장음표시 사용
132쪽
L. Sergius L. F. . . Catilina nobili genere patricis naius,
fuit magna vi et an inii et corporis, sed ingenio ualo pravo tuu Natus est circiter . V. C. s. patre L. Sergio , matre Bellietici L. Bellieni filia Ascon ad se orat in Tog cand. itis avum suisse putat de Brosses II ist de a ni p. nom. par MMLate. oin Illo pag. 46. M. Sergium Siluni A. V. C. so5 quaestorem proavum M. Sergium Siluni A. V. C. 8a quaestorem; abavum vero M. Semium Suum A. V. C. 556 praetorem,
nuntari sortiindui in bello Punico secundo larissimum; eunde motu, ad A. 556 Caininae proaVum .isse existima Patrem c utinae pauperem suisse tirutatur Q. Cicero do petit cons. quum catilinam in patris egestato natum dicit In bello civili Sullae paries sequutus multos a Sulla proscriptos crudeliter o eidit, tu primis Q. Caecilium, Semiae sororis virum, et M. rium Gratidianum Aleis L Moueri Max. IX, a Quaestor fuit L. V. 676 post qua iuram legatus C. Seriboni Curionis
Macedoniam pro praetore sinus A. 678. Praeturam deinde gessit urbanam A. 686 ex praetura autem Africam provinciam obtinuit Λ. 687, eamquo iniuriis et rapinis ii Cerbe vexavit. Quunt provincia decessisset, accusatus est repetundaru in P. Clodio adolescente A. 688, Torquato et Cotta coss. ne Torquatus consul astui advocatus Cic. pro Mil. au . Cicero ipse aliquando eum defendero cogitabat ad Att. , ah de iuudis,eFeii tella uadidit, teste scotii l. qui anten id actum esse recte negavit Clodius autem pecuniani a Catilina accepit, ui turpissime praevaricaretur de ui m. rum. V. O . idque in manifesto scelere tame absolutus Mi. Iuin anu superioru
133쪽
Catilina contra rempubliemi eoniuraverat de qua coninmiti Missic narrat Sallustius ea toro Erat eodem inpore Cn. Piso
adolescens nobilis, sumni Me audaciae, egens, actiosus, quem ad perturbandam rempublicam inopia atque mali mores stimulabant. Cuu, hoe Catilina Et Autonius circiter Nonas Decembres consilio communicato, parabant in Capitolio Kalendis Ianuariis, L. Cottam et L. Torquatum consules interficere, ipsi, fascibus correptis, Pisonem cum exercitu ad obtinendas duas Hispanias mittere cognita mimus in Nonas Februarias consilium caedis transtulerunt. Iam tum, non consulibus modo, sed plerisque senatoribus perniciem maestinabantur; quod ni Catilinam iurasset pro cum signum sociis dare, eo die post conditam urbem Romam pessumum sicinus patratum Met Quia non ns equentes musti eonvenerrant, ea in consilium diremit. A.
