Morborum omnium qui corpus humanum affligunt, vt decet, & ex arte curandorum, accurata, & plenissima methodus. Auctore Demetrio Caneuario philosopho, et medico..

51쪽

qua demum ratique, ex his,tusu muris specie , tum eiusdem causae, tum denique se les affectae dignoscatur. AP. - ΙΗ -

Rr o ergo ea cu sim, quorunx Medim in te curandum diligens, & δccurua habenda Metitia est ; Morbi inempe jecim. Essiciens principiu eausi Et insupersiae ,vel morbi s Nectum; Ra Diu merito ma sentaneum est,m quanam uia, ac methodων 3 uerfim sin gula haec nobis sim con spicua, in pta Tum exponamus. Rarum pr Ruubist pugi prnes, firmumque est, eognoscendae, per κ' D

qua rei desiderium N mm tandem Misi μὴ fsuificienter pleri; Aut primvssi resis aperis sese ita sua pissenti dedent,ut ipsis tiam sensi

bus innotescat, illosque moveat . Aua secundo,si res alioqui sensibus ignoN, qaebvse m saltem suppositis, veris, sensarisq; praeceptiopibus, nouo superaddito mentis intuini, quasi per medium mente conceptum qu Ru Inpdo repsssi Hrur. Sia quidem sensu res desident percipiatur, expediateq, talis qualis est, a nctis sentiatur, omnino illa ad uotum agnoscitur, nec ultro doceri attinebit,

nec opus habebit rationibus,maxima quippecu in t O . . I seruibus

52쪽

iensibus vestas rescriatur, sintove illi integitit, stes, neque unquam mentiantur, si praesertim sani sint, atq; ualentes, nec insuper illis qtudquam o currat, ex quo impedimentum oriatur. Attamen ii res sensum effugiat, at mente duntaxat comprehendi possit, perindeque .dis cursum expostulet, ex quo patefiat,ac demonstretur; profeciane fallax inde cognitio eaque ambigua, qua ipsi fallamur, sed certa, & ut cupimus uera, pnesto siti accurare medium demonstrationis et iis est per quirendum , quod rei metita consentiat, connexum oue sit, ut palam similitudinem, speciem ve illius, in se,uirtute, aut actu contineat, ex quo demum quod cupimus tandem habeamus. Est porro medium hoc omnium consensu duplex; nempe latentis rei quaesitae causa ε, & eiusdem effectus : ex his quippe duobus,ignotum quod quotitur, ratiocinatione deducatum,ex caulis ci , id emquod in earum potestate res ipsi contineatur, Ut ideo praecedentibus illis rem eandem talem , nec aliam subsequutam esse credi par sit. Ex effectis autem rei eiu idem propriis', quoniam hi iam a re ipsa manantes quandam tmerito praeseserunt elucdem rei essicientis imaginem , per quam consequenter cius conditio, atque natura representatur. Verum enim uerb,causas hic nos lania aliquot,

sed omnes,easq; proprias inrelligim us, formalem ilicet, subitistiuam, & efficientem; tunc siquidem communi omnium cosensi perfecte, e ad un-

53쪽

irem, pro pose, cuiusui, rei naturam per euam habeamus,cum iam ipsius proprias cinises omnes, per quos,& ex quibus esse Lum habet,nos ex quia si te nouetimus ; Amplius effectus etiam illos duntaxat hic recipiendos esse decernimus ,. qui res ita proprii praeci euique sunt, ut non nisi in Pale mperpetuo consequi se sueuerint; Adco,quod licet ex auobus his medijs, causis inquam & eflcctis,

tanquam ex certisaei signis, desideratae cognitio nis testimonia desumenda sint, ne tamen aliquando sallamur, duo in his diligenter obseruare cliopus; unum quorum est, ut quae de his dicuntur in omnibus illis vera sint, quae subi jciuntur reiis tirus signa censentur 3 Alterum, ut in alio neutiqua veritatem habeant, ita ut sic reciproceratur, puta quod si talia verὸ aditiar,ucino adlint, adsit quoque, vel non adsit res signi ficata , amue item contra, v bi haec ad est, illa quoque ad sin i, absin i, ubi haec abes inam ubi utrunque dem agna sunt om

