quo natura masculi emittentis utitur quasi instrumento; quod enim, . est quasi insitumentum, seu simile instrumento id vere ac proprie instru gen inti mentum non est. Insuper semen Aristotele decreto in formatione fae- cap. 1 ortus agit eadem prorsum ratione, qua coagulum in constitutione casei, seu in coagulatione lactis; quod non semel protulit Magister admirandus, primo quidem his notis, et Corpus autem geniturae, in quo semen avi 2 2. De malis pr. cipi contentum una prouenit , partim separabile a corpore , in quibus en an, diuina pars comprehenditur, qualis es quae mens appellatur Iartim inseparabile cap ta hoc inquam genitura semen dissoluitur versumque in spiritum evanescita quum naturam humidam aquosamque habeat e quamobrem an semper id foras exeat, quarendum non est; neque an pars ullast formae constituti; quomodo nec de su
co, a quo lac cogitur quaeri tale quid conuenit inam is quoque mutat, eae nulla
pars constitutae magnitudinis es Deinde vero in hanc sententiam , aluum a Deautem excrementum feminae in utero constiterit a maris genitura suasimile fa- ς' cit , illacilis coagulum coagulam enim lac est continens calorem vitalem, qui cu '
partes similes ducit eodem de uni atque constituit Et genitura ita se habet ad
menstruorum natu etm: eadem enim natura tacitis e me ruorum est nimirum coagulum nihil est aliud quam lac in ventriculo pecoris lactentis coctionem passum adeoque dicitur apte calorem habere vitalem in uia mi , , coctio non sit nisi a b calo te, ut est animae vegetalis instrumentum; qui , , bproinde vocatur vitalis , qtioniam anima sic est Vis c principium, ut cri. ἡ quicquid ab ea prouenit, vitale siti licet non Omne id Vivat, animam n. t. s. . sibi retineat adiunctam; sed calor in coagulo post coctionem residens Vocatur apte vitalis, quia per actionem vitalem, qualis est coctio nutrimenti peracta coeptaue m ventriculo lactentis, comparatus est: vi autem
coagulum proportione respondet geniturae seminique masculi generantis; ita reste monet Aristoteles eamdem es. naturam lactis&menstruorum quippe ac nihil est aliud , quam sanguinis menstrui portio purior in mammis per nouam coctionem dealbata, in lacitis substantiam transimulata sic igitur Aristoteli semen agit in menstruum, quod est materia conceptus, ut coagulum agit in lac at vero coagulum agit incla vi agens principale, non autem sub ratione ulla instrumenti; euius nina agenus
34쪽
2 Fori. Lic de Amma nil per tente corpori
principalis instrum eluia dici poterat ab insigni viro coagulum Zcrgo semen apud Aristotelem agit ut ossiciens primarium , nec in formatione a tus peratur Vt instrumentum parentis. Amplius operatio Maelibet magis feri dicitur ab agente primario, quam ab instrumento quum autem Virio Prieclarus velit semen esse instrumentum separatum a patentibus, a quibus velut ab agente primario scribi tessici formationem partium conceptus constitutioncm piam cogitur ipse conciteri, membra laetus estici po- . . tissimum ab eo agente quod est cxtra semen; at uero perspicuis vel bis Ari-
stoteles inquit thoc esse prorsus irrationabiles scribit enim, d S a hoc loco
non ex quo oriantur qintramus, sed a quo partes corpori,generentur ut enim eo
trinsecus alip id , aut ingenitura e semine insitum agita idque aut pars aliqua anima, aut amma, aut habens anima est sed ab aliquo extrinsecus agente dici
quaeque , aut viscera, aut alta membra remotum a ratione vi etar fert enim non pote F ut moueat quodnon lavit, quicquam ab eo, quod non moucat, assisaturuigitur in ipso conceptu ahquid ramines quod aut pars ei: s sit, aut seorsum contianeatur:sed aliud quicquam esse abiunctum, irrationabile est. Scilicet laic agit ex profesta Philosophus de caussa effectrice prima ita proxime ac immediate producente partes corporis viventis quam dum ait esse debere m- sitam insem in non autem esse valete quid extrinsecum semini, abiumctum a semine funditus euertit Aristoteles opmionem Sanctacrucianam, quae contendit semen in formatione partium faetus operari velut instri mentum abiunctum a parentibus ita enim dicere, nihil est aliud , quam velle parentes, qui sunt abiuncti a semine ac extra semen a se decisum , est e principium, a quo partes corporis generentur , siquidem quod gignitur , magis emcitur ab agente primario, quam ab ullo instruinento illi deseruiente. Post hae ea potissimum est disterentia inter agens primarium, ii&instrumentum speciatim separatum corporeum quod agens principale suam omnem activitatem habet a forma, nulla a materia sua; vicissimorganum habet sui a multatem a forma, i a materia, ut innuit Aristoteles, , ea, . tu ira animς tribuens rationem agentis primari j; tum serram non secaturit. V. 14 asset Cns nisi i ferrea sit, tum ' secuti potentiam incidendi dicens inesse; . ab acie , ac dii titie, quae conditio materialis est in his enim duobus con- Σ. P s sistit substantia securis At Aristotcles testaturin ostendit semen non a '
