장음표시 사용
121쪽
' dxj non fati, ovi, si Cioin Stellarum haec sibi
M' Vm nunc non mitto, eo quod eum luesbum csum 'i'
Quadraturas, prope media ni distatici r e
122쪽
incorporis largiri dignetur, ut preestantissima tantiquissima omnium, plane itie diuina haec scientia, a mendis Merroribus aliquando repurgata in veritatem Apparentiarum ipsi Caelo congruam restituatur. Ni Coi Avs Co-γER Nisus ingensin comparabilis in hoc opere Athleta , si exquisitisti nulli error ille obnoxiis Instrumentis non destitutus fui etsi longe certiora nobis reliquisset Nam scientia Ingenio, siquis alius eminebat, quaeque e Geometria Arithmeticaque ad hanc Artem constituendam requirebantur, perfectissime callebat. Nec Ptolemaeo hac in parte inferior erat, imo in quidus dam, praesertim Hypothesium concinnitate, compendios Harmonia inuenienda, eum longe exuperabat. Neq; obstat absurditas prima fronte apparens in Terre Reuolutione, cum, si ot circularis circa aliena centra re gularis astruatur, ut Ptolemaica in omnibus Planetis, excepto Sole, ferunt Hypotheses,longe absurdius&intolerabilius contra ipsa Artis principia, pec cetur, quam Terraemotum aliquem attribuendo qui quoniam naturalis erit, insensibilis evadit. Nec tot inconuenientia hinc proueniunt , quo plerique
arbitrantur; quaeq; in Poemate Sphaerico clarissimi illius Poetae; vae uri, Ana Comi, mei, cum vitiis esse , amici eximii,nuper publicata sunt, locum hic non habent. Is enim non animaduertit, posito motu terreno mare dc circumfluum proximum i Aerem una pari concitatione conuolui, ideoq; nullam violentiam causari, nec absurditatem, quantam in omnibus iis, quae in contra rium adducit, prouenire. Sed non est huius loci, copiosus de his disserere .
vero aliquando, Deo volente,latius in opere nostro Astronomico excutiem' s forte aliam Hypothesium rationem, quae nec Mathematice nec Physice absurda videbitur, S contra ipsa Artis principia non peccet, introducemus.
Petis ut Eleuationis Poli, quae Fruenburgi est, exactam notitiam tecum communicem, ob Copernianas illic habitas Obseruationes, penitius explorandas.
Scias itaq; me ante trienniis, eo nomine quendam meorum Astronomiae operam nauantium studiosorum mi ira, O cci nomine Fruenburgum nauigio misisse, adiunci o exquisit, minutissimarum diuisionum capaci Instru mento, qui illic commouum apud Canonicos Varinienses, a quibus etiam benevole excipiebatur, nactus Obseruandi locum, plus integro Mense com moratus, quam plurimas exquisitas, ibi inuicem consentientes nactus est Obseruationes Ideoq; tam ex Altitudinibus Solis Meridianis in Declinatione eius Boreali quam Fixarum Eleuationibus maximis illic deprehensis, cum iis, quas idem Instrumentum hic praebuit collatis Eleuationem Fclien- burgi adinvenimus part. q. M ari excedentem operiaianam annotati nem feret Minutis. Id quod etiam semper suspicabar, e x quo viderem Ecce n- tricitatem solarem, Apogaeum, totumq; adeo Solis cursum , tam breui an norum interuallo ab illius placitis adeo enormiter discrepare Fum enim ex
123쪽
linationem maximam indagasse, idq; minus congrue, quod Restactionis lini situ implicationem non euitarit, tori etiam Parallaxeos nullamnabuerit rationem, probabiliter e scriptis eius colligebam, ibid terna ct citeri oli altitudini deesse scrupula, etiam antequam periculum fieri curaui, contentaneum duxi.Interea verb, dum studiosus meus Fruenburei obserua-xionibus vacat, ab Illustrissimo Principe Eo Roto Rr DEUC MAR-Crii ON ANs3ACui,so, ista ad eum M. MANio Professore ad ' μ' , io laxi Pressiae, illuc vocatur, ut Polarem Altitudinem ibi pqri diligentia examinet quod etiam per aliquot Hebdomadas inliorto P ncipii loco opportuno concesso,effecit. Atq; ex Altitudinibus Solis Stellam i iiii multoties acquisitis, deprehenditur Regionaonti Prussiae Eleua- i ii part is M. f. proxime Quod tibi una indicandum duxi, siquidemici P dis A s Tabulas ad eum locum ordinauit, eiusAue, alitudinem si a sq. .i . scrupulis 6 iusto minorem Appiani erroneum
