Opera omnia. Recensuit et commentariis instruxit Godofredus Stallbaum

발행: 1858년

분량: 343페이지

출처: archive.org

분류: 철학

21쪽

persecti sapientis imaginem in sermonibus Suis introduxerit atque dicentem fecerit ea, quae ipse divino ingenio Suo excogitaSSet. De qua re plura dicentur

Quanto autem studio philosophiae tum operam dederit, facile exinde colligi potest, quod illo ipso tempore, quo utebatur Soeratis familiaritate et consuetudine, Complures composuit dialogos, in quibu quum Omnino Socratiorem imitatus est disgerendi rationem, tum etiam Singulos quosdam philosophiae populari locos more Socratie illistravit ' . Quorum librorum artem rationemque posthae paucis de Seribere conabimur. Μaxime autem eius studium Serihendi eXcitatum est, quum nefariis artibus hominum improbissimoriana effectum videret, ut Socrate non solum impietatis accuSaretur, sed etiam iniustissimo iudicio capitis condemnuretur. In quem quum an triam in perfectum virtuti ae sapientiti exemplar intueri ConSuevis Set, generΟSum eius pectus exarsit flagrantiSSimo studio tuendae innocentiae mazistri ui hoc est iu viri

videretur. Itaque illo tempore et proximis dehinc

anniS, ut videtur, non pausia elaboravit iterarum monumenta, quibus vel Socratis causam defendit, vel nomen eiu atque laudes ita illustravit, ut simul parte quasdam Suae ipsius oetrinae Xponeret et explicaret. Nam utra inique oonsilium tam ar te coniunxit, ut quid potissimum in Seribendo estutia Sit, re non Satis diligenter perpensa, admodum dubius haerere ΟSSi S. De qua re item buribus infra disputabitur. Atque hactenus quidem vidimus Platonom inter philosophos illius aetatis nominem litui feciSSe quam Parmenidem atque Socratem. Ita quo ex horum disciplina hii ima ipsum repetiisse, quum Suam Oetrinam conderet, nemini mirum videbitur. Quanquam hoc sedit sic, ut nihil non ad suam rationem immutaverit, Omnia Suo more exploraverit et ad ausas Sua reVocaverit. Etenim tantum abfuit, ut divinum Platonis ing0nium in iis acquies geret quae magi

22쪽

stris coopisSet, ut in interiores rerum causas inquirere et urnanarum enim Studio divinarum rerum contemplationem adiungere Studeret. Itaque investigavit tanquam fundamentum quoddam, in quo totum doctrinae suae aedificium XStrueret, X cogitavitque

nobilem illum multinoque celebratam do trinam doiduis, ad quam tanquam ad principium suum reliqua omnia referret. Quod quo tempore felerit, non O-test eserto ostiiri illii tamen certUm arbitramUr, quod iam Upra diXimus, eum, o Siquam Parmenidis doetrinam CognoviSSet, paullatim ad illam do id disseritontiam vel inveniendam vel argUmenti confirmandam delatum esse ' . Nam Sensim et pedetentim ho saetum esse vel ex priore parte Sermonis illius coniicere licet, qui Parmenidi nomine inscriptus est. Sod accedamus ad ipsam illam doctrinam, qUam ne cesse est teneri ab omnibUS, Ut latonem eum fructu aliquo legere cupiant ').Α d o quidem Plato eum Parmenide omnino Consensit, quod et ipse discerni voluit binas rerum

naturaS: alteram, Uae cerni OeUlis OSSet, Uam Uidem Oac gri ν, opinabilem, appellavit, Uia nullam efficeret scientia firmitatem et Constantiam alteram διανο/ὶTGκ λὶν quae Sola mente et Ogitatione Cognosci posset ac nihil commune haberet Uin rebus adSpectabilibus a sensibus Subieetis. Tametsi vero utriusque philosophi de hac re magna fuit in universum consensio, tamen dici ViX poteSt, quantopere in Singulis do trina partibus dissensorint. Id quod tacito iudicari poterit se Platonis doctrina ratione. Hic

enim, UUm omnia, Uae SenSibUS percipiUntur, oriri, mutari agitari interire animadvertisset in eam paullatim sententiam Mevenit, ut certam irmamque

