장음표시 사용
61쪽
mitari obseruamus, ex his etenim succi peccantes, peccatique conditio,quaectimque fuerit,colligetur; Et quidem succus peccans apparet, dum collectis ipsis effectis, constet illos longa rerum experientia unius sucei magis esse proprios,quam alterius,puta bilis, pituitae, aut melacholiae potius,quam Opti
mi sanguinis. Diximus proprios, ob illos saltem effectus, qui non per se, sed per accidens, ex ipsis peccantibus succis . contingunt, quorum ut indirecta origo est,ita in directum solum iudicium est, perindeque valde disseile, δe sola obseruatione probatum: qui etenim effectus per se, atque directe, ex certis humoribus, tanquam ex proprijs efficientibus principijs, fiunt, euidenter quotidiano sensu suam attestantur originem, quoniam ex sanguine calidos, de s pe pessimos; ex bilioso licet etiam calidos, Omnino tamen peiores obseruamu seffectus, attamen illos ubique vehementes, ex pituitoso autem, & melancholico effectus frigidos, ac lentos habemus,etsi pituitosum semper summa cocomitetur humiditas; sed inter effectus hos iudicandos,deternendosque, ob summa rerum Ua- rietatem, experientiam eorum habere no paruam
oportet: pr tertim quod raro purus humor, ac simplex, sed mixtus, multiplexque , insuper nec uno liti peccato, sed uario si origo morborum,ita ut ef. sectus praeternaturam raro similes, & saepe diuersi
hontingant. Atque certe tunc neque peccantem
aliaesum humorem agnoscet,uerum ultro ex eisdem
62쪽
effectis peccati conditionem percipiet; nempe ne uel sola qualitas sit, aut prς ter hanc qualitas etiam peccet. Etenim quantitatem effectuum: magnitudo arguit, quippe si multus humor fuerit,de necessitate multum pro sui specie in agendo latebit, perindeque effectus magnos ille parturiel: Qual talem autem ipse effectuum mos docet, qui si ce tis qualitatibus, videlicet primis, ii et secundis; aut etiam veneficis, humor aliquis sit affectus, illius quoque certus essiciendi mos, atque ratio extrinsecus apparebit: quando qualitati cuiuis proprius agendi modus insitus uideatur: δc ut non omnis humor ijsdem semper assicitur qualitatibus, ita nec semper Ela ubique humor eodem modo nostrum corpus i dii ; Quare hac ratione potissimuper effectus de causa morbi essicienti proxima arguendum est. Sed eiusdem proximae cause a
titia per causas, etsi etiam satis confusa, ea tameia minime contemnenda est, consequitur autem ex eo, quod certum est , causam hanc proximam ex alijs causis remotis, praeincipientibus scilicet, pro- catarticisve, ortum habere, insuperque cautis eiudem omnibus, in hanc ipsam proximam, antecedente miscilicet,& coniunctam, inter causandum messe ordinem, successionemque necessarum , Ea vero quae hac ratione oriuntur, sibique inuicem succedunt, sua omnino principia attestantur,ita ut
vel ex illis proprium esse cum habeant, habeant quoque cognosci suum: Quaecum praeincipiens
63쪽
morbi eausi rei quarum eiusdem causarum origo atque principium sit, merito ut hae ab illa ducunt originem , ab eadem quoque ipsae propriam habe-mo trunt cranitione eaus emota, prarincipien3VE, qui sese doctis indoctis in ter causandum Ostedit, consequenter qualis ex ea proxima morbi causa fiat, furficienter indicabit. Itaque scis euandi primo ipso ingressu aegri sunt,ne puta una, vel altera, tam mediatς, quam immediate, morbo occasione dedisse cognoverin haec enim prae incipiens mombi causia est, siue ex necelsarijs illa, siue ex contin gentibus sit,in cuius postmodum obseruatione al- rivi progrediendum , visque illius, siue potentia meditanda est, meditanda inquam ex modo, qua in hominem aegrotantem illa impetum fecerit: impetum enim ficit virtute propria ad agendum valid a, quae nec per distan tiam, nec per in ter si tu medium aliquod sit impedita dum tamen cor pus , in quod Imbstratum agat, ad recipiendum habile,& dispositum si, sustinueritque tamdiu actionis impetum, quamdiu ad impressionem reeipiendam ladesse potu erit 3 quatenus itaque prae incipiens causae pr*cedens in corpus pegrum hac
ratione iampridem eruperit, eatenua causas in eo proximas excitatas fuisse iudicabitur,atque omnibus ita praecognitis sntfi forsan immediate mor bum evenisse planti sit,ut quae prieincipiens mor hi causa eadem etiam proxima, fiue antecedens,
siue coniumsta causa siueorumdem proximamn
64쪽
