장음표시 사용
41쪽
est' fortitudo; erro virtutis ordiaantis ad νum , cujusmodi est iustitia, dic. quia sc. poenitens se respicit ut alterum , in quantum sibi committitur x l usiatore in istum reum vindieare. Denique poenitens agit duas per nas, sc. ministri, iudicis, qui infligit Poenam, diret, qui eam patitur , ergo ist virtus eois pinetur sub iustitia, prout in honerali justitia dicitur
mnis virtus ordinativa is alterum.
Prob.2. ex Script.& Patribus. Nam dicitur: siJ, quae tristisest si re magnitudine mali , dabis gloriana,. iustitiam Domino. Et August. sc dicit, quod penirentia est quadam dolentis vindicta , puniens an se , quod dolet eommi e. Et alibi dicit eam exerceti velut in tribunali, & ad sormam iustitiae, ubi peccator constituit se ante faciem suam, ubi adsit accusatrixeuitatis , testis rectentia, carnifex timor, &c. Et Tert uli. Haec virtus in peccatorem pronuntians, proe
Dei indignatione fungitur ψ ergo ex Script.& Patribus poenitentia pertinet ad iustitiam .. Prob. 3. Iustitia inclinat ad satisfaciendum ,retribu endum, dc compensandum ι, sed haec facit poenitentias ergo, SQ Min. patet ex dictis, & masis patebio ex dieendis de obiecto, & actibus poenitentiae. Confir.ex Scoto. Nam Virtus inclinans ad puniendam transgressionem legis est iustitias sed hoc facit Poenitentia s ergo dic. Prodidenique ex Com.Trid. so in quo poenitentia dieitur tribum l. ad ργω nos Deus ramquam reos simimoluit a & in quos su non sine magnis nostris fletibus , laboribus, id exigente divina justitia , remissionem. consequi non possumus . Et monet ministros, soJ us habeant prae ocutis, ut satisfactio, quam imponunt ..... ad praetereitarum peccatorum vindictam ct eastigationem.
Vides ubique nomen, dc formam iustitiae Obiic. I. Actus principalis poenitentiae est contritiosi sed haec non spectat ad iustitiam sed ad charitatem; ergo & poenitentia . Prob. min. Contritio est dolor de Peccatis Propter Deum: offensum, & dilectum; er- Αgo &C. Resp.dist. min. Contritio ratione motivi, di amoris j Braecise , conc. ratione objecti, di finis, sc. pu-
42쪽
nitionli peccati, neε. min. & cons. prob. Nam hic Ioiaquimur de poenitentia secundum se praecise .& expropiis obiecto, in quo non respicit Deum amatum. obiicia. Poenitentia non est ad alterum, secad i- in uin poenitentem ; ergo non est iustitia. Resdist.antiad ipsum paenitentem,quasi ad alterum, conet quasi ad teipsum , neg.ant. Nam , ut dicebamus
ex Scot poenitens agit personam rei,& ministri iustitiae, S sic quasi virtualiter est alter a seipso. Obsic. I. Non potest dici ad quam speciem iustitiae 1 Petri pultentia; ergo hon est iustitia . Prob. antea. Omnis iustitia est vel commutativa, vel distributivas sed neutrum dici potest de poenitentia s ergo Scr.
Res P. n .ant.&min. nam poenitentia de utraque iustitia participat, laltem imperfecte, &reducti vh, sicut non dicitur perfecte iustitia secundum omnes conditiones altras. Inclinat ad actus compensativos inti mae, de offenλ secundum aequalitatem possibilem, ut commutativa,& ad actus distributionis poenae cum aliquali proportione, & in hoc pertinet ad dastributivam, pulpitivam, de vindicativam . Dico cum aqualitata pollibiti, O a Mali proportione: nam rigorosa aequali rassatisfactionis cum Omnia , nec etiam exacta PrOportio non est ροssibi lis creaturae ad Deum. Inst. In iustitia commutativa vera requiritur aequalitas dati. dc accepti, dc in distributiva requiritur superioritas in praemiante, dc puniente, de inferiori tas an punito, dc praemiato; sed neutrum est in poenitentes emo nec ulla iustitia. Prob.min. I. ostensa ex Parte Dei est infinita , Ec poena in poenitente est finita , dc a. poenitens non est sibi su cor, nec inserior, ergo dce. Resp. dist .min. neutrum proprie, dc in rigore, cone. aliqualiter, de similitudinarie, neg. min. ibi serVatur. aequalitas possibilis, de poenitens personas agit iudicis, dc ministri, dc rei, ad hoc tribunal assistit ut iudex, accusator, testis, de tortor, seu minister sibi imm nens, de infligens poena S. Obiic. . Si poenitentia esset iustitia vindicativa, id. sset ratione culpae,aut poenae; std neutrum dici potest; ergo &c.Prob. min. I. non culpae, quia nulla poena potest illi proportionari. a. non poenae,quia remisia culmea, remanet Natus poenae; ergQ dcc.