qxologum perperam imitatus constituit. Reversus ad me studiosus hic meus, instrumentum quoddam ab ipso Copernico compositum, diu i in suno in una a D IOHANNE HANNovi Canonico armiensi mihi dono misium, secum attulit. Est l, Parallaticum illud, cuius libro . cap. Is conii ab Tm p AM 'Ara communiter Regulas Ptolemaicas vocant, eo
' ' /-m plui uium in usu erat. Est autem prorsus igne-d S i pqx , tuas in Longitudine continent,
diuisionem l exhibet particularum 1 i . modo vulgari institutam,ita, quaelii et minor differentia quinatium numerum praesupponat. Hinc fruile est colligere, qualibus machinis eximius ille Copernicus instructus,caelestes in
, . tha te , hi iri epserunt, non Arti, vel
pum industriae, sed e iis organorum, quibus minus exquisitis utebatur, imputandi veniant Ego etiam bina eiuscemodi Regularum Instrumenta ducum in promptu habeo, utiliter per Orachalcum elaborata, inin decuplo plures portiunculas subtilissime diuisa, suoru num ad instar Ptolemaei columnae erectae innititur, in ea commode circumvoluitur, attollendo deprimenco longiorem Regulam, in qua diuisiones existunt. In altero eadem onniori egula adtquihi, tum Horihontis saltem conuoluitur, una in Circulo, ui' ci me e el ro pedum, AZimutha ostendit,caeteris duobus aequalit, 'lateribus angulum Altitudinis sua Eleuatione depressione5 efficientibus. Suntq; ambo maiora hoc operiaiano, diligentissime elaborata. Nihilominus in Solista btellarum Altitudinibus praecis indagandis non tantum illis fidei adhibeo, quantum Quadrantibu sin extant ibitis,praesertim maiusculis. Nec possibile existimo, Regularum fabricam ad exactissimam praecisionem, quae perpetuo ii ii conitet,redigere. Non tamen facile animum induco, Copernicum, in Al-
'pic Q, Da in lib. s. cap. a. proponit, multum aberasse, siue per hoc L. et Paral-
124쪽
Parallaticum Instrumentum, siue alia quacunque ratione eam nactus est, eiusque Declinationem hinc proueniente Verneriana Obseruatione multo certiorem esse, veD sinitimum est. Alias enim nimium concitatus foret o I:auae Sphaera motus, albategnia nam celeritatem plus aequo anteuerteret. Quo etiam argumento vestras Stellarum Longitudines, paulo ulteriores esse, quam huius Sphaerie promotio admittit, comprobatur. Sed video me,du n lubenti tecum de iis,quae ad rem Astronomicam faciunt, colloquor, modum in cribenda Epistola excedere. Idque eo potius admitto, tum qubd hanc proelixitatem tibi non taediosam futuram, mihi perstiadeam, tum etiam ut tarditatem hactenus in rescribendo admistam, copiosiori responso recompensatam habeas. Cum itaque tuis desideriis iniis quae per literas mihi significasti, abunde, ut existimo, sitisfactum sit, restat, ut inac vela contra nam teque De Opt. Max commendatum habeam. Vale, hine cum ulterius de negotio Astronomico, saltem per Literas, siquidem coram quod conuenientius esset . non licet, conferre nullatenus supersi: de rinsidera mecum,
scalis minime fallacibus, ascendere omni temporis serens opportunitate inceptam operam continuando elabora. Iterum vale. Datae ranibur ei die Ianuarii, Annon . Trouo BRAHE.
