Syntagma herbarum encomiasticum, earum vtilitatem & dignitatem declarans; V. CL. Abrahamo Ortelio P. mem, quondam inscriptum /Iacobus Colius Ortelianus

발행: 1614년

분량: 63페이지

출처: archive.org

분류: 약학

21쪽

21 EN COMI v M precii byssinum Plinii Linum silentio praetereatur. Verum ut hisce vix opus sit,efficit Gosivion, tan auri arboream ut Germani germane vocanto tanta gignens abundantia, ut panni inde xylini, aut ex Dis pariter & tino contexti ad omnes pene usus

conficiantur & accommodentur. Aura vero

brumali, diplois aut mamillare Gog itis fartum,

cui ignotum 'Nec operarios latet,durabilis quam amictus canabinus. E etiam calceamina.& pastorum fiunt vestes. Habetis calones,calceis

soleas supponitis subereas aut beneas. Et si quid de 'sit, filo supplemus, e quo ligulas, globulbs, fimbrias, ac omnis generis Opus texere, textum fuerire potestis. Sed & sic amicti Numini placere,idemini. Iudaeorum enim primarius sacerdos; sanctuarium quotannis ingrediens tunica,femoralibus, zona,& cindari talea se contexit. ptiorum sacrificusam se vestiit. ' Et Salii utit atabunt ei cti tempora ramis. Absque Roboris fronde & Visco nullum conficiebant sacrum Gallorum Druidae. . Arae etiam & victimae frondaredimibantur, nec sine Thure aut Uino macha bantur. Et hac aetate sacerdotes Romani sacra facturi,suas quascunque vestes undique amiculo obtegunt linteo altaria illis,mensae aliis, inuis insternutitur. Religiosi plerique funetaehaut ea bino se ci agunt, frontem quotannis ostri aut sint, . cinere

22쪽

cinere oblinunt. condecorantque belle his piet rem, sphaerulae precatoriae ex cigasiocho aut Sotio tornatae. Vide ut hominem vestiamus. Nec id tantum, sed Uiuscunque etiam materiae: vestimenta succi nostri diuersis pro libitu) imbuunt coloribus, nec non ab iisdem tineas absinthis,fk. mo, Lauenduti aliisque arcemus. Praeterea si auro grauidam Hungaria interdum em producat, ut licitauit Petrus RauZanus, sique sit utri lac, mae, punitaque sole rigescunt De ramis electra noωs,ut inquit. Ouidius,n6nne produci unis quibus animum vel superbissimis expleamus Z Ea iis enim, & ex va- rii generis corigis,quod affatim proueni monilia& armillas sorinent, queis conum,brachia, cincinnos etiam non indecenter concinnent. Sphaerulas etiam ex Agactocho aut Digno Risio ornatus. iisa gerant, nisi ligneis aptius ornari aedificia quis velit; ad quae properamuS. At ne aedibus diu immoremur, sub dio scili- D, iacet assuetae; nunquid istae e columnis, tra ρμ' η'bibus, asi eribus extrui, longuriis, assulis inspicatis. aliisque nostris constringi, AriwAM demum, Iunco,suiau,Scandusia,Picaris Carbasis , aut more Me-xicano) ialoe fota teν, egregie queunt Fenestrae in lis e linteo aut ruarta oleo peruncta aptentur, aut illarum loco cancelli,aut vimineia sit cr4tes: Intus

23쪽

α ENC MIu Muis arbitrio exornentur, & mirabimini quam longo earum magnificetia interuallo priscorum post se relinquat domos,quae antra fuerunt densi

frutices, in iunctaeonis iurga. Ast ne quis expro' bret lapidem nos non gignere; quis nescit,praeter Corastium, quod etrimen in Muore erat ed sit super aequora saxum, ramos etiam alicubi fontibus immer- .sos ligneam in lapideam materiem commutare lNa i ὸ Ueruntamen si & vobis aqueum hoc elemen- placeat, atque relicto solo paterno mare traiicere lubeat, a nobis naues, cymbasque vitae praesidia petitis.Pim enim, ἀμ-m,εη-is,aliusve arboris materies,suppeditat e quo carinam, Coo stas, tabulata, malum, remos, & totam denique

nauem extruatis. Commissuras autem,e sit c ma aut Stupa ferrumina rudentes & restes,Can

bis & Spartum suppeditant:Pice omnia coroboran- . tur. Ligneo deinde Clauo& velis Linteis naues instruuntur. Et haec demunt ea quibus naues obliquis suis cursibus etiam ventum aduersiam, in suum usum conuertui, quibus omnibus mundi plagis singularum dotes communicant, qui bus nouos subinde orbes patefaciunt; imo cui Plinium audiatis quibus orbem terrarum ultro citroque μνυχα illud rursus elementum, si maritumorum νalla oppugnet, quam egregie haec aduersus undarum impetum trabibus ω cibus min

