장음표시 사용
21쪽
σ Scipio NIs GENTILIS, minarunt: sed strati quoque eius & lectuli selia licita esset diligentia maritalis:h c ille,quae illo. strant d.l. s. Denique stratum,siue instratum, dc stragula insipellcistile numerantur ,& tanquam pars supellectilis sunt. At Galli olim sub
Carolo Andegavensi, Siciliae rege laneoru sit stragulorum nomine, quae ipsis decreto Curiae debebantur, capiebant omnem supellectilem non solum a Iudaeis dc Saracenis, eam insulam incolentibus, sed etiam a Christianis, ut refert Farellus libr. 8.Decadposter.Rer. Sicular. Ego si de iure ab in interrogatus fuissem, an supestex stragulorum nomine contineretur, respondissem si a Iudaeis de Saracenis sumere vultis, comtinetur: si a Christianis, non item, ut olim C scellius interroganti cuidam , an nucleus siue strobilus pini, lapidum numero esset edixerant, enim AEdileῆ ne quis in stenam liquid iacere, praeter pomum, vellet, quod ijs diebus Vatiniaum lapidibus prope obruisset populus. in Si in
Vatinium,itiqui iacere vis pomum est. Postr
mo illud notandum est, d.Lquoi nos,esse ex Gaij libris ad legem Ia. Tabularum, interpretantis illa verba legis, de debitoribus iudicatis & addictis: si volet, suo vivito: in suo vivit, qui eum iuitistum habebit, libras farris in dies dato;cum farris solum mentione lex faciat, hinc est, quod
quidam,ut in , .sid.L scriptum est, putarint,ve bum vivere,ad cibum tantum pertinere:sed ashcitur: Ofilius ad Atticum ait his verbis etiam. vestia
22쪽
Dr At in v NTis, Lin Extus divestimenta&stramenta contineri:quis vero est iste Atticus 3 Scribit de Ofilio Cicero in epistol. Atticum: Ofilius ad Atticum de iure, quod sciam,n5 scripsit.Rescribo, Ofilius ad Appium.& intelligo illum Centimanum, qui libros Asionum scripsit,c ong.tur. & Ofilhmoque citantur Actionum libri in L quipeianum, g. penori S autem β. depen. Di hoe est, ut ego interpretor, libri ad Appium scripti. Due commentarij ¬ae ad libros Apph de onibus,ut passim veterum Iuris conuitiorum Sabinum,ad Vitellium,notas videlicet vel commentarios ad opera eorum, nisi quis Attilium malit, quem sapientem arpellatum apud patres lasibit in Laelio Cicerinquia prudens esse in iure ciuili putabatur. Caeterum dubitationis tollendae caussa interdum stratum ciam victu coniungitur,ut in I. Avictum vel rarum,ssdere iudM. vae est itiadem de iudicato debitore,& bene vulgo D ctores illic adijciunt, in carceremis conieciJo, quod Cuiaciuveprehendit putat enim rectius
dicturos eos, inta compedem vesneruum coniecto.