V. C. 68 6 L. Iulis Caesare maria Figulo coss. Catili
consulatum petivit, una cum M. Tullio Cicerone, P. Sulpicio Galba, C. Antonio, L. cassio Longino, Q. Cornificio, C. Licinio
Sacerdote. Cicero adversus Catilinam et Antonium morationem habuit in toga candida, cuius fragmenta tantum stanti Catilina, quo facilius consulatum obtineret, iterum opprD mundae rat publicae consilium cepit. Igitur ut narrat Sallustius, cap. 7 circiter Kalendas Iunias L. Caesar et C. Figulo coss. primo ius)ulos appellare hortari alios, alios tentare, opes suas, imparatam rempublicam magna praemia coniurationis docere. Vbi satis explorata sunt, quae voluit, in unum omnes convocat, quibus maximn necessitudo, Et pliirimum audaciae inerati a convenere senatorii ordinis P. Lentulus Sura, P. Λntonius, L. Cassius Longiuus, C. Cethegus, P. et Serv. Sullae,
Servii filii L. Vargunteius, Q. Annius, M. orcius Laeca, L. Bestia, Q. Curius, po eiere ex equestri ordino M. Misiust bilior, L. Statilius, P. Gabinius viis, a Corneliu adb multi ex coloniis, et munies is domi nobiles. Erant in Neaeomplures nul occultius consilii uiuaco pinicipes nobilis, quos magis dominationis spes soriaruitur, quam inopia, aut alis
necessitudo. Ceterum iuventus pleraque, sed maxime nobili uita
Catilinae inceptis sivelint. Quibus in otio vel magnifico vel molliter vivere, copia erat, incerta pro certis, bellum, quam dem malebant Histis igitur in abditam aedium sedem convocati polliceri tabulas novas, proscriptionem locupletum, magistratus sacerdotia , rapinas, ulla omnia , quae hellunt atquo
134쪽
sonem, in Mauretania cum exercitu P. Sittium Nucerinum,
consilii sui participes petere consulatum C. Animiiuna, quem ibi eoues in sero veraret, homineri et similiarem et omnibus necemiiviniuriis circumventum; cum eo se consule initium agendi facturum. Ad hoc maledictis P wat omnes bono auorum inima lumin nominans laudare; admonebat alium ego . Maiis, cupiditatis suae, complures perieuli aut ignominiae. multos Victoriae Sullamie, quibus ea praedae fuerat Postquam
omitum animos alacrra videt, exhortatus, ut petitionem suam curae haberent, conveniunx inrisit. Sed in ea conventioue sui Q. Curius, natus .iud obscuro loco, flagitiis atque ac
noribus coopertus, quem censores senatu probri gratia moveranti Huic homini non minor vanitiis quam audacia inerat neque reticere quae audierat, ne lue suamet ipse scelera occuliare;
prorsus neque dicere, ne lue sacere quidquam pensi habebat. Erat ei cum Fulvia . muliere nobili, stupri vetus consuetudo cui quum minus gratus esset, quia inopia minus largiri poterat,
repente glorians inari inontesque pollicere coepit minari interdum erro nisi obnoxia ret; postremo suocius agitare, qui insolitus erat. At visis, insolentia clitrii ausa cognita talo perieulum reipublicai baud occultum habuit; sed subtilio a Mure, de Catilinae coniuratione, quae quoque modo audierat, compluribos narravit. E res in primis studia ominum aecendit ad consulatum jandandum M. Tullio Ciceroni. - Igitur eo- initiis habitis, consules declarantur tu Tullius et C. Antonius is Maelmus Sallustius. Post repulsa Cutilina, quinii C. ullus
Ctesar quaestionem inter sicarios exerceret, reus iactus cst a L. Paullo, quod inutio a Sulla proscriptos occidisset, iterunt ta-- absolutus est. A. V. M. Catilina qui uterea Dii ita inoliiqet parare non destiterat, quae ad consilia ita rempublicum perficienda spectarent , consulatum iu annum Proximum petere ausus est in sperans, Sallust. v. 6 si designatus oret, suelle se ex voluntate Antonio usurum. Neque interea quietus
erat, sed omnibus modis insidias purabat Ciceroni. Neque illi tamen ad cavendum dolus, aut astutiae deerant. Namque a principio consulatus sui, multa pollicendo, per Fulviam Oeerat,
ut Q. Curio, consilia Catilinae sibi proderet Ad bis collegam
auum Anionium paelion provinciae inuo Minu ei Sine sortemneram perpulerat, ne contra remi ublicam sensit ei. Ciruunt in una umi eorum i que citcntium occulte nubebiti ii 'Onusa consularia quum indicia Meui in ante diem xii K il.