R es R. um. min. Est enim. vindicativa culpae, de comm
43쪽
mutativa poenae aeternae in temporalem, imo & remis sua , seu satisfactiva partis poenae huius Deus autem non exigit aequalitatem phvsicam, aut mathematiis cam , sed moralem , quam ipse taxat pro sua miser
cordia simul cum iustitia, quae in hoc sibi obviant.
De obiecta paenitentia LOVae diximus hucusque de hae virtute, Iucem a cipient ex dicendis de obiecto ejus materiali, d mimali.
O Mectum materiale immediatum virtutis huius egomnis actus paenitentis , quo in se punis peccatum; mediatum vero est omne peccatum .
Pro . ex Scoto IJ. dicente, quod obiectum est pedieatum vindicabile e & quod renitere requirit praecogni tionem distinctam illius, de quo reniter scilicet peceati ubi dico, quod ista se habent per ordinem . r. --
perare causarum proximarum partialium tristitiae eou- iunctionem a. ipse causae partiales conjunctae, quae sunt effectus proximus illius imperii. y. sequitur effectus ipsa tristitia. 4. sequi potest complacensia tristitiae , quae e Lacrus voluntatis habens tristitiam pro objecto. Et tandem laudium de tristitia ue ergo ex Scoto peccatum est objectum materiale remotum poenitentiar, & tristitia , seu actus poenales sunt de obiecto immediato eiusdem, quia per istos attingit peccatum, & vi dicat illud. Prob. a. Illud est obiectum materiale i mediatum, virtutis, quod primo, & immediate respicitur,4intenditur; sed poenitentia prim Δ, & immediate intendit punitionem vindictam peccati, & haec punitio consistit ina tibus, quibus poenitens punit Peccata sua ; ergo illa punitio , dc isti actus sunt obiectum i m media tum , di materiale poenitentiast. Prob. minia Illud primo, & immediate intenditur a poenitentia, in quo sundatur immediate denominatio ejus; sed haeet
44쪽
fundatur immediate in ipsa punitione , &actibus puniti vissergo &Q. Prob. min. ex ipso eius nomine,quocusumitur a poena , di a meniae tenentia; ergo Sc. Hob.a. R. Illud ' est obiectum materiale remotum virtutis , quqd illa respicit per aliqua media 3 sed poenitentia respicit peccata per actus praedictos s ergo, Peccata, sunt obiectum, materiale remotum poenitentiae ia Dico per aliqua-: nam si per obiectum immediatum materiale intelligatur omne id , quoae attingatura virtute, etiam peccatum hoc sensu erit de materia proximat nam illud etiam attingitur ab illa, . licet peractus doloris , di punitionis. obiic. I .conLI. Par. Actus virtutum non sunt illarum obiecta; sed illi actus sunt actus ipsius poenitentiae ergo. non bene dicunt ar objecta eius. Prob. mai, O tellum praesupponitur habitui; sed actus virtutum non praesupponuntur illis, sed E contra virtutes praesupponuntur actibus suis , ut causa esst i praesupponitur,. quia prius est esse, quam agere L ergo &c. Resp. g. I .mai. &dist. a. praesupponitur obiectivδ dc in ordine intentionis, conc. in ordine executionis,&existentiae realis, saltemin habitibus practicis , negia mai. namVirtutes sunt habitus practici, & propte suas operationes, di poenitentia propter actus punit
Inst. Effectus non habet rationem finis 3 ergo nec obielii: nam objectum , 5c finis sunti unum, & i
t Respond neg.antee. Nam sanitas est finis & effectus medicinae , di generaliter habitus practici, ut vise
utes sunt Propter. 1ua operationes, ad quas concurrunt effecti Fe. . . Obiic. L. coni. a. pati. obiectum omnis virtutis elibonum honestum, sed poenitentia est virtus, di peccatum est malum, di inhonestum s ergo peccatum nota est obiectum poenitentiae. Mai. patet ex dictis de virtute in communi, & quia habitus specificantur ab objectiS. Respond. dist. mai: obiectum formale, conci mate-xiale , neg. mai & conseq. objectum. formale Poenitentiae est puniuilitas peccati, quae est bonum hone stissimum. . AObjic. Peccatum veniale non est Oblectum. Poeni
