Annalium et historiae Francorum ab anno Christi 708. ad ann. 990. Scriptore coaetanei 22

511쪽

gione, in pavorem soluerelatur. Igitur rege Tortosam tendente, memorati viri tamdiu stiperiores in Iberi partes noctibus euntes, diebus sylvarum lustra sectantes, obambulauerunt, usque quo Cingam dc Iberum natando pariter transierui. In quo itinere sex dies transigentes septima transmearunt. Qui ubi omnes incolumes euaserunt , terram hostium latissime vastaverut,& usque villam eorum maximam, quae villa Rubea vocatur , peruenerunt. Vnde nimis magnam prsdam sustulerunt, utpote improuisis hostibus, de nihil tale unquasuspicantibus. Quibus gestis,iis qui euadere potuerunt hanc plagam longe lateque

nuntiantibus, collecta est Sarracenorum Maurorumque multitudo non minima, S

eis obuia constitit ad ostium vallis, quae dicitur vallis Ibana. Cuius vallis natura est ut ipsa in profundo iacens hinc inde praeruptis atque altis cingatur montibus. Qua

nisi Dei prouisio intrare prohibuisset, nostri absq; ullo pene hostium labore lapiduictibus poterant interire, vel in manus inimicoru deuenire. At dum illi via pr struur, nostri autem aliorsum viam apertiorem planioremque petunt, reputantes Maurinaec nostros ob sultantum custodiam,

512쪽

178 VITA sed metu potius eorum facere, a tergo eos insequuntur. Porro autem nostri praedam retro relinquentes, facies hostibus nud uerunt, acriter restiterunt, Christoque

iuuante,ipsos terga vertere compulerunt. os autem apprehenderunt, necauerui,

de laeti ad praedam quam reliquerant, redierunt: ac tandem post dies viginti suae digressionis, ad regem alacres, paucissimis suorum amissi redierunt. Rex autem Ludovicus suos laetanter recepit, oc terra hostili usquequaquees vastata domum rediit. Sequenti vero tempore iterum Rex Ludovicus expeditionem in Hispaniam parauit. Sed pater ne per semetipsum illuc pergeret, eum impedivit. Praeceperat namque tunc temporis fabricari naues contra Nordomannicas incursiones, in omnibus fluminibus quae mari influebant. Quam curam etiam filio iniunxit super Rodanum & Garonnam & Sialidam . Attamen misit ei missum suum Ingobertum, qui filij praesentiam praeseseret, & vice amborum contra hostes e ercitum duceret. Rege autem in Aquititania remanente ob supradictam causam, exercitus eius itinere prospero Barcino-

nam venit, ibique habito inter se consi-

513쪽

lio, quomodo hostibus clandestina possisent superuenire irruptione, inuenerunt hunc modum i scilicet , Vt ngues transuectorias fabricantes, Vnamquamque evrum in quaternas partirentur partes,qu tenus pars quaterna cuiusque duobus

quis vel mulis vehi posset, S praeparatis

clauis & marculis facile coaptari valerent: pice vcro & cera ac stupa praeparatis,mox ut ad flumen veniretur, compagum iun-

sturae obcludi possent. Sic itaque instru- , maxima pars eorum cum praedicto misso Ingoberto , Tortosam petierat. At vero ij, qui ad opus supra dictum sunt deputati, Hademarus scilicet, Bera S reliqui,trium dierum emenso itinere erant enim sine sagmatibus caelo pro tecto

utentes, igni ne fumo deprehenderentur renuntiantes, sylvis se die occulentes,nocte, quantum posse dabatur, iter agentes, quarto die, Ibero compactis nauibus ipsi quide sunt traspositi, equoS auic nata tui comiserunt. od factum magnu Voto eorum pepererat effectum, nisi fuisset acerrime deprehensum. Quum enim A-baiduin dux Tortosae littora Iberi obsideret fluminis, & illi quos supra diximus,superiora illius modo praedicto transmitte

