장음표시 사용
81쪽
nee vir potest eam prohibere. Si ergo aliqua in uiruna daret meo Omonasterio, vel venderet euie unque possession irridi quam quo essel dos eius. in privilegio debet seri mentio, quod ipsa possedit rem illam iure dolaticio. Dos etiam dicitur illa p0ssessio. que datur alie ui e Pelesie noviter saele in subsidium plebant, et vocatur in vulgari midem. Solent enim ecclesie dolari aliquibus possessio uibus et illa possessio voeatur dos echleate et debet esse libera. si ut ecclesia libera est. ita by ut nemo dρbeat inde accipere εteuras vel alias exactiones
Est autem e9 iiis patronatus. quod proprie pertinet ad illum, qui Fol .i7.. est patronus alicuius ecclesie: ille autem vocatur putronus e Pleste. qui alie ui e eclesie ante consecrationem altilua impetulit beneficia. sicut si dat fundum ubi odisti unda est ecclesia. vel si ediscat eum. vel si dolat eam est. unde versus: Patromiui facium dos . edi si alio. landus. Patronus itaque potestat in habet conserendi ecclesiam cui vult. et debet presentare o episeopo illum eui contulit eeelesiam, ut ab ipso, investiatur dono altaris: opis opus in men potest indignum resularo. Patronus etiam debel ecclesium defendere ut, iniuriis, et primus vadit in proe essione 49 causa honoris. potest etiam moderatum sublevameli ab e eelesia ropetere si fuerit pauper; unde V rsus:
Patrono debetur honor. onus utilitasque: Presentet, preeat, defendat, alatur egenus.
Est oi ius testamenti, hoe specialiter notate . quia frequenter soccurrit. Est autem testamen luna quasi voluntatis ultime iusta ententia de eo quod post moriem suum aliquis fieri voluit. quando videt ieet homo de patrimonio et rebus suis iuste disponit. Dicitur autem testamentum quasi testatio mentis super dispositione hereditatis. et qui laeti testamentum voeatur testator. Et notandum . quodo nostro Z. - υ ita se lili V. - O pliam stir autem Z. - ille his qui sebit V. - vel unda seliit - D presentari V. - yy episeopo sur ipso
82쪽
voluntas testatoris libera est et deambulatoria usque ad mortem, hoe est quod potest mutare testamentum ante molem quandocunque vult. lieet paetum fecerit quod non debeat oὰ mutare. vel etiam lieet festamentum quod fecit confirmatum sit privilegio principis: omnia ista non possunt impedire quin mutet quando voluerit. Unde simille testamenta saceret uno die. tantummodo hoc, in quo voluntas
ultima exprimitur. valet. cetera omnia cassantur. - Et notandum. quod
servus. hoe est homo qui est proprius alicuius . non potest sacere testamentum, sed nee suriosus. qui non habet dilueula intervalla. hoc est qui semper furit, sed nec impubes. sed nee prodigus cui administratio rerum suarum interdicta est a iudiee. sed nee mutus. qui non potest loqui. sed nee surdus, qui nichil υ potest audire. sed nec is. qui proprietati abrenunciavit. iit monachi et moniales. Impubes vocatur. qui necdum adolescentiam transivit et est omnino imberbis. Prodigus vocatur. qui stulte et superstue res suas expendit: illi aliquando per iudices V et per cives est suos et cognatos interdieitur potestas rerum suarum, ne videlicet omnino sat egenus D. Sunt autem plures cause, propter quas testamentum elissatur et si irritum: primo per adgenerationem postumi. Postumus dieitur ultimus situs V. Si ergo aliquis. habens tres vel quatuor silos . saeiat lestamentum. et Si postea generet postumum, testamentum irritabitur. ne videlicet postumus negligatur. Item testamentum solvitur, silestator fuerit comprobatus criminosus, sicut si est hereticus vel latro. vel si degradatus fuerit de honore. item si se ipsum oeciderit, sile ut multi se ipsos laqueo suspendunt Item testamentum non valet. si fiat illegitime, contra formam iuris. Sunt et alie cause, sed non est opus omnes exponere U. Ille etiam vocatur intestatua, qui moritur ita quod non facit testamentum. Et notandum. quod si testator
P. . tr a. alicui amico suo sacere testamentum de rebus suis committat ad voluntatem et diseretionem suam cum plena a uetoritate . illius testamentum V et dispositio valebit, sicut si ille in persona propria
sedisset. Item aliquando sit testamentum sola voce sine literis. aliquando voce et literis . aliquando Solis literis, et omnia valent. Νolate etiam, quod testamentum debet fieri sine intervallo temporis.
