M. Tullii Ciceronis opera

21쪽

dum , quam ut illa matre ne uteretur ve , quam videre sine summo animi dolore non poterat, ea si matre uteretur non sollim videre, sed etiam probare suo iudicio putaretur. 17. Initium quod huic cum matre fit rit simultatis, audistis pertinuisse hoc ad Causam , tunc , quum reliqua cognoveritis, intelligetis nam illud me non praeterit, cujusmodicumque mater sit, tamen

in judicio filii de turpitudine parentis dici

vix oportere non essem ad ullam cau

sam idoneus, Iudices , si hoc, quod in communibus hominum sensibus , atque in ipsa natura positum atque infixum est, id ego , quum ad amici pericula depellenda adhiberer , non viderem. Facit intelligo

non modo reticere homines parentum inaurias, sed etiam animo aequo ferre oportere. Sed ego ea, quae ferri possunt, ferenda; eruae taceri, tacenda esse arbitror. 18. Nihil in vita vidit calamitatis A- Cluentius, illum periculam mortis adiit nihil mali ii iis, quod non totum a matre esse e Battianin profectum quae hoc tempore silere vininia, atque ea , Si oblivione non pins ' ne taciturnitate sua tecta esse se, M a ver sic 'νt, ut prorsim re ' modo pos

22쪽

I ORATIO

Pra , quae futura est , a matre initio es adornata , a matre hoc tempore taxu tur , atque omnibus ejus opibus, copiis comparatur ipsa denique nuper L rino , hujus opprimendi causa , Romam advolavit praest est mulier audax , pecunios , crudelis instituit accusatores

instruit testes squalore hujus, sordibus

laetatur; exitium exoptat sanguinem suum profiandere omnem cupit, dummodo profusum hujus ant videat. Haec nisi omnia perspexeritis in causa, temeres nobis i Iam appellari putatote: sin autem erunti aperta, & netaria, Cluentio ignoscere debetis , ub haec a me dici patiatur mili

ignoscere non deberetis , si tacerem

VII. utie jam summatim exponam quibus criminibus Oppianicus damnatus. sit utin constantiam A. Cluentii, &4ationem accusationis perspicere possitis. Ac primlim causa accusandi quae erit ostendam, ut id ipsum A. Cluentium νῆ& necessitate coactum secisse videatis. 2o Quum maiusin venenum deprehendisset, quod vir matris Olmianicus ei paravisset is res non commura , sed

oculis ac manibus teneretur , neque in

causa ulla dubitatio posset esse accusavit Oppianicum quam eonstanter . 'u- diligenter, postea dicam nunc hor his vos volui, nullam huic aliam ae

23쪽

causam filisse , nisi uti propositum vitae periculum,' quotidianas capitis insidias hac una ratione vitaret. Atque, ut intellisatis , his accusatum esse criminibus inpianicum, ut neque accusator timere, ne

que reus sperare debuerit pauca vobis illius judicii crimina exponam e quibus cognitis , nemo vestrum mirabitur, illum, dindentem rebus suis, ad Staienum , seque ad pecumam confugisse. a I. Larinas quaedam fuit Dine , o

crus Oppianici , quae filios habui Μ., Numerium Aurios, Cn. Magium , filiam Magiam , nuptam Oppianico. . Aurius adolestentulus, bello Italico captus apud Asculum , in Q. Sergii senatoris ejus, qui inter sicarios damnatus est, manus incidit,in apud eum fuit in ergasitulo. Numerius autem Aurius fiater , modituus est, heredemque . . Mamum, se trem iuum, reliquis postea Magiae, uxor oppinnici mortua est Postremis unus,

qui reli us erat Dineae ultus, Cn. gius, eae mortuus et is serit heredem illum adolestentem Oppianicum, sororis sitae Guum , eum Partini m. Dinea matrei ait intermi venae ιμ- , Dineam,

