Syntagma herbarum encomiasticum, earum vtilitatem & dignitatem declarans; V. CL. Abrahamo Ortelio P. mem, quondam inscriptum /Iacobus Colius Ortelianus

41쪽

4α E N C O M I v M cum vi attractiva,retentitia, nutritiua,& expul- 'siva. Quamlibet suam suo semine speciem propagare palam est, idque tanto caeteris animalibus uberius, quanto illis seminis abundantia,&nascendi celeritate praestamus. Nec semini tantum haec propagandi vis incit, sed & ramulis, foliis, surculis, radicibus, hoc est, inembris etiam nostris,qua in rc vos antecellimus. Imb & sponte interdum crescere videmur, uti docet FbHiis in nouis puteis aut lapicidinis interdum proueniens, ubi in superficic aut locis vicinis nil tale apparuerat. Qua de causa forte Anaxagoras aerem omnia semina habere credidit . quibus cum aqua una delatis omnia gigni asseuerauit. Sed & iam enatae hominum generi vitae diuturnitate longe arbores strae antecedunt. Nec pro priam tantum speciem , sed & animalcula procreamus: nam Curificum, Popiuum , Terebintimis gignere diuersa insectorum genera compertum est,' non quidem alterius indigentes sexus auxilio,

sed solas. Quod adsensus attinet, quis gustum negabit marinis esse plantis, perituris, nisi sals ginem degustent in potu λ quis olfactum germinibus & fructibus, qui accessum mulieris menstrualis sic percipiunt, ut inde languescant Z quis tactum spinosae illi circa Memphim plantae, cuius folia contacta in se concidunt 3 dc quis au ditum

42쪽

HERBARUM. 43 ditum Uiotidia, in Myeno monte, quae ubi nominatur nouerca, oorrumpitur & visum quissimulatque inpentam se vidit a virginibus, sanguinem emittens contabuit 3 Imis: Mec Patarin, qui e ceteris auibus cuculum digno - . icit, iudicio caret: nisi& eodem caruerit cucullatus forte Plutarchus, dum haec talia literis man- daret. Sed serio ostendimus nos sensus aut ra--- etionis non esse expertes. Vnde enim alioqui ob nutrimenti defectum demissis foliis conqueri in urZnouum alimentum in dies appetimusZ& ex

Uberrae mole prudentia admirabili illud ipsum &j d tantummodo quod nobis utile, deligimus Θ& iam humore refectae nunquid explicata fronte aut fronde saltem) hilarescimus Quaedam ta- inta absque solo in aere suspensae inediam susti-

bent, vigentque, ut Alle, SI D; at ab aere inter reluis, tanquam spiratione priuatae , omnes tan dem interimus. Hisque sorte de causis animalia nos essse fastiis est Plato, & appetere, sentire, spi- ire etiam credidit Anaxagoras. Sed brutorum ne haec tantum esse dicatis, progrediamur,&vub Auram inter animalia distinctionem examine-

ines autem ineli in is erectos Hydera si is uniana nos em figura consequitur. N in etiam qui hominum brachia, oculosque,

43쪽

minum oculis comparabit, ocellos nostros magis quam hominum, obuersos coelo, & ramos magis erectos deprehendet. Loquelam etiam attribuit Ouidius auercui, Vimo Philostratus,

Orpheus : arbores locutas meminit & Plinius. Quid ridesὶ Loqui arborest Obmutesce: aut a te in nos iacta scommata in caput ruum raptim resilient. Nobis enim psittaco maior est loquacitas, quam decepti veteres garrulae puellae attribuerunt. Non enim est Echo Nympha quaedam,

quae c ut canit ille Spreta latet βώιι, pudibundaquestonribus ora Protegit, sed ipsae sylvarum concauae caudices, & implexae sibi mutuo frondes, nobis non raro sunt linguae, & ora, quibus unicuique suo statim idiomate respondemus. Imo & mentem nobis cum Anaxagora tribuerunt Empedocles & Democritus. Magnam etiam vobiscum necessitudinem nobis esse ut ostendatur, hominum quamplurimos, in arbores, floresque versos esse non illepide fingit ille, cui is nouafert an mus mutatas duere formas Corpora. Eodem q u e sen sit alter canit quod irrcus i aurique ferebant Cruduluerperia, populos imbrosa creauit Fraxinus, in aetam ridis puer excidis orno : at hic integriori agit fide, ut qui nobis debitam primogeniti praerogatiuam non praeripit. Originis enim antiquitat primά- que

44쪽

H E R B A R v M. Ique terrarum possessione, reliquis omnibus animalibus antecellimus. Sed de virtutes nostras vestris comparemuS.