83쪽
hoc est uno eoneeptu nullo alio aetu interposito. nisi sorte si iestator iret ad opus nature. vel brevem medicinam sumeret, Vel si brevis et parvus languor interveniret. Alias si mora intervenit U. non valet testamentum. ut si hodie unam partem scriberet et tertio die alteram. non liceret. Item testamentum conlinere debet nomen testatoris et heredum vel heredis, et ad minus septem testes et sigilla eorum. si fieri potest. et hoc intelligitur de nobilibus. Testes scribendi sunt nisi de eorum sei tu et voluntate in omni litera. aliter enim litera non valeret. si probaretur posuisse testem Sine
scitu et voluntate eius. - Testamentum vero plebiorum, ut rusticorum et
Suorum equipollentium, quinque ad minus habebit testes O. - Νola etiam, quod ille filius V dicitur emanetpalus qui . accepta portione substantie que eum contigit. sit extra potestatem 40 patris: qui vero
nondum emancipatus est. Vocatur patrie potestatis. Et si pater saceret testamentum et preteriret talem i9 filium. testamentum non Valeret. Verum consuetudo nostrorum temporum non multum ista ponderat. Unde notate ista sine quibus nullum omnino testamentum potest valere: primum est, quod testamentum debet habere nomen testatoris et eorum nomina quibus sit testatio: secundum est. quod testator profitebitur . se liberum natu et voluntate: tercium est, quod latebitur se etatis legit time ad laetendum testamentum; quartum est. quod seribat, se compotem tu esse sue mentis υ; quintum, quod satebitur se sacere vel secisse testamentum sine illicito intervallo temporum vel aliarum actionum, sed uno contextu sine omni ae tu illicito interposito: sextum s. quod qui1 quid legat vel disponit in testamento de
rebus suis, eonfitebitur de qualibet re. quo titulo ipse'eam possederit. scilicet utrum proprietatis vel se odali vel si emphyleoti eo possessionis lytulo . vel utrum rem illam iure hereditario a parentibus receperit. vel utrum s rem illam peccunia sua comparaverit; septimum est, ut saleatur, se res de quibus testatus est iuste possedisse: octavum est, ut ἰη ressuit in aliqua lito, quod ascribat'qualiter, lite sopila. res illa libere ad eum fuerit devoluta. Et si sorte super illa re. de qua contencio suit, ali-
84쪽
quas literas hal, et in quibus conlineatur processus et sinis litis illius. tune non est necesse quod inseratur testamento de lite sopita. sed dieit: - Donatim talem lego iure testanae uti II. filio meo libere possidendam. que domus licet in lite fuerit, tamen. lite sopita literisque super hoc consectis, in meam plenariter rediit potestatem. Et quia ipse litere expressam mentionem faciunt de lite cepta et finita, ipsas literas
totum processum continentes in manus eiusdem filii mei una eum domo sibi legata tradidi possidendas ': nonum est, ut semper de ultima Voluntate fiat mentio in testamento: deeimum est. ut nomina testium subscribant ii r. sed ante nomen illius ponitur. qui ipsum testamentum sigillat. si sorte testator non habeat proprium sigillum: et postea sequitur annus et dies, concurrentes et epacte et indictio. Sed indictiones et eo neu r-rentes et e pacte raro seribuntur . nisi in magnis testamentis. Subi
