Fontes Rerum Austriacarum

61쪽

Spacium noli haberet. Νor i igitur aliene ius pensantes. quod induete arbitrarie sunt,st qliod disian et a lueorum non est talis, quod causari iure Vuleant super eo dutum sibi terminum nimis artum: de prudentum virorum consilio et interloquendo pronunciamus, appellaeionem huiusmodi non valere.

Forma genteaele ab arbitris ladlelbus. In uom. patris et filii et s. sancti. F. Dei gracia Magilburgensis est lesie episcopus, C. miseraeione divina prepositus, C. talis decanus, nos electi arbitri a domino ae nobili viro Ν.: - C. Dei graeia abbas talis. B. prepositus et decanus ecclesie talis . nos electi arbitri a domino abbate ecclesie talis. in ea usa, que vertitur inter

eundem dominum B., venerabilem abbatem ecclesie prediete et nobilem virum memoratum, sic arbitrio duximus procedendum: Cum dictus abblis eo utra nobilem supra dictum pretenderet actionem super eo, quod advocae iam ipsius Sue ecclesie per violon iam iniuriose nimium detineret, et super eo qu0d homines ipsius advocacie angariis. exaeti nibus indebitis ae dampnis gravibus asseeisset. nos arbitrio de voluntate partium suscepto et sub manus nostras fide data sub pena decem marcharum, per excommunieaeionis sentene iam . saeta niehilominus promissione . quod eriam se servaturum prelatus nobilis in manus domini episcopi talis dinoscitur promisisse. statuimus et mandamus sub eadem pena firmiter observari, ut videlicet hii, qui predicte ecclesie sine inas irruperant: a domino alibate veniam et absoluetonis graeiam postularent, a quo sane secundum formam ecclesie fuerint taliter

absoluti, si se ilieet officinis eisdem restituerint universa ipsis ablata. ut quilibet eorum presilio iuramento affirmaret. se reddidisse fide bona omnia. que in eius υ usum de ablatis quibuslibet devenissent. Verum e eiam domino abbati predicto duximus iniungendum, quatenus dampnis aliisque iniuriis renuneiaret expresse quascunque in personis vel in rebus ei vel ecclesie sue per se vel per alios prefatus nobilis intulisset. Eidem autem nobili sub penis precipimus ante dictis, ut renuneiaret iuri advoeaeie quod habere Videbatur, quatenus supereo memoratam ecclesiam de cetero nullo inpedimento vel obstaculo pregravaret. Receptis igitur hiis mandatis . nobilis antedictus eoram domino episeopo memorato. multis Viris fidelibus et honestis astan-ν.i. 144.

B. Z. --inter mili V. - υ suspeeto V. - portionem vel Z.

62쪽

tibus, illi ad voeaei e renuiusiavit expresse. bona fide prolestatus, quodeeelesiam supradiclam nullo umquam tempore molestaret O. Iraetatus de eonfirmaelonibus.

Quia evidelicius ad sententias sequi solet robur firmitatis. consequenter de confirmaeionibus videamus. - Ε si autem confirmaeio quando papa vel alius iudex o ecclesiasticiis sentenciam sui iudicisse ratam habere suis asserit υ litoris et confirmat. Confirmacio alia 3 imple r. alia condicio nulla. alia mera. Simpleae est quando nieliit continet de materia rei vel processu Sentenete, que est 0nsrnia iida. sed simpliciter dicitur ita: - laetum talis capituli, vel talis prepositi sentenciam confirmamus μοῦ condicionalis est O , que pertinet pro parte ad materiam vel proeessum rei confr- mande, ubi videlicet instruetus est papa vel ulius iudex ex narracione vel suggestione alicuius partis de processu negocii, nec ita plene constat iudici, quod in eonfirmae ionis seu leneia sic dieat: - sicut iiisieci racionabiliter est saetum et - ut lata est se ulentia μ υ confirmamus; mera est, ubi pape vel alii iudiei plene eonflat de laeto, iunc omnis cessat condicio. sed ita dicitur, si pape est confirmatio: - auctoritate omnip0lentis Dei et apostolorum eius Petri et Pauli laetum talo. vel

talem sentenciam confirmamus si alius iudex est dieitur: - auctoritate, qua sungimur . Forma eonfirmaelonis mere.