re corpulentia lua, sed Otaria, quali late, virtuteque sua cui non coope-z MCV ratur mat dria in constituti ne conceptus iam in primis ait, Patet XL e d io tur nihl scierni a mari s He spe cccsse neque si quid accedit, idcirco ex cont
bitas A animae edici, 'gcias praecipuum sanationis, non instrumen et ne in tale ullo pacto Qui sinatMs sto atra etiam rationi consent innici hinc enim mares norimilis per coitum n om mbrum quidem Pilum in feminam indere et istit J i f mi' et Πmέrrem, Ut --λis Dis st: quod enim in f, qua i/rdunt, essici H sim/Ne ira fimi'. idem in mare ipso vapor, virtusque sit, fmina arin Iouente siιam particulHm, qua siminis capax eri: de si et tentis id animalium diu coeat, absolutum ti bi cui generet: coniuncta gitur manent, qαγ-
35쪽
consitu id conceptussit, quo subierit suonam vertatur corpuAntra eius, quan do et stim facultate , quam insecontinc vis Delia cepis determinans ibidem mox ait, Hoc inquam genti Hra smen dissoluitur , versumque in spiritum evanescit; quum turrim fit dam aquosamque habeat quamobrem an semper id foras excat quarendum ictast neq9 an pars si sit formae constitu es quomodo nec de succo , a quo fac cogitur, quaeritaseqwd couuenit; nam Is quoque mutatis nutia pars co/ silota magnitudinis es. Semen igitur in formation fartus, adeoque in generatione sobolis, non agit ut instrumentum patris, sed ut agens principale immediatum virtute sua quum eiusdem operationis parentes sint caussa essiciens pariter principalis, sed remota, mediata; ut i olim etiam adnotauimus in Opere De perfecta constitutione ho i cap. as Irminis in utero Dei vero, instrumentum nihil operari potest, nisi uir actu movetur ab agente principali, cui per se primo competit ratio caussae effectricis: quum igitur semen in utero, absente patre, illoque semini non
cooperante, nihilque operante, ac etiam corrupto , promouere valeat actum procreationis, organi Zationis,&formationis partium aperte constat senien ex se operans, absque eo quod a patre moueatur in gubernetur, in faetus organizatione, ac in viventis productione agere vicissiciens primarium immediatum non autem ut instrumentum eius, a quo pr nuxit. Quam rationem quum alias proposuissem in opere L de ortu animae k lib. r. humanaei nouissime tamen soluere conatus est Medicus Italus Abbatiensis cap. 3.
inquiens, ratiosophum Haisse perinde ser ut in spontinis DCeterum hoc Ari stotelis assertum nihil nobis ossicit agentibus de actione seminis sub ratio ne primari jessicientis itum quia Magister cibi loquuurde actione Cordis post functionem seminis, innuens ubi semen in menstruum agens Cor constituerit, cor postea reliqua membra eicere it enim, Sed quum pa8 Η
tes omnes potentiam materia insint, quum principium mo ront, 'fuit, semen,
videlicet, perinde ut in spontinis illis miraculis, quod subinde seqwmr, Corni mirum , excitatur primo genitum ad alias partes omnes postea generandas quod placuit doctissimo, Bonamico tum potius quia in spontinis
miraculis, quod subinde sequitur,&excitatur ad agendum, non est in Gl .c.3ristrumentum prioris agentis, sed agens partiale primarium, at proximius effectui, quam quod prius mouit sic, demus disputationi, Patrem necessirio affuisse principium motionisi quod tamen subinde sequitur semen,
cxcitatur a propria forma, vel etiam a fine, cuius gratia operatur, ad agendum , non ut instrumentum patris, sed V ericiens primarium mon mediatum, ut pater, sed immediatum, Ut Medicus, Consultor in omnino faciens; quae Omnia constant ex Aristotele inter caussas essectrices principales, uti est consultor,&medicus, adnumerano non solum n patrem, sed et .mas etiam semen. Minus ossicere possunt huic nostro argumento, quae it 29.