45쪽
tentiae; ergo non omne peccatum est obiectum pom. nitentiae. Prob. ant. Peccatum veniale non est offensa
Dei, nec dissolvit amicitiam eius, nec est contra legem ; ergo &c. Resp. neg. utrumque antee. Nam veniale est offensa Dei, & contra lesem , sed levis, di displicet Deo, licet ex eius benignitate non dissolvat eius amicitiam, ut diximus alias. Inst. Homo non tenetur vitare venialia 3 ergo nec de illis poenitere. Resp.dist.anti non tenetur sub gravi obligatione , conc. absolute,& quantum licet humanae levitati, neg. antec. alloquvnon esset peccatum . Idem dico ad cons. nam sicut est peccatum, ita & puni bile est, dc punietur in hac, vel alia vita. Objic. 3. Peccatum habituale non est obiectum po
Prientiae ; ergo non omne peccatum. Prob. antec. ex
Scotor OiJ il lud non est, nisi relatio rationis, scilicet ordinario , seu oblitatis ad poenam , quae dici-
Respond. distin. anteced. non est obiectum quoa Areatum active in Deo, eon pus quoad reatum ita homine, Reg. ant. ω e aseq. prodi Nam reatus ex parte Dei est ordinatio, qua Deus ordinavit peccatorem ad poenam s passive autem, & in peccatore est obligatio ad illam poenam, quae obligatio est mala in sua causa, stilicet in peccato praeterito , dc inde, materia poenitentiae.
Inst. Si hoe esset, deberetur duplex poenitentia pro eodem peccato, scilicet una pro actuali, & alia pro habituali, sed con est falsum. , quia Deus non punis bis id ipsum; ergo &c. Resip. neg.mai. Nam hoc ipso, quod dolemus dea- Ei uali ra rito, dolemus etiam. de habituali, quod non est aliud,quam actuale praeteritum moraliter dui. irans desectu poenitentiae de illo. Inaea. In habituali non est distincta malitia ab Dctuali ; ergo nec obligatio ad rinitentiam distinctam. Responia dissi antee. non est distincta malitia quo
ad substantiam , eo . quoad circumstantiam durati nis,neg. ant. &cons. Nam illa duratio est in se mala, di inde poenitenda.
46쪽
Odite. . De peccato originali non est paenitendum
cuia illud non est nobis voluntarium , nec per co sequens retractabile s ergo omne peccatum non est materia poenitentiae nUrae. Resp.neg.ant. Nam inquit A ugust. Corripiatur origo
damnabilis, utex dolore correptionis voluntas regene
rationis oriatur 1llud peccatum lacit Deum nobis iratum, & inimicum, di debemus illud odisse, saltem in Adam . Inst. Si poenitentia respiceret orig ale, deberent ad eam excitari, qui baptizantur ; sed conseq .est contra praxim ; ergo illud non est de obiecto paenitentiae.
Res n. dist. mai. si respiceret necessario , cqnc. si ex congruitate, neg.mai. Nam cum poenitentia de illo peccato non sit nisi congrua, de pueri non sint capaces poenitentiae, non excitantur ad illam in bapti lino bene verti adulti, si hoc illis proponatur aeque, ac Pellanalia, quae ipsi commiserunt. . Inst.2. Poenitentia non est nisi de propriis peccatis; sed originale non est proprium posteris Adae; ergo nec ab ipsis poenitendum. Prob.mai. non enim poeniteIedebemus de alienis ι ergo&c. . . . Res p.ra eg. maj. Nam David veniam petit pro ali nisa malienis parce servo ruo. Respond.2. distin. min. nonest proprium simplic ter, conc. aliquo modo, neg. min. Nam Adamus, cum peccavit, agebat personam procuratoris omnium suorum posterorum descendentium per viam ge- rationis ordinariae, seu per seminalem propagatio
Inst. 3. Per originale non laedimus ius divinum, &in nobis non est nisi poena s ergo non est in nobis materia poenitentiae. Respond. distin. antec. non laedimus propria volun tate , & Lormaliter, dc est poena supponens culpam
aliquo mod'nostram. cone. non laedimus in Volun . rate Adae, in qua erat nostra, neg. antec. Nam Vere
peccavimus, dilaesimus ius divinum in Adamo, ut dictum est alias.