Gregoriiis ep. s. s. Dei dilecto in Cliristo fratri B. archiepiseopo talis loci ae ejus contudieibus salutem. Dilecti in Christo silii, D. alibas talis loci et C. prior monasterii eiusdem, secundum V quod a

nobis iidem receperunt iiii apostoli eas literas in mandatis, in causa que super iure patronalus ee lesie parochialis tulis ville inter venerii bilem in Christo fratrem episcopum talem ex parte una. et n. militem ex parte Bllera vertebatur, servato iuris ordine, proeedentes, dictum ius patronatus eceleste prediele ad Itidicaverunt per diffinitivam sententiam militi memora lo. Et quin patela eius est nobis de veritate pro-

ny molestaret. u libas quoque renunciavit dampnis et iniuriis prout 1 Upositis est expro sum Z. - υ Dis l. X. V. - ο sequi sol,li V. - eeelesiasti- alii fieri leneiam sive Ron leneias sui iudieis Z.-υ astruit V. - D que eontinet pro pario maloriam Z. - Von sic dieal. also von sen in peia bis sen- leneia soliti V. - hy saliet ope este episeoi,n Z. - se se eundum V.

63쪽

cessus iudieii et iusto ivili evita ordine eonstitit ovidenter: nos laetum racionabile iudicantes, sentenelain tutam a uel oritute Dei omnipotentis et apostolorum eius Petri et Pauli duximus eo usi mandam. Forma eonfirmae lent ii eondi elonalis. Gregorius episeopus servus s. Dei dilecto in Cli risio fratri archiepiscopo tali salutem. Venerabili in Christo fratre O selicis ture ordacionis A. episeopo tali, vocante divina elemeneia, sublato de

medio, dilecti in Christo siti. talo videt ieel eapitulum, dileetum filium R. prepositum est, viruir providum V, discretum, in pastorem υ et

episcopum eanonice elegerunt. nobis per dileelum filium C. t P. ecclesie talis ea non ierim, Supplicantes. quatenus electionem eandem, utpote ea nonico factam, dignaremur de benignitate sedis apostolice eonfirmare. Nos igitur predietam electionem si e ut iusto ot rationabiliter saeta υauelori late apostolica confirmamus. Forma eonfirmaesonis simplieis.

R. Dei gradia edelesie lalis episeopus dilectis in f hristo filiis talibus sue dyoeesis plebunis salutem e te. Νobilis vir de tali loeo

nobis humiliter supplieavit, quulenus excommunicae ionis senien in In. quum dominus prepositus tulis pro eo in Ch. . civem talis civitalis. 'xigente iusticia. promulgavit, eo quod idem civis in quadam eiusdem militis villa preler sortem debitum X mareas argenii et amplius dinosei lue aecepisse, Sicut coram domino preposito se asserit legitimo probasse, dignaremur auel uritulis nos ire munimine confirmare. Quapropter universi luti vestre precipi nuis 49 et mniadum iis, ut ipsamoxeniti munieaei otiis sentent in m. Sicut est pridiatu, iuste et rapionabilitersae talis usque ad satisfactionem condignam tib omnibus inviolabiliter observari, quam confirmamus iuris ordine non negleelo. Verum quia ereseonte i9 contumacia ereScere debet et pena . quia predicitis civis

haelenus excommuniene ionis non cura ii sentenciam, mandando preeipimus. ut eundem singulis diebus dominicis et festivis. eandelis' ra a. addentibus et campanis pulsatis. in parochiis veStris singuli deminei elis eundem excommunicatum V.

64쪽

Traelatas de appellaeIoalbas.