Sed mos ille in neruum coni j ciendi in domo creditoris priuata iam pridem obsoleverat,sul latusque erat lege Petilia, Liui j lib. 8. in carc rem publicum coni jci coepere: qui mos hodi que durat, sicut& is de victu, quem creditores tenuissimum iudicato praebebant, ut Nori bergae duorum vel trium in diem nummul
23쪽
β S cIPIO Nis GENTILIs, IC. Tun ,ex lege I 2.Tabes.singulae librae farris. πι-xiε igitur & pro rerum ac personarum diuersitate victus accipitur, idpinque dc de alimentis; dicendum est. Adeo quidem, ut existimem Mseruium contineri,praesertim si alicuius loci ho-anini victus vel alimenta legata sint, pertinet Gnim ad curam,sultum ue corporis, v. -- bor i &miserrim olim,qui seruo careret,unde illud Catulli, Turi cui ness,-HLnesarci
Non ide dicedum deserui artificibus, quos .cultus domesticus desiderat, ut loquitur Com. Nepos in vita Attici: nam aliud est cultus d mesticus, aliud cultu corporis: aliud denique cultus animi. CApvTIII. t:::
ationis huius ratio,NVneadius oratione Diui Marci constitu tum veniamus, quod in simma ta)e est: Ne cui liceat de alimentis sibi relictis transigere sine decreto praetoris: Cum iure ciuili rem missum sit unicuique de re priuata&familiari pacisci vel transgere,idque non magis lucisciuilis, quam naturalis sit, ut desio iure statuat quisque,vi vult, nemo, de iud. dc seo quisque beneficio libere renunciare possit, limust. Ci
24쪽
ALIM TIs, Lin Extus: s orationem D. Marci interpretaturus aratione orditur,quae D.l arcu ad interdicendum trans actionem alimentorum imtulit; nimirum animaduerterat,eos, quibus alimenta relicta es.sent, ut ijs per vices perceptis vitam sustenta rent, facile de hs cum herede qui ex testame to ea debebat, decidere atq; transfere, c5te tos modica aliqua praesenti pecunia; ut est sea hominum natura, praesentia commoda magis,
quam futura spectare.sed hoc satis non estinam cet cuiuis etiam omnia praesentia bona alteridon reine relicto quidum sibi usitfructu, L est. circa . Qis donat. Intelligendum est itaque. Marcum non solum eius, cui alimenta relicta essent ed inprimis eius, qui reliquisset, nimira testatoris rationem habuisse,quod ita eos velle. qui alijs alimenta telinquunt,iudicauisset. Voluit enim testator projectum ei, cui alimenta reliquit ne egeret aut fame perire : nam alimeta plerunt tenuioribus hominibus relinquumvir,&de quibus non est magna opimovcli destriae vel frugalitatis, ut hic quoque valeat illudCallimaςhi,αει τοις mn ως Qwe Vlpianus ea nquit,transactionem Oratio improbat, quae idcirco fit, ut quis repra sentatam pecuniam consumat,d l. cum hi,*aeam. cui rei occurrere derunctus Voluit: non igitur fauor vltimae voluntatis, Ut vulgo Doctores diacunt. sed voluntas ipsa testatoris causam Ora
ni dedit ; cui voluntati antea fiebat fraus per
25쪽
io cIPIONI s GENTI GS, uansactionem alimentis interceptis , ut idem, Vlpianus loquitur. addunt etiam & fauorem alimentorum: neque id solus aut rimus ut sibi videtur, Robertus Aurelianensis in Receptis suis dixit, haec duo ad orationem concurrisse. Addi & tertia ratio potest: ex utilitate publica,
ne ciuitas repleatur mendicis atque egentibus: quia reipubl. interest , ne quis re sua male urtatur,*.sta haec. velabo.mr. Et eleganter Fab. Quintilianus lib. o. cap derisu D sensionem est imitatu esse equitem Romanui
qui obhcleti Augusto, quod patrimoniu comedissedi, Meum, inquillutaui .nqn dicit 'eram defensione eum attulisse, sed imitatum esse: iulam scilicet vulgo iact ata,vnumquemq; moderatorem & arbitrii esse rei suae .in re, C. Mand.& propius ad hanc rem costixutum est,non te
neri petitione hereditatis quasi Maalae fidei pos
selibres, quisemptus ex hereditate fecerut,qui dilapidauerunt, perdiderunt, du re sita se abuti
putant .sedeυῆ, .consuluit Senatus,st .deher. pet. Sed hae sentetiae ac rationes inter priuatos loca habent, ne quis alteri ratione reddere sumptuasuoru teneatur, no etiam ne Princeps aut M gistratus in eas res n5 animaduertat. Hinc si1metuariae leges,hinc bonorum interdictio L. Ir. constituta.Hoc loco opponitur: Si haec est voluntas testatoris, eam seruada est pro lege,quid opus fuit oratione D.MarciZSi testator expres. nominatim intea dixisset, ne alimentarius
26쪽
DE ALIMEN Tis, LIBELLvs. rtransigeret; seruab. tur, opinor,eius volutas etiam ante Orationem.sed cum id non diserte vetaret, sed simpliciter alimeta relinqueret, quod plerunque fit, ne quem honorare testator vult, eum ostendat,quasi dissideret eius moribus hic certe opus Oratione fuit, quae secuta tacitam volutatem testatoris interdiceret aperte trans. actionibus:& alioqui dici solet, tantum volui . se testatorem videri, quantum expressit, non pilas,ccum proponebatur,ff.de legat. 2. Male Do-nellus respondet, quasi praecepto testatoris nodo non cogatur heres vel alimentarius parere, cum ipsius caussa tantum praeceptum sit, male allegata ii .F. Diu . de legat. I. Dae contrarium potius probar, ubi stilicet certu est, cui testator consul voluerit prohibendo quid, vel praecipiendo, seruandam esse voluntatem: facit optime ad hoc N. I .quae est notabilis constitutio de praeceptis testatorum. Atq; haec bre- uiter de ratione, quae ex his, quae postea dice tur,etiam illustrior fiet.' C A pvT IIII. .