Fol. 18 a. Quoniam ea, que in humanis sunt rebus, vel longi decursus temporis a s memoria abstergit hominum, vel calumpniatorum plerumque conturbant insidie. necessarium est, ut seriptis et testibus inviolabilem accipiant firmitatem e P. Itaque notum sit universis Christi fidelibus presentes literas in spe et uris, quod ego X. miles ei vitalis Winnensis horam migretae loliis michi imminere videns ex hac vita, utpote intollerabili egritudine gravatus . de rebus michi a Deo datis legitimum les lamentum sacere statui et laetum proiiuncto in hane formam. Ego Ν. 49 ei vis Winnensis tam natu quam voluntate liber. elatis etiam legi illine ad testandum. eger quidem corpore sed sana mente, sine omni alieni actus illiciti Uinterposicione, sed uno debitoque contextu, de rebus meis quas itiste possedi et possideo. legittimum
testamentum post mortem meam omnino et ab omnibus observandum sapiens ipsum esse ultime volunt alis naee veritate presetilium profiteor
et protestor. In primis igἰtur ordino, ut triginta librarum vel talentoruo redditus in tali loco. quos proprietatis iuste possedi tytulo, ad dilectam eoniugem meam e l. ad vitam dumtaxat suam devolvantur O. ita ut post mortem eius ad liberos meos, filios videlie et et filias, ii deniredditus revertantur, salvis semper illis redditibus sibi, quos ex me iure dolaticio noseitur possedisse. Deinde ordino et do O primogenito meo, licet emancipato. X talentorum redditus in tali loco. qui ad
85쪽
me hereditario et ita terno munere devenerunt. otioni υ autem filio meo natu secundo. qui adhuc sub patria potestate est b9. do XL talentorum redditus, quorum de item talenta cy in tali loco ad me iure emptionis libere devoluta in ius traxi proprietatis . alia vero triginta talenta in Νeunc hirehen quondam sub tytulo laudi a domino L. de Cthun ringeὰ possedit . sed tandem ab eo ius proprietatis pro CC talentis michi in eisdem redditibus conparavi. Posthee Frideri eo hy filio meo natu tertio ordino et do dignitatem illam que vulgo havagenosrsehalit dicitur. quam michi pater meus iure hereditario dereliquit. Unicuique nulem filiarum mearum . que necdum experte sunt nuptias. ordino et do 'i' marcas urgenti. et pro celebrandis euiuslibet earum nuptiis LX talenta denariorum et XX talenta pro testibus ad ipsas nuptias conparandis. Filiabus vero meis L. et n. s quo jam habere viros noscuntur. C tulenta denariorum ordino et dispono. Quil quid vero in gemmis, auro. vel argento ei in vestibus meis k9 reperium fuerit. totum dandum est collegiatis est lesiis, ut in usum monae horum et monialium N eediit. pari per omnia portione υ, ita ut O unicuique monasterio XX ad minus talenia denariorum persolvi debeant sinentura. Huius itaque testamenti mei rite et racionabiliter laeti executoros statuo et statutos pronuncio dominum X. υ militem ei vem Winnensem et N. iudicem ibidem, dans eis plenam lacullatem omnia que prediximus tanquam si per me presentialiter fierent O saetendi. Ceterum no ulla de causa ordinatio mea convelli vel impediri possit. presentes literas
testamentum meum continentes predietis executoribus eiusdem testamenti tradidi. sigilli mei munimine roboratas. testibus Silone is sub notatis. quorum hee nomina sunt ele. Si vero breviter scribere volueris. sic scribes: Ego Ollo ei vis Lingensis gravi egritudine detentus. sane mentis et alia omnia habens ot laetens que legittimus testator habere et sacere doliet ultime voluntatis, iust uni hoc meum testamentum ad omnium nolle iam pervenire volo Presentium verilale. In primis itaque do illi hoc vel hoc ete. Et tunc non est opus ut scribatur unde quelibet possessio ad testatorem pervenerit, vel quo iure eam tenuerit. Sed
86쪽
quamvis brevissime scribas. tamen non obmittes nomen executoris vel executorum. Execuror voeatur ille . cui testator dat auctoritatem perseiendi omnia sicut testamentum eontinet.