eausarum omnium, per ipsam pretincipientem is scquetur notitia. Harum vero longa sepe series est,ideoque arduum dissicile de his ex arte tanta decernere, quia nempe hae multifariam se in uiacem consequantur, ad morbumque ipsum varie. accedant. Attamen re hic frustra recenseantur uniuersa, quae aliunde in nobis immutata morbis. tandem semitem dant, supponimus unum, quod ex dictis notum , & verum experimento compe tum est ε, Humores scilicet nobis insitos ex pretincipietibus causis perturbatos, causas proXimas antecedentes,vel coniunctas morboru esse ; Ex quoepraeterea sequitur alterum,nempe ex praeincipienti cause,non humorem simpliciter,ut puta iam notum, sed adhuc etiam humoris speciem, una cum peccato eius, euiden ter apparere ei Apparet autem facile humoris species, cx iam cognita eiusdem praeincipientis causae natura,atque potentia,an puta talis ea praecesserit, unde fauente substrati coris
poris habilitate, species humoris determinata, bulis,inquam, pituitae, melancholiae, vel sanguini' prae cςteris excitata sit: Ut si praeincipiens causa praecesserit,ex qua insiti humores intra mediocri'
ratis terminos conseruari semper,nec usquam immutari potuerint, quoniam ea non nisi temperan-
texin illos impetum fecerit, quod a mediocrinu quam illa decesserit; Insuper vero& ventriculi, dc hepatis, Sc reliquarum procreandis humoriabus inservientium partium temperata Meesse M
65쪽
eonstitutio, qualis ut plurimum per adolesi Aiati Est; n ecessatio bonum,laudabilem que vigere sati guinem, qui temperatus humor est, EM nutriti Muptissimus,opinandum est: Ita si ex praeiticipieiuribus causis, & tenuis materia , & calor immode r tus, cum siccitate,attenuantibusque nimis qua-'
litatibus alijs abunde praecesseritiomnino tunc BLIiossim regnare humorem, calidu stillicet,siccuniaque succues, erisimile est; & eo certe magis,qu8 ventriculus heparque & aliae gignendis,ac immutandis humoribus inseruientes partes,ad calidum
siccumque una tunc vergan t omnes,Vt proptere,
generationi bilis commodo serviant, veluti in σὲ te eonsistentiarψt plurimum obseruamus. Ad hqris ex pr incipientibus causis quoquo pacto frigus sm moderatum cum humiditate coniunctu obses sim si sanὸ tuerisita vigere,quae ex se frigidus, humidiis,& crassus est succus, verisimile iussicabix pressumsito suffieienses ineumbant muneri, sed crudita..tibus fine ne ut in pueris,in quibus magnus seminperest crudimisissi aceruus. Quod si demuris cau- P incipientes uim exsiccandi, &. incrassandi non leuem habἡtite, morbum aliquando praeceia strint, una curri caloris &'fri oris inaequaIitate per quar, crassioreseu durit Furtiores,ut tandem
66쪽
nem ineptum maiori ex parte fiant, tunc rationa' hiliter melancholicum succum abundare creden dum est: praesertim, si uentriculi frigiditas, & hq-patis caliditas, vel alia quam is talis partium natu 'r alium in temperata in qualitas pr sto fuerit. Etenim, hac rarione quinam humor uniuersina itiquouis morbo, antecedentis, vel coniunctae causae rationem habeat, ex pr incipientibus causis a gnoscitur. Qui insuper vel simplex , vel alteri mixtus, colligetur ex coniecturis ta a causa, quam ob effectu complicate deductis. C te rum , elui dem humoris peccatum, nunquid quantitas, uel
qualitas sit,quando extrinsecus illud ipsis sen sibus
neuxiquam pateat, ab eodem etiam fonte dedueetur; quoniam quantitas es frequenti causarum earumdem presincipientium occursu, vel impetu, duci; originem: Qualitas autem ex earum agen-xium specie, ac agendi forma, satis aperte decerni tur. Flam ut ex agentis robore effeψhlis magnitudo dependet; ex agentis autem specie certus determinatusque ei lius pr sto est: ita ex p incipientis causae occursu , excedens humoris copia iudicatur, & ex eiusdem causae specie,qualit ns errox euidens est . Et de m6rbi, ac simplomatis, causarumque eOxum noxitia fiat dictum : Iam sedem assectam Pe quiramus. Non enim nosce sessicit qualis mo hus, quale simploma, &qualis demum causa sit,
si apposite medicina faciasnus, Lil staterea om
67쪽
nium sedem v eram agnoscere necesse est. ξa a tem quoties ita sita praesentia patealiut neutiquantaltera egeat mentis indagine, rcm certE desideratam adesse censendum est , Quoties autem ipsa lateat, occultaque sit, ut sensus cffugiens minima sese detin consechum, illico torum signorum sontes petendi 1unt, ex quibus illa compareat. Quae itaque pars quaeritur, illa sit, quae morbo affecta sit: ad hanc utique inter alias decernendam, effectuum aegritudinis, seu morbi, tunc priadem eam occupantis, obseruatio procuranda est :Sunt quidem effectus ijdem,per quos etiam mombus ipse colligitur, qui attamen duorum geniarum sunt, cum partim ex morbo simpliciter nant, adeo quod morbum consequantur ubicunque iv le reperiatur: partim autem ex morbo solum proueniant, quatenus talem, nec aliam, ille corpori3 partem occupat e, ideoque omnes licet ad moria speciem, siue naturam agnoscendam plurimum faciant. ad affectam nihilominus partem perciapiendam hi prisertim maxime faciunt,quii: mompum determinatam parte occulantem cosequunturi, Unde hi merito differetes lunt, atque diuersi, nec ut partibus omnibus, eode quamqua existem
