Fontes Rerum Austriacarum

51쪽

Trael aliis de proe uraturit'.

utio iiiii in ei lati iiii iiii licitim fluanili, lite iter se timitido lue peri ro tiratorem comparere solent. Selemium quod proeurator multis

modis instituitur. Est enim aliquis procurator in solidum vel in totum, ullus ad petendum itidue in s. alius ad allegandum inpotencias veniendi vel ad proponendum excepcione ni dilatoriam contra ei iacionem perpmptorium rapiuite messium vel Vindemiarum. Statuitur eciam procurator ad impetrandum. ad contradicendum. ad appellandum et ad iudi eos eligendos. Ultimo e inna si alui iur pro urator universitatis Vel Fol. la..collegii alicuius. conventus, qui in iure sindicus V appellatur. Sunt e iam quedam persone, que sine mandato aliquorum possunt negocia proelirare et vocantur in iure coniuncte perione. ut pater filii, filius putris. ei sine literis admittuntur. Et secundum hane diversitatem procurratorum litere procuratorio eum by diligeneia sunt formande. 'ocurator in solidum est is, quem aliquis in una causa procuratorie litigandum consiliuii: hue verbum litigare totum importui et talis procurnior debet per uni uia stare eo ram iudieibus. ullas noli admittitur nec auditur. Idem debet cavere per omnia. quod Aloi iudicio eorum. id est oportet eum pre Riare eonstane iam standi in iudicio. Summa autem ea uleia adhibenda est in proe uratoriis. item si citatus non per se sed per procura lorem minus

suffieientibus lileris inventus fuerit βὰ vel apparuerit. ennium axiudientur: verbi graeia: Proenraturium ad petendam induetas vel probandum impotenelam veniendi. Venerat,ilibus dominis ei in Christo dileetis A. et Ii. talium se delesiarum episcopis. iudicibus a sede apostolica delegatis i) J. et

52쪽

0. Dei gracia maretiiones de Brande tibi irg obSequium cum promp-litii ditie voluntatis. Νoverit reverene in vestra quod eum ad citae ionem vestram Maydebureli b9 venire non possimus. causis ri et onabilibus impediti familiarem nostrum proe uratorem constituimus adpetendum induetas, ad ullegandum et . si necesse fuerit. ad comprobandum coram vobis de impoten in veniendi et ad appellandum. Si sibi visum fuerit expediens et consultum. Dat. proe aratorIam ad propone adam exestpelonem dilatoriam in solidam. Venerabilibus dominis etc. totum ut supra. Revere note V Stre notum facimus. quod nos familiarem nostrum P. s. lalis loci ea noui- eum, super causa, que vertitur inter dominum Magdo burgensem episeopum ex parte uian, et nos ex parte altera. procuratorem nostrum

constituimus in solidum et in totum, dantes ei liberam potestatem excepciones iam dilatorias iudieii, quam peremptorius proponendi O, appellandi ei, si sibi expediens visum fuerit et consultum, totaliter in illa causa vel . quantum ius permiseri l. litigandi. gratum et ratum habituri quilquid per ipsum in ea de iii lite di elum fuerit sive laetum et

hoc parti adverse nodum esse volumus et constare.

Pro euratoriam std euriam Romanam ad impetrandam, eontradleendum et ladlees eligendam. Sane iissimo in Christo putri et domino G. 49 Dei gracia saero- sane te Romane ecclesie summo ponlisei Fr. eadem gracia talis ecclesie episeopus devote subiectionis reverene iam tam debitum quam paratam. Sanctitatis vestre paternitati cupimus esse notum quod

nos in omni causa contra nos et contra ecclesiam nos iram in Vestra saneta curia emergente C. clericum procuratorem nostrum constituimus ad impetrandum gracias speciales set generales. simpliees literas et legendas, ad eoni radicendum et iudie es eligendum . dantes ei liberam potestatem substituendi sibi alium vel alios, si hoe sibi videbitur expediens et consultum

53쪽

prae aratoriam universitatis O. υ Dei graeia potestas ae universitas civium Bononyensium

omnes s litteras inspecturos scire volumus ac publice protestamur. quod nos talem pleban uni in omnibus negociis sive causis ei vitatis nostre procuratorem sive syndicum constituimus et in omni emergenti negocio tam agendo quam respondendo tocius universitatis nostre

causam ipsius sollieitudini et fidei committimus, ratum V et gratum. Traetatus donatartaram s.