24쪽

boremur , 6c Arundine et altitona, de n- φ-ine conseruentur, experientia compertum habent prudentissimi Bataui. Absolutis iam structuris, vacuas non eas linquimus, sed necessaria etiam supelle stili struimus,quam recensere infinitum esset. A nobis enim cui pauca attingamus) oriuntur omnia linea, omnia chartacea, omniaque lignea, quae pene innumera. Capsas quoque, dc pyxidus, penariasque cellas a nobis habetis, in quibus res quassibet domi nitidd reconditis , spurcas etiam scopis erisu verritis, aut ab eo sapone, ves cinerea lixivia lauando purgatis. Merces etiam quas cunq. transmittendas storeis, & panno funibus que cannabinu ,optime compingit mercatori sportisque aut vasis nostris imponit, & sic ligneia carris com mode omnia vehuntui. Igne tandem, e ligno de carbonibus constructo,carere non pintestis. Citim vesperascit, lampades vestras ino mehebnio instruimus, resinatu funalibus per plateas vos deducimus; Se eiusmodi aliquot millia,quae singulis diebus in usu sunt, praestamus. Sub -- em habetis te ερ ceruical Gnvbali aut Aram,si lanugine farcitum . sunt tarma storeae, nec deest culcitra aut more antiquo mentissum lodices,& Entea toralia. Si morem tamen antiquissimum Detetis, Si ι --.

25쪽

16 E N C o M I V M . fuerat, cibus herba, cubιliasiondes. P raeterea si ad bel Ium urgeat necessitas, suppeditamus aureo saeculo non expetita arma: est obrius malius Mailibus, ω bona Milo Commi sth eos taxi torquentur in arcus. Sunt quibus spicula e durissimo suo no addimi Brasiliani cuspidem flamma etiam

indurant Bamurae,& Aconiti denmum veneno eam

alii inficiunt: imo ut pro nobis loquatur qui su-pna) siq- ia gentius eo ruet, aequa fore pars bominum in toto mundo calamis superata degit. Nostramque in bello opem Romani olim victores agnoscentes, deuictos, sub iugum e staximis vulgo formatum hastis miserea & Ingentem quercum decisis aliam ve arborem hostium spoliis indutam

in trophaeum exornavere, militibus suis e varia fronde coronasi dedere. Dedisse & aureas, non negamus . his tamen querc longe pr. eferebantur, quippe quae tantummodo ei concessae malidis

fuse qui viribus hoste se urumpotuit mortisubducere ciuem: de quibus adeptis ut ipse Augustus Caesar palam gloriaretur , saepissime eas suis numisinatibus imprimi curauit. Nec etiamnum interest an victoriam an Palmam belli victor adeptus dicata Quid multis Una huius nominis arbor ad humanos pene usus lassiciat, quam corollarii loco

habete. Indicum eam voc Famam, cuius nucis. Coccos dictaeὶ medulla recens. buturo simillim

est.

26쪽

H E R B A R v M. 27 est . siccata castanearum saporem imitatur: com siressa, lac, &duplex oleum stillat: nec non ad ilia am in omni fere morbo indi confugiunt. E ramis praecisis vinum abunde colligitur: quod in- solatum fit acetumi distillatum, aquae ardentimileiigne concretum, accharum diceres. E nucis extimo cortice fiunt Zonae, storeae, rudentes, & alia, ex intimo tornantur vasa. Arboris truncus aedibus, nauibus, armis, & utensilibus fabricandis, combustioni demum idoneus. Breui commoditatum genera, sexaginta supra trecenta,sibi supped itari praedicarunt Babylonii ex hac Palmά; quae ut a necessariis ad iucunda tandem transeamus finem, & fidem iandidietis faciat. Nunc autem videamus ut sensibus vestrismus oblectamento. Quod ad visum, neminem =tinio Ob-- latet, nullum auidius spectari, quam herbarum frondiumque virorem,quippe qui contuentium visum non satiat,alibi las alum& recreat,& exaeuiti: Nihil etiam est quod colorum varietate,&figurat elegantia oculos titillet magis, quam iii cundus florum intuitus. Quid appetuntZargenti nitorem ostenditur auri fulgorem in coniunctim exoptant Z se ad Tristirem visum conuertant, & voti compotes eruntd Et quid sorente Per se vel S-- rosea eleganti Θ, fructibus Da aut

27쪽

' 18 ENC MIVM aut cerasio, aut Viti fructibus onusta quid aspectu iucundius ἰ Ut silentio praetereantair Glasiam, Rubia, Gasia,Lenuin Brasilianum, celebre coccum, alia. que quorum tinctura,& pannus, & seri cum aD spectu iucunda sunt. Tacemus varia quoque pi gmenta,oleo, aut gummi macerato cotrita, queis artificiosa Pictorum manus inaturae aemulab tabellas, seu linteas, seu ligneas ad miraculum usique illustrat. Aures nihil omnium iudicio magis permulticet, quam instrumenta musica, quorum quid tandem dulcius fistularum,aut lituorum qui tinti lignei concentu Omissisque Panos & Poli-phemi e catinis Mulis,Indorumque ex Abvita fructu nolis, v ct arumcneis modulatio ν sic ripis, I cubuis fota quotiri uina Eurus acutisi qua certe nulla

antiquior. Quod ad odores, quaenam nostrum Mora non eri ἰ lmoqiudnam praeter nos odoratum eiu

