장음표시 사용
31쪽
i est quid creatum , tales sunt prudentia, iustitia, temperantia ,& 'rtitudo. Quaeritur ergo , an poenitentiai sit virtus, an infusa, an acquisita, di moralis.
POEnitentia est vera virtus. . Est communis. J. Prob. I. ex Scoto . siJ Poenitere , potest esse actus
virtutis, quia potes esse actus conformis resis rationi ... Dico , quod parnitere est actus natus elici a virtute , vel generare virtutem , quia conformis recrae rationi, &c.
Prob. a. ex Arist. fa)Ille actus,vel habitus est virtus, . qui facit bonum habentem ; sed rinnitentia id facit; ergo, dic. Prob. min. Nam corrigit in habente malum,au fert ab eo peccatum,convertit eum ad bonum,& Ω-cit aliquando meliorem , quam fuerit ante peccatum ;ergo dcc.Prob.ant ex Apost. Id facit,ut ubi abunda υi peccatum , superabundra gratia. Piodis. Non dantur praecepta , nec laudatur homo, nisi de actibus virtutis; sed praecipitur, dclaudatur Poenitentiat ergo.&c. Prob.min. Praeripitur poenitentia , clim. dicitur, Poenitentiam ag te . Item , s J Poenitemini , credite Euangelio. Et laudatur , cluna Christus dicit, sue J Gaudium erit in cglo super uno peccatore poemtentiam agente . Et , ut notat Petrus Dam. s consuevit Deus honorare pinitentes msis quam innocentes L ergo Deus praecipit, de laudat poenite,
tiam : quod etiam patet ex Sanctis omnibus pati ibus, de Theologis de omnium consensa. Objic. I, Virtus ex Philos. est dispoisitio. perfecti ad Optimum ; sed hoc dici non potest de poenitentia ; ergo nec quod sit virtus. Prob.min. Primus actus Poenitentiae est ille, quo vellet non peccasse s. sedlaille actus non .est perfectussi ergo dcc, Pic b. min. Est simplex velle itas, & inessicax, quia est de impossibili, qμia impol sibile est non suisse peccat um s. ergo &c. 'Resp. neg. I. 6c a. min. dc ant. nam ille actus e IIodium peccati praeteriti absolutum,dc efficax, quo illud detestamur , dc nolumus amplius durare..
32쪽
go Sce. Prob.min. Stultum est velle impossibile; sed illud velle est de impos ibilit ham impossibile est peccatum, quod fuit, non fuisse; sed illud velle tale est; ergo est de impossibiliu
Resp.neg.min. Non enim simpliciter vellet non fi
isse peccatum, sed improbat, & dolet, quod fuerit, uia fuit malum, & conatur illud reparare , dc Vi teare in se, & eMAibus eius mederi , & obviare. . obiic.2. ex Philos. Verecundia non est virtus, quia
supponit turpe, ex quo timet infamam sed eadem est ratio de Mnitentia , quia nascitur. ex Peccatos ex quo timet poenam ergo nec ista est virtus Resp. I. neg. mai. Non enim video, cur non sit honestum timere infamiam, sicut & amare bonam famam,& odi si e malum, ex quo nascitur infamia ἀ- Resp.a.dist.min. Verecundia , quae est pura passio, cone. Verecundia quasi activa, & quae imperatur ex odio, Vel horrore actus turpis, neg. mai. nam, ud dicebam, honestum est amare bonam famam , ergo
di odisse infamiam, &id, ex quo illa venit. Aristoteles autem loquitur de verecundia , quae est mera
' Resp. 3. neg. min. Nam verreundis propriE nono dit turpe, seu peecatum, nec illud corrigit, sed eius amat, & vellet committere, si posset, sine infamia a non ita est de poenitentia, quae odit ipsum Pe catum directes Obiic. 3. Poenitentia est mera passio est enim doloede peccator sed passio non est virtus ; ergo nec Poenis tesstia . Prob.miri nam passiones sunt motus PuIe na: turales, de non liberi. . Res p. dist. mai. Poenitentia passivλ, cone. active,neε. mai. Nam ille dolor imperatur a voluntate ex cognItione, & odio peccati, & inde est liberti muri Inst. Ille dolor est potius contra inclinationem V luntatis, nam est illi poena 1 ergo ille dolor est pura passio, & non est liber
Resp.dist. ant.& rationem eius e contra inclinat nem quoad assectionem commodi, conc. quoad affectionem iustitiae , neg.ant. Nam sub hoc respectu poenae , di labores virtutum amantur, licet ex Parte a P-
Petitus sensiti vi faciant laborem. Obiic. Omnis virtus respicit bonum honestum;sed A poeni-
33쪽
poenitentia non respicit illud bonum, sed maluit op positum, Q. Peccatum 3 ergo die. Resia.diiuma, Virtus prosecutiva , & per amorem, nc. virtus aversativa, di per odium , neg. mai.& conis Omnes virtutes habent duos actus, I. amoris circa honestum , a. odii circa malum, oppositum. Sic Poenitentia am i bonum iustitiae, &odit peccatum, seu
malum oppositum iustitiae, & rationi, di iliud punitia peccatore.