Contingit υ etiam quod testator aliquando saeu testamentum de debitis, que sibi debentur, et tune munit exeeutores testamenti sui publico instrumento et in personis sollempnibus, ita tamen quod ipse testator in sne literarum subscribere debet, si eut patebit in litem exemplari. Νοta etiam quod publietim instrumentum υvocatur litera, quam iudex et universitas civium seribunt. et quam signant sigillo civitatis sue. In aliis tamen terris. sieut in Long bardia et Tuscia. publiea instrumenta scribuntur per publicos tabelliones. Publicus autem taleuis voeatur notarius. quem papa Velimperator ad hane dignitatem admisit. Hune oportet iurare, quod fideliter exequatur officium suum. Et in talibus literis non solent apponi sigilla. sed ipse tabellio format tantummodo signum suum in litera et sufficit. Unusquisque autem fabellio hahet υ proprium suum sigillum. per quod munit literas publieas. quas scribit: sed ista non fiunt
apud nos. - Idcirco autem testator format publicum instrumentum, ut executores testamenti sui facilius V possint repetere debita a debitoribus testatoris auxilio plubliearum literarum. Hee est igitur forma. H. miles. iudex et universitas civium e9 Winnensium omnibus quorum interest nosse notie iam subscriptorum. Νoverint universi presentes literas inspeeturi. quod rogatu et interpellacione dileeti eivis nostri. qui nimia fractus egritudine testamentum de rebus suis secit. ipsum o testamentum procuratoribus et executoribus assignandum sigillo civitatis nostre roboravimus. cuius eciam sententiam exprimimus sub hac forma. Inprimis itaque ordinavit hoe vel hoe ete. et sie ut in precedenti exemplo invenietis. Postquam ergo omnia. que disposuit et ordinavit diversis personis. fuerint scripta, tunc subiungetur ista elausula): Testificamur ptiam bona fide, quod dominus nudolphus Uprocuratores ad repetenda debita et executores ad consummandum testamenti sui effectum viros ydoneos statuit. videlicet talem civem vel tales cives nostros, dans eis liberam saeuitatem de suis debitoribus debita requirendi, repetendi. quibuscunque locis, temporibu , contrae-tibus vel titulis ipsa adnotentur 32. ut habeant potestatem eoram iudicio
87쪽
eeelesiasti eo vel ei vili singuli vel coniuncti O. debita repetendi, debitores inpetendi. conveniendi. exeipiendi. respondendi, promittendi. Procuratores vel procuratorem substituendi et omnia alia laetendi queFdonei procuratores possunt sacere et tenentur. Dedit eis etiam saeuitatem plenam ordinationem testamenti. sicut preseriptum est, exequi et usque ad finem. eertis limitibus per omnia observatis. Ipse quoque predictus Rud. υ testator subscripsisse noscitur in hec verba: Ego inquam Rud. υ ei vis Winnensis universa que prescripta sunt fideli rati habicione prosequor protestando, me in Omnes eVentus predictos honestod viros in repetendis debitis meis procuratores et ad perficiendum testamentum meum exertitores fiducialiter statuisse. presentes quoque literas sigillo civitatis Winnensis sigillatas eis assignavi, tanquam executorias et procuratorias usque quaque, presentibus ipso domino O. iudice et illo et illo etc. 1etum anno Domini 1302. 9 Kal. Jun. O. Testes H. iudex ete. νΝotandum etiam quod literetestamentales magne solent esse. ideo de gracili et honesta litera seribi debent. Si autem testator datvlicui amieo suo plenam potestatem omnium rerum suarum, ut loco sui faciat testamentum iuria discretionem suam. tune testator nich l testabitur omnino. sed dabit illi. eui dedit potestatem pro se testandi. literas istes: Ego Rud. υ civis Winnensis insemitate eo oris deprehensus publice recognosco quod. compos mentis et lit, era voluntate. omnium rerum mearum virum talem pro me constituosty testatorem. dans ei υplenam potestatem testandi et ordinandi de universis rebus meis.