ET apertum est, vetare eam, quem transigere de alimentis sibi relictis. Tria sunt quae inhoe interdicto continentur. Transactio, Alimenta, S non omnia alimenta, sed relicta. In primo occurrit statim nobilis illa quaestio, an de alimentis pacisci liceat Transactio non fit Τ
27쪽
ir Scipio uis GENTILIs, IC. gratis, sed semper aliquo vel dato, vel retento, vel promtilis,l. nulla, C.de transitis. Pactuin vero, quod sic specialiter dicitur, fit donandi causa, LIjf. eodem. Et communis Doctorum sentcntia,teste lasone est,nec pacisci liberaliter licere, secuti simi glossam in d.L cum hi, quam dia politiores interpretes quidam sequuntur, Cuiacius, Eguinarius Baro,& alij.Rationes sunt: quoamagis fiat contra voluntatem defiancti pacia scendo de alimentis, quam transigendo,cum ex transactione aliquid alimentarius accipiat, ex pacto nihil. Item,ne fraus fiat eius de voluntati, Mne circuueniatur oratio Marci. Item, quod eadem ratio in pacto sit consilendi alimetario. Et quod cui non licet,quod minus,nec ei quod plus est,iicere debeat.deniq; Pauli sontentia ad- Tertur ex lib. Iseo.t. s .quod qua de re dubia & litigiosa transigere n5 licet, de eade pacisci etiam non liceat. Sed contra hanc sententiam recthluerunt olim Iacobus de Rauenna,& Albericus de Rofato, & Fulgosius, quem impudentiae a guit Iason, & his temporibus acutissimus d ctor meus Donellus,& Fr. Conanus. Argumenta haec sunt. Primo: quia & Oratio nomia natim de transactione loquitur, sicut & Vlpi nus in tam prolixa lege:cum hi,Sc. γ d. generaliter. dc Imp. in L alimentis, C. de transact. Pactinusquam mentio fiat.Quae ratio eb magis valere debet, quod oratio D. Marci prohibitoria est,de iis rebus,quae ante eum licitae erant: non
28쪽
Ds AL ERTis, LIBELLVs. I 3 facile igitur ad alios casus extendenda est. tera ratio est, quod caussa, quae Mareuna & Senatum ad hoc ius costituendum eouit,ea fuit, quia hi, quibus alimenta relicta erant, facile transigerent contenti modico aliquo praesenti, d. l. cum hi, in princip. at haec ratio nullo modo locum habet inpactione donationis caussa f. sta, in qua nihil accipitur: & natura hominum est, ut non facile donent, & res suas iactent, se cum de indebito, deprobation. Idem cuidentissimo argumento confirmatur Senatusconsillii
Velleiani,in quo mulier intercedere, id est o ligare se, resve suas pro alia, prohibetur: at ea .dem donare non prohibetur, quia, ut idem Vupianus scribit in L .sf. adsienatu Uultu Veia trian. facilius se mulier obligat, quam Amata Succurrendum ipitur erat in eo, quod quis toe &facilὸ facit, non in quo plerunque ca
.c restricti esse homines solent. eademque r
o est Legis Iuliae, quae fundum dotalem obli-
diari etia consentiente uxore prohibuit,nam e iam alienari ea consentiente,ut Theophilus explicat in in.sistit. νώ. alis.non lis.vbi elega
ἰς, id est, Lex Iulia alienationis ius, difficultati consensis uxorij reliquit. At inquies, fiet id tamen contra testatoris voluntatem, si pacisci de alimentis liceat : sic enim multo magis interciapientur alimenta, quam cuti licet modicum,