PEnitentia est virtus Oeetalis ab aliis distincta r est
virtus moralis, non theo ca . Est communis. Prob. r. p.ex Scoticit. III a nitis e est Hectus virtutis,
Decialis., quia ille actus natus est habere speciale ob- iactum , o Deesales circumstantias ordinatas, &e. Prob. a. ex Patribus, qui omnes loquuntur de poenitentia secundum rationem eius specificam. qua distinguitur ab aliis, & sicut de virtute speciali, ut patenex verbis, quibus ostendunt eius excellentiam, &n icessitatem , conditiones, & effectus; ergo die.
Prob. 3. Virtutes, & habitus specificantur ab obisctis formalibus, dc mediis, &6rcumstat 1-tiis motum ad umi sed haec. in poenitemia sunt di-: Versa prae aliis virtutibus; ergo distincta est ab aliis . Prob. min.ex dicendis de illius objecto formali , & fine,& de dissicultate hunc attingendi, qui est di- 'inar offensae reparatio, & Dei offensi placatis ,& Ω- tisfactio. Haec enim alia nulla virtus quaerio in suis actibus, sed singulae curant vitare vitia cuntraria pro priae honestati cinae. . Prob. 4γ. Ida virtus dicit ut moralis , & non the I . Eica, quae non respicit directe Deum in se, in sua es- , sentia, vel attributis., sed aliquid creatum ; sed talis
est poenitenti s. ergo p, P ob.min. etiam lex dicendi S. de obiecto eius; ergo dcc.
Confir. ex Scotu, Dd qui eam distinguit a charitate,
quia objectum per se charitatis. es Deus sub ratione ob Iectiva vobuissima ; proprium autem objectum istius est malum vindicabile , seu reus , in quem est vindicgn dum s o ex hoc patet, quod paenitenti non tantum n on.
34쪽
in virtus Theologiea, sed nec virtus nobissisimae inteWutis, quae funx circa objectum creat m, ut virtutex
Confir. a. ex eodem . IJ tres conditiones per- sinent ad virtutem theologicam. I. est respicere Deum p ο em. a. habere pro regula regulam actuum humanorum csc. ut innitatur voluntati divinae ut primarregulae. ' non autem regulam acquisitam. In immediate infundi ἀ Deo; sed, nulla ex his conditionibus, est in poenitentia s ergo non est theologica obiic. I. eont. I. Par. Poenitentia respicit obiecta mnium aliarum virtutum s ergo non distinguitur ab eis, sed est omnibus communis. And. patet: nam re picit omnia vitia, di peccata contra quascumque Vi tutes. Prob.cons. nam virtutes specificantur abo rectis , sed poenitentia respicit obiecta omnium; ergo M. Resp.di 'ant. respicit sub d iversa ratione, conc. su, eadem ratione, negant. Nam, ut dicemus, Poeni tentia respicit omnia peccata sub una ratione , subquae non respiciuntur ab alii&. Inst. Singulae aliae virtutes aversanrur pectata fibi
opposita ; sed poenitentia nihil est aliud , quam illa
versio; ergo est communis omnibus virtutibus. Resp. dist. mai. aversantur sub rationibus sibi pro priis, conc. sub ratione , sub qua haeo odit poenite tia, neg.mai.&min. nam singulae virtutes oderunzvitia, di peccata suae Oeciali honestati contratiar ver. gr. castitas odit luxurian, ut contrariam suae honestati, &'dio continentiae, &sie de aliis: &quidemi Iud odium respicit illa peccata sive praeteritarive praesentia, sive sutura , praescindendo ab illorum existe ii a ; sed eoenitentia odit peccata ut praeterita per odium iustitiae puniti vae, ut illa puniat in peccatore me nitente, quod illi virtuti proprium est, nomaliis. Inst.2. odium singularum virtutum de malis tali est nobis poena , quam odiumde malis a nobis commissis, emo illud odium tam est poenitentia, quam istud, quia tam est poenae tenentia. Resp. negant. Nam poena proprie, prout spectat ad iustitiam punitivam, non est qualiscumque labor, sei ille, quo. Puniuntur mala commissa s esto odiumια s. d
35쪽
delectationIs venereae sit laboriosum , & durum appetitui concupiscibili , non tamen est proprie punitio, quiae haec respicit malum commissiim , & praeteritu in Illud o alum est praeservativum , istud vero punitivum. Denique sicut labon prosecutionis bonorum,