I Gijcit Proto medicus Hispanus de differentia austrumenti separati,& P0s coniuncti, dum ait in hanc sententiam. t.
36쪽
22 Fori. Lictae anima nil imperuente corpori, s
p ANCTA CRUCIUS. Iraque virtus permanens pallicipat s texistu
mo constituit ratione mi utrumenti separati, virtus vero inesse successi uo , id est, quae limitati nitrumentum ad se instrumenti coniuncti, requi rit actualem di manationem. Haee omnia si ab aliquo libere negantur, quomodo possumus philosophario nam quod sint aliqua instrumenta , , , separata, quae nullo modo exposcant praesentiam caum diuisiciat vir-
, , tus impressa est, actualiter faciat directionem, ac si caussa coexisteret, , patet ad sensum Nam proiectus lapis mouetur ad finem determinatum a pro ijcient quamuis statim moriatur proij ciens: ergo virtus impressa conis ' citauit lapidem in absentia impellentis: ergo non indiguit praesentiali lani luxu, sed sufficit primus. Ergo similiter de semine animalium dicen- ' dum est secundum sententiam omnium optime philosophantium; gen ' rant enim animalia extra se proiecto semine, Virtute derivata permanenter in illo exiitente ergo necessarium est ut possit operari,S operetur de facto sine actuali influxu generantis quod; nam omne, quod potuit rect- , pere, recepit in ordine adfinem Dergo impertinens est noua actualis di - , rectio, quum susticla primus influxus i in quo virtualiter continentuta omnia, quae pertinent ad finem agentis consequendum, scilicet, ut eis a cistus similis fiat.
LICET VS. Multa siquidem hic offendimus a vero aliena; illud inprimis, quod tamquam ratum supponit, .gratis accipit vir egregius
absque ulla probatione, Instrumentum constitui per virtutem operativam sibi participatam ab agente primarii; quae virtus si permanens fuerit, constituat rationem instrumenti separati, si vero fuerit succcssiua, constituat institamentum coniunctum' Nam instrumentum constituitur in ratione instrumenti per propriam substantiam, hoc est, per conditionem propria materiae, ac per sui formam, riguram, sibi a suo generante inditam, non autem ab agente primario, cui famulatur quod apertemo ne tis Aristoteles, innuens Securim, de serram constitui in esse securis&q ς ς' serrae, seu instrumenti per aciem, ac omnino per propriam figuram , , ni t propriam habet activitatem, hoc est, potentiam secandi: si agens primarium nihil aliud instrumento praestat, nisi quod eam virtutem organi deducit de actu primo ad secundum , de otio ad negotium;&ineo negotio gubernat, di moderatur in determinatam ad multos fines, nunc potius determinat ad hunc qua, ad alium taberinim modo securi utitur ad scamnum niciendum , modo ad arcam fibrmandam, modo ad mensam constituendam , at securi faber lignarius ea tens ut instrumento, sub ra sone agentis primari cons teranis non tribuit illi virtutem secandi sic anima calore utens ut organo adis coctionem pro- χ ας σν iriouendam, calori non tribuit virtutem calefaciendi, sed illius activam virtutem moderatur regit, quum calori se retineat a natura vim actuosam . Vnde si semen a parent nanciscitat vim opera tricem , ac virtutem agendi iam dicendum non est esse instrumentum parenti deseruiens ut agenti primario ad operandum. Praeterea non discernit vir oculatus caudam instrumenti procreatricem, ab agente primario, cui genitum instrumen-
37쪽
feminis primam 'lentiabo vita. 23
strumentum famulatur quae duo licet aliquando coincidere possunt, ut dum faber sibi malleum ilicit, quo pibstea uti potet ad operandum ut instrumento: id tamen accidentale estu nam ut plurimum unus artifex organum essicit, alius eo facto utituro absolute productio instru-inenti est operatio redistincta ab eius usu; prius enim faber malleum efficit, deinde distincta functione illo utitur: ceterum vivens generans unicam exercet operationem erga semen i si quidem illud tantummodo procreat, ut suum effectum, quo procreato postea cessat ab omni opere erga semen: Quod aperte nos docuit Aristoteles asserens, i semen esse fructum eius a quo prouenit; at