mobilibus et immobilibus. habitis et habendis. aceipiendis et vendendis. distribuendis et dispensandis V post mortem meam, proni ei vel eis. si plures fuerunt visum fuerit expedire. volens pariter, ut quidquid ipse vel ipsi de rebus meis ordinaverint'pro testamento ultime voluntatis post mortem meam debeat ab omnibus reputari. Quod ne per alicuius improbitatem impediri possit. presentes V eis literas dedi sigilli mei vel civitatis Winnensis munimine roboratas, testibus subnotatis quorum nomina hec sunt: H. ete. Si vero publieum instrumentum dare voluerit, tunc litera ista scribetur: - ex parte ni' iudicis et civium M et erit eadem forma, nisi quod iudex et cives ex sua scri-
88쪽
bunt o) persona, et ea que ille testator de se locutus est in prima persona. illa illi loquantur in tertia persona. sic: Νos otiosemiles iudex cum universitate eivium Winnensium tenor presentium profitemur, quod Rud. dilectus concivis noster, egritudine eorporis preoccupatus. testamentum sacere volens sed dolore prepeditus
non valens. sana tamen mente et libera voluntate. talem vel tales pro se omnium rerum suarum constituit testatores, dans eis etc.
Item notandum. si super aliquibus possessionibus vel rebus lis orta fuerit et contentio ventilata in foro videlicet civili, quia de soroeeelesiasti eo supra positum est satis lucide, et si per sententiam res illa ad iudieata suerit parti uni et abiudicata parti alteri. iudices seculares vel iudex totum processum cause scribunt suo nomine sub hac forma:
Nos otio O iudex et universitas civium civitatis Winnensis Uomnibus Christi fidelibus presentes literas inspecturis cupimus esse notum. quod eum quedam lis inter venerabiles 49 abbatem et conventum monasterii talis ex parte una ei Ch. 9 institorem. concivem υnostrum ex parte altera super iure fundi cuiusdam domus in tali loesssite diu admodum verteretur 9. ad nostram tundi in presentiam in loco pretorii urbani, vel in ecclesia tuli. partibus hinc inde constitutis, propositum suit ex parte abbatis predicti et eonventus, quod ipsi fuissent in libera et quieta possessione iundi domus per decem et viginti annos et ultra, propriellitem landi illius ad monasterium suum pertinere asserentes, quod etiam νυ se probaturos ydoneis υ testibus
affirmabant. Cum ergo per sentenciam omnium testes producendi decernerentur. productique super consciencias suas υ et iureiurando laudum illum ad predietum ubbatem et eonventum pertinere asseverarent. et pars adversa non haberet quod contra testium assereionem veritate plenam possit excipere: nos per generalem sentenciam omnium ad hoc dignorum. eundem landum predictis abbati et conventui ad-U seri hant Z. - O. V. - ey R. V. - vel ei plenam potestatem
eie. per omnia ut supra usque aetum anno DOm. ete. Z. - est Dist. R. V.
89쪽
iudieavimus, et per viros honestos A. et G. concives nostros eos in possessionem misimus corporalem. Super quo ae tu eis presentes literas V eonscribi iussimus civitatis nostro sigilli munimine roboratas. testibus ydoneis subnotatis, quorum hei sunt nomina ete. Aet.