quae tunt propria singulis virtutibus, non est poena, ita nec odium vitiorum illis oppositorum . Aliud est de tristitia. , & dolore , quem maenitens sibi imperat
Pro peccatis commissis contra virtutes s ille est vetepoena, .& punitio. Fateor tamen, poenitentiam posse aliquo sensu dici communem Omnibus Virtutibu&tam moralibus, qua theologicis, quatenus sc. odit omnia vitia facta in illorum materia , &quae illae aversantur, & condDmnant iuxta proprias suas regulas. Poenitentia punit,& detestatur in poenitente odium Dei, infidelitatem, desperationem, luxuriam , timiditatem, dcc. Quod: ut meliu. intelligas,
Nota , virtutem aliquam dici communem, .praed eatisne, quatenus nomen eius praedicatur de omnibus virtutibus, ut nomen justitiae . Sic omnis Vinuosus dicitur iustus , & omnis virtus justitia , ut cum iu-bemur implere omnem iustitiam . a. propter aliquam dependentiam , aut connexionem , quam . ista habet cum aliis omnibus: sic prudentia. est virtus communis, quia. ab ea omnes dependent, velut a regula, praesertim morales, quae in mediocritate consistunt ne peccendi in excessa , Vel desectu ratione pers
ctionis, quam aliis tribuit. Sic eharitas dicitur sorina aliarum,quia alias forma di in ratione meriti,dans illis, quod placeant Deo in ordine ad praemium. 4. ratione materiae, quia respici materia ς, se obiectae aliarum: & hoc modo poenitentia dici potest virtus. generalis,
quia respicit materiam aliarum,& emendat, quae contra. ea committuntur a sed hoc non. impedit distin
ctionem eius specificam ab eis
obii I .contia.par. Poenitentia respicit directe Deum iostensum , quem, Vult placare; erro est virtus theologica . Prodiant. Nam ex Apostola debet esse secundum Deum, & respicit eeccatum ut omensam Dei, de .ut illi satisfaciat per punitionem debitam, & ut eum sibi, reconciliet , .sed nihil aliud. requiritur in virtute theolog ica s, ergo &c.
36쪽
Resi dist.ant.& maj,respicit Deum ut finem extri secum, Sc secundarium, conc. ut finem intrinsecum,&primarium, neg. anta&maj. nam respicit de se,&eia
sentialiter peccatum ut puni bile propter se immediath r poenitentia vero christiana ideo punit in se peccatum , ne a Deo severius puniatur, & ut illum sibi r conciliet , & ipsum peccatum respicit ut offensam Dei,&potest imperari a charitate, aut alia virtute; sed absolute loQuendo potest respicere peccatum in se, de sua turpitudine., &cia obite. a. Poenitentia odit actus vitiorum theologic rum; odit odium Dei, infidelitatem, de desperatio
nem 3. ergo est virtus theolo ca. Resp. neg.cons. nam sic pertineret etiam ad morales;
sed , ut diximus, odit illa peccata sub ratione speciali, sub qua non respicitur ab aliis , odit ut punibilia, de
Inst. Intendit placare Deum offensiim; ergo re*Θtit directh Deum-
Re . distant intendit secundaridi, cone. Primario, Et Perse, neg.ant. nam primario, & per se intendit punire pesTata commissa secundarioautem vult Perillam punitionem placare Deum peractus sibi Pro- obiic. 3. Virtus moralis consistit In mediocritates sed paenitentia non quaerit mediocritatem; ergo non est virtus moralis. Mai.patet ' dictis. Prob.min.tum ex Scripti Pra Luctum unigeniti, Fac tibi planctum inmarumstum quia offensa Dei no potest nimium pia gi, nec pFest in eius satisfactione excedit ergo Resp.di mai: quoad circumstantias, di modum, α objectum, cone.mai. & neg. min. quoad obiectum solum, neg. mah& cons. Nam quaedam sunt obiecta virtutum moralium, circa quae non potest excedi, alia,. circa quae non potest peccari ex desectu , vel parvitam te s. V.gr. Peccatum non potest in se nimium oditi, nec plangi, sed eotestnon satis odiri. Virginitas non potest esse nimia , & in illa non datur parvitas materiae in peccato, & tamen in iis servandus est modus, de in circumstantiis potest quis excedere, aut deficere.