Dicuntur autem donatorie a dono, eo quod plus graeie habeant quam iuris: item dicuntur donatorie in quibus et per quas dominus papa vel

alius iudex ordinarius episeopatum vel aliam eeclesiasti eam dignitatem alicuius beneficii. cuius donaeio ad eum devoluta est, donat alicui de gracia speciali. Devolvitur aut se in ius donae ionis ad superiorem secundum ius canoni eum, si V videli et se eundum tempus debitum non eligitur quis, vel si minus idoneus eligitur Vel presentatur, vel si discordat eapitulum partibus existentibus litrobique. - Sunt autem due species donatoriarum: condicionalis videlicet et mera. Condicionalia est, ubi dominus papa vel alius iudex ordinarius non est cerius, utrum ad eum vel ad alium sit donacio devoluta, nisi ex relae ione impetrantis et tunc seribit: - si ita est: sed 49 in hoc casu probaeioni non statur impetrantis. Mera est, ubi dominus papa vel alius iudex ordinarius certus est sorte ex faeli evidentia vel ex consessione capituli vel aliorum ydoneorum virorum assercionibus tanto videlicet tempore vaeasse beneseium, quod ei ex tunc competere ineeperit eius donaeio: ubi illa eundieio 9 - si ita est loeum non habet. - Sciendum autem. quod in talibus literis frequenter ponitur condicio, nisi ex graeia dimittatur. Est autem condicio talis, que poni solet ἡ si aliud canonicum non obstat , aut . si alias ydoneus reperitur . - Seribit autem dominus papa vel alius iudex ordinarius eceleste vel eapitulo modo salutaeionis

consueto, et ponitur commendacio persone, cui beneficium consertur. a universitatis um Rande fur das ini Texu avsgesirieheno visitaetonis. -υ A. Z. - est presentes Z. - ratum habituri quidquid in eisdem nostris agendis per ipsum laetum fuerit sive die lum. Dati ete. Z. - est sive litterarumque super eollationibus henes elorum dantur am Bande V. D Disti VI. V. - ο si&hit V. - hJ qi v. - 0 eonstitutio V.

54쪽

Causam autem moveti leniu9 nichilo mitius ut legaliis, que videlicet causa moverit tale benesieiuna tali persone V coiiserendum, deinde cum admonicione simplex mandatum . quod talis ad tale beneficium assumatur; verbi gracia: Forma donatorie eoad letanalis. Fridericus Dei gracia talis ecclesie episcopus tali capitulo salutem in vero salvatore. Ex dilecti in Christo domini ecclesie vestre

canonici relae ione ne epimus, quod post decessum bone mem0rie L. . decani eiusdem ecclesie, iii eleelione laetenda ad deo ab invicem divisa suerint volu vestra, quod infra spacium vobis a canune statutum in decano ecclesie vestre minime sit provisum. Cum igitur, si ita est. et si supradietis veritas suifragatur, secundum canoni as SDueliones ad nos decante vestre sit O donacio devoluta, ipsum predicto presbii ero auctori late nostra duximus conserendum, dilectioni vestre mandantes, quatenus ipsum, si alias est yd0neus, aut si canonicum aliud non obsistat, recipiatis, et sicut decano debilum obedienciam laetentes, exibere curetis eidem omnimodam reverene iam et honorem. Forma donatorie mere. Gregorius episeopus servus servorum Dei tali eceleste salutem et apostolieam benedictionem. d apostolatus nostri audiene iam pluries iam pervenit, qualiter scilicet post decessum bone memori e domini