Elementis nullus odor, animal nullum penitus odoratum,vel Theophrasto test ' corporis vostri odor quaIiscunque quam sit gratus, narium esto indisium. Verum ivt pingrediamur quidinas alliciat in ra, quam 8ores, M stondes, quae praeter flos οἰrque di j multiplices Quotidie gignuntur 3 equorum etiam mixtur uro lata, di corollas-Nee flores

t mo

28쪽

H E R B A R V M. tantum & solia, verum & radices, ut 'ris; ligna, ut εη Iochum: cortices, Ut Cinnamomum: gummi,ut Benjui fructus,ut Campωθ,iucundo fragrant odo. Ie, eumque in multos annos sibi, im ὀ vobis, integrum seruant. Praeterea ex hisce liquores stillati iii, sussi mina, unguenta,&diapasmata naribus & cerebro quam sint grata,nemini ignotum. Sapores autem nobis varii,succo enim sumus φ.- aut vinos , Ut emorus. aut pingui, ut olea aut duu 'ci, ut FicusAut acri,ut Sinapi; aut amaro,Vt εδιn trum. At palato quae maxime arrideant, repetere

hic necessarium non est, cum passim quam sit grata mini suavitas , re ipsa ostendant plurimi, qui etiam cum famae dispendio huic adeo sunt addicti, ut rem domesticam , bonam corporis valetudinem, ingeniique acumen palam potita negligant, quam ut huic liquori pro ratione par-cant. Fructus deinde nostros &crudos,&I charo conditos, hypotrimmata, & aromatites, palmam ferre saporis, probant ex his confecta Dellaria, quippe quae sola aliorum ciborum saturas passim cin epulis solita sunt irritare denuo gulas.

Quid de tactu dicemust Aliquidne libentita tibi proximum cutis vestra sentit veste lin

rea λ Nonne torrium calore hyeme, Fiatum ait risii ve arboris umbra aestate, corpus mirum in

D 3 modum

29쪽

cia.

3o ENCo Mi v Minodum assicitur 3 Illud olim testatus est Ionas, oui hac luce, quam illa umbra, priuatum se maluisset. Quid denique omnibus omnium sensibus magis arridet,quam viridarium,amoenis arboribus,fragrantibus stosculis,suauissimis fructibus,& umbrosis dumis consitum Id palam fatetur Lipsius, ubi cum Argo oculus, cum Catullo nasus ut fiat, videtur vovere , quo magis sensus pasceret horto Langii sui, Fonte svi inquit)PuAi, ii quidaeque voluptilis. Nec sensus tantum exteriores, lsed & animum interiorem recreat. Studiosis enim iucundissimam meditandi materiam subministramus,non modo insigni nostra varietate, quae Dodonaeo teste tam est multiplex, Metit nusio -- mero comprehenae, nee vias certis similibus constringi ρυ'etadeatur; sed ob admirabilem etiam quarundam vel nascendi vel florendi morem, ob diuersas etiam in una eademque planta vires. Peculiari enim quaedam modo seruntur, ut utraque sicua quarum altera ipsis foliis . altera ramorum

fibris se propagat: ω eaudissuasectis cmirabiis AE ZM Truiatur e sicco radix oleae nis seno. Est Libi geF

nus quod summis caulibus bulbosas gerit radiculas. Noctu tantummodo floret .arbor trissis , hyeme Osarantia illa Anglica. Quaedam reiiiviscere videntur, ut se Hierkontia a vulgo nuncu

30쪽

HERBARVM.

pata, quae triginta iam annis arefacta & contracta,aquae imposita sese explicat. In alias aliae tran seunt, ut Linum in Loilium, aer ica in 'pam, aprifiῖcus in Ficum, aut contra. Amoena etiam artificum

solertia florum augetur magnitudo, fructuum emendatur succus. imis etiam proferimus salubres, quos paulo ante edidimus lethales, ut de Persea in .Hgyptum translata commemorant. Quod ad vires,floris Rose pars superna aluum laxat, inferior unguis astringit. & Orchitas alter bulbulus Venerem prouocat, alter inhibet. Stramen adeo videtur calidum,ut fructus immaturos per

coquat. & simul adeo frigidum,ut glaciem aestate conseruet. Quid multis Z Tanta hisce curis inest delectatio, ut quantumuis ad annum iam septuagesimum iis fuerint intenti Lobelius noster & Clusius, viri eximii ,& sagacissimi ingenii bolanographi,satiari tamen non queant. Nec nouum hoc. Iam olim sapientissimo Salomonitet herbariae studium in deliciis fuit . floribus,&hortis se Cyrus,& Semiramis delectauerunt,tan lique apud Diocletianum voluptas haec, Vt praeea Imperialem contempserit Maiestatem : deposita enim sponte purpura,totus in hortis suauiter consenuit. Imo nihil excogitari posse viridariis iucundius, hoc unum argumento est,qudd nempe omnes totius Orbis populi,ubi incomprehen

sibilem

SEARCH

MENU NAVIGATION