37쪽
Sc'tistarum , & aliorum coptra Thom istas. Prob. I. ex Scoto, fiJ qui putat solas theologicas esse in substantia supernaturales , per se infusas, & in. particulari dicitide poenitentia , quod ex multis actim s vindicandi in siuste reum potest acquiri habitus
qui maneat cum peccato mortali, inpossiet acquiri ante.
deletionem peceati mortalis , nisisne, quia Deus justi caro antequφη p int haberi a ius fuscientes ad eneristionem paenitentiae; ergo docet pse nitentiam esse vir tutem acquisitania Prob.2. Nam experientia docet hominem recenter iustificatum non experiti in se facilitatem - & inclina tionem adactus poenitentiae, sicut expetit tir postfre quentatos istos actus s .ergo poenitentia est habitus ac quisitus. Dices, hoc probaret virtutes theologicas esse etiam acquisita nam post freqRentat'factus chὸritatis ex
Ierimur inclinationem, dc facilitatem ad similes; sed
Contra , quia hoc probat, quod praeter habitum insusum charitatis, datur etiam acquisitus; & nisi fi-GRdoceret hos habitus theologicos infundi ,ex hac ex I rientia cogeremur uicere illos acquui . . Fides autenimn docet poenitentiam infundi , . sicut docet de virtu
tibus thxologicis s ideo dicimus illam esse acquisitam
uinc Confir. concl. quia non debent multi uicari miracula, nec habitus ine necessitates sed nulla est necessi- aeterendi habitum per se infusum poenitentiae,praeter acquisitum λ ergo ea tantum ti bitus acquisitu ,
Pr ψ.3.. Si poetidentia per se infunderetur, Id fieret per aliquod1acrameἡtum, in quo iustificamur, aut
percontiitiqnem Dersectam extra sacramentum; sed. neutrum dici poteli sergo non insunditur per se. Prob. min. Si tunc jnflauderetur poenitentia, statim experi remur nos inclinari, & facilitati ad actus eius: nam habitus agunt naturalis tr . Cum insundi rur scientia,
38쪽
vel charitas, statim experimur nos Inclinari ad-actum illorum habituum s sed nihil tale experimur post ii,stificationem magis, quam antes ergo tunc non infunditur poenitentiaia
Est ergo habitus pure aequisitus , & naturalis in substantia, licet non operetur in nobis fructus sufficientes ,&condignoS, nis x motione, &auxilio gratiae supernaturuis , ut docet fides; sed tamen volum insibi agit cum pleno dominio sui actus. Dixi autem non esse infusam per se , nec supernatu galem in Dbstantia : non enim dubito,quin possie insundi, & quinde iacto s ius infundatur a Deo per. accidens, sicut & aliae virtutes.naturales, sed quia potest acquiri per actus nostros cum auxiliis gratiae actualis, dicimus eam per se acquisitam, seu acquisibilem, &Maturalem. in substantia, sicut aliae viri
Obiic. I .ex ScrIpt. Namalim dῖcit A eostolus, ad P, quando Deus det illis poenitantiam i satis indicat eam dati a solo Deo . Idem insertur, cum dicit, saJ Beniagnitas DeL ad poenitentiam re adducit. Et Jeremias. Orabat,4 convexis me Domine 2 o convertar postquam enim convenisti me, exi poemtenriam; ergolice nitentia per se infunditur a Deo,& est supernatura- is in substantia. Raesp.dist.conc: Infunditur, & est supernaturalis ab . extrinseco, de quatenus non operatur utiliter, nisi eK gratia, & auxilio supernaturali, conia ab intrinitio, quasi ex se petat insundi a solo Deo, neg. cons. Nota, imiecte infertur ex illis textibus. Vide quantum sitia Dei oxilium linquit Hieronymus quEm frui, tis humana conditis r in hoc ipsum , quod agimus poen
tentiam , n Dominus ante converterit. nisi Dei-nitamur auxilio numquam implere valemus s ergO-
illa. conversio non fit per iniustodem habitus poenitentiae, sed per motum, dc auxilium gratiae actualis. Inst. Si Apostolus, di Propheta loquerentur depς-- nitentia naturali, non tribuerent eam Dei benignitati , nec ei tribuerent remissionem peccati, quia poe-- nitentia naturalismon ita venit a Deo, nec itaIlli placet, ut remittat peccata; ergo loquvatur de ruperna
39쪽
Rese' dist.cons. de supei naturali ex concursu grati ae actualis, conci ex entitate habitus, neg.cons. Nam sicut actus iustitiae , temperantiae, & aliarum virtutum moralium sunt supernaturales , dc meritorii ex concursu gratiae actualis, de charitatis, ita est de actibus poenitentiae, iuxta doctrinam Concit.Trident. si Idefinientis , po se renitere*ua oportet adtionis Ir aliam sine Spiritus Sancti inspiratione, dicia Obj. c. a. Habitus disponens ad finem supernaturalem non est naturalis di nam sorma, & dispositio ad illam sunt aequalis ordinis 3 sed poenitentia disponit ad gratiam iustificantem, quae est supernaturalis; erga per se est lupernaturalis, & infusa. Resp.dist. mai. Si se lata, & totaliter disponat,eone.