morbo si miles semper sunt,qm disseres, diuersaq;
partis assedis constitutio, ut per canitatem ex tri
secus varie sese sensibus offert, ita similiter, si pr Urnaturam sit, diuersam admodum sese exponendi inuocem habebit, Vinccuraia igitur ex morbi
68쪽
essectis, partem affectam agnoscamus,eorum omisnium estectuum potitis qua aliorum 'abenda ratio ost, qui speciatim morbum hic,& nunc,aegram partem afficientem consequuntur; Hi vero prooprie qui sint, Sc quales, oblummam eorum varieis ratem , non nis diu exercitatis in arte sunt conspicui, quippe non ni si longa obseruatione, acrique iuditio omnibus ad sua deducti , & expensis , de
sede morbi ex his tuto decernatur. Interea atta- meia,ne te mcte ex solis effectis, de eadem sede tuis ditium proseratur, ulterius quae ex causis morba
efficientibus de formali enim dictum est, quando de morbo; subiectiva autem est qtiet queteritur
de eadem sede haberi notitia potest, iam es pyosequenda. Et quamuis caus, morbum ess cientes, tam remotet, vel pr incipien tes, quam proximae , variae sint , atque multiplices, ex hisque aliquae per se,& per accidens aliae morbum einciant, ut dictum est, ideoq; quae inter multas presentem morbum caussint, & quatenus causent,conspectas habere difficillimum sit, ut consiquenter neque facile ex causis eisdem affectae sedis notitiam asse qui possibile videatur, nihilo minus tamen, pol causas ipsas iampridem determinatas,quo mod tunque examinatas, confusa silitem applehensio quedam illius nobis conceditur, ea tariolae diura taxat, qua illet sibi inuicem ordine consequentes, sua gemum vi, unam, vel alteram nostri corporis
69쪽
VUncipientes cauis nos multifariam i dant Mi1e
multifariam idcirco causas proximas morborurix proprias, interm cd ijs excitatis , inducant, conse- 'quenter obseruata causarum morbi inter causandum serie , quatenus saltem in partem aliquam determinatam conducit, catenus talem partem
morbi sedem existere planum fit. Sed con L sa admodum est etiam haec partis assedis notitia, per morbi causas emcicntes inuenta, atqui qualisqUalis ipsa se erit,profecto alteri per effectus sam habi et superueniens, insimul meliorem, euideliorem que quam alias seret,eiusdem sedis assii eri cogni tionem patit. Quoniam uerb Ape contingit,non unam solum, sed simul, ac semel plures assici pamtes , quibus & interdum non unus morbus , ill q; smplex, sed mavis mixtus ineri ut sane tunc dimcilius sedis affecte iuditium uideatur, attamen singulis pr mus suo loco positis, & ad sua deductis,
minor omnino dissicultas euadeo, Etenim tunc synorum omnium nos in aliquam partis affectς suspitionem adducentium conditione singillatim expensa, percontandum ulterius est, non& b c simul omnia ad unius suum determinatὰ partis si qn i fi cationem con cu rran t, eodem qu e pertin ea tyur neque ex his ullum quoquam desectat; tuncem i Ucre explorata, compertaque erit sedes offecta : Sin uero illa inter se dissident . discordantisue sun t, nec unius eiusdem affectet sedis significationem obtinent , aut certe in alterius partis inue stiga-
70쪽
t stigationem diuertendum, dum qu dam depro. hendatur, qu ς certis signorum testimoni js affecta. confirmetus aut mavis de morbi permixtione dil. Ditandum est: etsi ubi adhuc Ille mixtus appareael pluralitatem quoque partium adesse possibile sit r atque tunc res ut clarior fiat, signorum morbum . indicantium conditionibus omnibus exacte exa s minatis, quotquot ex his in unitis partis significat tionem concurrunt, seorsum costituenda, resereri daque sunt: hac siquidem ratione, uel morbum, . iuel sedem eius multiplicatam esse constabit : qu quam si affectς sedes uicine existant,& in cominui nem quandam functionem conspirent, quia ple i raque illarum inditia communia sint, dilucide id; explicare arduum & opero stim est: non uero cum
sparia, eodemque pertinentia minime habeaut, proptereaque secretio multo expeditior, atque facilior extat. ' Et li cuia est in notitiam partis mombo niteas deuelaiendi, quatenus uniuersim a nobis illa haberipoiIit . . Ceterum, si partem aliquo aspiebam simplom tς quis se ignorare putet, quippe quod illam sensu non percipiat: equidem uel ipso mei recognito simpto matς , cum illud unius determinatet actionisae sectus sit, necessiria consequentia, partem irisam sim nomati substratam 1ntelliger. . Ad b c uerd, sedem propriam causς apertam habere omni lo opus est, inde quonia qua arte Opta-