G. υ venerabilis episcopi divisa sint et ab invicem discrepent uvota vestra, ita quod in eligendo pastorem nequeant eo unari. licet secundum statutum eo ne illi generalis id nonnullis vicibus fuerit ad- templutum. Et quo nium V tempus si ululum vobis a canone, prout intelloximus, est elapsum et ad nos eiusdem ecclesie ex hoc provisio devoluta, volentes gregi dominieo provideri, qui sumus ex ossieti pastorulis debito ad generalem eius custodiam depulali. ne suo viduitatis diuturna sene iat detrimenta, cum protectore indigeat aerectore. eidem in persona dilecti filii My canoni ei talis ceclesie . cuius

55쪽

nobis morum honestas et vite laudabilis conversacio et sciencie preminencia commendatur, auctoritate apostolica providemus et per apostolica seripla O mandamus. quatenus ipsum recipiatis et habeatis pro pastore et episeopo, debitam ipsi inpendentes obedienciam, reveren-ciam seu honorem. Dat. etc.

Dicuntur autem petitorie a petendo. quin innitunt Hr plus graeie p.i is a. quam iuri. Et sciendum quod due sunt species petitoriurum: prima est si dominus papa vel alius princeps ecclesiasticus strueturam ut leuius munus terii est suis literis vult iuvare. In hac prima specie est restia forma et certa expressu in concilio generali, que ita iustipit: Quoniam, ut ait apostolus, omnes nos stabimus ante tribunal et . quam formam excedere non est consuetum. Approbaeio est predi elesorme est laeta propior varietatem ei diversitatem seu contrarietatem petitorum, qui salsas quandoque literas exhibuerunt, ut esset forma una omnium talium literarum. Exemplum infra. Secunda species est, cum surie vaeui prelaturii vel uliquod stipendium.

et per interventum pape vel allerius principis intendit aliquis promoveri. Et sere per omnia debet habere formam petieiunis, debet enim

continere commendacion in persone. pro ipla petitur, eausamque

moventem quare o pro ea pellitur sine interminacione aliqua vel mandato. quia . sicut die lum est, plus continet graeie quam iuris. Exemplum ut infra. Exemplum petitorie in prima speete. O. 99 Dei graeia talis ecclesie arctii episeopus universis Christi fidelibus 9 ad quos presens scriptum V pervenerit salutem. Quoniam, ut nil apostolus, omnes nos ante tribunal Christi manifestari oportet, eum eorrupti hile induerit ilicorrupeionem et moriale inmortalitatem, ui tune rei serat unusquisque prout gessit ineorpore. sive bonum fuerit sive malum, oportet ut miseri eordie operibus provenia Inus diem msessionis extreme. unde'qui parceo vobis precipiendo Z. - Disti Vl fellit V. - est vel pontis vel ali- euius loei religiosi Z. - dy omnes - tribunal sehIl Z. V vero Z. - D pro

quare Z. - 92 R. g. - p. g. - 0 in Parisiensi ei vitate eonstitutis Z. -υ pa 'in a Z - 0 eor ii peionein V. - m illuti L. - quoniam Z. a.

56쪽

seminat paree etymetet et qui in benedielionibus do honodietionibus et metet i), ideo dilecti in Christo. universitatem vestram mon mus pariter et horiamur, qualenus ad tale hedificium, quod absque fidelium elemosina non poterit pre inopia ad statum optatum perduei, de rebus vobis concessis, prout quilibet destinavit in eorde suo. vestradimietur haritas elargiri, ut exinde divinam propie iacionem valeatis facilius impetrare. Νos vero auctoritate beatorum Petri et Pauli apostolorum et domini pape . qua sungimur, eonssi. omnibus elemosinam suam ad predictum locum porrigentibus quadraginta dies eriminalium de iniuncta sibi peniteneia misericorditer relaxamus. Exemplum petitorie la seellada speete.