' V. Phaedon p. 99. D. Itηque ii iis dialogis, ii os ante Socratis obitum scriptos iitainus, vix parva quae dant initia illius doctrinae animadvertas plenam et integrani reperias demum in operibus postea editis. ' Locos Platonis, unde ducta sunt quae Xposuimus, quin Tenne mali'no System Philosopli. Platon . . . p. XI. Praes. p. 4 sqq. p. 124 sqq. . III. p. 10. l. et partini a nobis Prole g. ad Pliileb. p. XX sqq. d. . nudati sunt, non opus putavimus indicare et recensere, praesertim quum brevitatis ratio labenda esset. Alia lucem suam accipient ex iis, quae ad Parmenidem disputavimus.

23쪽

XV II

SeleutiaIn quam επι Gry ιι ιν appellabat inde repeti et lauriri posse legaret Quum vero tarmenidis decretum de oυσια quae inice haberet veritatem, magna animi aSSenSione accepiSSet, it de eius veritate quaerens ensisset in ninii humani. inusso rerum notiones, qua es in perpetua Corporum niditatione

coepit exinde suspicari et colligere, esse aliquid, quod immutabilibus illis notionibuS, animo impressis, omni

ex parte Simile esSet ac re Sponderet, ideoque iam haberet naturam, quae nullam N itiam Subiret mutationem. Quod ubi cin his nerris frustra inquisivit,

Parmetii dis ovaina recordatus, animo in xiv et quasi informavit aeterna illa Simplicia, me Senq)er inui similia simulacra, id quorum imitationem haec omnia, quae mutationi it vidissitudini essent obnoxia, clan- quam X presSR SSe statuit. Et hae quidem simul tera Plato dotis . species appellavit. iisque voluit nul

mente intercedere necessitudinem. Ex qua qui conficere bo ierunt cido a. Philonis mihi osse , aliud nisi abstraetas mentis motiones, vero Multum aberrarunt Non viderunt enim dea e mente philosophi isse quas, specie quaSdam atque ibi ma Gici S. essentiae, quam Cum Parmenide statuebat et quam putabat ab omni corpore labo et contagionuliberam osse atque immunem, ut facillime possit intelligi, cur eas putaverit Sola Iliente et ratione posse cognosci neque sensibus ullo modo pereipi Quoniam autem ideas solas iudicavit efficere veritati cognitio

iudicandum enseret, quid Verum, quid falSum, quid bonum, quid malium quid tu Sium, quid iniustum esset Etenim mon earum tantiam rerum quae en Sibu percipiuntur aeterna quaSi dormas it specie,

esse iudicavit, sed illarii etiam imprimis, quarum effigies in nerris mus quam reperiuntur veluti iusti, boni, pulcri. Infinitam inutem 'tatuit esses id earum

multitudinem pro immensa illa notionum copia. quibus animus humanu rerum genera Complectitur. Qua-nim animadversionem riuum in laes doctrina parto maXime Sequeretur, mirum prosecto videri non obet,

24쪽

XVIII

quod singulas ideas admirabili ordine inter se coniunctas esse iudicavit. Nam omnes e Singula Statuit quasi unum quoddam corpus effieere, apta Singularum partium collocatione et Coniunctione pulcerrime Conformatum, hac quidem lege et conditione, ut quae maximum haberet ambitum latissimeque pateret, ea inter etera praeStantia et virtute Sua maxime emineret. Atque in lucem Suam accipit notissima illa formula εν καὶ πολλa, quam a Platonicis mirifice celebratam esse constat. Eam enim ideam, quae ambitum haberet talem, ut alia plures in Secomplecteretur, hane ipSam Ob eausam του νεὸς Omine insignivit; et eras, quae e continerentur, VO-CaVit πολλα, quanquam ho ulterum nomen interdum

etiam ad res individuas sensibus Subiectas referri voluit. Hae igitur ratione philosophus quasi quoddam

fundamentum doctrinae sua iecisse sibi viSus est, ad quod tam veritatis quam virtutis ratio omni revocari posset. Quoeire e hae tanquam arce Sua verittitis cauSam adverSu SophiSta propugnavit, virtutis iam olim ratione Socrati a servestigatae dignitatem contra eiusdem adversarios defendit, immortalitatis spem atque fidem sustentavit, denique parte omne Sapientiae ita tutatus est, ut quibus causis et rationibus omnia nitantur, demonstrasse subtilissime videatur. Quod quidem quo modo fecerit, et longum S OX-plicare se a nostro instituto alienum. Neque enim universam Platonis do C trinam Xponere ConStituimuS, sed eius causas et sontes aperire et Si quae ad Singulorum librorum intelligentiam praeterea neceSSaria