Nostra inprimis diuini Numinis obseruantia Ocui obscura λ Nos vestro exemplo J legem transgressas, quam ab initio summus nobis Creator imposuerat, quis probabit Θ Nonne planta quaeque ex praecepto Conditoris germinat, frondet, floret, sementat, ad usus hominum tollitur, aut marcescit tandem & interitit illi interim seq. suaque committens nullius est casus querula. Immerito enim patientissimae longam humano more querelam a Poeta quondam esse affi- petam, vel ex eo patet, quod cum querulus quisique tabe tandem corripi soleat, Nux verberibus afflicta magis etiam luxuriet. Tantum etiam

abest ut illatas iniurias ulcisci velimus,ut tintilieri lignum vel in ignem coniectum, salutari suo fumo. actis contagia ab ipso pellat incendiario. Patientiam hinc discite. Anobune Z Quidni Nunquid e Lilio nascente fiduciam, e frumenti grano resurrectionem, e Ficu sterili poenitentiam vos sacrae docent paginae Imb non raro vobis. ipsae sumus ad pietatem monitrices, Fraesentemque resert quinet herba VI eum. Quis enim mentis est tam insipidae, ut nostras formas, mores, vires contemplans,non mox raPiatur in admira-

45쪽

46 ENCOMIVM tionem sim mi opificis 3 Nonne videtis ut religiose in dies patulis florum ocellis Solem numen nobis visibile salutemus, & contorto collo prosequamur φ hoc autem lumen noctu ciam rece

sit, & nos clausis luminibus in crastinum dormimus ; ad aliam cum se contulit Orbis Zonam,in ver proximum trimestri ut plurimumὶ somno quiescimus. Nec desunt adeo religiosae ut emori malint, quam semel conspecta Solis luce orbari, ut sunt flores Hemeroca idum, iamini exicam,dc si- . milium : imo aromata, quae Martyrum instar)contusa acrius spirant. Haereticae nullae fere internos: Vna quidem εarbor in , dc unus fonvolaiaus cyaneus suos florum oculos ipsi Soli claudunt:Lunae autem & astris eos aperiunt: & sera m in maris fundo cum vitam ducat, & nullum vnquam Solem intueatur, athei sinum profiteri videturi sed istae aliis nullo modo sunt molestae.

Insuper reliquiis vobiscum certare audemus: nam ut diuos diuasque praetereamus,de quorum

ossibus passim gloriamini, ecquid de diuinissi-

mo ostenderitis 3 Nobis autem aut est Falma Chri si, de sunt oculi Christit aut certe oculis capti, qui nomina haec nobis imposuerunt. Sed quis hie cachinno abstineat, quod quaerentem, alter vestrum ad Serapiadum species, alter ad minum mittat: suam uterque pro legitima

46쪽

H E R B Α R V M ostentet ut taceamus de tertia,quam Manus Chri- Imaomine pharmacopola venditat. Sed&disi1-dium hoc vestris mystagogis non infrequens. Virginitatem etiam quae more vestro profitentur habemus: quae nempe nihil seminis serunt,ut sunt Draco & Filiae: in illo tamen a vobis disserunt, quod muris aut claustris ab aliis secludenda: non sunt; in hoc autem fortasse conueni ut, quod occulte aeque istae se propagant, uti aliae multae,

quae quotannis semine onustae, aut maritatae conspiciuntur fit hoc tamen absque pudicitiae detrimento, quae quam a vobis pessundetur, sproh lJ

pudet referre. Abstinentiae quoque cultrices sumus . quaelibet enim nostrum quantum sufficita Tellure communi matre accipit,si quam Tellus

non sitis enutriat, eam aliqua nostrum ingenua imo ingenita liberalitate educat, ut Genim suum uercus Uycum,adoptionis nomine quer

timum dictum. Exteros nec despicimus, sed ad uenae surculi arboribus insiti, ab iis benigne excipiuntur, uentur, storibus fructibusque ditantur. Vix ulla inter nos contentio: breuior sub proceriori, tenera cum hispida; dulcis apud amaram, alienigena iuxta indigenam viget: quadrupedes etiam a segete, herbisque tenellis,praetensa se pes excubiarum instar arcet. Temere denique nonnullas inimicitiarum esse inculatas, docu

mento

47쪽

g E N C O MI v Mmento sit Pampinus, qui in Colii nostri Laurum sua sponte nuper prorepens,in ea se uuis vestiit,contra quam scriptum reliquerunt antiqui. Imo iam ab animalibus depastae,aut aqua,vel igne putrefactae vel exustae,nostro geneti prosumus, si nempe fimo, lolio putrido, aut cinere nostro novalia 1tercorentur. At vestrum o mortales) quot, l-lo, luxu, impatientia misere perieres An vobis itaq. longe videm ut inferiores ζ Imo & vobis nos antetulis e videntur X II. Romanorum tabulae, quae grauitis necari puberem iubebant, qui no- Aa frugem sustulisset,quam homicidii conuictu. Egregios etiam viros, non vixisse aut scripsisse hominum id tantum est) sed floruisse vulgo dicitis, digniori scilicet vocabulo. Patet itaque quo in honore habitae fuerimus. Nec mirum si ApoIlo, Pan, Bacchus Ceres, alii que nobis dies lubentes patrocinentur,Musaeque nobiscum commorentur. Nec tantum bAt int i quoque Das, sed luci etiam olim numinum rempla fuere, ac illorum plerisque arbores pec liariter consecratae fuerunt, ut Ioui deuertus, Palla