Gregoritas episcopiis servus servorum Dei latis e eelesie

ea nonicis N ete. Licet ex decessu felicis reeordaeiunis venerabilis in Christo fratris nostri C. ey. Mayilburgensis quondam episeopi, super vos videatur manus Domini specialiter aggravata, quia tanti estis benedictione pontis eis viduali. universali nichilominus e celesie ex eiusdem morte dolor prii venit et lamentum. Ipse quidem in domo Domini tempore iracundie facius est reconcilia io ei sicut colvmp-

nam validam humeros suos exhibuit ad portandum onera saerosancte ecclesie, matris sue, ideo memoria eius non delebitur a generae ione in generacionem et nomen eius per secula requiretur. sed quia nunquam

sie a breviata videtur manus Domini ut obstiviseatur miseris misereri, eeee convertit luetum nostrum in gaudium, cuiu, misericordia plena esse O dinoscitiir omnis terra. Ceterum congratulamur vobis, quod ob reverene iam sedis apostolice honorabilem virum 99 in prepositum recepistis: ad quod facium. sicut sine eritate devota adhibuimus operam diligentem, Sic non inmerito grata ampleetimur caritate, quod in eo voluntas nostra prodiit in esseelum. Et quia 49 in examinacione ehisdem persone plene ipsius cognovimus circumstanetas meritorum, sperantes et in Domino si missime considentes. quod ad euiuslibet regimen ecclesie 3d0neus esse possit, utpote vir multe honestatis, continencia et morum honestate ise laudabilis eoram Deo et omni populo, potens in opere et sermone, ita ut digno et efficaciter . . M a. preesse valeat, si a terna vobis sollicitudine consulimus et rogamus,

57쪽

quatenus in ipsum vota vestra unanimiter convertatis. quia sedes apostoli ea promocionem eius desiderat, sperans quod ecclesie, cui prescitur, eius promocio veniat ad honorem . quodque eeelesie universali et domui Israhel ascendens ex adverso murus serreus et turris sortitudinis erigatur. Dat. ete. Traetatus de genteaelis.

Sentenetarum tot sunt diversi tales quot sunt iudieum. Judicum enim alii sunt ordinarii. alii legati. alii sub legati. alii arbitri. Capud ordinariorum iudicum est dominus papa. Legati sunt hii, qui ad aliquam provinciam diriguntur delegari vero dicuntur illi. quibus a domino papa vel ab alio quo unque iudice eeelesiastico et ordinario commissio datur, ut de iudicio vel de aliqua Pausa eo oscant et e9 determinent illam V. Et contingit. quod tutes delegati

cauSam suam subdelegent. et tales voeantur subdelegati. - Arbitri sunt iudices. qui ex approbae ione parcium et consensu negoeium aliquod assumunt ad determinandum. aecepta securitate a partibus. quod Sue ordinacioni stare non denegent, vel penum incidunt. qua idem arbitrium est vallatum. Et seeundum hane diversitatem iudicum sormande sunt sentenete diverse. Omnes autem sentenete, quantum ad iudices ordinarios et Olegatos et subdolegatos, in causis peelesiasti eis aut sunt di nitineaut interlocutorie. Diffiitira est, que fit super ipso negocio principali per quam quilibet reus absolvitur Vel dani pilatur. Interlocutoria sentencia est que sit super sy emergenti nego elo vel super excepe ione aliqua, proposita in iudicio. Si autem sentencia est domini pape, sine scripto serenda est, quod contingit eum partibus absentibus sententia sertur a domino pupa: tunc incipit narracio domini pape a commendacione Uillius persone, que est per eius sente ne iam condempnanda, ommendans personam de prosecticione iuris sui. exinde iransfert se ad commendacionem persone, pro qua serenda est sentencia, in fine con- eludit rem, de qua agitur. ad iudieans eam uni personarum. Si autem in seriptis serenda est sentencia, quod contingit una parte absente, tune

ais Dist. UlIl. V. - a domino papa hoeost a latere eiusdem, qui ius idem dominus papa iurisdietionis auo terminos pro suo beneplaeilo minuit ei augmentat Z. - υ vel Z. - ut Z. - G vel depidant Z. - ρὰ et sellii Z. - D sub aliquo Z. - ώ ad eo in mendationem V.