135쪽
Νον sat oeci. , Cicero pridie de coniurationem tilinae a s natura ridit illit, perfecitque ut comitia in die V Kal. o. cockt. disserrentur. Postridie frequenti senatu Cicero Catilinam excitavit, atque eum de rebus, quae ad se aliatae essent, di-eero iussit. Illo non se purgavit, sed indicavit atque induit
c Cic. Pro Murena caρ. 5 Senatus vero decrevitri darent operam consules ne quid resρublica detrimenti caperet. Quo de- Creto more romano osculust. ωρ. 9 magistratu niaxima potestas permittetiaturi exercitum parare, bellum gerere, coercere omnibus modis socios atque cives, donii militiaeque im-Perium atque iudicium --mim habero. Venit coimitarum V Mi. Nov. Cicer quom couiuinios uuii stadiis in e inpuni dues a Catilina eoinperisset, descendit in campum lorica Meius et praesidio sertissimorum virorum munitus. Consules designantur D. Iunius Silanus ut L. Licinius Mistona Cati . lilia, quum ei nec petitio consul ius, neque insidiae consulinctae prospere cessissent, constituit bellum iacere et exirema omnia eoperiri. gitur C. Mallium Molas atquo in eam parieni Etruriae. Septi inium quendam Camertem in ago Picenum, Q. Iulium in Apuliam dimisit. Ipse coniurationis principes intempesta Docte convocavit in ovium M. Porcii Laecae quae sui in vico inter alearios dicto a. d. VII id. Nov. Ubi tuum inter alia dixisse s Mallium praeiuisisse, et ad exercitum proficisci cupere, si prius Cicerone ua oppressisset, C. Cornelius eques et L. Vargunteius Senator constituerunt mans VII id. Nov. cum arniatis hoinini has sicut salutii tui introire ad Ciceronem, ac de improviso domi suae imparatum confodere. Curius
per uisum statim Ciceri ni desum, qui Drabatur enuntiat. I igitur domum suavi in ioribus praesidiis inuuixit, illos, qui eum iniuriecturi renissent, iam exclusit. Tum Cicei Vi ld. Nov. senatum i audem oris Maioris, quae erat in via sacra, qua ad Palatium menditur conVocavit. Venit eodem Catilina situ atque assedit, cous dares Priem uim subselliorum mise
in atque inauem reliquerunt. Tui civem bubuit
primam oratione ' in Catilinc ni
in euiu exordio statim Catilinae expressirat audaciam, qua usus
quamvis consilia sua patefacta esse intelligat, tamen in senatum revire non dubitet cap. r. Tum ostendit ex decreto Senatu iam ante XX dies lacto Catilina in interfici oportuisse ut consul
136쪽
,icleantur. Sed quod iam pridem actum esse oportuerit, idian ob eausam se nondum adduci ut faciat quod utilius sit urbem periculis ab eo intentatis et iis disciessu potius quam supplicio liberari cap. a. Itaque urbe excedere Catilinam iubet; nihil enim esse quod exspectet, omnibus eius consiliis illustratis et patefactis , cap. 3-5; nihil eum in hae urbe delectare posse, in qua nemo sit extra coniurationem perditor uua lominum, qui eum non metuat, nemo qui non oderit; cap. 6, 7. Accedere,
quod se ipse inint naiidae suspicionis causa in custodiam inidere Lepido Ciceroni consuli, Q. Metello praetori, ut non longe videaturaearcere atque a vineuiis abesse debere, qui se imo iam num ustodia iudicaverit, cap. 8 4 neque vio, etianido esu, exsilio ad senatum non reserat, obscuram esse se natus vuluntatem ibid. Ac si legum poenus non pertimescat ἡ si temporibus rei publieae cedere nolit, magnam Libi ut inimico posse invidiam eonflare, si recta pei t in exsilium contra vero si eonsulis inimici laudi et gloriae seroire malit, se eum invia
tare ut cum sceleratorum manu se ad Mallium conserat, bellumque apertum patriae inierat; nihil tamen hac invitatione opus esse, quuiu rnevideat id Catilinam dudum meditatum, et mox eo iturum Esse, quo eum iam pridem et frenata cupiditas rapiat; e. p. io Quod autem Catilinam urbe potius exire quam interfici iube: t, id hae ratione descindit, quod hoo uno interfecto
reipublieae pestis paulisper reprimi, non in Perpetuum comprimi possit quod si se eiecerit, sedumque suos eduxerit breVisulariun ut non inodo hae tam adulta resilublica pestis, v . rvinissam stirps ad semen maiorum omniis exstingunturi cap., i, i a. In peroratione senatum confirmat, castinaui nutiis om nibus prosequitur, et lovem Maiorem prenibus invocat ad urbem in periumque milianum Mudendunt, siumque ei socios iustis
supplieiis vivos mortuosque maciundos cap. 3. nae oratione habita, Catilina Mutiati M. Sao, ut erat paratus ad dissimulanda omnia, deiuisso vultu, voce supplici
stulare, Patres conscripti nequid de se temere crederent ea familia ortum ita iti adolescentia vitam instituisse ut omnialaona tu sp haberet ne n 'stu inarent sibi . patriei homini euius ipsius at tu maior ulli plurimi henelicia in labe in romani essent, perdita republic opus eme, quum eam iuvaret M.