quatenus est productivum viventis gene randi, seu quatenus habet rationem seminis, adeoque vim procreatri cem, non respicere id unde profluxit; sed solum habere habitudinem ad nouum animatum a se generandum si namque semen ut principium productivum sobolis esset instrumentum patris iam aeque , vel potius magis respiceret patrem quam sobolem ut antea notauimus. Deinde ut damus lapidem moueri a proij ciente, dum procul D abest, acetiam mortuus fuerit, ita negamus a proij ciente tunc moueri lapidem per vir tutem impressam permanentem ceu per instrumentuma non solum quia virtus haec participata nuper dicta est a viro praeclaro esse non instrumentum, sed constitu tricem instrumenti eius in quo inest quare Sanctacrucio lapis pro ij ciente motus per virtutem impressam participatam sibi a proij ciente fuerit instrumentum quo lapis ipsemet moueretur at quis unquam inter optime philosophantes dixerit, lapidem esse instrumen tum quo idem ipse lapis a proiectore mouetur ξ non ergo virtus partici-pata, i impressa ab agente primario constituit id, cui imprimitur , in ratione instrumenti . Sed etiam quia proij ciens nullam vim motricem imprimit proiectis a motu distinctam Put enim primum in contactu pro- ij ciens mouet lapidem immediate, nullius interuentu virtutis motricis a se genitae in mobili, sed solum illud impelli: t, ac mouet virtute motrice sibi in existente, ac ipsum mobile impellente, sic tam diu separatus a proiiciente mouetur lapis, quamdiu perdurat in eo motus,& impulsus,
qui est effectus motoris in mobili genitus dum enim mouens mouet mo-bit in eo purum putumque motum procreat immediates, non autem
prius in eo facultatem motricem producit aqua motus in mobili deinde procreetur sed sufficit ut motivum tangat ipsum mobile, ad hoc ut virtute sua motum efficiat in mobilis quod inquit Aristoteles, constituensa motore moueri Tlobile tactu , non productione virtutis motricis suae simili Praeterea vero virtus haec, qu e lapidi dicitur impressa, Scia uere lapidem procul a pro ij ciente, eoque demortuo, nil aliud esse potest quam vilius motiua similis speciei cum illa, quae miroij ciente residens ipsar produxit in proiecto ceterum virtus eiusdem speciei, quomodo constituet proij ciens in genere mouentis primari , proiectum in genere mobilis, aut etiam mouentis institamentari Z viderint sapientes an hoc sit optime philosophati quum enim forma tribuat u esse rei ; iam si virtus motiua
in proij ciente fuerit agens quoptimo, constituens agens quod primo, fieri
38쪽
2 For alc. de Animis nil impertiente corpori, o
fieri nullo modo poterit ut virtus confinitiis ab ea genita in mobili , sita gens instrumentale, constituatu agens instrumentarium. An dicet virtutem motivam in lapide genitam esse diuersae specie ab ea quae in pro- ij ciente re et sed unde hoc discrimen colliget vir catus eadem virtus est eiusdem mobilis motitia, eiusdem operationis effectiva nec varietatem speciei arguit sola alterius ab altera productio, tu dependentia inam virtus motiva fili producta a virtute motiua patris, ab ea secundum , speciem non dissidet. Sic ergo nullum instrumentum ab agente primatio recipit virtutem operativam , sed solum impulsum motum Nilum ergo motus&impulsus non sit forma permanens, at in successione posita quumque Sanctacrucio qualitas in esse successivo, ait, constituat solum instrumentum coniunctum in operatione agenti prima troci plane consentiendum n bis est asserentibus, nullum instrumentum operati nisi dum actu movetur ab agente primario , a quo per contactum vel mediatum, velim mediatum gubernatur. Insuper quod ad sensum appellat vir eximius, id nostram sententiam corroborat; nam sensius in prolectione percipit a proij ciente lapidem impelli atque moueri immediate nullam virtutem motrice imprimi ullo modo percipit. Ita ergo vim nostrae rationis elu de reno potest vir insignis vi sua illa vulgari a proij ciente rei proiectae per-ii per imprimi putata rationemq instrumenti non bene constituere dicta. Denique vero, causin instrumentalis est secundaria, nec a scientifico debet afferri ad explicandos effectus sibi propositos; qui semper in caussam principalem , quae prima dicitur proxima, referendi sunt modo scientifice quaerens quis effectricem caussam proximam hominis, aliam habere non potest nisi semen humanum ergo semen est agens primarium , non autem instrumentum eius , a quo profluxit. Huius argumenti propositiones utrasque suggerit Aristoteles tui tum a Iunc putamus cogπoscere et num quo e, quum caprasas primas cognouerimus priticipia prima sesque ad et