Sieut eonfirmaelo laeti senteneiam esse utilem et valere, si eappellacio intercipit aelum suum et ipsam transire non permittit in rem judicatam. Unde de appellae ionibus videamus. Appellaeio Secundum iuris distini elonem est ad superiorps provocaelo et vult seri plerumque ante sentencias. Selendum autem, quod appellaeio gradatim debet fieri . scilicet a plebano, si est necessarium. ad arehidyaeonum, ab arehidiacono ad episcopum, ab episcopo ad archiepiseoptim, ab aret,i- episcopo ad papam, nisi sorte fiat saltus O in quibusdam casibus, ut si sorte aliquis iudex inter papam et plebanum suspensus fuerit aut interdictus vel exeommunicatus vel sorte negligens et insumetens: et tune is O, qui talis est, obmitti υ potest et ad alium appellari. Item omnis appellaeio debet fieri ex causa, videlicet ex suspieione vel O manifesto gravamine. Et ubi propter suspieionem appellatur. non fuisseit appellari O solummodo propter suspicionem, nisi suspicionis cause manifeste probentur et sumetenter. Item non sum ei tallegari gravamina, nisi per ius et saeti eviden iam plene constet. 'oram iudieibus delegatis si fuerit appellandum, a delegatione appellabitur. Tamen quorundam est opinio, quod in iudicio delegatorum appellaeio eciam per saltus fieri valeat ) et eisdem sie s. si alias est ydonea, deserendum. De appellaeionibus Sunt regule generales: Omnis appellacio fit inscriptis. In primis apponet u appellans nomen suum, deinde nomen eius vel eorum contra quem vel quos appellat, deinde causam gravaminis. quam non sufficit dicere sed eciam Specificari oportet. Postmodum subiungit appellans si ad talem loeum , vel si ad talem iudieem υ vel specialiter ὐ ad dominum papam , et in sine ponit se et sua sub proleetionem eius, ad quem appellat. Et Si appellatur 9 ad terminum. terminus debet poni. Item sciendum . si appellatur de iudicibus delegatis, forma delegae ionis erit Sub eorum sententia vel aliquis ab aliquo gravamine: si e per Umnia modus servabitur supra dictus Exemplum infra.

65쪽

Forma appellaeianis ad terminam. A. Dei gratia υ talis eceleste prepositus totumque eiusdem celesie capitulum. Scientes nos gravari a tali domino uilis ecclesie episeopo in eo quod, uuctoritate sua nobis non exhibita nee per domini pope literas nec per alias a uetenti eas. nos et lavit ad loca periculosa et remota, cum n0n constet nobis. ut diximus. de auctoritate sua. Item quia autenticum suum, si quod habet, clausulam non eontinet -n0ii obstante eunditione de duabus dietis edita in eoncilio generali . super hiis et aliis gravaminibus ad sedem apostolicam appellamus et ponimus nos et eo elesiam nostram sub protectionem domini pape. presignarites terminum appellacionis nostre octavam Petri et Pauli apostolorum s. Forma appellationis gine termino. B. υ Dei gracia talis ecclesie episcopus discreto viro A. misera-eione divina talis loci preposito ac iudici delegato, salutem ete. Cum venerabiles patres, dominus Magdeburgensis et Η. Ηerbipotensis episcopi a uetoritate apostoli ea episcopatum nobis contulerint Mys- sannensem, ne quid a vobis vel o ab aliis in nostri itiris adtemptetur preiudieium in hae parte: noveritis nos in scriptis ad sedem apostoli eam appellasse. quam appellacionem eciam eoram vobis denuo profitemur O. Traetatas exeeatoriaram.

Dum in donacione prehendarum post petitorias executorias papa dare soleat, videndum est, quid sit executor. Executor dicitur eo quod ipse exequatur sive quod per eum senteneia vel laetum superioris debitum forciatur esseetum. Meetuores domini pape largam habent jurisdietionem, eo quod seribitur eis in literis si per censuram eo elesiasticam , per que verba tria intelliguntur speetalia: interdictum. suspensio et excommunicacio. Generaliter autem omne id quod auctoritate ecclesiastiea interponi solet, intelligi debet de rebellibus, quia creseente contuma ia ete

ast miseratione divina Z. - υ ap. proximo nune venturam. Dat. Z. U G. I. - seu g. - e9 in hiis Z. - D prolestamur Dal. Z. V Dist. III. V.