514쪽

rent; Maurus quidam lauandi gratia flumen ingressus, nmum a flumine vidit ferri equinum. Quo viso,sicut sunt nimiae callia ditatis , adnatans fimumque comprehendens, & naribus admouens, exclamauit; Cernite, inquiens, o socij, moneo quam cavete. Nam hoc stercus no onagri est, vel cuiuscunque animatis assueti pastibus herbidis .Enimuero equina esse hqc egesta c6 stat: quae certu est fuisse hordeu: & ob hoc equorum vel mulorum pabula: ideoque cautius vigilate. Nam in superioribus fluminis huius, ut cerno, nobis parantur insidiae . Extemplo duos sitorum conscensis equis speculatum dirigunt. Qui nostris visis,quod verum erat, Abaiduno renutiant. At illi timore coacti,omnibus,quae castresis habitatio habuit, posthabitis atque dumissis, fugae se commiserunt: omniumque relictorum nostri potiti,in illorum papilio- . nibus illa sunt nocte hospitati. Sed Abaidum collecta multa manu hostium, eis in crastinum praeliaturus occurrit. Nostri ta- me diuino freti auxilio licet impares, multoque numero inferiores, tame hostes fugere compulerunt, multaque eorum strage viam fugientium impleuerunt. Et eo usque manus ab eorum caede non conti-

515쪽

LUDEMICI PII. iginuerunt, donec solis dieique lumine rec dente, & umbra noctis terram occupante, lumina stellarum nocte solatura succederent. His gestis, Christo fauente, ad suos sese magno cum gaudio & opibus collegerunt. Diu etiam simul obsessa urbe domum repedarunt. Porro anno huic proximo, Ludovicus Rex per semetipsum To t'sam repetere statuit, habens secum H ribertum, Liutardum, Is embardum, validumque Franciae supplementum. Qim perueniens adeo illam arietibus, mangonibus,vineis, & caeteris instrumentis lacesisiuit & protrivit muralibus, ut ciues illius a spe decideret, infractosque suos aduerso

marte cernentes, claues ciuitatis traderet.

as ille rediens cum multo fauore patri' retulit.Quae res magnu Sarracenis & Mauris pro talibus gestis incussit metum, v rentibus, ne singulas ciuitates par sors inuolueret. Reucrius est igitur rex a ciuitate

post quadraginta dies inchoatae obsidio

nis, &in proprium se contulit regnum. At post anni instantis excursum, exercitum ordinauit, & Oscam cum mista patris Η tiberto mittere statuit. Quo peruenientes qui missi fuerant, ciuitatem obsederunt, obuios quosque aut vivos comprehend

516쪽

I8r VITArunt, aut in fugam coactos compulerunt Sed dum circa urbem sed Etes,ignaviori sequam decuit studio resoluunt, imprudeles ac leues aliqui iuuenum propius muros aQcςdentes, verbis quide eos qui propugna' culis presidebant, primu l cessere, deinde missilibus incessere tetant, Oppidani porro contenentes praesentiu paucitatem, ab sentium metientes seram occursione,apertis portis prosiliui. Pugnatu hinc inde est: caesi sunt ab utraque parte, de tandem illi sese in ciuitatem receperunt, isti autem ad castra mansuri redierunt. Protracta igitur obsidione, peracta vastatione, &quaecunque visa sunt contra inimicos agenda pro irae satisfactione ad regem sunt reuersi, qui eo tempore in sylvis venationum studiis

occupabatur. Erat enim tempus autumni perextremum. Receptis ergo suis ab expe-

ditio ne prsmissa redeuntibus, rex hiemem sequentem,in suis consistens, pacifice ex git. At succedente aestate accito populi sui generali conuentu, retulit eis sibi delatum, rumorem: quod quaedam Vasconum pars iam pridem in deditionem suscepta, nun C defectionem meditata, in rebellionem asesurgeret:ad quorum reprimendam peruncaciam ire publica utilitas postularet. Hac

517쪽

LUD EOICI m. I83 regis voluntatem omnes laudibus prosequuntur: nec talia in subditis contemnem fda,sed potius seuerissime resecanda testa tur. Moto igitur &disposito prout opo tuit exercitu, Aquas villam peruenit, & ut ad se venirent, qui infidelitatis insimulabantur, iussit. Sed illis venire detractantibus, ad eorum vicinia deuenit, cunctaque eorum depopulari manu militari permisit. Ad ultimum cunctis, quae ad eos pertinere videbantur, consiimptis, ipsi supplices

venerunt, & tandem veniam perditis omnibus magno pro munere meruerunt. Superato autem pene dissicili Pyrenaearum Alpium transitu, Pampalonam descendit:& in illis quam diu visum est moratus locis, ea quae utilitati tam publicae quam

priuatae conducerent , ordinauit . Sed quum per eiusdem montis remeandum foret angustias: Vascones natiuum assuetumque fallendi morem exercere conati,

mox sunt prudenti astutia deprehesi, c'nsilio cauti, atque cautela vitati. Vno enim eorum qui ad prouocandum processerat, comprehenso atque appense, reliquis pene omnibus uxores aut filij siam. erepti, usquo quo eo nostri peruenirent,quo frau&illorum nullam regi vel exercitui posset

