De linguae latinae in Germania per 17. saecula amplius fatis, ab ipso tempore, quo Romanorum arma et commercia nonnullum eius vsum intulerunt, ad nostram vsque aetatem, commentarii, auctore Iacobo Burckhard ..

발행: 1713년

분량: 651페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

261쪽

178 DE LINGUAE LATINAE

tuit D. Neque vero etiam sperare, sed ce tissime confidere eidem Cordo licuit: Praesto iam Reuchum aliquem esse Iolaum, qui iam dudum incisam excetrae ceruicem insequenti face, ne repullulet, inurat. Nam non unus& alter praesto paullo post fuit, sed tota agmina et quandoquidem hominum .ceruicem . istam inurendi studium ita in Germania excitatum est, ut exeunte XV, dcineunte xra saeculo, Maximiliano,Pio, Felici, Augusto, imperante, plures numerauerit Latine doctos

ciues ; quam integro insequenti X VII se.

Qui temere id a me adfirmatum putauerit, leuoluat modo elegantissimam Piscue era. 8apologeticam epistolam Luciam Piscatori praefixam ; quippe cui longum satis exquisitae sa- pientiae doctrinaeque aetate ista viventium virorum indicem insertum inueniet : quem mirabitur, credo. Inspiciat porro, qui in 'adfirmando temerarium me putauerit, Clarorum virorum ad Reuulinum scriptas & to- Pties citatas a me Epistolas. me vere dicere, .

deprehendet, spero. Nam etiamsi Reuch- πlinus eruditos Romae aetate sua versantes feli-

s) qui sine anno & loeo in forma quarta impressus initio, integer a el. Maio vitae Reuctilini insertus est. p. 679. svqq.

262쪽

IN GER M. FATIS CAP. IV. 179ces praedicauit ss), qui inter doctissimos tam

Hebraeos, qRam Latinos atque Graecos, multorum auctorum volumina versare potuerint, quibus in omnium gentium atque nationum ritu evaserint eruditiores : Germa, nos ex aduerso bram' er ignauum genus, inter Hamadryadas iaculatricemque Dianam, Faunos, Pana sola bucolica meditatos. questus est; seque medium inter Bacenas ocietum m cynium absque Musis & sine Apollinis clementia vitam degentem,solaque Sueuorum conuersatione contentum, inter ba

baros εα αβγαρ ζειν coactum fuisse, doluit, quum circa se nemo fuerit, qui vel Graeca exquisitim dilexerit, vel Hebraea studiose amauerit t): in Latinis tamen litteris excolen-

M a dis

ςs) in epistola ad P. Calatinum, lib. II epist. illustr.

viror. ad Reuchlin. D. eti 0 in praefat. lib. IlI Rudiment. Hebr. circa m. Isos script. parum etiam honorifice de popularibus 1 iis sentit, ubi scribit pag s 6. Solus ergo quum in hoc Diogenis dotio totos ines delitestam: nec mecum vitiat υtas hominum, cui verborum elegantia & eu'quentiae stadium ι in pretio. sed asty icolae tantum 'sacrisiculi, aut se qui accedant, fit fit quotline J , qui me non de muri Iutis nec auro coronario : sed in cloacis, paludibus, tigno, itinere aliisve popuIaribus iurgiis tam praetoriis, quam ciuiKbus consu-Iunt. quibus Ae im e pro mea profis ne respo aere debeam, non Latinorum, sed Sueuorum obseruato dicendi i R. nihiI vltra mireris, mi frater, me θυῖ τλrentia prata iam Fabros calles ambulare.