48쪽

. timi la, dc aerat a radicis nominibus videre est. Et huius aeui homines nonne tanquam diuis gratificaturi, illis, una cum aris, & sacellis quae Oli-bsaeo nostro fumificant) herbas etiam dedicant φ

& S. virba, suae tribuuntur herba, & a diuis Chris laris & Iti Obaec nominantur. Imo tot sunt plantae a diuis denominatae, ut de his solis integrum nuper libellum emiserit Bauhinus. Econistrario sunt nostris qui se nominibus ornarunt,

seclue Pisones, Lactucinos, Floros, Susannam, MSauinam, suasque familias Alliam, Fabiam, Papiriam dixerunt. Feriae,floralia xvinaria; imo& diui , Sylvani, Segesta, α Pomona a nobis nomen habent. Oti de Fama Boeotiae fontibus i Terebinthus & ω - alicubi insulis , de varii. apud Hebraeos locis, nomina sua, indiderunt. Vna Aeanthus Macedoniae Urbem, AEtoliae montem & Propontidis insulam suo nomine cohonestasse videtur. Sed quis singula verbis exequatur Rhodus insula a- seu Rο- se se nuncupatam nummis flore inscriptis,antiquit gloriari voluit. Quae floris icon,eo quod

inuersa, crumenae quodammodo formam ref irat, dc quod in altera nummi parte caput est seu

Solis seu Colossi radiis cinctum, uti Christi se uaporis caput solent exprimςre pictores ansam . G prae-

49쪽

Plotarum sum dio

so ENCOMIvM praebuisse iis potest,qtu & Romae& Lutetiis num- .1num hunc publice ostentant, tanquam ex amgenteis unum; quibus IudM, crumenae baiulus, Dominum suum vendidit. Rhodios imitati sunt populi, quibus nomine nostro docorari fata n gauerunt: pristi enim Syracusani & Capuani ob frumenti se iactantes abusitantiam, nummos quemadmodum Cyrenaei rapis, signatunt:& Hebraei virga efflorescente siclos suos orna

runt.

Ecce etiam vicum diuis aliquam nobis an moui assingerent assinitatem, non tantdm nos ab

illis, & illas ut diximus) a nobis vicissim deno

minarunt i sed etiam corporum quodam nodo partes virisq. tribuerunt: ita ut eveneris sanguine

R tinctas, & ὸ lacte Deae Iunonis Litam etiam natum crediderint, & vice versa Troianas olim naues mol so signoque in corpora merso, aequom esse deas, quas Nereis aestio, scriptum reliquerint. Porphyrius insu per Tubera Fine Deorum Filios dixit: at Iouis propriὸ videntur, quo tonante nascuntur copiosius. Astium re sepe internum,na numerant AEgyprii, osanctas genteu,qmburbaπnascuntur in borto Numinal Et qu1dni, aeque .lque alii Uel θίuas Dyades, mel deuiam Napaeas vocita'

runt Nunquid igitur meritὁ si diuinitatis parricipes diutins honoribus culi colendique sene nostri

50쪽

HERBA RUM. FLnostri caudices,ramis,& frondibus exuti, & a fabro diu i alicuius formam adepti, ut de se ipso loquitur Horatianus Priapus:Olim truncus eram' δnus,inutile lignum,cum Faber incertus scamnumsceretne Priapum; Maluit esse deum t deus inde ego. I mo sui inquit Tibullus θ Tunc mebili tenuere fidem , cum paupere cultu Stabat in exigua igneus aede dem , quam post'

quam eos ex aere & marmore sequentia secula elaboraru nt, opes forte, artem , & ipsam ex his superbiam pietatis titulo ostentantia. Socrates

etiam, qui Athenis olim vulgi deos immortales neglexit, & per Euercum seu Platanum, stanquam deum forte potiorem o deierabat, celeberrimo Apollinis oraculo mortalium sapientissimus pro- . nuntiatus est. Quid amplius optemus Z Minimitamen haec omnia precii, si cum diuinis comparentur honoribus, quos sacro & venerando illi pani cui vocant transsubstantiato tribuunt antistites Romani: Quo nihil maius excogitari po- 'test. Nec est quod vini diuinitatem sacrificus aliquis suggerat, maiorem laudem nostra non

sitiunt.

Si ergo diuinae haberi vultis dicat aliquis anne etiam sydera, aut alibi in coelo locus vobis assignatus ὶ Quidni certe inter illa, rariores ibcet,lamen videmur c est cur taedeat :quo enim assiceremit honore, si vias de canibus seu mai G r. ribus