66쪽

Aliorum iudicum e vecutores, secumlum quod eorum litere contii tetit, largam halielit a uel oritatem vel strictam, hoc est seeundum

quod litera solet esse generulis vel speetalis. Si enim dicitur - per censuram ecclesiasti eam intelligitur omne illud, quod superius est expressum. Si autem in speeie pena exprimitur, insigere putest byexecutor et ultra non, quia mandatum et sines mandali exeedere non est tutum. Item sciendum, quod exeeutoris non est P0gn0Seere, utrum sentencia sit equa vel iniqua, quia ei tantum execueto, non causa cognicionis delegatur, immo eciam sentenciam iniquam tenetur exsequi, quamvis υ latam cognoverit minus iuste. nisi supplicando ab olfeio execuetonis se valeat eripere. In execue ionibus domini pape nunquam vel raro invenies obmissum, quin semper ita dicatur si appellacione remota et hue ideo est, quia non est ab executori biis appellandum, nisi sorte iidem modum vel mandalum excedant. - Item non credo, quod in personam executoris illa, contra quam datur exestucio, possit excipere, nisi sorte tulis competeret exceptio, que esset ni iuria. quam euiam ecclesia nullatenus paleretur, videlicet si esset excommuni litus vel sym0iliacus vel ulias criminosus. F t hoc ideo quoniam exeruior motu

proprio nieliit sucit.

Item nolandum quod executori urimi ni in condicionalis alia mera.

Condicio ionalis est, quando ponitur illa clausula: - se ille et si ei aliquid

canonicum nun obsistat- et hoc consuevit poni in donaeiune prehendarum. In hoc tamen casu execut0res bene debent cogn0seere de excepe ionibus, que a partibus ponuntur. Verbi graeia. Forma exeeuiorIe mere.

D. υ Dei graeia D abbas et s. prior talis monasterii, iudices

a. s. apostolica delegali. dilectis in Christo viris ix. et M. talibus plebanis salutem. Cum in causa, que vertitur inter uidi item virum ex parte ulin et v. ci Vem ex parte altera, super de ei mis talis ville, nobis usede apostolica subdelegata, adeo sit processum . quod idem nobilis possessionem debilum probaverit coram nobis, sic illi od eidem eade nipossessio sit adiudicata iuris ordino ut dedebat. predicto civi dedimus in mundulis, ut post recepeio item mandati infra XV dies recederet u

67쪽

possessione decime supra diete. Qui quoniam ust in eontemptu υnostri mandati eontiimux est inventus, nostre execticionis ossicio e9 et auctoritate. qua sungimur, excommunieacionis senteneiam rite contulimus contra ipsum, eadem uiae toritate vobis iniungimus ae districtius sinundantes, quatenus eandem Seniene iam exequi curetis, denunciantes prelatum Η. Ο exeommunientum, donec congrue satisfaciat V de premissis. Forma exeentorie eandi elanalis. F. Dei graeia latis lytuli presbiter et apostoli e sedis legatus venerabili Dalri archiepiseopo Maguntinensi salutem Romane sedi Selemeneia ecclesias et iura ecclesiasti ea tune iuvare creditur, non gravare, eum pro talibus solet preces porrigere, qui n0n Sulum possunt grae iam graciis exequare, verum etiam ex habundanti 9 prerogativa, quam in ecclesia obtinent. raelone duit et ueeepti copiosius possunt aliquid prerogare. Cum igitur per decessum latis in ecclesia uerbipotensi. Vobis suffraganea. una vastare ceperit k9 rationia, a sanctissimo in Christo patre V domino G. , summu pontifige, reeepimus in man-d atis, ut magistrum C. O nepotem domini P. . talis cardinalis, dilecti nostri confratris, quem idem pater sanetissimus speciali favore prosequitur, in predicta ea non in substitui procuraremus. Quapropter nostre ex e eu-cionis osse tum negligere non volentes. auctoritate apostoli a atque nostra, si liternitati vestre precipiendo mundamus, quatenus ob revereneium sedis apostolice prediete Ilerbipotensis ecclesie capitulum utque fratres curetis inducere, ut predictum magi Strum, virum ulique ydoneum atque doctum. in ea nonicum recipiant atque fratrem, si tamen ea nunteum aliud non obsistus. Pro quo et in qu0 eadem eccleSia non p. i. is.. solum predieti domini apostolici sed etiam nostram et omnium fratrum nostrorum Pardinalium sibi grae iam cumulabunt. Si vero renuerint O per censuram ecclesiastieam compellatis.