sint, ea in praefationibus et commentariis singulis libris additis explanabimus. Postquam autem Plato illam se deis doctrinam

invenerat, aut certe eiu fundamenta posuerat, demonstrandum etiam hoc SSe intellexit, posse humanos animos adipi Se idearum hoc est aeternae veritatis, intelligentiam et cognitionem. Quod quidem ita fecit, ut, licet decreta ipsius non per omnia Probaveris, tamen excelsum Viri ingenium admirari debeant omnes, qui, quanti tenebris illa aetate veritas involitia fuerit, fuerint bene memores. Etenim animi humani ipsius iudicio non fuerunt a principio Cum

hoc corpore coniuncti. in quo nun tanqNam Ar Rr

25쪽

qilodam inelus tenentur, sed olim in beatorum deorum Oetu Versante aeterna illa rerum Simul aera Contemplati atque ipsius veritatis Cognitione avi Si Sunt. Qua felicitat quum omnes perpetuo frui potuiSSent, tum ita accidit, ut multi a divinarum rerum contemplatione averterentur atque humi sei peti in mortali eorpore ineluderentur. X quo tam multarum rerum Cognitionis admiratio tollitur, neque ea plane videt animUS, quum repente in tam insolitum tamque perturbatum domicilium immigravit. Sed quum se collegit atque recreavit, tum agnoscit illa reminiscendo nique in memoriam redit eorum, quae in Superiore ita Con Spexerat. Contingit vero haec se eoi datio iis sa illime atque maxime, qui philosophiae amore maxime tenentur. Huius enim ope et beneficio effieitur, ut unimus paullatim a corpori vinculis eiusque cupiditatibus et perturbationibus liberetur, atque redintegret quasi et instauret memoriam dearum, ad quarum Similitudin0m res Sensibus Subiectae consormatae Sunt et XpreSSae. Itaque imo piis Sapientiae est Studiosior, eo facilius ad pristinam illum cum deo similitudinem denuo vehitur '). Atque haec mi idem sunt fere fundamenta, quibus lato omnis doctrinae suae aedificium SuperStruxit. Neque tamen satis habuit veritatis fontes indagasse, sed id etiam studuit efficere, ut veri cognoscendi et explieandi rationem putes aceret. Itaque adhibuit artem dialecticam, non vanam illam et inanem argutiarum captatrie em, quae uelam faceret homini-bUS, Sed eam potius, qualis a Soerate esset inchoata

et quae mentem a pravi perverSisque Opinionibu repurgatam ad germanam perduceret Scientiam, hoc St, ad cognitionsem veritatis aetern ne.

Quemadmodum autem Plato hane doetrinam paullatim excoluerat pervestigatis Superiorum philo Sophorum rationibus, ita idem per omnem reliquam Vitam etiam studuit eam amplifieare et perficere. Nam et indefessum veritatis studium animum Deitabat, ut OPUS inchoatum pro viribus absolveret, et peregrinationeS,

' De hae Platonis sententia subtilius disputavimus in Prolegg.

ad Phaedrum, est enim ea ex ipsa animi immortalis natura explicanda.

26쪽

sibi comparavisset efiieiebant, ut decreta sun ad ipsum hominuti vitam traduci cuperet; quod quidem

eo vehenientius optavit, quo tristiore in videbat esse disciplinae piablieno nu privatae conditionem. Aeeedit, quod etiam adversariorum. UOS a Ctu Ornt, disputatione, voti iti Megari eoruni alioriam quo, Cum impeliebant, ut quae propoSuisset ut ea, subtilius explicaret et defenderet atque Senientiae prae Stanti S-Simorum philosophorum, qua tum demum cognoverat, animum instigii bant ad contemplianda ea, quae Superiore tempore ipsum fugissent. Quae uini a quo ollarius intelligatur luorsum pertineant, age, reliqui multae partem quo in Odo vir Summus transegerit, brOVit 8 enarremuS. Quae amatio tiam uno habebit utilitatem, ut in universum certe eoniicere e eat, quo tempore potiora eius Scripta in lucem emissa sint; nam de omnibus quominus fidente saeiamia coniecturam, illud impedit, quod admodum Ruen eaque R-gnam partem in terta de eius vita moria oria tradita

Sunt, quodque multi ipsius dialogi nihil fero absent,

unde de tempore, quo seripti sint, certius quid coniiciatur.