nino incerta,& arte penitus carent; quod si alce

iitrum solum Attasse adiis,tunc ea plus virium ad facienssam fidem habent quae nusquam inuenita Iur vero, nisi in recti ius stini signa, quasnotior in omnibuς talia interdum alibi reperititur, ac perinde nainus propria sint, sed communia magis; ouod si utrumuis illa ontineant omnino veran ν Hi)ris contemplanti congrua sitimanda sunt Quamquam deficicmifus his,m sumina rei oscuritato nitundum e st, ex certis& proprij s magis si

54쪽

pnis de re latenti coniccturam facere, & illis ac onuc deficientibus, manus certis utendurn est, ut aliquid saltem veri linii te attingatur, quando longius mens humana progredi non possit; cum signa omnia ad causas, vel effectius referantur, ut dimim em effect m autem magis solida, & ex presia inditia linti ac maiorem sidem faciat, quam quae causarum sunt, illis proptetea tum primum ,

tum frequentius , ac tutius uti oper pretium est: Verum tamen Qst,quod ex quo, siue causa, laue es secuis Πglaum Debeat, raro euenit ut unum per se sufficiat, res ideo tutic proprio uno signo declarari cum n equeat,multorti concursu ira erito V ten

dum est,quia etsi sinsula fidem non faciant,unita saltem,& connexa firmum rei testimonium p bent. Itaque haec cum ita se habeant, sane quan docunque egermedico proponatur, qui metito talis appellandus sit,ilet ex quo scilicet ipse tristetur, ει langueat; dc secundum naturam sit, sed iam a statu naturae congruo palam decesserit, ut iure a tis Iope egeat: proscisso si eius conditio pateat len- sui nempe sua praesentis ita sinianifesta,ut nil preterea illius attineat doceri, nec rationibus demon strari, statirn tunc cognitioni huic acquiescet; nec ulterius ueluti rem incognitam alijs vijs inquiret, puta quod euidens talis iam cognitio ad sit, qualis si quae alia uere certa aestimanda est. Attamu quando fortasse latuerit, neque sufficienter in conspe- . ctuna illa se dederit, ultro statim mente tu ex cau sis turn ex effcetis, ratiocinabituri ex his siquidem mens

55쪽

ωens in recondita penetras duobus ueluti ex sonistibus signa deducet, ex quibus tandem quod off. cultum etat commodὸ elucescet. Principio ve ro morbi , S simplomatis speciem indagabit tillius deinde sedem inti estigabit: Sc vltimo mombi, ac simplomatis causis omnes em cientes in quiret: Moc quoniam ordine unius notitia eY al eero facile pendat di Morbus enim cum simpioni te cognitus, partibus affectis agnoscendi pluri sinuet: atqui utriusique notitia, causis assequendis maxime iuuat . Quare si morbus ut ab eo ordi mur in interior sit, nostissisnlusessu giat, nee

satis ineonspectum ille se iuit , ut plene cognosca tur,tunc ex praesuppos ti s,omnium primo effectus illius proprij in gro patentes colligendi, bservavidique sunt omnes, & qualem deinde morbi speciem reprςsententiexpedere opus: eL Morbi duo rum genetum sunt, alii enita sinii lares; & dissimi

Iares alii, quoru effectus in aegro corpore, ut aegruest, plures existuns,quos certe uel morbi, uel si aptomatis,uel alterius praeternaturam tontingentis speciem sapere tetrum est'; Ex his attamen qui effectus vere proprii ipsus morbi sunt, hoe est, qui

morbusti ut plurimum comitantur, nεc aliis a morbo conueniunt, taeteris non neglectis, remiteolligendi , obseruandique sunt ε, ex his enim hactenus morbi speeses indicatur; quatenus cu prin

eipio a quo fluunt smilitudinem habent G Similia ludo penes id star, quod principium illud, secun-vium vim omnem propriam pariat eficetiast, eosqγ