re mola ad hoe eos per eensuram oeelesiasti eam eompellant. Dat. Z.

68쪽

Iraelatas de dispensaelonibus V.

Est autem dispensaeio quando id. quod ex iure non conceditur, immo verius prohibetur, ex gracia superioris admittitur. Et trahitur illud nomen ab illo dispensatore. qui grae in plenus per fideles ministros suos munera distribuit et dispensat. Et se tendum . quod solus Romanus pontifex, quia solus in terris gerit sollieitudinem veri Dei. in potestatis est plenitudine constitutus. et seeum patriareite, archiepiscopi et episcopi in partem sollicitudinis sunt assumpti. Dispensae ionis N plures sunt species: una est eum dominus est papa, cui hoc solum conpetit, dispensat super pluribus beneficiis obtinendis. curam animarum habentibus. Item dispensatur super reei piendis saeris ordinibus cum eo videlicet, qui sorte ex desectusenatalium esset in ecclesiam nullaienus admittendus. Sed archiepiscopi et episcopi eum suis subditis in talibus dispensare possunt. ubi expresse prohibiti non curantur Item dispensatur super quibusdam irregularitatibus, utpote que ex ignoraneia vel negligeneia eommittuntur. Xotandum autem, quod in dispensae ionibus plurium hen fietorum luco captastionis benivole iacie poni debet aliquid de auctoritate et liberalitate sodis apostolice, et sic ad commendarionem ipsius persone, eum qua dispensatur vel ad recordacionem obsequiorum velastur. Deinde causa ponitur, qua dispensa io eoncluditur, hoc tamen servato, quod dispensationis verba, premissa hae positione - auctoritate Dei omnipotentis et apostolorum eius Petri et Pauli nullatenus negligantur D.

Item in dispensuetonibus irregularitatum loco captationis benivolene te poni solet 6 aliquid de pietate et misericordia 49 sedis apostolice,

deinde narrari debet laetum et sic dispensaeio concluditur. Exemplum de omnibus. Bispensaelo super irregataritatibus eantraetis ex negligeneia vel

Gregorius s. s. Dei dileelo in Christo filio B. tali preposito salutem. Si eut veteris testamenti prohibistio habentem maeulam in

oculo vel alias in menbris, debilem vel eontractum in sancta sanctorum G Dist. Illi. V. - υ dispensaeiones V. - est domino V. - dei eiu V. - o probantur Z. - Ο negligatur V. - debei Z. - h) miserieordis

v. et Z.

69쪽

ministrare et ingredi non sinet,ut . sic ni nitru in presens e eclesia. spiritualiter intelligens et sexponens que tu illius testu menti prohibitione non sinebantur ait literam, nunc ab olerni regis in inisterio segregat et discernit eos qui contra sanctiones canonicus viventes suarum maculas contrahunt animarum et per aggressum vel ile digni lutis conscientias polluunt et offendunt. Sanu tua nobis porri ela politio