Quum igitur decem sermo annos Soeratis familiu-ritate et consuetudine usus esset '), magistri condemnatio atque supplicium videtur esse risse, ut Socraticorum plurimi relinqueront Athenas Seque in alia Aurbe conferrent, Sive quia iniquam illam et iniustam Atheniensiiun de Socrate sententiam mole Ste ferrent,

Sive quod et ipsi metuerent eorum invidiam atque odium. Et Plato quid om Megaram se contulit ad Euclidem , qui e Socratica dis iplina egressu POStea

auetor XStiterat novae familiae, quae vocatur Megarica vel Eristica. Quae res mulium Videtur Valui S se eo, ut id earum doetrinam ad maiorem persectionem explicaret et scriptis illistraret. Quanquam enim uelides miro amor et reverenti Socratem

magiStrum pro Secutu erat, tamen o Stea, reliet eiUS

disciplina, Parmenidis placita sibi explicanda et de-

' Diog. Laert. II. 106. et Menag. p. 121. Mortuus StSocrates Olymp. XCV. 2. 399 a Chr. n. Cons. Clinton. Fasti Hellen p. 99. d. riig.

27쪽

fomlenda Sum Serat, idqii Sic , ut pro Ore o Sterio-rrui Eleaticorum arte dialectica Studiosiu uteretur

ad ea dilucidanda, vel potius abuteretur ). Quaresacit os ad intelligendum, qui actum sit, ut Megarici impugnarent Platonis doctrinam, ut quae Par

menidis sententiam de ot sire, quam vi magnam Umilla habero similitudinoni et cognationem, tamen Per-Veriere deoque errori Coarguere videretur. Itaque non temere Suspiceri ardorem di Sputandi, quo ρ-

gario in deas Platonis invecti sint, causam XStiti SSe, cur hie non adeo diu apud eos commoratus Sit Illii certum iudicarinis, sermones illos , qui Sophi Stae, Politici sit armenidis nomino inscripti sunt, a Platone non ante hoc tempuS Sso On Scripto S, UO Megarieorum di Seiplinam accuratius cognovisset et quid illi doctrinae suae opponerent, ipse nudivisset '). Uanquam non exiguum annorum Spatium videtur offluxisse usque ad illii tempus, quo reponeret iis quae ad defendendam rationem suam valerent. Namo insunt in iliis libris qua accuratiorem lenioremque Pythagoristae sapientiae cognitionem Prodant, quam ibi tum comparare potuisse videatur, et Omne, quod proXime Sequebatur, tempus itineribus conSum- Sit, quae librorum edendorum Con Silia retardaroni.

Etenim in drodibilo illii sapientiae studium, quo flagrabat, effecit, ut in Italiam, Aegyptum, aliasteri n8, proficisci constitueret '') Quum igitur ma-

De Megario inim dognantis et disciplina alica sunt ad Po-8teritatis memoriam tradita, quae diligenter oll0git et illustravit erit. De yks: De Megari eorum doctrina Bonn. 1827. . Usos illos esse Parmenidis decretis recte iam Bruckerus vidit Hist philo I p. 612. v. etiam pal- ling. Vindie. lillosophorum egari eorum p. 3. ' Respiei enim in Sophista et Farnaenide potissimum ad Megaricos, in pro legometiis ad eos libros demonstravimus.' ' Quo ordine itinera Platonis sese Xceperint, de eo magna est veterum Seriptorum dissensio. v. Stius I. c. p. 228qq. qui Ciceronem de in V. 29. Tuscul. l. i. do Republ. I. 10. Secutus censet philosophum primo in Africam, deinde in Italiam esse profectum. cf. Orsini de natalidio Platonis, eius aetate ot in Italiam itineribus, in Gorii Symbolis Litterar Vol. I. p. 100 sqq. Equidem se latus Sum puleium auctorem . II. p. 186ed OudendOrp., quem recto iudicavit Menagius ad Laert. discr0pantes aliorum marrationes in ordinem redigere. Ae