518쪽

18 VITA inferre iacturam. His gestis,in propria r populusque eius Deo propitio concessit. Et regis quidem ab ineute aetate, sed tunc

quammaxime , circa diuinum cultum de sanctae ecclesiae exaltationem piissimus incitabatur animus; ita ut non modo regem, sed ipsius opera potius eum vociferarentur sacerdotem. Nam totius Aquitaniae qui videbatur clerus, antequam ci crederetur, utpote sub tyrannis agens, magiscquitationi, bellicae exercitationi, mihi-lium librationi, qua diuino cultui operam

dare nouerat. Regis autem studio undecunque adductis magistris, tam legendi, quam cantandi studium, nec non diuin rum de mundanarum intelligentia literarum, citius quam credi poterat coaluit: praecipue tamen affectu illorum ducebatur, qui cuncta sua pro Domini amore relinquentes, speculativae vitae curabant si ri participes. Nam antequam Aquitania sub eo regnaretur, codlapsus erat in ea huiuscemodi ordo: at sub eo adeo conualuit, ut etiam ipse fraternum aut Carlomanni

imitari gestiens memorabile exemplu,ipse

quoque theoricae vitae culmina niteretur comprehendere. Sed huius voti ne compos neret, obicem stpribuit rostasatio P

519쪽

tris,uel potius diuins voluntatis nutus, qui tantae pietatis virum noluit sub cura suae solius Outis delitescere, sed potius per eri& sub eo,multarum salutem adolescere.Et quidem multa, ut dictum est, ab eo sunt in 'eius ditione reparata, imo a fundamentis aedificata monasteria, sed praecipue haec; monasterium sanctae Mariae, & sancti P tri de Ferrariis,quod antiquitus Bethleem

Vocabatur, in cuius curia pater eius Pipinus occidit Leonem,& ipsemet a Stephano Papa Romano in regem honorifice c5secratus est in eadem ecclesia: monast

rium sancti Filiberti, monasterium sancti

Florentij, monasterium Carros, monasterium Concas, monasterium sancti Ma- Netij,monasterium Menatae,monasterium Magni loci, monastetau Musiciacu, monasteriu sancti Sauini, monasteriu Masclacu, monasterium Nouiliacu, monasterium S. Theolfridi,monasterium S.Pascentij,monasteriit Dosora,monasteriit Sollemniaru, monasteriit puellare sanctae Mariae, monasterium 1suellare sanctae Radegundis, monasterium de Vera,monasterium de Vtera in pago Tolosano, monasterium Vadala in S eptimanta,monasterium Arianae,monasterium Galimae,monasterium sancti La

520쪽

renth, monasterium sanctae Mariae quod dicitur in Rubine, monasterium Caunas,& caetera plurima: quibus veluti quibusdalychnis totum decoratur Aquitaniae r gnum. Hoc esus exemplum non modo

. Episcopi multi, sed & Laici quam plurimi

aemulati, collapsa restaurabant, de noua monasteria certabant instituere: quod ce nere oculis est.In latam denique relicitate

respublica Aquitanici regni profecerat,vx proficiscente quo libet rege, vel in palatio residete, vix aliquis reperiretur so conquerens aliquid ab iure perpessum.Tribus enim diebus rex per singulas hebdomadas rei iudiciariae intererat. Nam quadam tempestate misso Archambaldo Comentariensi Imperii, dum G quaedam ferenda filio referendaque commisisset, & ille omdinationem hanc, ut viderat, rediens patri retulisset: adeo exultasse dicitur,ut praenimia alacritate lachrymis fluxerit, & ci cumstatibus,o inquit iocij victos nos graetulemur ab huius iuuenis senili sagacitate Vnde quia seruus fuit Domin delis in commisso, prudens in augmentando sibi

tradito talento, constitutus est potestatem riseeexm habes in cuntia patrisfamilias domo. Per xxxyx autem tempus mortuo iampridemi