Objic. s. Poenitentia nostra non respicit peccata aliena , quia non intendit remisitonem , nisi pro ipso maenitente ; ergo non omne peccatum est objectum PN- nitentiae.
47쪽
'estari peccata aliena honestum est , & potest intendi eo tum remi ssio pro aliis. Sic Christus peccata nostra
portavis, pro nobis doluit. Inst. Vera poenitentia est cum retractatione peccati; sed non possumus retractare aliena; ergo nec de illis poenitere. Prob. min. Retractatio est revocatio pro. priae actionis iam factae, non autem alien aes ergo &c. Resp. dist. maj. cum retractatione formali, aut virtuali, seu aequivalenti, con. mai. & neg. min. formali tantum, Fc de propriis, neg. mai. nam ad veram poenitentiam sufficit dolor, dc detestatio peccati, & ejusdem punitio quaedam; & licet in rigore, & proprie loquendo non fiat de alienis, nisi quodam procuratorio nomine ex im Perio cha ritatis , tamen illa multi implacet Deo, dc usurpari soleta sanctissimis viris, &peccatoribus impetrat gratias conversionis. Inst.2. Fieri potest, ut, dum iuili poenitent, & retractant aliorum peccata, isti non retractent, sed potius confirment ue ergo Vana erit i ustorum poenitentia, , tetractatio. Resp. neg. cons. nam iusti non minus vere puniunt,& detestantur illa peccata, nec minus placent Deo tam pro ipsi et, quam ad im Petranda peccantibus validiora auxilia. Unde licet paenitentia primarib , Se ordinatiε doleat de propriis, tamen secundario, &ex abundantia charitatis potest detestari aliena, &utiliter tam pro ipsis Poenitentibus ad augmentum grataliae , & meritum, quam pro peccantibus ad impetrationem auxiliorum, &Veniae. Inst. a. Idem habitus non inclinat ad punienda propria, oc aliena peccatas ergo nec eadem virtus poeni tentiae facit utrumque. Prob. ant. actus il l non habent eundem finem,aut motivum; ergo nec sunt ab eodem habitu poenitentiae. Prob. ant. actus puniendi propria peccata intendit propriam reconciliationem , de venit ex iustitia, dc amore suis qui vero tu t aliena, id Scit ex amore Dei , & proximi, seu ex charitate; ergo sunt ex di verso fine. Resp. dist. ant. Idem habitus imperative, con . elicitive, neg.ant. 6c cons. nam licet punitio proprii peccati impetetur ab amore justitiae , vel Dei, & luctus pro alienis imperetur ab amore Dei, di proximi, ta
48쪽
nen utrique actus eliciuntur ab eadem virtute poenia tentiae, quod lassicit nobis . Obiic.6. Peccata remissa sunt Vera peccata ; sed )sta non sunt amplius de obiecto poenitentiae; ergo
non omnia peccata sunt de objecto eius. Prob. min. morbus sanatus non est amplius morbus sanandus per medictaaam; ergo nec peccatum est amplius dolendum per Poenitentiam. . Resp. dist. min. obiectum necessarium, conc. suffi- ciens, neg. min. &cons. Prob. nam peccata , licet dimissa, adhuc sunt mala in se, & odienda. Sic Magdalena post remissionem obtentam, de qua certa erat, adhue de illis dolu it per reliquum tempus Vitae,& qu dem sanctissime: uc de D. Petro, & aliis. Compara- tio morbi, di medicinae corporalis non quadrat undi
Coli gis ergo I. non tantum mortalia peccata, sed etiam venialia esse de objecto materiali poenitentiae: nam haec sunt Vere peecata, & offensae Dei, licet lo, Ves; ergo dc punibit a sunt, &dolenda.