28쪽

gna esset laus et auetoritas do utrinae Pythagoricae, quam novimus in Graecia magna floruiSSe illius pernoscendae cupiditate impulsus primum in Italiam traie it, ubi Archytam Turentinum, Eudoxum nidium, Mios, de physicis, mathemati eis, ethici S audivit disputantos. Quae qualia fuerint, e Timaeo, Philobo, Politia, aliis libris, quos poSten Seri PSit, existimari potest. In his enim aliisque Scripti quod manifesta X pressa sunt vestigia oetrinae Pythagoricae, id Satis aperte declarat quanto studio illam

ampleXU Sit quanquam tenendum est eum Pythagorica non videri int0gra et immutata retinuiSSe, Sed,

quod idem de Heracliti, Parmenidis atque Soeratis doetrina ita iudieari obot ad sua ipsius disciplinaurationem consormasse. Ex qua re explientionem habet antiqua illa fama, a Platonis calumniatoribu Sedulo ad posteri tutis memoriam propagata, qua ferebatur Pythagoreis multa surripuisse et ad rem Suam transtulisse. Quum autem videret ad Pythagoricae doctrinae plenum perfectamque intelligentiam requirine Curatam Seientiam rerum mathemati earum, relicta

Italia petivit Cyrenas, ut audiret Theodorum, qui quum olim thsenis versatus esset, magnam ibi naetus erat doctrina laudem ). Et hi quid om quam diu

Commoratu Sit, non constat. Fecit autem hoc torin Afri eam susceptum, ut eum invaderet etiam Cupiditas visendi Aegyptum. Hane enim terram noverat plurima habere, quae quia ab aliorum populorum lo-gibus, moribus et instituti multum re Cederent, cognitu et uelanda essent et utilia Neque fefollit eum exspectatio. Quanquam enim ad do Ctrinae uae rationem emendandam vel amplifieandam nihil fructus ex Aegypto reportavit, tamen tanta ibi instruitus est rerum utilissim armi cognitione, ut huius itineris subinde non Sine iucunda recordatione mentionem iniiciat. Et profecturus erat haud dubio etiam in regiones Asiaticas, quae florebant Similium institutorum

tanto plus valere debet huius seriptoris auctoritas, quod usus videtur commentariis Speusippi, qui fuit nepos Platoni e Sorore. V. P. 183. l. c.' V. Apulei de habitud doctr. I. init. Ab ipso Platone Theaet. p. 143. Ε. 147. D. sqq. 161. . narratur ante Socratis mortem Athenas venisse et Protagorae fuisse discipulus.

29쪽

XXIII

fama 'i, nisi eum prohibuissent tumultus belli, quod

eo tempore Artaxerxes adversus Aegyptios parabat' ). Itaque circiter lymp. XCVII. exti . . h. e. decem ferme annis post quam ad Euclidem MegarenSem econtulerat, relicta Africa in Europam reverSUS, Ilum

paullisper, ut videtur, invisisset Athenas, iterum in Italiam et postea in Siciliam insulam navigavit. Quod

quo fecerit consilio quibusve auSi permotUS, non exploratum habemus '' . Videtur autem propterea illuc profectus esse, quod Pythagoreorum rationem Recuratiu perno Suere constituerat et Siculis crebra erant commercia eum Atheniensibus eorumque leges

et instituta magna orebant laudo. Venit igitur SyracusaS, nobilissimam insulae civitatem. Cuius tum imperium tenebat Dionysius, maior natu, qui et ingenio pollebat et Graecis literis delectabatur. Exceptus Si autem hospitio a Dione, summae Vir auctoritatis. Qui eum non solum studioso audivit de natura et rebus publicis disserentem, sed etiam in notitiam tyranni ad ludendum putavit. Et initio quidem etiam ab hoc admodum honorifie habitus est;

mo autem, quia tyrami ingenium ferre non poterat sapientiae veritatem, ita est tractatu8 ut vitam et