56쪽

les omniquaque sint , Ratione ergo huius similitudinis, qviecunque effectuum morbi species fue tit, siue conditio, eade in ipsa tonsequenter , nee alia,in ilicabit morbi naturant. Qtate qua uiquam determinati effectus sani lare, vel dissimilare triorbi genutidisses le vi, hiersim colliguntur nulli e quidem comui linesssent, certam inorbi specle in indicantes, sed solum proprii; liorum ideo nihil commuile tradi potes ) hic attamen ut quoad ij

Cet, eorum certior tradatur segula, tum nonna

turali, ratio, seu specleg eorundem animaduertetida est, turn denique modus , quo erumpunt in. actuita; ando praesestim longa rerum cypetienatia coli stet, essectus aliquos a uinitati morbo po fius , euam adissimilari, aut contra, pende fe; In supet, is quandoque vitique commune' obserueritur, modus tamen unicuique proprius est,quidi; serentem esse autuniat originem . exterunt, via haec ad morbi speciem agnoscendam per effectius quamquam certiot euidentior altera, quae per caiisaci est, adhuc tamen quia con fusa,& imper-kebaoensetur n ea sola ideo minime quiescend destaec aghuc aliam , quae per causa in concessa ei omni onatu scillare oportet, ut anababus simulauncti;, perfectior, cu1dentiorq; cognitio ipsa si at, ut igi ur morbus interior exissens, nobisque se apis ieitia delitescens per causas dignoscatur, nae

Iito tilicta forma, de qua nune quaestio est; neci γε

57쪽

& subiecto, quod ex se plerumque ad quacunqtie

sere morbs speciem est indifferens omne sal rememcicns principium immediatum , ac mediatum eiusdem, diligenti indagine perquiremus, ex eo que n.essaria consequentia de morbo coniecturam faciemus; Sed ut unius morbi non unum so lum, sed ut plurimu multiplex ess ciens est, quia puta remotum unum,& aliud deinde proximum sit, ac rursum intre utrumque horum plura in te cedunt alia, sibi inuicem consequenti serie quada agentia, ideo morbi factricem 'causam omnem, a prima ad ultimam, usque prinoscentes seruato Ordine quem ,& interasendum omnes habuisse inperimus,puta,quoniam praeincipientes,& r morae primo loco agunt, & veluti coerariri proximarum causarum occasiones sunt, ita ab his primum exordio su rnpto , ad alias postmodum re tramim proficiscentes, v squequo tandem ad con iunctam & morbi propriam deuentum it) sine dubio ex ratione cau sindi earum, morbi species necessirio deducetur posteaquam certis datis rei principiis, illisq; citra impedi mentum operantiabus , res eadem ex illis, nec aliunde, ducat otigia nem . Hac siquidem ratione ex effectis , & causis, in morbi tam similaris,quam dissimilaeis,tam simplicis,quam compos ti, notitiam deuenientus; ex li is quippe, v r dictum est,tanquato ex cirris inditής, mens recta ratione ducatur in re ondit Penetrans , quaecunque magna Obscuritate inuol-

58쪽

uuntur, sic aperiat, ut oculis ea cernere videatur.

Simplomatum iam accedat inquisitio; Imerd si enim ea adeo pollent, ut morbos quibus an ex afuerint, longe admodum superenti, Sitnploma ergo quodcunque fuerit ; sepe sese palam sensibus