continebat, dilecte in 'hristo sili, quod utilia by in minori elate vel ollieio

constitutus in quenda ut d 3 aconum manus inieceris violentus, non considerans sorte ex levitute puerili stibesse perieidum huic sueto, et postea in susceptis ordinibus ministrasti et sine remedio dispensae ionis ad maiores ordines adscendisti. super quo ii sede npostoli a dispensurite eum misericorditer postulasti. I a propter de voeionis iue ei piepelieiunis puritate pensata, ecclesiastice severi tulis e) rigorem circa te apostolica miseratione temperamus. super irregultiritale sic onlraelaleeum miserieorditer dispensantes O. iiii ut nee in suse piis orilinibus nee in suscipiendis proliter o predietani negligentiam sentire debeas aliquod detrimenium harum testimonio literarum. BIspensaelo super defeetu nataliam. Gregorius ep. s. s. Dei dilecto silio lati ete. Si rigoris nusteritas attendatur. si prospiciatur ii iris foveritas. dilli ilis erit aditus Vi 4 et angusta misericordie semila vix patebit. Omnes enim peccaverunt et egent gratia Dei. justi sienti per gratiam salvatoris. Ipse quidem iustus et misericors est et desectum meriti. quem punit iusti eia vel condempnat, emplastro miseri ordie sanat, temperat et reformat. Sano eum inter nos ob deseelus varios et casus multiplices quibus aliena mura Domino. culpis nostris exigentibus . nonnuli quam in ecclesia

militante pro patrum deliciis puniantur filii et palerne eundi elonissentiant detrimenta, dum presbiterorum siti a i iris utriusque. videlie et divini et humani, legibus alieni ab aetibus legillimis amoveantur

et preeipue a suseeptione sacrorum ordinum p Pr Saeros

canones repellantur: dileele in christo fili tibi sub eniri per dispensae ionis gracium postulasti. Nos proinde pia oonsideracione pensantes. quod . licet condicio hominum varia sit. pndem tamen omnium est natura, considerantes etiam nichilominus, quod eum racio omnium debeatast nee V. neo oliam Z. - υ quod olim, lili V. - O lenitalo V. G ministrari V. - est servitutis Z. - Ο pensantes V. - ρὰ propter selili V.

70쪽

esse mater, ipsa ad propositum voti tui ad nos evidenter et emeaei ierinterpellat. eum sis honeste vite et conversationis laudabilis, eminentis literature et per consequens bone fame, ita ut ad persectionem tuam id solum quod postulas deesse videatur, desectum quem ista naturalis qualitas attulit et inflixit amputamus et precidimus, tecum super reeeptis ordinibus seu recipiendis in nomine Domini dispensantes et te exnunc et in antea legit timum indicantes. ab actibus legittimis censemus et preeipimus in posterum non repelli, harum testimonio literarum. Dispensae is super plaribus benefletis. Sedes apostolica, que liberalitate uberrima utitur in subditis, ere-bre υ lue deii odionis obsequia grata et assectuosa considerans. sicut inter devotos devociorem te invenit. sic non inmerito gratia pariter et asseelu ampliori te iudient non indignum. Mine est quod nos te obtuorum exigentiam meritorum assee tu amplecte lites spe ei ali. de eonsueta benignitate sedis apostolice auetoritate Dei omnipotentis et apostolorum eius Petri et Pauli tecum super habendis pluribus beneficiis tenore presentium misericorditer dispensamus, ita tamen ut ultra duo beneficia. curam animarum annexam habentia. nullatenus

assequaris.

Traelatus de indulgentiIs.

Diatiaetio xl l .

Indulgenti e plus habent gratie quam iuris. Sunt autem plures indulgentiarum species, inter quas principalis et preeipua et magis moderno usui videtur consona, ubi scilicet dominus papa vel trebi- episeopus vel episcopus ob reverentiam alicuius ecclesie vel sancti seu υ patroni auxilium alicuius strue ture aliquo die certo in anno aliquot dierum largitur indulgentias eis qui ad ecclesias vel ob eius patrocinia veniunt ista viee vel illa f) die, vel qui ad strueturam ecclesiarum vel pontium de suis elemosinis aliquid attulerunt. Ηee ipsa in tres alias dividitur. quia alia est reroeabilia. alia perpetua, alia temporalis.

auetori tale olus euius vleem in terris gerimus qui natalium opifex est et reelor. amputamus Z. - by dignitalibus et ordinibus seu reeipiendis quibuscunque Z. - erpho V. - sanoti seu sellii Z. - vel ad ist Eu ergangen.