a. Idem est de habituali, & actuali; nam aequhestpunibile post cessationem physicam actus, & quamdiu moraliter durat, quam dum reat iter exi stit, Eccommittitur; & tamdiu durat Dei odium, &ius ad puniendum illud , quamdiu non retractatur a Pecca
3. Idem est de originali: nam in sua radice , & eLfectibus displicet Deo, & nobis imputatur, & punitur aeque ac in Adamo, quamdiu non deletur, quia illud commisimus in Adamo, ut dictum est. 4. Idem aqqua ratione de alienis di nam licet in nobis non sint ita punibilia , non cessant tamen esse a
nobis odienda, dc dolenda ; & haec tristitia, & dolor est valde laudabilis, etiam in Sanctis, imo & in Angelis,si essent capaces doloris, sicut sunt capaces odii. s. Idem de remissis; quia semper sunt mala, saltem obiective; ergo & dolenda, deflenda, di punienda , sestem exsuperabundantia iustitiae, ut de facto contigit in Sanctis, qui aliquando peccaverunt, di scin
per doluerunt peccasse. Ruaere S I. an peccata materialia sint de objecto paenitent;ae. Peccata materialia dicimus actus illos, qui
de se sunt quidem malis, sed desectu voluntarietatis
49쪽
non surit formaliter peccata, ut homicidium iactum
a dormiente. Resp. haec non esse proprie ae obiecto poenitentiae , quia non sum vet. peccata ; ergo nec punibilia. Quaeres 2. an a rhis externus peccapi sit de se praeeiιὲ materia paenitentiae. Resp. amrmative. Quia, ut diximus, participat de malitia peccati interni, &est contra praeceptum , dc debet exprimi in consessione, augetque malitiam actus interni, ut probatum est alias. a. quid de malis poenae. Res p. quod mala poenae , quibus poenitentia punit peccatum, non sunt Proprie odienda, nec poenitenda , nisi in causa , quia in se sinat volita, di volenda 3 alia vem mala physica adhuc minus pertinent ad poenitentiam . Illa tamen priora pertinent ad poenitentiam ut instrumenta , di media , quibus attingit finem suum, st. vindictam peccati.
Quaeres 4. , O possibile sit de
obieero poenitentiae. Resp. assirmatives quia in tali peccato est tota malitia obiectiva , & qui in illo sibi complaceret, peccaret de factos ergo ut tale est odibile, di punibile , saltem ut praeveniatur. Unde ad Veram poenitentiam necessatius est dolor de praeterito, & propositum firmum non peccandi in futurum s ergo peccata futura, aut possibilia respici debent a poenitentia, caltem ad caut iam .
obiectum formais paenitentiae non est eompensatio pro Dei offensa , necjus divinum ut resarcibile, neque pax, vel amicitia cum Deo concilianda . Prob. I. ex Scoto dicente, si θ quod actus poenitentiae est actus justitiae punitivae, distinguitur contra iustitiam commutativam , ct etiam contra amicitiam, dic. Sed compensatio, & resarcitio sunt actus justitiae commutativae , dc reconciliatio spectat ad amicitiam . ergo ex Scoto illa non sunt de objecto formali poeni
50쪽
aliquam ebmpensationem , aut resarcitionem facere Deo pro peccatis aliqualem reparationem pro transgressione legis eius , &sic reconcillationem in amicitiam, pacem cum illo s sed tantum negat haec esse de objecto formali poenitentiae, quia ceniet hanc
ab illis virtutibus distingui .
Prob. . P. I. quia ex dictis poenitentia est species iustitiae punitivae, seu vindicativae, non autem commutati vae, saltem propriE ; ergo non respicit immediate Umpensationem,seu satisfactionem pro omnis, nee iuris divini resarcitionem, sed vindictam peccati Confir. quia vix ullus pgnitens cogitat de illa compensatione, vel resarcitione, imo debet illam putare impossibilem resperui Dei i ergo non est motivum, nec ratio formalis innitendi. Confidia. nam gratitudo habet etiam pro obiecto compensationem; ergo haec non est obieetum mim lemnitentiae, prout est virtus distincta ab aliis speciebus justitiae. Prob. a. nam ex adversariis, odium, de detestatis peccati est primarius, & principalis actus pgnitentia sed compensatio non respicit illud odium , quia illa est actus volitionis, di prosecutionis ,& respicit illam, ut bonam' odium vero est actus aversionis, & fugae; ergo principalis actus IKnitentiae non respicit compe
sationem . Dico, ex adversariis : unde argumentum
istud est ad hominem: nam in mente Scoti actus principalis pqnitentiae non est illud odium , sed volitii puniendi, seu vindicandi peccatum . Prob. a.P. quia, ut dicebamus, volunt adversarii, quod primarius actus nitentiae sit odium , de dete-1tati' peccati ; sed haec non habet pro obiecto formali ius divinum , quia istud non est obiectum odii, nec
Rigae 3 ergo&c. Prob. min. nam actus directus circa
jus Dei est volitio, ut sit illaesum i ergo non est obiectum sormale , de immediatum odii peccati e quia per istud odium non acquiritur illud ius, nec reparatur
Dices, odiri peccatum , quia est laesivum iuris divini, quod susticit. Contra , pqnitentia non est virtus Τheologica , ergo non respicit directe Deum , nec aliquid divinum, quale est ius illud .