offert, ut satis ex se fiat conlpicuui in f e vero ratiocinatione solum assequitur, ut ex cisdem sontibus necellario, ex quibus deducta est morbi notitia , ex causi I nimirum atque ciliachis, propria cognitio petcnda sit. Ex causis porrδ propchs, qvie 1iue immediate, siue mediate, semper sunt morbi cum causis ipsoriim , Quoniam dutaxat actio perturbetur, si vel similaris, uel dissimilaris partium si metria aliquando defecerit, quod a morbis, causis ipsoru in semper fit. Verum ne hic circula, ri,eaque vana nos uti demon sitatione videamur, Quod i gnotum per ignotius,& simploma per mori, uiri, inquiramus, cum iampridem morbum peri imploma perquirendum suppositeturius, proscincto incumbedum saltem est, ut prς ceteris unum, alterum vὸ horum , quod qu ritur, aut ex causa, aut e X enectit praeluceat; ita namque lumen ex luia minc a ili quemur, eu quod alias latitabat, tandem sufficienter elucescet. Etenim tunc ex morbo prς viso iiiprimis actionem laesam, hos umptorna ali quod adesse constabit : e t simplomatis vero est chis postmodum, siue hi morbi sint, sues inplomata, siue aliud quod uis praeter naturam, quod taliae ex simplomai sipsis ducat originem , sui

59쪽

sciens si eciei simplomatis h abebi tur in rectura . Effectit autem si n=tornatis plures sunr, & uarii',

quia uel morbi sint, vel etiam sim promata, ut di

citani est, ex quo scilli8t Morbus,& sim tonia frequenter inuicem sibi causa snti, Ceretum,effectus hi aut per se sensibus patent, aut illos cum lateant, altius discursu quarendi sunt, ex causis propriis, essecti que, hoc est ex eo unde fiunt, siue inquam morbus , siue sim prpina sit: quatenus porr3 illud

quomodolibet innotuerit, & amplius: ex his, quae iam loligo rerum usii unicuique sim promati determinate respondere qsiolibet nos certi fueramus. Sed cum preterer morbum, implomatastie causant adhuc efficientem utrilisque cognoscere op tqpretiium sit, illiu ς idcirco notitiam vitiuersim etiam hic perquiremus sane aurem essicientem morbi catissem,cuius potissim uim notitiani deside, tamus, illam esse censen flurn est, quam proxima, seu morbo an recedentem, seu coniunctam Opin mur, carii videlicet, qua mediate morbus ipse sc sique.si 'matur ; hanc etenim adamussim intellisere ad curationem morbi est: summopere nece clarium, quando praesertim morbus, hac duntaxat

dissipata, prorsus esse desinat; Quamquam neque ideo aliarum causarum, prasincipientium pu- ta notitia Medicis neghgenda est; he quoniam ' licet primo morbum non faciant, eam ramen se- eundo sua praesentia suent, 3c nutriunt, ex qus nempe proximam causam eius serie quadam eu-odiunt.

60쪽

stodiunt, atque conseruant , ad eua, nisi om pessimul, a prima ad VlIimani , peni rus esse desinant, vi sibi inuicem seu cn t, ita perdurantibus morbus ipse stabit Insuper & crescentibus,vel diminuentab's, morbus crescet, vel minuitur , Cauta ergo mDrbi omnes ad bene tutoque cumandum praenoscendae sunti, etsi prς cςteris proximam pris sius meditare oportet; ab ea idcirco sumpto principio quoniam plerumque cum prarincipienti necessi ri' vel sertuita, quae se manifesta, ac euidens est, confundi videatur,ut simul atque semel

praein cap 3 sit, S proximae rationem haheax, Vt alias den str*uimus, utique etiam ipsa vi solo sensu percipi plerunque latendu est,ut plurimum tamen quoniam ad nobis inditos sus eos eam refcramus, viae i ilicet proxime morbi nut, quorum porro sec rum malitia, & noc di ratio latet, acyna cum iptis succis in abditis vasis collocatis i'- .

lut multis tenebris ast ; Vltro perinde nisi ut

interdiam lit, foras per varios ductu S peccans humor erumpat, In con spectum que se det) acri eget

mentis intuitu, quo tandem curanti clarius eluisceat, quod certe ex eisdem signorum fontibus con cessu m est, vn de ad cogno icendum nobis a n struxa indita uia est , Nempe tum per causas, tum ver esse hus autem primum,ex quisus tanquam a notioribus nobis cognitio quae uis