263쪽

igo DE LINGUAE LATINAE

dis populares suos ignauiae coarguisse ibi non Evidetur Reuchlinus, quum Graeca & Hebraea a propter fanaticos & deliros philoseph ob σGermanis exulasse dicat: hos que litteraruitiis auidos alioquin fuisse tum, testetur 3 ita, Vt in sola Alberti Archiepiscopi Moguntini aula

Complures repertos esse adfirmauerit tho, es qui suaariter, erudite, integre, ample, ornate, M copiose, cum admirabili facultate valuerint

rem amplexari. Accidit etiam paullo post, ut, magnam & Hebraicae & Graecae linguae discipulorum in Anglopolitana academia co-ri piam sibi futue, laetandi habuerit copiam N . . De Germanorum certe singularitres istas lin-2 guas perdiscendi studio scriptae ad Reuchlinum epistolae tam luculenter mea sententiai ttestari queunt, ut nulla plane relinquatur illa- bitatio. Quas si quis euoluerit, praeter mes

tas eruditissimorum Italorum, florum, . . .

corumque, & clarissimorum istorum Dring bergii discipulorum, mox denuo laudandorum, Camerarii Dalburgii, puta, Piscue eam Bebelli, reliquorum, epistolas, inueniet ADOL-l

t0 in epistola nuncupatoria Augustini de variis Quaestionibus libro Latine ab s. verso praef. u) epistoIa ad Io. Forsterum in vita Reuchima a es. Maio conscr. p. 342. & in epistola ad B. Pirckheim rum, libro huius familiar. epist. misceli. ep. 1 i de Reuchlini in Anglopolitanam academiam migratio- ne dicendi infra erit mihi occasio.

264쪽

colae, assidui eorumderi studiorum collegae V , medicorumque aetate sua eruditissimi, & Sigismundi Archiducis Austriae archiatri, litteras. cuius viri doctrina eo pilaris aestimanda videtur, quo maior reliquorum eiusdem aetatis medicorum fuit imperitia di . de eo Celtes cecinit: Clarus per oram nostram Alemanicam .' Doetus Pelasgis disciplinis, Et Latiis pariter Camoenis.

IO. NMCLERI, Sueui, porro epistolas ibi

inueniet. qui quum Gerhardo, Ludovici comitis murtenbergici filio, ephorus datus esset, ut & mores & litteras eius formaret: pu purati tutoresque Latinam linguam adolescentem comitem doceri interdixerunt, ne diu in litterarum studiis retineretur: cuius

etiam usu eorum iudicio princeps facile carere poterat y , quid, quod praua atque peruersa inualuerat ea tempestate opinio, litteras hominibis militaribus re aulicis dedecori

cubrat. praem.

x cl. viror ad Reuchlin. epist. p. Π, h. y Mart. Crusus in Annal. Sueu. P. III, lib. VII, c. p. P. 39s. & Declamat. Melanchth. T. III, p. 16o. add. M. Adami Vit. philosoph. p. 28. a) C. Rittershus in vita Pirckheimer. P. q.

265쪽

18E DE LINGUAE LATINAE.

comes adultior factus, & imperii Romani V principum , siue Pucum, numero deinceps adscriptus; qua tamen dignitate paucos as 'modum menses per mortem frui ipsi licuit; 'male sibi ab hominibus istis consultum esse 'conquestus sit, deceptumque se ab iis valde 3 doluerit: Ipsius tamen successori Virico non imelius a ministris eadem in re consilium da- tum legimus a): nam neque tunc nobilibu ut Princeps aliquis Germanus Latinis litteris admodum operam daret, placuit b): quum has indignas plane iudicarent, quibus Primceps ituderet ; quippe quem sta ricis tan

tummodo ac Tenationibus vacare deceret, ut

vires ad belli labores suscipiendos augeret, corporisque tueretur colorem. Animum , litterarum scientia exercitare, non solum ΠΩn necesse habere principem, existimabant conis Isiliatores ii, sed litterarum studia noxia etiam: esse persuadere conabantur domino,quae an mos effeminarent. Idem hac in re Censen- . tes, quod Gothorum principes olim, ad Am lasintham, prudentissimam Theuderichi vi duam, optimam Athalarici matrem, veniem

H Io. Pedius Telitinger. in Commentar. de reb. ivvi tenberg. Hulderico Principe gestis in Sehardii COI-lect. T. II, p. s7'

266쪽

IN GER M. FATIS CAP. IV. 183

tes, expostulabant non recte puerum Athalaricum, neque, Ut regem deceret,educari,muDium abesse a virtute titteras : s insiturione

deiici plerumque, oe ad metum incuruari indolem. taui magna ausurus, qui bello deeora sit quaesituruου, debere liberum a magistrorum metu, armis tractandis erudiri. Cuiusmodi iniquis 3c minus intelligentibus existimatoribus dudum ipsi principes atque reges responderunt: ipse etiam iste Nectardus adseuerasse fertur d), doctrina linguarumque cognitione nemini magis opin esse, quam Prin

cipi.