24쪽

filii remperandi spes esset ostentata, omnes suos propinquos, filiique sui necessarios convocavit,in ab iis flens petivit, ut negotium asciperent , adolescentem in--1tigarent, sibi restituerent eum filium ,

quem tantiam unum ex multis fortuna re

liquum esse volaisset. Haec quum agere ins ituisset , oppressa morbo est: itaque testamentum fecit musmodi , ut illi filio Η-S CCCC Iooo millia legaret, heredem institueret eumdem illum oppianicum nepotem suum atque his diebus paucis est morrua propinqui tamen illi, quemadmodum viva Dinea instituerant , ita mortua illa ad investigandum Aurium cum eodem illo indice in agrum Gallicum prosem sunt. VIII. Interim oppianicus , ut erat sicuti multis ex rebus reperietis , singulari scelere, audacia, per quemdam Gallicanum , familiarem suum, primum illum indicem pecunia corraeitra deinde ipsum Aurium, non magna Famua secta , tollendum , interficiendumque euravit. Illi autem, qui erant ad propimum investia gandum c recuperariumn - am, Mi ras Larinum adistarios, uaria lascenistis propinquos, sed tum sibi dirutam vomis , quM intellOppiant f ego

25쪽

PRO A. CLUENTIO. Is

A. Aurius, vir sortis,4 experiens, 4 mi nobilis , M. illius Aurii propinquus , in foro, Dalam , muliis audientibus , quum adesset Oppianicus, recitat,in clarissim voce se nomen Oppianici, si interfectum M. Aurium comperisset, delaturum sietestatur.

24. Interim brevi tempore illi , M.

erant in agrum Gallicum profecta, Larinum revertuntur intersectum esse M. A rium renuntiantra animi non solum propinquorum , sed etiam omnium Larinatium odio oppianici, &illius adolescentis misericordia commoventur Itaque quum A. Aurius , qui antea denuntiarat , clamore hominem , ac minis insequ coepis set Larino proiugit 6 se in castra clarissimi viri , Q. Metelli, contulit. ac Post illam ream, sceleris 'conscientiae testem, numquam se judiciis, numquam legibus , numquam inermeminimicis committere ausus est sed per illam L. Sullae vim atque victoriam, Larinum in summo timore omnium, cum ammatis advolavit: quatuor viro , quo municipes fecerant , sustulit: se a bulla, cadios praeterea tres, factos esse dixit: labeodem sibi esse imperatum, ut Aurium illam, qui sibi delationem nominis, apitis tum ostentarat, i alterum Au-

26쪽

hium , quo sequestre in illo indice corrumpendo dicenatur esse usus, proscribem do , interficiendosque curaret. Itaque illis crudelissim intersectis , non medi cri ab eo ceteri proscriptionis, mortis metu terrebantur. His rebus in causa j

dicioque patefactis , quis est , qui illum absolvi potuisse arbitraretur

IX. Atque haec parva sunt Comost te eliqua, ut non aliquando conc natum eue Oppianicum, sed aliquamdiu imcolumem fuisse miremini. Primlim videte hominis audaciam. Sassiam in matrimonium ducere, Aviti matrem, illam , ius virum A. Aurium occiderat, concupivit. Utrlim impudentior hic , qui mini-letri an crudelior illa, si nubat , difficile dictu est sed tamen utriusque humanat tem , constantiamque cognoscite. 27. Petit Oppianicus, in sibi Sassia, hat,in id magnopere eontendit illa autem non admiratur audaciam , non impudentiam aspernatur , non denique liram Oppianici domum , viri sui sanguine Tedundantem, reformidat sed quod haberet tres ille filios , idcirco se ab his nuptiis abhorrere respondit Oppiamcus , qui Pincuniam Sassin concupivisset , domo sita quaerendum remedium existimavri ad eam moram , quae nuptiis asserebatur. Nam quum haberet ex ovia infantem filivitat

27쪽

PR A. CLUENTIO. IT

alter autem ejus filius, Papia natus . eani Appuli, quod abest a Larino decem Wocto millia passuum , apud matrem educaretur arcessit subit sine causa pu rum Theanori quod facere , nisi ludis p blicis , aut festis diebus, antea non solebat Mater nihil mali misera suspicans, mittit. Ille se arentum proficisci quum simulasset, eo ipso die puer, quum hora undecima in publico valens lius esset

ante noctem mortuus, postridie, antequam luceret, combustus est.28. Atque hunc tantum moerorem matri prius hominum rumor , quam quis-llam ex Oppianici familia renuntiavit. la quum uno tempore audisset sibi non solii filium, sed etiam exsequiarum munus ereptum , Larinum confestim exania mala venit, ε ibi de integro funus jam sepulto filio fecit. Dies nondum decem intercesserant, quum ille alter filius infans necatur. Itaque nubit Oppianico continub Sassia laetanticiam animo, spe optiama confirmato nec miriam, quae se non