58쪽

modus seii tenete inlis est: seribitur rapitulo vel mel roliolii alio vel dyoeesano ordine salutationis consueto. et succinei e seu breviter enus emerita enarrabuntur et, sicut in ea usa processum est, ni legabitur hine et inde: in fine condempnaeionem vel absoluetonem litere conlinet,unt. ita semper quod, si senteneia est diuinitiva s. hoc verbum: - senten-ciando dicimus vel, si est interloeuloria. hoe verbum: - interloquendo dicimus , que sano Verha nullatenus ii gligantur et, si est Brduum nego etiam, opponetur ei sentencia, scilicet - de maturo ira triam consilio nostrorum . Exemplum infra.

Legatorum domini pape sentencie Romane elirie prediele per omnia solent esse conformes. Aliorum uulem iudicum ordinariorum sentencie, si in negocio quoit agitur directo ordine iudiciario sit processum. id est, si precessit ei lucio, litis conlesiae io, testium recepeio. in seriptis sunt omnes serendo: in notoriis autem saetis, utpote deli elis. surtis vel males eiis, non requiritur sollempnitus seri pii, sed sui se it ut niudice verbo proserantur. Exemplum infra. Delegator vero iudieum sentencie si sunt tulerio e utorio habent istum modum. Seribantur primo iudie vin tu uominu et dieatur: -n sede apostolica vel Ν. pretii piscopo vel episcopo delegatorum . deinde p0natur excepeio, deinde replicaelo. deinde repli- encionis vel exeopeionis admissio vel repulsio. Si vero ilisfinitiva sit sentencia, eorundem iudicum modus erit talis: preponetur υ -lii nomine patris et filii ole. - postea numina

iudidum, deinde dicetur tu endem tib sentcneia, quod plene didie erunt

vel investigaverunt cause meritum et eis de ipso pro Pessu proba-cionis plene constet et sic absolvant vel condempnent io, ita quod

hoc verbum - sentene iando niillulenus negliguli tr.

A bifrorum 99 vero sentencie talem modum habent: premittitur si In nomine patris ete.' et postea noniana utile arbitri tu . deinde quales sub is tali negoci a discordent et in qua pena vel qua forma in ipsos a Phileos sit commissum et postea descendatur nu ondempnacion in vel absolucion in per eummii lacionem rei de qua agitur et personarum agentium. Et hoc intelligatur de sente ne in arbitraria. Exemplum infra.

59쪽

Exemplum diffinllire sentenete papalis s.

Gregoriiis episcopus s. s. Dei venerabili iii Christo fratri F. Magdeburgensi aretii episcopo ole. Quia equa est via Domini et iniquitas per eius semitam non transibit, nos. quos posuit ad ovilis sui eustodiam, ponstituti e uilibet debitores ac per summi patris semitas sollieitudine stradientes. eo auel ore, qui odit iniquitatem et iusticiam diligit. a calle rectitudinis non diseedimus neque ab equa via iusticio. quantum humana sinit condicio. deviamus. Sane in nostra preseneia n. dilectuq in Christo filius Humers Mensia ἰυ eeelesie canonicus eiusdem ecclesie pro eurator, sollicitudine et cum inflandia postulavit. quatenus electionem dilecti filii L. O, quem eadem e re lesia in episcopum elegerat et pusiorem, nuctoritate apostolica coiis Irmare dignaremur. Ad hue dilectus in Christo situs G. . sanete Marte dericho procurator, liroposuit ex adverso, illiud quin serumluin iuris regulam plus operatur unius contemptus quam multorum contradietio, dilecti