Vt eo, unde diuerti, ad clarorum videlicet virorum ad Reuch linum epistolas, redeam. Inter has sunt etiam, quas SEBASTIANVS MVRRHO, Colmariensis, ad eum scripsit, quem primum iis sese opposuisse nouimus, qui de Germaniae limitibus, Francorumque origine ac sede peruersam fouerunt opinio nem e . D. Cuspiniani praeterea, Ioach. diani, Georg. Spalatini, eruditissimorum elo- loquentissimorumque offendimus ibi epistolas : nee non tales, quas MVTIANVS RVFVS, saepius in superioribus a me citatus

267쪽

DE LINGUAE LATINAE

testis, ad Capnionem scripsit f). cuius e mendatum dicendi genus complures magno- pere praedicauerunt 3 sententioso & inciso orationis genere eum usum esse, quibusdam 'il censentibus ff): quale Ρolitiani fuerit ; ad quod in Italia adsuefactum eum arbitrantur, tam excellenti deinceps s uditione virum, V M Germanorum doctissimum, faeculi suironem atque Ciceronem, ac totius Germaniae ornamentum eum vocarint g). ipse Mutianus de se ita scripssit: id scio, nos omni doctrinae genere, nedum in sacris litteris S iure, tantum profecisse, quantum ab homine barbarae natio

nis fleri potes b . Neque vero CONR. :

f) Ex nobili Hassiae familia ortus fuit Muttamo, urbe Gothana haud vulgaris pietatis deinde Cavo

nicus '

fr) loach. Camerarius in vita Eoh. Hessi. O vid. Udalr. Zalii,& citat. praefat. Peutingeri Sermo- enib praeni. Bibliothecae constituenaeae rationem quum petierit Mutianus a Reuchlino, lib. II epist. illustr. vir. ad Reuchl. 2. 3. Satis inde apparet, librorum, quos collegerit numerum haud fuisse exiguum, eo magis tum mirandum, quo pauciores artis typogra phicae inuentioni & Mutiani aetati intercessierunt anni, & quo tenuiores constitisse ei dicuntur ex C nonicatu suo reditus; in vita, quam M. Adamus dedit vii lctor. p. et . ubi is omniumsu Hosorum unicus patronus 9 hospes in re quidem tenui mo Eum fuisse, ostenditur. ἡ υ

in epistola ad Henr. Urbanum, quam M. Adamus vitae Muttini addidit una cum Aldi Manutii ad- Q

268쪽

INDER M. FATIS CAP. IV. 18s

PEVTINGERVS , vir nominis celebritate, Patriciae Augustanae stirpis origine, meritorumque magnitudine conspicuus, nullas ad Reuchlinum scripsit epistolas: quem ob summam vitae morumque integritatem, &maxi- φmam eruditionem amaste, obteruasse, ac veneratum se esse, i pse testificatus est i). Nihil de incomparibili viro, a plurimis merito suo laudato, proferam in praesenti, nisi, quod eum Italiae disciplina egregie formatum, inter postremos, qui meliora Itudia ope & consilio in Germania iuuerunt, censendum negent eruditi: cuius exemplo multi humanitati atque litterarum studiis sese dederint kὶ : siquidem ea magnificentia in litteris versatus dicitus, ut non ciues solum, sed exteri etiam magno in pretio eum haberent, & ipse Musae Gratiaeque communem quasi patronum sibi delegisle tum viderentur l . Fili Peutingeri Iulianam, quum adhuc quadriennis puellula esset, Maximilianum Caesarem

Augustam venientem Latina acclamatione,

M s quasi

eumd. Vrbanum epistola, qua Mutiani doctrinam& humanitatem magnopere laudat Manutius. i) lib. II epist. illustr. vir. ad Reuch lin. Α, a, b. 3) praefat. Peutingeri Sermonii, piaem. l) Nic. Bassielius ap G. I. Vols lib. III de Histor. Latic. X, p. 6 2. cons. Rittershus. Commentar. de Vita Piretaeimeri P. 23.

