Morborum omnium qui corpus humanum affligunt, vt decet, & ex arte curandorum, accurata, & plenissima methodus. Auctore Demetrio Caneuario philosopho, et medico..

241쪽

PARTr TERTIAE

Haec itaque ea cum sint, quorum summa esse deἀhet obseruatio, ut certa alterantis ψperis,& instri

menti quantitas decematur, qviem met ideo sibi inuicem diligenter conserenda; Puta, si magnus adeo excessus sit, quod longe multum toleratiam seperet, quia in praecipiti, pernitioseque tunc simus, praestabit ideo aliquo tolerantiae dispendiis quod tamen facile redimi ualeat humoris pec

Catum tollere, quam quod ex eo mox deterius malum euadat, tunc porro tan to existente excessu, si non integrum , validum saltem alterationis opus, ec instrumentum admittitur, &quasi extremo, xtremum utiliter remedium adhibetur: Quod si contra, res ita se habeat, ut eum mediocri exces.su, tolerantia constans, & ualida sit, iam tunc si imul omnem, in tegramque desideratam alterationem quς excessum penitus eximat,moliri eorrcessum est, ita quoniam alterans instrumentum

exeesses conuenienter repugnans, mutua licetatiteratione refrangatur,tamdem tamen, constanti

insistentia uincens excaerem, quia praeter nat Tam est, emendabit. Qeterum, quod tunquecpyszeps eraessin ea ,nec periculosus, lente ob id ille, paulatim re maius eximitur a non emim lcitra magnain partium omnium offensionem,magnamq; iactura, auersum tune repentina, demo Illi liret, quod is, contrariorum, validorum p rix Ore, magna ur utriusque iactura confliga tu omneu quidem nimium naturae inimicum vide

242쪽

uideatur , paulatim vero quod fit, idcirco tutum ruod tum excessui, tum robori partium tunc cortillaviti ille quippe abigatur, robore quam minia me fieri potest offense: Lente vero,su paulatim.

alterationis mus exercetur, cum instrumentum

maiori, aut minori virtute priditum kpius repeρtarur, atqui non usque adeo imbecillis,& languidis viribus,ut nul inde utilitas subsequatur; ex cessus enim vehementior illas sicas ematur, ut his licet iteratis, nihil tamen cedat ei sed sic duntaxat uires remediorum blandae sint, ut tamen ii. aent , ita quippe sensim, longiori licet tempore, excessus omnis depellatur, nullo aut paruo roboris dispendio. S d de alterationis opportunita dicamus , quae sane tunc semper euidens est, cum humores uitioso aliquo qualitaxum excessu labo. Ten t,ab initio autem morbi talis micetas adest,opportunitas itaque ipso statim initio praesto est, st rimque adeo,atque adoritur morbμ alterationen aggredi necesse est, dum insimul tamen illa tot iretur, nec aliquid sit quod eam impediat. Impedit sane in tergum euidens conis 1 effectus cis iuspiam nox ij, inde ex aecidenti, quasi necessario,

pro subiecti dilpositione futuri, ob quem Vta in

tunc, vel retardatur, Vel etiam peruertisur legiriaraus medendi usu . Verum, si lima statim, opus iochoandum,& tamdiu in eo perseuerandum est,

quamdiu humores ad propriam si metria. - pr Pelahem,restiuaantur. 4ed quoniam excessus hic A P hum

243쪽

Immotum non unius Oeneri est, cui motito sensuper simplex aistratio sat este possic sed ut plurim tirlidiuersi,multiplicis ue,quod humoressi ii θω Non i primm cpialitatibuζ tantum peccent, sed stanti , i& semel secundi I etiam, & a toto fe-

p temperamento , ex quo alterationis opus V rium merim eli , ut nempe'omties excessus corrigat .ue Et quidem id cum ita sit,' tii tendendus di pletarer ordo est, qui in corrigenda humorum qualitate sis obfetuandus , quippe si correctio, adieratio v e ast ltiplex r sitimus, quae item si mal nequaquam prole qui diuidat' ' quod prioriMistem , & posterioritatem terti are opus sit, ab eae flos tunc tam emus exordiret , quot magis' uriasset, ab eaque quae-est causa alteri ilςiues ab ea demum, sine qua alia fi eta nu llo modo possit, ut ps ire alicratiquq a 'huitior corrigitul quatenus antecedens morbi causa est, aliam sib aper priec flest 'opoetur, quia: timor i p. emendatu P, quat Insis ueraelema hinetae causistrahonem habet. Hici autem priori tatis, Sc polleriOrhatis ordo, temporis uariam supponi t opportu ni taxe,' lae quoniam omnino obserii inda eli, propterea sci ipse oporan di ordo acta de attendendus 'est. gi insuper ii cet inter ngendum i per morbi xtempora, quanti ilitis' austendar, Vel donuendae, opportunitatCm, etiali obseruare titile videat ir, qua nempe magis,anthia inus, humores alteros fatere opus sit: atta men , quoii iam tu ius est, ut dicebamus sentimi