metua tillia, ' scire non praui opinamur Iremquodque ream utique a perimus propterq fid circa ynumquodque hoc autem en accipere primam cossam imanse- tum q9od et nobis faciendum es, et de Seneratione γ' corruptione , e de omni physica mutatio=res ut sciemes ipsorum princip/a reducere ad ipsa entem' quaesitorum v/mmqVoaque tuna id oportet autem semper cat,sam nisescuit si mam quaerere, ut crin ali s ut homo aedi cat, qlioniam arissator est; ad scator autem ect secundum aedificandi artem: haec Irtri prior caussa est 2 sic in omnibus: ttilia etiana, a Quum itaq re qVi Cam/t aenam si cadissa quae rat' foniam multipliaciter causae dicuntur, o VInes co)rtinerantes casessas oportet it puta homrnis , quae case sati materia ' nempe mens ruae quae et ero timo: cns ' cmpe si me quae tero ut forma odi i d erat ese quae autem ut futus at uis fortast autem hae ambae. dem 'ut . Oporί et alit m pro. vlmas carissas icere qVae materia ' nori ignem Tia terram , sed propriam. Si cra o ccnsuisset Aristoteles
in generatione hominis semen cise agens instruniental deseruiens homini parcnti, quo profluxit ut opinatur Sancta crucius profecto Magister tr. dens re illam stagnandi cauil la ellectu uni Scientatico , non debuisset caussa me flectricem hominis primariam negliger ac instrumentaria alta rre; sed hominis caussam cssuctricem sal uare debuisset hominem genitorem
39쪽
De semini,primaria esscientia, ct ita. 23
nitorem, non ab eo defluxum semen at nunc Aristoteles homini genitori semen praetulit, quia ratus est semen edis praecipuum proximum em- ciens hominis generandi cuius hominem parentem videbat esse agens remotum , id quod rationem generandi sortitur a sernine suo; quemadmodum alibi docuit, nuper adnotauimus. Nec huic nostra senten-btiae quicquam obesit, quod Aristoteles alicubi semen appelletia instrumentum quia potius eo loci nostrum dogma contra Sanctacrucium cominu 'E' nit Philosophus proprio idiomate scribens, δὶμερ οσπέρυα των ζώων κου inctrumentΠm animae nam praeterea quod haec sententia non inest in omni codice Graeco, proindeque vetus interpres in suo exemplari eam non habens, ipsam latinam non fecit quia tamen in Aldino, desin Basileensi codice legitur, de ab Argyropilo visa est in suo, de Latine versa, licet mutilata dici enim , Quapropἰer semen animalium e piantarum insertimentum est, non bene omissa particula τῆς ψυχῆ. amma; siquidem semen ad trii comparari potest, nimirum ad animalia & plantas, quae illo generari posisunt; Deorum dicitur est e semeti item ad animalia & plantas, a quibus prouenit I eorum dicitur esse a fructus tertio ad animam ipsam in eadmi ne existentem, illius dicitur instrumentum nam anima generatim ς' definita est actus primus corporis naturalis e instrumentalis, quod est po 'p' '
tentia vitam habens cuiusmodi esse s semen i uctum admonet idem si Aristoteles: Qui ergo semen appellatic statuit sieginstrumentum animae quum se mox dicturus sit, omnia corpora tum animalium, tum etiam , T