ERUDITIONE EXCELLENTI ET INGENIOSA
PIRAESTANTISSIMO VIRO D. CHRISTOPHOROR OTHM ANNO, ILL vs TR IssIMI PRINCIPIV vi LHELM LANDTGRA vir H Assia,&c
Mathematico eximio, Amico suo plurimum dilecto. S. D.
timo Francos orti vernalibus undinis Illustriss Principi tuo M tibi de rebus Astronomicis copiose perscripseram, vestraeque . . expectationi, uti spero, pro virili satisfeceram, praeter omnem meam opinionem nihil prorsus iterarum retulit. Cuius causam admiranti sciscitantique mihi, Illustrissimum Principem L AND Ton Aviv Meo tempore, quo transactis Nundinis Caslsellas redierat, nuptiis quibusdam occupatum fuisse, quo miniis tunc responsioni vacare ipsius Celsitudini commodum foret, te etiam eadem de causa variis auocationibus implicitum fuisse referebat, subiungebatque ipsum Illustrissimum Principem per te sibi signifigasse, quod breui misso proprio Tabella noliteras, quae meis responderent,
125쪽
abcepturus. Huic Relationi hactenus lubens acquieuiauultri simo Principe, tum etiam a te responsionem cupide expectaui, citiam cum ter speratum tempus differri videam, non potui non oblata per hunc Dibliopolam HEN Ricv M, eidein per quem priores miseram inseruien- qm 'ac opportuna scribendi occasione, ad te aliquid literarum dare, hi e-icriptionem hactenus intermissam in memoriam reuocare. oeo itas ner
pud Illustrissimum Plincipem tuum de responsione nihili, reuerenter sollicitare, utque tu etiamd ii q ii ixerit, omnimode est ribendo satisfacere non do prs pri in Principis Tabella tum negotium hod si 'Cq- per exlai tore in satis oppora
ne efficietur, modo literas quamprimum is Nundinis L iraticos ordianis Castellas reuersus fuerit, in proinptu paratas inue rit, nam , comitum
tuerit. Retulit idem, qui meas vobis attulit te impetrata a Principe trionia, e coram uisere decreuisse, quod ut prima qua tu opporret non ulterini tas, te etiam atque etiani rogatum abeo Erit tuus acce si 'Vild xdi iucunde, nec, uti spero, inutiliter conferemn s 'U' 'Asi follibili 3 ppi unec concinna ratio oculari insi ectiori omnium optam tibi patebit. Omnino i tibi persita deas, quod bris aboris non paeniteat unquam Eclipsin Lunarem proxime instan
is '' ' 'ppor Unixa c diligenter sis caelitus animad
uersurus. Eius itaque apparentias Vtemporum momenta, vel potius insaobseruationurn Data mecum conantunicare non graueris, Ego
dem hic meis organisadamussim perscrutari rite Deo et in
tam te i de meis inuentis postmodum certio: em reddam. Vale, nostri. desideriis, inprimis vero ij quae in literis ad Illustrissimum Principem tuum e te vltimo datis continebantur, quaeque earum exhibitor priuatim meo uomine significauit, ut omni ex parte mature ante ingruentem hyemem satisfiat, omnem moue lapidem Iterum feliciter vale, absque intermissione Sacris laniae sita. Datae raniburg ar Augusti, Anno Viri T.