in Narrant Lactant. Instituit. Divv. IV. . Augustin. do Civ. Dei VIII. 11. XI. 21. Clemens te Taudr. Admon. ad Gent. P. 46. . eum etiam ad Mago et PerSas penetrasse, et Iudaeorum ritus et sacra cognovisse. Nimirum satis OnStat, quo studi scriptores Christiani elaboraverint, ut Platonem Iudaeum facerent, adeoque Christianum, quippe eui doctrinam de trinitate tribuendam putarint. Verum inscriptis Platonis ne levissimum quidem Iudaismi vestigium deprehendas. Neque ille Magorum et Persarum ita facit mentionem ut eorum instituta se vidisse significet. ' V. Apulei. l. c. Diog. L. III. . Athenaeus I. p. 507. Oll. Tenuem anno I. e. p. 40. '' Quod Cicero narrat de in V. 29. Platonem X Aegypto reu Sum Tarentum navigasse, id cum ea, quam Sequimur, narratione fastile conciliari potest. Videlicet denuo illo Tarentum in reditu pervenit. Quod autem ipsum statuimus tum per revotλmtum tempus Athenas invisisse, hoc argumento probari potest certissimo. Nam Olymp. XCVI. 3. n. i. e. circa Rutumnum a. 394. . Chr. n. nondum reliquerat Aegyptum, sicilii e iis patet qua narrantur apud Plutarchum egenio Socrati p. 579. . cons. Dod weli Chronol. Xenoph. o. Il. p. 28 ed Selineider Cliton. Fast Hellen. s. h. a. Rediisse autem ipsum Athenas iam anno eodem aut proximo ex itineribus io videbimus.

30쪽

XXIV

libertatis orieuluui Subeundulii e SSel. Num quia Iublato liborius reprehendisset in quibusdam rebus Dionysii violentiam tyrannus itin interfieiendiaria Statuit. Quanquam vero exoratus a Dione vitam ei concessit, tamen non tu obsecutus Si Dionis precibus, ut phi-b3sophi libertatum non ut is duretur. Addixit enim eum in Servitutem Quidam Lacedaemonio atque vendi iussit. Itaque Philo ab homine parum mn Sueto b-du tu in Ae Irinum est, ubi anten Annio eris Cyre

naeus, ludos Olympios tum Olymp. XCVIII. instan

tes invisurus ' , vel ut alii narrant, Dio Syracusanus pretio Sohito inii in libertatem restituit '). Ita superatis itinerum molestiis set periculis tandem in patriam rediit philosophus Olymp. XCVIII. in . . .

388. . Chr. n.

Iam vero ab eo inde tempor do utrinae copia S, quas in peregrinatione summo sibi Studio paraverni, Athenis, ubi natus educatusque orni, X plicare instituit. Docuit enim iuvenes philosophia studia aemu lantes latita cum laude, ut mox nova familiae nu-ctor ex isto ret '' , quae postea ala eo loco, in quo docebat, eademica appellata est '). Praeterea vero otiam condidit sapientiae monumenta birima, Vae,

Si vel sola superessent, ingenii divini admirationem Summam possent excitare Nam misi fallit prorsus

' v. Olympi odor. p. 87 Philopon ita inristot Physi '. II. p. 355. A. ed. Brandis. ' V. Diog. Laert lil. 20. ibique Mena g. p. 115 14 sq. Plutarch. Dion p. 959 sqq. Cicero de Orat. III. . l.

Quamvis autem de his quoque rebus Scriptorum veterum narrationes muXime discrepent, tamen omnes consentiunt Platon sem aliquamdiu Syracusis commoratum, OSteaquRm in odium tyranni incurrisset, indo diseeSSisse magno cum perio illo vitae et libertatis. Itaque hae certe tenenda sunt, iit cetera exornata sint subularum involucris. Ceterii in Olloquium illud philosopli cum Dionysio p. lympi Od. p. 58 sqq. posteriore tempore eos sietum est. Nec ver credibile est 'latonem, quum Dionysium in ementiorem in se sensisset, Siculus dapibus diu esse delectatum ut Siculum istud iter brevissimo temporum spatio terminandum Videntur,

quod conspirat cum Epist. VII p. 321. . Aliter tamen sentit Hermania Histor Phil. lat. p. 62. - Itaque Euset, eum seribit hoc tempore philo Sophiana gno Sei coeptum; v. Clint oti. I. o. 107. d. rii ger.' V. Diox Laert. III. 5. 20.

SEARCH

MENU NAVIGATION