plantarum esse instrumenta animae ipsorum iam aperte statuit Aristote . . les semen esse animatum, e eius corpus esse Organum animae propriae, g .dean. proindeque totum semenen agens adaeqUatum exprimatio,&instrum e t. s. tali agente constitutum non autem in animatum instrumentum animati h et deau. a quo prodieri &separatum fuerit; sic enim semen non esset animae in da strumentum , ut ait Aristoteles te animalia, i plantae, contra placitum Aristotelis. Nec etiam nobis obest, quod semen operari videatur mor instrumentorum quae non sibi operantur, sed agenti primario, seu in gratiam agentis principalis, cui famulantur &opus agenti primarit, simile, non sibimetipsis emcere studentiquum sint agentia aequi uocas res autem omnes a primario agente proximo producantur, Ut ab em ciente uni uoco, i similis naturae, ac eiusdem speciei quae natura similitudo non obseruatii inter prolem, semen i quod eam in actu generationis non sibi similem, sed ei, a quo prouenit, emcere satagit, ut ob ij citis Sancta- crucius iam in primis inristotele nos docuit semen agere, ut efiiciens uniuscum ni uoci vero ratio consistit in similitudine a m identitate naturae sed quod in praesentia latuit rimarium Valli soletanum , expli '
candum nobis est ex Aristotele, quomodo semen a vι Diata tari ,
procreando Irmen organi Zatum , generet quid sibi sim se ait igitur Ari
hoteles, Similiter se habes a q9α Notura constituta sunt semen namque fa- Dcit sicut ea, quae ab arte sumi bctis cmm potesate formam , et a quo Amen squodammodo .muo Amri non momyiartsi oportet o G er sicut ex homih
40쪽
homo; etenim mulier ex viro hinde multis non ex mulo hsu non, suras erit: nimirum ut artificiosa fiunt ab uni uoco uiciente; qtroniam ars, quae est effectivum principium artificiosorum principale, est illa forma artisa lota residens in mente artificis, uni voca aliquo modo formae simili producen-- in materia artificiali sic plane semen habetis sua potestate activa formam viventis generandi; dc uiuens, a quo semen prodi jt, quodammodo Vniuocum est ipsi semini Put proinde generetur semen ab uni uoco, idem semen etiam generet uni vocum quia quaecumque sunt eadem ni tertio, sunt etiam eadem in ter se: ceterum tria haec uni voca non sunt omnino si cundum eumdem gradum uni uocatamen sunt absolutes dari vero v rios gradus uni uocorum secundum magis de minus, probat Aristoteles eo quia magis ni uoca sunt homo & homo, quam vir mulier; haec, quam mulus iqua Masinus; quoniam homo momo summe ni vocamitaturam habent eo quod obtinent formam specificam eiusdem speciei, ac etiam formam accidentalem organizationis eiusdem speciei minus nivoca naturam habent vir, .mulier, quia cum identitate specie formae specificae, variam specie retinent organi gationem corporis potissimum in partibus generationi prolis a natura dicatis adhuc minus nivocam habent naturam asinus, equa, mulus; quia diuersam specie sortiuntur tum formam specificam, tum etiam configurationem corporis; quum horum uni uocatio sui ita dicam tota consistat in communita tris ea a dentitate generis proximi si tamen haec, multas inquam, mon mulus, id est asinus,&equa, uni uoca sunt, saltem ratione generis proximi, ut propterea unum ab alio fieri valeat, ceu ab agente primari , supra omnem organi rati Θnem, extraque omnem instrumenti conditionem, iam semen eruini vocum tum ei, a quo prodij D tum etiam ei viventi, quod procrea-
repotest; nam conuenit cum utrisque in eadem specie formae substantia-
OP η lis, ut o mox apparebit: semen etenim habet eamdem animam tum V geralem, tum sensi tricem specie cum generante, generando vivente is dissidet autem ab eis sola corporis organizatione ; uti nomine Magister alibi dicit oua& semina plantatum esse imperfecta viuentia mortalia, ἔμ' ' u a sunt sine radice; quae decreto Anstotelis est unum ex praecipuis' plantarum instrumentis. Quare semen animatum existens, licet nondum amfu organizatum, siue non organizat iam eo modo, quoi Crfectum vivens, ia quo prodi j ti&quod mox generabit; illi tamen utrique simile est in essenii, quae similitudo praecipue attenditur ab agente primariota non consequitur comparaturuo ab instrumento proprie dicto. Sed raristoteles r. c. alicubi dicens, marem uti semine quasi instrumento, tollita semine ve-A H. an ram instrumenti rationem quod enim quasi organum est, ac velut instru- Η imentum , id vere organum non est, proprieque in strii mentum non est. Sicer 'o non cre philosophatur primarius Valli soleranus intcrdicens omini