Si vero lis non possii terminari nisi per arbitros. tune talis erit forma. Arbiter vocatur ille. quem ambe puries ad hoc eligunt, ut litem terminet υ secundum arbitrium suum. Et vocatur vulgariter eiuaehis anno vel si plures suerint tune vocantur aehidleui; loeus pretorii urbani eis schranne, ubi videt ieet iudicia exercentur. Sic ergo scribetis: Νοs Otto υ iudex et universitas civitatis Winnensis universis presencium inspeeioribus declaramus. quod eum lis quedain inter viros religiosos 49 talis monasterii ex parte una et n. 9 civem nostrum suosque heredes ex parte altera super circuitu cuiusdam nemoris circa locum talem aliquanto tempore verteretur, nec litis talis decisio de facili speraretur, tandem ex suggestu proborum hominum partea suas hinc inde interponentium pro bono pacis, partes ambe in arbitros compromiserunt j2, qui secundum Dei timorem litem illam suo arbitrio - terminarent. Cum ergo predicti abbas et conventus militem talem pro sua elegissent parte. pars vero adversa nud. concivem nostrum pro se nominassent. et in hos duos paries ambe tanquam in legitti mos arbitros compromisissent ipsorum stare arbitrio et hoc m9 publico iuramento firmassent, tandem predicti arbitri convenientes in hanc formam arbitrium emiserunt, ut videt ieet predieti conventus et abbas
prenotato militi suisque heredibus XL talenta Winnensia υ infra hine et proximum sestum saneti Georii V dare debessiit tali moderamine interiecto. ut in proximo sesto nativitatis Domini XV talenta. in puris-eatione beate Mario virginis XV talenta, in sesto υ sancti Georii odeeem prefatis militi et suis heredibus persolvantur, ipsum Vero nemus ex nune et in reliquum in possessionem predietorum abbatis et con-
90쪽
ventus cessit et sub iuste proprietatis lytulo ad eorum monasterium perpetuo pertinebit. Quod si ante notatam'peeeuniam predictis abbas et conventus υ ei rea terminum sibi per arbitros constitutum non solverint. non solum, hoc e9 presens arbitrium cassabitur . verum etiam eam peceuniam, quam sorte iuxta aliquantam porcionem solverint. omnino perdente). et causa υ eum lite sua in statum pristinum, quem ante arbitrium habuit, revertetur. Ne vero alicui calumpnie in posterum loeus pateat, formam arbitrii presentibus inpressam et sigillo nostre civitatis communitam. ipsis arbitris reservandam υ assignavimus, ut, soluta peecunia et lite prorsus sopita, litere demum superhoe negoeio perpetue conseribantur ete. Hie notate. quod talis forma non est perpetua quando hy habet aliquas condiciones. que si servate non fuerint, litera et arbitrium eassantur et causa tota in statum pristinum reducetur 39, si videlicet peecunia non suerit soluta. Si autem eondieio illa non esset ibi. sed seriberetur quod peceunia esset soluta. tune litera esset perpetua nee esset necesse aliam literam perpetuam υ conseribi.
Notandum i)etiam. quod striete accipiendo - privilegium 9 nemo debet dare privilegium nisi princeps, sicut papa, imperator, archiepiseopi, episeopi, regules abbates. reges m duces, marchiones: liter vero quas dant abbates simplices, prepositi. eomites et ministeriales. non sunt proprie privilegia, Sed vocantur actiones: tamen usus in terra nostra obtinuit. ut omnes tales litere voeentur privilegia.
Item si literam domini pape vel imperatoris vel regis exemplarenos contingeret, ista esset forma. Nos Dei graeia B. Ralisponensis, C pyritaviensis ecclesiarum episcopi notum saeimus universis presentes literas inspeeturis, quod anno Domini millesimo O etc. mense Νovembris, domini Honorii pape quarti anno seeundo, vidimus et tenuimus et
diligenter inspeximus literam domini Alexandri pape quinti serico