aliquid tamen eorum nomine accipit, ut fit in
29쪽
r Sςr Pio Os GENTILrs, I transietione, peciosa est haec ratio: sed dicem dum est,Licere oportere unicuique beneficium alienum repudiare, etiani inuito eo qui dedit. at illud inciuile visum est, si quis beneficio alieno uti velit contra voluntatem eius, qui dedit,& partem eius accipere,partem repudiare. hinc illa iuris sententia, Scindi haereditatem, quae Hri tota delata sit, non posse, &, Neminem eius. dem rei legatae sibi partem velle, partem nolle, verius esse, L 1 .de adquir.harad. l. .ssis legat. 2. Id facit is, qui modico praesenti accepto de alia mentis transigit; quasi dicat, non se plus egere; id vero delicati nimis fastidij est:vt ille apud Senecam lib.7.de Benesis. non ςsse sibi opus beneficio ait: sed quoniam ita vis, inquit, faciam mei potestatem. Dicit aliquis, atqui licet de parte alimentorum tamen transigere , idqVe etiam oratione permissim est, d.Lcum hi,, .sed quinta *.arbitram. Et de toto quidem,inquam,legato alimentorum licet, sed ut oratio praescribit,& cum decreto Praetoris. Non obstat etiani Pauli ille locus adductus a Cesacto,sed perperam,ita enim in eo loco scriptum est: De his r bus pacisci possumus: de quibus transigere licet: sed non vice versa, de quibus rebus transigere licet, etiam pacisci licet. Nam de rebus duntaxat litigiosis & dubijs transigere licet, non etiam de rebus certis: at pacisci non solum
de certis possumus, sed etiam de litigiosis, Lisis transeatit. idem Paulus in D. M. tit. I. ubi ait;
30쪽
ili: ALIMENTIs, LIBELLVs. Irest, Dere iudicata,vtpote quae habetur proveritate,non licere transigere, sed pacisci tanzum. Multis minus verum est, quod iste ait,de quibus rebus transigere non licet, de hi ena etiam pacisci non licere: id enim Paulus non dicit, neq; ius ult, nec recta ratio, licet quaedam sint, de quibus nec transigere, nec pacisci liceat, ut de adulterio, Liro gere, C. de transact. Non obstat etiam dc regula iuris illa: Cui quod minus est.&c. Nam ea regula valet, viaeadon utriusq; r tio est & minoris & maioris non autem diuersa. t in casu nostro. Concludendum est igitur transigere de alimentisi sine Phaetore non sic re pacisci &sratis ea remittere licere. Sed quia fiet, si tranractio celetur, pactio praetendatura Nulla quidem lege vel constitutione essici potest, ne quis transigat: Sed lex hoc essicit, ne transactio; quam ipsa improbat, ullas vires h beatine sit iusta,ne cogatur ei allirientarius si Te,si noluerit, denique ut sit irritar ut ait Vlpi mus. Et nimis imperiid huc adferin Isiqui e cunia, A. f om. ea. rest. Punitur illo E sictb dolus eius, qui omissa caussa testameti operam dat,visiicce ipse,vel alius ab intestato, atquUitales'ta corruant. Si ut alius accederet, puta substitutus.bo reditate omisi tenetur sine du-hio Edicto, si accepta a substituto pecunia omias si gratis omisit, non tenetur; quia unicuiq; incere debet haereditate sibi delata repudiare.Sea