Tullius inquilinus civis urbis Itoniae. Ad hoe maledicta alia quum adderet, obstrepere iunes, i sinu, utque parricidarii ,eare. Tuin iii iuribundus, quoniam quideui Hreunt ento , --
137쪽
luit, ab initiaicis praeceps agor , in Eridi iam Deum ruina restingua ira Dei se ex curia domum proripuit, et nocte intempesta cum paucis in Malliana castra prosectus est. Postero die
V Id. Jov. IV N. Cicero concione populi vocata orationem secundam ad Quis si inluxit in qua prinaum populo discessum minimi gratulatur; cap. et deinde so omisat, quod tam capitalen reipublieae ii sim non coinprehenderit potius quam emiserit ostendi ueli in non esse suam collisin, sed temporum Ela enim ea linam suppilai affectui iam pridem oportuerit, multos tamensuisses, qui quae in istum delata essent, non credituri, multos qui de sensuri essent. Praeterea se vidisse, si orto muli ius esset Catilina fore ut eius socios invidia oppressus persequi non
Posset eup. a. e tantum abesse, ut eum hostem oris esse ti-Inendunt putet, ut illud etiam Olefit serat, quod non omnes FECum tias copias eduxerit; os enim dum in urbe sint, malos metuendos Me en p. 3. itaque eos hortatur, ut aut uri e exeant, alit quiescant, aut si et in uri, et in eadem mente permaneant, ea clune ierenntur, exspectent; cap. S. Tum istos, qui Catilinam a se consule in exsiliuit eiectum esse querantur, sic resulat,
ut postquam quid vestem die actum esset, narraverat,4 ceat Catilinam ipsum, ad bellum patriae inserendum in aura Mailiana, non hi exsilium abiisse se quidem eius rei imidiato haud detrectare, si in exsilium iverit , et consulis minis eiectus esse dicatur sed eum non esse iturum onocinat cap. 7. sed nou tui de uno hoste, et de eo qui se hostem sateatur, sendum esse, quam de iis qui dissimulent et Romae remanserint uorum sex genera esse, quibus singulis medicinam eon,illi sui se allaturum ostendit Primum eorum qui magno in uere alieno
maiores etiam possessiones habeant quarum auiore adduci ad ues alienum dissolvendum illis vendendis non possint cap. d.