244쪽

puteri possit) ideo fere nunquam pricisa opesis quantitas, praeter illam,igise insulasim dematurastectus, decerni potest, cum adhuc interim,q me perpetuo, tote morbi progressia, plurium contingentium occursus: nequaquam negl igend9s ssis, ex quo multiplex augendae, vel minuendae quantitatis occasio is issime ortum habet. Et de alteratione humorum univcrsim,, sum quatenus recedunt, tum quatenus com Uguntur morbo, sat dictum.

naturalium affectuum cauta , quae antecedens. i tam Cn Corum i Uzrit, per euacuationem depolin, pqletur, δί ln Dramis,qua specie euacuatioiras id aggrediundum,ex plicatur. CAP., VI.

245쪽

x3o PAR T. TERTIAE .

foecurrendum est necessario. Est porro euacuatio humorum, qui sua quantitate peccantes morbum faciunt, & fouent,desiderata expulsio. Humores namque, per morbos ex ipsis oriundos, ea ratione tales sunt, qua siue boni, & utiles,sive mali, & inutiles, quanticunque aliquando fuerint, ad vires attamen collati,plures omnino sunt,quam ab illis, uel attractione,vel retetione,vel coctione, uel demum expulsione, regi, gubernarique possint l, a V que ideo corpus, quo continentur, facile in morbum praecipites serunt ζ posteaquam licet simpliaeiter, dc multi, & pauci, & mediocres esse possint, nihilominus etiam pauci, cum infirmis viribus, vel sola qualitate, uel sola quantitate, uel utraque

smul, leve molesti sint, quod puta intra limites

non ςon si stentes,a nostri caloris gubematione destituit, tempore,dierumque numero, morbiv causam prassient; atque merito ut ipsos causare aptinati ulni, causae antecedenti ationem habent, ut vero ex his lain morbi actu fiunt,caust coniunctae nomen consequuntur. Ergo quandocunque humores ita se habeant, ut a iusto naturae modo defecerint, utque uiribus iam pridem molesti adeo sint, quod ab his nec pelli, nec in modum saltem redigi valeant,arte tunc protinus auferendi, expellendiq; sunt,haec autem illorum expulsio, eorumdem iam dicta euacuatio est.. Quae prosecto inter curandum necessario conuenit, perinde atque aliud quod uis artis opus conueniens est, nempta

246쪽

tum in icatur ,&cum toleratur. Indieaturne, quandocunque humores,qui morborum causa fuerint, modo pradicto se habuerint. Tolera istur praeterea, si tunc uires satis superque per se ua lentes, sua adeo vigeantprie entia, quod propria

conseruationi incumbentes, ita in posterum tantae suturae sint, ut ex susscienti uabulitione, vitinquam par sit,minime dissipari, conuestique possinN

sed ut desiderata uacuationis huius conditio semper adsit, diligenter omnes adhibendae obser uationes sunt,qualitatis nempe,quantitatis,& op portunitatis, quae in omnibus ad curadum requi . sitis operibus, & in strumentis necessarid requuruntur . Caeterum,posteaquam humor qui peeeat, perindeque euacuandus est, partim morbum an recedit, & eundem partim comittatur, ideoq; uel antecedetis, uel coniunctae morbi causs rationem habet, ut dictum est, iure de uacuatione humoris antecedentis primum accurate tractandum, postmodum enim quae demolitioni eiusde eomittantis, de coniuncti, conueniunt, clarius elucescent.

Itaque quali nam operis, & instrumenti , specie, humoris huius uacuatio tentanda sis,quando,non quos dolibet, sed determinate intummodo, humor quil dit, autqui l dere aptus est, demoli tur,duobus praecipuis ex fontibus apte deducituriaeus quorum est, humoris euaeuandi qualitas,1dus autem, eiusdemmet humoris sedes est,

247쪽

duplex conditivest seu madis qualitatis gradus, moniam uel alimenxiiij, utilesque sint, qui adis utriendum apti ceseantur,ut bonus sanguis eripe lex ςrem pytiiij, inutilesque, qui ad nutritionem prorsus inepti sent, ut bilis,pituita, melach Iia,aliudve quod ad hos reseratur; Q ii porro gra dus, si sensus serte latuerint, convciuntur, dum cauta eorum, Ac esse chus, expendantur, siqui dei essestus alij sint a malis hum)ribust, & abo nis alij, licet clarius hi ex cati sis colligi possint, propriet enim causis bonorum sunt, atque malorum PropriaF,deibacae tameta alias habita contemplagio est i