nuptialibus donis, sed filiorum funeribus delinitam videret is qub emari propter liberos pecunis cupidiores vile,

ille propter pecumam Meros . 'ucundius esse duxit. X. Sentio. Iudices

manitate, his tanta se

28쪽

18 ORATIO

me demonstratis, vehementer esse commotos. Quo tandem igitur animo fuisse illos arbitramini auibus his de rebus non modo audiendum ruit, vertim etiam i dicandum Vos auditis de eo , in quem iudices non estis de eo, quem non idetis de eo, quem odisse jam non potestis: de eo , qui naturae, ε legibus satisfecit: quem leges exsilio, natura morte multavit: auditis non ab inimico auditis sine testibus : auditis, quum ea, quae copiosissimhdici possunt, breviter a me strictimque dicuntur. Illi audiebant de eo , de quo jurati sententias serre debebant: de eo , cuiuspra sentis nefarium, conscelerarum vultum intuebanrur de eo , quem oderant propter audaciam : de eo, quem omni supplicio dignum esse ducebant audiebant ab accusatoribus audiebant verba muli rum testium et audiebant, quum unaquaque de re a P. Canutio, homine eloquentissimo , graviterra diu diceretur.3o. Et est quisquam, qui quum haec e ., gnoverit , sulpicari possis , Oppianicum Iudicio oppressum, circumvenrum esse innoceritem Acervatim iam reliqua, Imdices , dieam , ut ad ea , quae propiora hujus causae, adjunctiora sunt, pere

niam. Vos, quaeso , memoria teneatis non mihi hoc esse propositum , ut accusem Oppianicum mortuum sed , quum

29쪽

hoc persuadere vobis velim, iudicium in hoc non esse comaptum , hoe uti initio ac fundamento desensionis , Oppianicum , hominem sceleratissimum in nocentissimum , esse damnatum qui uxori suae Cluentiae , quae amita huius Aviti fuit ,

quum ipse poculum dedisset , subit illa

in media potione exclamavit, se maximo eum dolore mori; nec diutius vixit, quam locuta est; nam in ipso sermone hoc αvociferatione mortua est 6 ad hanc momtem tam repentinam, Vocemque morientis, omnia praeterea, quae solent esse indicia vestigia veneni, in illius mortuae corpore fuerunt. Eodemque Veneno C. Oppi

nicum , fratrem, necavit.

XI. Neque est hoc satis tametsi in I so fraterno parricidio nullum steris praetermissum videtur; tamen, ut ad hoc nefarium iacinus accederet, aditum sibi aliis sceleribus ant munivit. Nam quum essee gravida uria fiatris uxor, ciam appropinquare partus videretur mulierem Veneno interiscit oerat ex fratre concepisea fiatrem a res 1 exhausto illo pocula suo in de uxoris bramentumqua murugnificatione ausus se tuus. Ita miliarem in

30쪽

reditate fraterna excluderetur , necaVIt

fiat is autem liberos prilis vita privavit quam illi hanc ab natura propriam lucem accipere potuerunt ut omnes intelligerent, nihil ei clausum , nihil sanctum esse posses cuius ab audacia , fiatris liberos ne materni quidem corporis custodia tegere potuisset. 3a.memoria teneo , Milesiam quamdam mulierem , quum essem in Asia qub ab heredibus secundis accepta Pecunia , partum sibi ipsa medicamentis abe. ν'et , rei capitalis esse damnatam neque injuria ; quae spem parentis , memoriam nominis , subsidium generis, heredem ει- miliae, designatum reipublicae civem, sustulisset. Quanto oppianicus in eadem in-ruria majore supplicio dignus siquidem illa, quum suo corpori vim attulisset, seipsa cruciavit hic autem idem illud esserit per alieni corporis mortem atque Cruciatum. Ceteri non videntur in Mngulis hothinibus multa parricidia suscipere posset Oppianicus inventus est, qui in uno

corpore plures necaret.

XII. Itaque quum hanc eius e suet .dinem audaciamque cognosceret avunc

lus illius adolescentis Oppianici, Cn. -- pius isque gravi morbo affectus esset, heredem, illum sororis suae filium , face rei amicis adhibitis, praesente matre suu