Alierum eorum qui qua in illil pretianntur aere Ilieno, do ini- nationem tante exspectent, hono iesque, quos iii et republi desperent, Perturi ut consequi se posse rhitrentur. Tertium geuus esse ex iis coloniis, quit Sulli constituerit, tui se insperatis pecuniis sumptuosius iactarint et in magnu in aes alienum inciderint, qui etiam nonnullos agi estes holuitios egentes in
eandem spem rapinarum veterunt impulerint cap. 9. Quartum
eorum, qui partim inertia, partivi inale gerendo negotio, par-
138쪽
tu sumptibus in vetere aere alieno vacillent. Quintiam parricidarunt, sicariorum, denique omni uni sicinorosorum. Postremunt
eoru iii qui quasi Catilinae cohortem praetoriam constituant, aleatorum , adulterorum et similiuni cap. Ilia omnibus prae-udia i leota atque omau eois opponi posse ostendit, et his
bene speram eap. a. catilinae alii a socios uertim exire, auto maneant, quiescere iubet; eierin popula Disectu se cur turminis bellom intestinum , nullo mi, tu, se uin Naio duce sedetur, bori iurque Quirites, ut aalutis pipublicae causa de
ruit, immortalium aurasium implorent cap. 43. qmim Catilinam in eastra Massiaua pri sectum esse Romae compertum est, senatus, ut narrat Sallustius cap. 36 sqq. Catilinam et Mallium hostes iudicat praesere decernit, uti Con- ωles delectum tabeant, Antonius cum exercitu Catilinam Er- sequi maturet, Cicero urbi praesidio sit. Eodem tenipore Lentulus Sura P. Vmhreno cuidat negotium dat, uti legatos Allobrogum requirat, eosque si possit, impellat ad societatem belli Umbrenu postquam eos videt queri de avaritia magistratuum, eos in domum absentis Bruti ibro propinquam ducit, ibi praesente Gabinio coriiurationem aperit socios ominat, Mi eos pollienos
operam suam dimittit. Allobrogesis deliberat, pro iuueri spe, eeria praemia mereri malunt Q. Fuisis Mus' rem uinem, uti copinuerant, per inti Cicero per ans'im consilio modo issatis praecipit, ut at unum moturationis vehementer linulent,
ueteros adeant, Mne pias auium deuique operam, ut eos quain motae manis ios habeanti rat Romae Leuiolus cum ceteris, qui principes coniuriitionis erant, paratis, ut videbantur, ma- suis inpiis constituerunt, ut Casilina in agrum Fesulanum quum venisset, L. Bestia tribunus plebis, concione habita, quereretur de actionibus Ciceronis, bellique gravissimi invidiam optimo
consuli imponeret eo signo proxima uocte etera ni ultitudo coniurationis suum quisque negotium exsequerentur. Sed ea divisa hoc nodo dicebantur. Statilius et Gabinius uti cum magna naan duodecii simul opportuna loca urbis incenderent, quo tu inultu facilior aditus ad consulem, ceteros, quibus usidiae parati,ntur , sei et Cethegus Ciceronis ianuam obsideret,
eum vi aggrederetur alius a uini alium silii omniarum qu ruin ex nobilitate Duxi in pars, parentes interseerent, inui caede et lucendio perculsis innibu , ad Cassiuaui erumpere .
139쪽
i 36 ORATIONES IN L. CATILINAM.
Sed Allobroges ex praecepto Ciceronis per Gabinium ceteros conveniunt, a Lentulo, Cethego, Statilio, item Cassio postu- iniit iusiurandum, quod signatum ad cives perserant aliter haud
lacile eos ad tantum negotium impelli posse. Ceteri nihil suspiacantes dant; Cassius senisi eo bini venturiis pollicetur, ac paulo auis ies ius ex urbe princiscitur. Lentulus cum his Vulturcimis quendam Crotoniensem mittit, ut Allobroges prius, quam domum pergerent, euii Caidimi, data et aecepta fide societatem eon uorem ipse Vultures ineras ad Catilinam dat. His rebus iis actis, eo siuia nocte, qua proficiscerentur, Cicero, per i Mios cuncta ei eius, L. Valerio Flacco et C. Pomptino praetoribus imperat, ut in ponte MulVio per insidias Allobrietum
comitatus deprehendant rem omnem aperit, cuius gratia misetebantur cetera, uti facto opus sit ita aganti omines milia.