248쪽

.muum ipsu m iecori salon , Si his inferre e n in panretum, propria ueluti recipes nil is hii mori , uni,

uerseuasis, includuntu. Altera,quae secuncta Est, te nixa inriecinore in tenues par 3 singularui u inas excurrit, comprehen delas iecoris conum unt, omnemq uenam cauas suis etiam propaginibus, pes uniuersum corporis habitum di stri butam , Raruiri renes, tum delini ultro poros nam nes cOEporis

itin genterru, Adeocphamoru in sedes ba etsi sibii u i consentian nconnexio neq; qu adam . n seisiquantUr,ex quo un2 inanita,altera illi succedes, inaniaturq;, ait meti magna cuiusuist ianu. harum uarietas est, quippe cum quelibet propriis finibus circonseribal uris ideoletiam propriis vijs, Adductibus, quael Metti copioso es purg3turh puta XASi prima, quae viis comminibus proprie hγst, per ecessum dc sope par uomitum v rogio a .um secunda, quamquam primae euiden traco in Municat me itoque similibus ui j s,qssinusultiori sium cleponit, boein per secessis mi nesmo sese exoneratur . sati que etii sustipioit: Ue et Irinas,& catis post os,ab omni colu vie etapii Assi e , adhuc: Dilii omistus per artifici a uenaru Ernaione, pote iseMe omni onere subleua, .lias: Atqui in hac sedund uorporis regione , non inprima, humor qui bonus est, talia alendum cudecratus, uidelicet uoguis, proprie reudςx, minoi p . quo

249쪽

moniam si eam aliquando Urediatur, euidenter propriam conditionem amittit, corrumpiturque. In prima uese potissimum residet excremetitius, quod ea quaedam veluti omnis impuritatis sedes sit, quae omnem humorum inluviem superuacuam, destinatis receptaculis,corporis totius quasi sentina, recipiat; quamquam adhuc ipsemel e aerementitius humor, in lacunda etiam sepissima locum habet, si praesertim, ut contingit, eoquenti hepatis facultate infracta, nondum purgatus sandis in propriam sedem elabatur. Et quidemaee cum ita se habeant, iure non unico, ted d plici familiarissimo artis ingenio, optata, horum humorum causae antecedentis pationem habemtium, ex dictis sedibus, Vacuatio celebratur. Primum quorum omnino uiolentum, & eitra nam ram est, quando vasa, quibus humor uacuandus

continetur, opera chirurgico, sectione puta, an riantur, ut inde quasi fracto uase exiret aqua, si quisita sede eontinebatur humor foras erumpari Alterum vero, etsi per uim finem proprium c msequatur, secundum in natura est, quado naturae facultas expultrix, alioquin quasi sepita,uel Mye dita, tunc pharmacis opportune adhibitis, excietur, irriteturque, ut quod inutile, ac noxiumest, propriisductibus ex corpore pellat. Quare so mor, antecedens morbi cauis, utilis, & bonin si qualis est sanguis, qui cum ex parte propria mi Lierit simetriam,suturus naturi molestus eἔscitur,

250쪽

quoniam tamen adhuc ille fere utilis sit, ipsique

vectutili,& syncero permixtus,confususque exἰ- stat, necdum naturae iudicium fit expertus, sed quasi sub Iudice lis eius stet, natura autem adue sus inutile expellentem duntaxat facultatem exerceat, quod autem utile est, retinenti ui,ne defluat,

quoad potest, impediat. Sane, cum ta se habu rit, nequaquam secundo vacuationis ingenio,hoc est pharmaco ,natutae vimi excitanti, & ad pelialendum irritanti luia uidelicet uano,& perpera adhibito, sed priori tantummodo, hoc est uiolenta uaserum, quibus residet, reseratione, eius eu cuatio ex arte tentabitur non nisi enim per sv mmam uiolentiam aegris valde inimicam, cus, nempe sanguis,e venis educitur,quod si sponte, euidenti plerunque pellentis facultatis impetu, per uterum, hemorroidas, atque secessum, foras erumpat, hoc solum est, ex quo ille temporis, di rumque tractu,degener factus nutilis, noxius,de

malus a natura iudicatus est, qualem sanE, post aegri quasi leuamen, n spectus eiusdem ostendit, quod si alias ille citra externam causam saepe aliacunde compareat, non prosecto ut natumsed et pria, eaque mala conditione donatus,vel uasa frangit, & exit, vel quomodolibet aperit, ερ solas is profert & licet per hane, quod illius debitam diametriam praetergressurum suspiratur, fluiditus extirpari non postit, nisi uni quod eiusdem b num, & persectum est, funditas educeretur,fari-