L. est electio non videbit hae racione, quia ecclesia in .Iericho pari Diure electionis et Simili libertule eligendi a prima sui laudacione semper est gavisa, prout se papulibus et imperialibus privilegiis asseruit prubalurum. Et cum ecclesia in .Iericho in electione Ludulfi Uex elusa fuerit et condempnula . electionem ipsam pronunciari petebat irritam et inanem. Asserebat prelere v. quod se pollicius I. . 9, ipsius ecclesie mentirum non existens, eligi non debebnt, sed poeius postulari. Ex hiis igitur ei ullis suus is electionem Ialberataiensiseeelesie de L. V cassari, et in Iericho saetam de II. ipsius ecclesie preposito. iunquam canunt eam lietebat sollieite confirmari. Xos igitur provida doli heracione pensantes, quod ceclesia IIa mer- propter allegatas enusas eligendi et modo sibi quolibet providendi se privaverat ista vice. considerantes eo iam quod ecelesia Iericho, que non principalis G mater immo est lesie Halberatu te=mas edundaria iudieatur, licet esse possit quod haberet quantum ad

eleelionem cum matrice eeelesia υ eadem modo quolibet ius eommune, non tamen posset aliquatenus nec haberet sine matrice eeelesiae idem modo quolibet providere: de maturo fratrum nostrorum consilio

60쪽

utramque eleetionem tilritis lito perlesie sentenciando iudieamus et de revimus non ipnere, ita tamen, quod salva sint utrique Oeeelesie υsua iura. Et quia ex fluxu temporis ad nos eiusdem ecclesie cognο-

Seitur provisio devoluta, eidem in persona dileeti filii G. . Magde-

burgensis db ecclesie deeani, auctoritale apostolica providemus, fraternitati tue per apostoli ea scripta mandantes, ut ipsum, cum cons macionis et eonsecracionis munere ad propria revertentem. Hacterataiensi, eeelesie representes et in corporalem possessionem iuris. tam eeclesiastica O poteneia quam mandato inducas eundem et

tuearis induetum . ita quod tua exinde devoeio deli eat commendari. Exemplam diffinitive sentenete a parte ordinarioram. P. Dei graei a Patavi ensis ecclesie episcopus dilecto tu Christo filio plebano talis loci ele. Super inpedimento matrimonii, quod esse dinose itur inter Florentium et Lia cyam, quam idem in saeie ecplesie dux strat in uxorem, inquisicione sollicita veritate diligeneius indagala.

nobis ex talium assere ione, - Videlicet septem sacerdotum, qui iurati tulerunt testimonium, - in hac causa plene constitit et perfecte, tale impedimentum in eis existere, quod matrimonium contrahendum

impediat et dirimat iam contraelum, predici uni F. et L. in nomine patris et filii et spiritus saneti senteneiando disiungimus et iudieii senteneiam serimus inter eos, dantes utrique . si voluerit. lie enciam contrahendi harum testimonio literarum. Forma Interueatorie sentenete a parte delegas oram. F. 49 miserae ione divina talis abbas B. eadem miserae ione prepositus talis loci, iudices a sede apostolica delegati. omnibus hoc

seriptum visuris salutem in omnium salvatore. In causa quo vertitur inter plebanum talis loci ex una parte et dominum Joh. et fratres typatronos ex parte altera, idem dominus doli. fratresque eius in nostra preseneia comparuerunt, et dictu plebano eum in stataria postulante, ut sibi iusti ei am saceremus. Johannes et fratres eius ad sedem apostoli- eam appellaverant, assignantes causam appellae ionis sue, videlicet quod peremptorium, quo eos dilaVimus, perseetum sex ebdomadarum