tares, sine tumuiltu, praesidiis collocatis, sicuti praeceptum erat, Occulte polatum obsidunt. Postituam ad id loci legati eum Vulturcio veniae et simul utrinque Iainor exortus est, Galli coguit consilio, sine mora praetoribus se tradunt. Vulturcius Priu O, Ol ortatus celeros, gladio se a multitudine defendit; dein, ubi a legatis desertus est, ni ulta prius de salute sua Pom-
Pituum obiestatus quod ei notus erat, postremo timidus, ac uae dissidens xelusi h libus, sese Praetoribus dedit. Quibus, ebus co rutis, uini propere per nuntios consuli Melaxantur. Hactenus Sallustius. Cicero senatu in Non me ninne in aedem coneordiae eo vocato, are sitisque coniurationis prineipibus, eos indicii, ino-xisque ouvinciti Senatus eos in custodioni tradi iubet, Ciceroni mirsicatiouein decumii. Eodem die sub noctem in concione
orationem tersiam in Catilinam in qua primum rem omnem, de putela ti coniurator ut eo n-siliis, enarrat, cap. -5 deinde quid senatus censuerit nonduin perscripto SCto, ex incntoria exponita in primis de eo uiuratis in liberam custodia in traditis et cap. 6 Nimitium ut Sallustius narrat cap. 4 Senatus decreverat, ut bilicatus
Pr eiura Mutulus, ite ceteri in liberis custodiis haerentur. Itaque Lentulus P. Muiuio Spintheri, qui ium aedilis, cessio. sua Q. comisicio, Statilius Q --ri, Gabinius M. Crasso Caeparius, nam pauis antis ex fuga retractus , o Terentio Senatori traditi sunt . itaque ciere populum existilitare iubet Diuitiae by Corale
140쪽
omnes multivi copias, omnes spm atque opes vis de surbis periculis concidisse, cap. 7, eaque deorema in morialium nutu atque eonsilio gesta et provisa me, quod quum aliis pro iis tum praesertim simulacro Iovis line ipso in Capitolio statui confirmat; cap. 8, 9 matrona , Quirites boreauria supplicationem decretam eum coni bus ac liberis celebrent,
cap. io, seque nullum praemium pro tantis rebus ystis praeterquam huius dieiis emoriam sempiternam postulare, significat. cap. ir, hortaturque eos ut provideant, ne sibi sua saeta
aliquando noceant postremo eos aeque ac priore nocte tectaeostodiis vigiliisque defendere iubet cap. I. Nonis Decembr. 5 Dec. senatu in templum Iovis Statoris convocato, deliberatum est de poena coniuratorum. Quumquo duae essent propositae sententiae , altera D. Silani eonsulis designati, altera C. Iulii Caesaris, antequam ceteri sententius rosarentur Cicero tabuit
in qua primui MMias agit uiribus conscriptis, quod videantur de suo periculo esso solliciti, petitque ut sibi et patriae consulant, de so cogitare desinant eam a . Tum eos, vii in Modiam dati sint, senatus iudiciis iam damnatos esse ostendit;
de eorum poena autem , quidquid statuatur, ante noctem si tuendum esse cap. 3. Deinde duas exponit sententias adhue dictas primam Silani, qui censuerat, eos morte esse nauliandos, alteram C. Iulii Caesaris, qui eos bonis publicatis, in
vinculis sempiternis habendos esse censuerat, per municipia quae maxime opibus vaIerent neu quis de his postea ad Senatum referret, neque cum populo ageret qui aliter secerit, Senatum existimare, eum contra rempublicam et salutem omni uin iacturum. Vtramque sententiam ita comparat , ut tamen se magis in Silani sententiam inclinare recte significet; cap. -- 6. Deinde resutat eos, qui vereantur, ne consul satis
praesidii habeat, ad ea quae en ius de coniuratis statuerit, transigunda, omniumque bonorum et omnium ordinum mirum esse consensum in desendenda reipuluinae salute demonstrat, cap. 7, 8 iisque quoniam senatui populi Romani praesidia non Maini, ipsi ne DFulo Romano deesse videatur providendum esse, p. 9 Postremo suam constantiam praedicat, suique consulatus euioriam et filii salutem, si quid sibi aeeiderit, se iiii commendat, atque ut de coniuratorum poena , . . de uisu