269쪽

1 86 DE LINGUAE LATI-E

quasi rei publicae nomine salutauisse, scriptum reliquerunt li). I Tantum de priore clarorum virorum MReuulinum Epipolarum libro. Ad alterunti librum quod attinet m , quo cultiori s

Il Mart. Crustus Annal. Suou. P, IlI, lib. IX cap. thri P. ς26: qui p. sci Uabesiam, Georgii Euggeri filiam Y

Villi ingerano Baroni deinceps nuptam, nominati que lingua Latina exactis η, e logu potuerit. m) Prodiit Hagenoae ex officina Aasbelmi an .rsis, priore etiam isto libro pirum isto; quo extremo haeces . leguntur verba: Mox, lector amice, selectarum aries Capn. solarum liber secundκs, bactenus typis ac formulis minime aratus. Tertius liber, quem typographus & in praefatiqiae & in calce lib. II pro- misit, an emissus sit, confirmare non queo: niuin i

quam certe citatum cum me legere memini ἰ nequie acl. Maio eum editum esto, docemur: qui duorum dumtaxat librorum mentionem facit, quantum ego

quidem recordor. Thom. Ansbelmi ad Iectores praefatio haec est : Amiis superioribus episeolas inelegantes illustrium quorumdam virorum v x his diuulgauimus quas illi ad Io Reuehuenum virum doctrinae singularis scripserunt, quibus vos mirifice fidele ut os ese accepimus, non solum ob earum es guntio, se γ rerum quoque, quas tractant, misam Iliconcinnamque Tarietatem. Iva re cognita, secum um librum ex Chartophylacio Capnionis nos, i amiecimus. Quem Π una cum prioribus placuisse, εο- his, cognouero, non pigebit me ruiquas etiam δε jucommunem sudiosorum omnium utilitatem publieare. Praefationi acerrimorum Capnionis defensorum. virorum totius Germaniae litteratis morum Dun- ,

270쪽

IN GER M. FATIS CAP. IV. 187

culo pleraeque epistolae, quae ipso continentur, scriptae sunt, eo elegantiores doctioresque eas esse, per se quilibet coniecerit. E

nimuero praeter complures celeberrimorumi. Italo-didissimorumque subiungitur catalogus, qui in ipso statim libri titulo promittitur ; qui hic est: Idustrium virorum Epipolae, Hebraicae, Graecae o Latinae, ad Ioannem Reuchliu Phorcensem, virum nostra aetate donissinum, diuersis temporibus missae, quibus iasn pridem ad iras es liber secuntas numquam antea editus. Reuchiinisarum exercitum pagina inuenies mox sequenti. Horum amaen ducit D. Erasmus Roterodamus α plerosque eorum in Commentatione hac mea hactenus iam nominaui, quidam nominandi restant. In calce II libri sequentia verba leguntur: Finis adultionum ad Epistolas clarorum virorum ex inartopolacio secundo viri nostrae aetatis eHeberrimi doctissimique D. Reuchtini Phorcenses. Sequetur tandem liber tertius, qui erit rerum Romanarum ex Chartopolacio tertio. qui an emissus sit, me plane dubitare, modo

professus sum. neque vero ctiam exputare queo,

quid caussa sit,quamobrem Chrisopb. Frosthouerus, quum Tiguri lib. I an. Iss8. typis suis exscripsit, lib.

II non addiderit; quum tamen hoc non minus elegantes disertaeque comprehendantur epistolae, a viris longe celeberrimis conscriptae, quam priore. Utrum posterior liber Froschoueri notitiam fugerit, equidem ignoro: dummodo Froschoueriana lib. IIcditio notitiam non fugerit meam. ii illud fuerit, haud leue singularis libri raritatis lignum videri poterit. Ego certe in quam plurimis, & publicis Scpriuatis, bibliothecis librum frustra inuestigaui. nec in copiosissimatum celeberrimarumque bibliothe.

SEARCH

MENU NAVIGATION