si partialiter tantum concurrat, & quasi inst: umentaliter, neg. ma ι Poenitentia autem disponit ad gratiam illam partialiter tantum, & quasi instrumentaliter elevata, dc mota Per gratias actuales. Resp.2 neg.mi in absolutF. Non enim est de ratione intrinseca , dcessentiali poenitentiae , ut intendat illam finem supernaturalem, sed praecish punitionem voluntariam peccati in peccatore ue cum vero distri nil ad iustificationem k id tacit per motionem, & auxilia: gratiae actualis. Obiicis; Poenitentiae supponit fidem in poenitente perquam cognoscit peccatum, & coniungitur cum spe veniae obtinendasti Deo , di cum aliqua charitate;
sed ista: virtutes sunt per se supernaturales Lergo ec ipsa
Resp. I. neg. mai. Praecisὸ enim poenitere possum uxex naturali cognitione peccati, de odio etiam naturali turpitudinis eius, de tunc erit vera poenitentia
quoad. Iubstantiam , sed insufficiens ac justificationem, rResp. a. dist.cons: Ipsa poenitentiae erit supernatura-IIx ex illis principiis, cone. ex se praecis., ne..cons. nam ex Parte voluntatis, habitus poenitentiae erit rure naturalisia u
40쪽
Au quod genus, virtutis. pertineat paenitentia:
DIximus alias virtutem moralem, quae versatur circa actus humanos , dividi in virtutem. ad se, quae respicit passiones ipsiuS operantis, u temperantia , & sortitudo; dc ad alterum , quae respicit actiones eius in ordine ad alterum, ut adaequent iura illius, .ut iuuitia, quae dicitur vistus ad Iustitia autem , ut sit persecta, requirit tres condiis.
tiones. i. est iurium alteritas'. a. compensationis aequalitas. 3: debitum compensandi ex aliquin iure or-- tum-. Si verin desit aliqua ex his conditionibus , nosti erit iustitia perfecta, edim perfecta, & potestativa, ut liberalitas, in qua deest conditio debiti legalis; αreligio, . seu pietas in Deum , & parente ς, cui deest aequalitas incompensatione poenitentia, cui deest alteritas quoad i plum poenitentem. Iustitiam divisimus in commutativam quae versa- tui circa commutatione , pam, &. contractum; de distributivam , suae occupatur in distribuendis honis publicis iuxta exigentiam, qualitatem, d meritam=
Hinc multadi virtute& ad iustitiam pertinero dicuntur, ut partes eius subieetivae , de quibus ipsa praedicatur , ut iatrix, pietari, dulia , Myredulian quae sunt Religionis . Legalis , iustitia, epi ia-, benemolentia, affabilitas, beneficentia , verita amicitia, liberalitas, overentia , observantia, misericordia,vindicasia, gra-titudo, punitiva, restitutiva, &e... His iuppositis, quaeritur, ad quam ex virtutibus mo-ralibus spectet poenitentia, quandoquidem nolumus, eam esse theologicam. . o. N. C L VS I O. . Pomitentia- pertinet, ac iustitiam. punitivam: , δε- vindieatiυam. Est communis. Piob. I. ex Scoto. siJ Paenitere non .es istulit adi, peripis e Orci antis dieipsum, cujusmodi sunt remper