126쪽
cirer schretan de Dat osten 18. Ianuari beneben den Obseruatio
i viritici gu anni oricii ver uider ivorden Eo baldi mr aber vieder antici ossctangi fabra m civere Obseruationes init denistiseria Conferiri, mufonder ulier emunderung*efunden d; sta in distantiis S meesinationibus, et1am in partibus inuti init cuiander uberetia linamen inses eo utior pie
moto si ei hori mordeia Sassi aber in Longitudinibus iij mm Minutenvencinander discrepiria, ni inrt nichi eunder sintem alis viro mos ben uilli a Rhici Hipparchus, Ptolemaeus, nociballeandere hi ebetior vera Stellaxum loca alis s. Minuten semesogelimust noch propter Armillarum paruita xem habenivis ei tannm. cnii man in ben Armillis fatim 1 o. Minuten Nit dirnen merrten ibi edas austen obseruationibus Stellarum Fixarum augin
sci infici fescim legent asson ten propter Circulorum hinc inde distracti nem inobseruando bat angelii fonnen danti die Circuli in solebei Connexion in traeitiren sies lasot gehcn Mon vii stan obseruationibus tanticii imirno hauracit nichi scis eriten dania si viaser Mathematicus, etiam correcto Quadrantis perpendiculo vici stig nichi allein per Horologium, son dei nauchum ver et iencia Ianuario et Ahe malis per Venerem et te erui ciclusasonne thribet lagi benebenter Bonnen obseruiri ius aemuden cdoch Dben, ir, ii stria Mathematicum hieriun criis lics hchyrachinia hacer viis iuchi fonticii meelten ii te creastimat sper Veneremic unden basii ver Motus Solis,dcli pruno in in crer Ephemeride fuge et isti circa octauum gradumor, viri ctglics e Minutengu an sanis damur in sine Ianuarij auel, dure discria Quadranten locum Solis , chcendero ges unden j v auci sic andri scit monuncii dania ivstir in cimer Ephemeride cinui, cur aucti ausi dic cβbal)r iusto modo hat extendiret schet Nic his de lo rcini ci fiat docI Venusicinen an an Locum Stellarum rixarum cesti 'ollans seruicinet thr
127쪽
tempus per Armillas A cluatorias indagiri, abre die Re fractio Solis in Circulo verticali rad uehi secundum Longitudinem Ecl pticae geses etcs Ufei ne c. scichi felli si r tempus corias u furtiali citomnitu et sches igc ches en stanne solitantias tempus per Arim uilia Solis indagire ' O Pect ii eis i frui per Venerem circa AEquinoctium autumnale deo Dorgens nuci t sibivien misen id an eo in nrgeso abie nuti
net stigerbi misere obseruationes statici inquirit en , iri de
in viiser Stad rem sest vii id assev
128쪽
V VILHELMUS DEI GRATIA LANIIT GRAVIVS
HASSIAE, COMES IN ATTEN ELLEBO GEN,
DIE TZ, ZI EGEN HAI ET NID DA,&c. LEMENTI NOSTRA ALVTATIONE PRAEMISSA NOBI-
lissime singillariter dilecte Literas tuas i8. Ianuari datas, una cum Obseruationibus accepim agimus t tibi clementer gratias, quod nobis easdem ad petitionem nostram benevole concessisti. Celare autem te non possumus, nos eo tempore aliis negotiis occupatos, alioq; profeci os fuisse, ob id, tu minus responderemias,impeditos Quamprimum vero huc reversi fuimus, Obseruationes nostras ciam tuis contuli mus, atq; cum singulari admiratione inuenimus, eas in Distantiis Meclinationibus, etiam in Minuti particulis concordare, quod antea nunquam auditum fuit. Quod autem in Longitudinibus, ad quinq; circiter Minuta, inuicem discrepent, non miramur Satis enim nobis constat, neq; Hipparclaum,
Ptolemaeum, aut reliquos omnes hactenus vera Stellarum loca ad quinque Minuta unquam redegisse nec propter Armillarum paruitatem discernere pomisse. Nam in Armillis istis vix io Minuta animaduertebantur, velut ex Obseruationibus Stellarum Fixarum ad oculum patet, ut taceamus quid alloquin propter Circulorum hinc inde distractionem ua obseruando committi potuerit , Circuli enim in tali connexione inter tractandum facile a plano auertuntur. A nostris Obseruationibus adhuc desistere non possumus, siquidem eas Mathematicus noster etiam correcto adrinatis perpendiculo multoties non solum per Horologium sed etiam praeterlapso Ianuario aliquoties
per Venerem, quam ad tui imitationem, una cum Sole interdiu obseruauit, iustas adinvenit Mathematicum tamen nostrum ea de re serio compellaui mus, qui nobis retulit se tunc temporis per Veneris Stellam deprehendisse, Diotum Solis in Ephemeride tua nobis transmissa circa octauuin gradum maliquot inutis tardiorem est , quam in sine Ianuarii Per Quadrantem etiam nostrum, Solis motum, non aliter inuenisse atque assumpsisse, quam
Ephemeris tua, quam etiam in hunc annum debito modo extendit, illuni exhibet. Nihilominus tamen Venus nullum alium locum Stellarum Fixarum concedit Existimat itaque te Refractionibus nimium tribuere , Opinatur quoque, ex quo temptis per Armillas quatorias indagare soleas Refractio aut cm Sob sua Circulo vertacali, non secundum Longi audinem Ecliptica: conting N. cile accidisse, ut tempus aliquanto breuius assunt pseris, quod
heri nequi ac, si id per A Zimutha olis indagetur. At quoniani tu dis iumctica A qu. notatium Autumnale per venerem Maia probasti, certo conchl-dere
129쪽
nsemiam lubentissime per nos promouere idum , et '
' noster ibi respondebitet ' Spei sunt, bcne Volentia semper sumus .ffeti D NopILISSIMO ET VIRTUTE SAPIENTIA IN
130쪽
primo loco adhuc paucis tecum agam, non leui tu quidem argumento assoris, consentaneum fuisse, ut Cometa aliquam, licet vix sensibilem diabuerit Parallaxm, cum Iupiteri Saturnus etiam Parallaxin habeant. Scio 3 potheses Copcrniceas id omnino flagitare. Verum quomodocunque exa- mmem meas obseruationes, nullam tamen sensibilem inuenire post m. Potuissem eodem insensibilis Parallaxeos argumento uti ad confirmandam meam sententiam, qua ipsum Sphaerae Saturni attribui cum Saturni Para laxis nostros sensus facile effugiat, vixque tertiam inuti partem alimo at . Verum nolui incurrere in reprehensionem eorum, qui cum nihil de arte Mathematica intelligant, imperit tamen intemerarit plane clamitare non desinunt, nos absurdissim qu queas erere sed quoniam te mearum Obseruationum Aristarchum habeo, nihil posthac id genus hominum curabo, sed fortio praesenti animo ea in medium producam, qua Vper obseruationes' per certissimas Geometria demonstrationes vera inuenio. Qiiod rii-tem miraris, quomodo tunc maximam Solis obliquitate ii as Grad Min. assiimserim, nec eandem tecum s. si . si . . ex Obseruationibus j lustrisis Principis nostri colligere potuerim in eo facile veniam mereor Vidi enim Obseruationes Illustrissimi Principis nostri praebere modo Altitud nem S lis maximam Solstitialem fir Grad. io Min modo fr. Gr ir Mui etiam eodem Quadrante Unde facile patuit, minori cura eas missi institutas, quam magnitudo negoti postulabat. Praeterea nondum mihi constabat vera nostri Pol Eleuatio, quam scis quantis laboribus tandem indagirim Asium- si igitur eam Obliquitatem, quam tunc temporis veritati quam phoxime consentaneam esse coniiciebam , licet exactamin praecisam ex Obseruationibus nescirem. Inuenta autem vera Poli nostri Eleuatione, facile animaduerti, aschnatam a te Zodiaci obliquitatem ad Obseruationes Illustrissimi Principis nostri quamproxime accedere. Verum quod tunc temporis a te discere mihi necesse mit, id iam ipse verissimum esse diligentissimis meis obse uationibus ad initent Inueni enim in proximo Solstitio stitio maximam Solis Altitudinem meridianam exacte, r. r. ii. M. diligentissime. Vnde addita Parallax Solis masiumpta vera nostra AEquatoris Eleuatione part 38 M. t tua Zodiaci obliquitas resultat. In Solstitio hyemali datur hic maxima Solis altitudo meridiana parcas M. IAE. Verum itinc temporis Acr hic longe densior vaporosior existit, quam aliis anni temporibus, Refractioque Solis circa Brumam longe maior est quam Sole circa medium in aut et versante. Haec de Cometa deque intermixta odiaci obliquitate. Et quoniam video, te re siduum scripti mei de Cometa desiderare, em adhuc tria capita ad te mitto, ex quibus quae mea sit de Cometis sententia, qualesque Hupo heses Astronomicas veras esse iudicem, facile in elliges. Egi de iis re bus liquo modo durius quoniam duro ligno durus adhibendus elicuneus nec hoc genus ho