장음표시 사용
491쪽
plures testes singulares in loco, & temp're,contestes tametam eadem specie hqresis : licet enim singulares quatitimia cumque multiplicentur contestationem non faciant, & ἐe
in contestatione nulla sit proportio inter contestes,& singulares non per hoc certitudo,quae ex contestibus habetur, excedit in infinitum certitudinem comparatam perstiGulares in loco,& tempore, contestes in specie delicti: cum utraque certitudo eiusdem sit speciei moralis; ergo negana dum non est tot testes numero, & tales in qualitate multiplicari posse,ut adaequent, imo re excedant graduia1 cς ti- 'tudinis ex contestibus prouenientem; sicut etiam in iure aequiparatur certitudo comparata per testes , certitudini prouenienti exsatiptura, seu instrumento.I. In exercendis.
C.de fida inm umen. cap. Cum Ioannes eod. tis. Card. Tits Srom. c. lit. P.conclus γη r. Mascardus de probari in prooemio. s. c. olom.a. couclusa oss. num. s. Moria in emptorio iuris, pari rati. 1 r. in prεlud. num. . cuna tamen probationes sint
specie diuers Vnde Glossa In exercendis. in prinE . infersiquod lices duo testes non reprobent publicum instrumentum, tres tamen, vel quatuor reprobant, iuxta l. Clim ecibus.C.de probatet d. p. Ioaenines. Et in hoc casu
nabet locum regula illa vulgaris: singula qua non prosunt,
Is Confirmatur, quoniam defectus, qui aliquando ii uenitur in duobus,vel tribus contestibus,ut non plene ero-hent,quamuis alias sint contestes, suppletur ex alijs adiunctis,testibus videlicet,vel circumstant ijs, indicijs, aut pra sumptionibus: ita ut cum illis probatio plena iudicetur, desedis certitudinis resultantis ex testibus singularitas suppleri poterit ex numero, & qualitate testim , .i6 inarto. Tempus,& locus non sunt circumstantiae
necessaris ad probandam h resim . Simanch. cathol. inuit. iit.ς-num.δ o. quia heresis consistit in aetii intellectus, Mvoluntatis, quorum actus l'c',& tempori non subijciun- est quod non multiplicatur exinultitiidine deci
492쪽
declarationum eiusdem haerese, nec ex diuturna per euec
quod diuersitas in loco, & tempore reperta in testibus singularibus deponentibus de ea lem haeresis specie,non tollit
eorum credulitatem,cum in subsilantia conueniant. Pr pocpOct Archid.m cap.Nihilominus. num. . versia. Quod intel-ὶge verum,onum. ret .ad medium ese. Aut principaliter.
Moncad. in addit. ad Croti. numero 324. lis. XX. Mesred. de reΠ.num. m. ante medium, versic. Aut tempus,
vel locus non sunt de substantia. Cassialup.in I.Admonendi.
Confirmat hoc Simanch.dict. m.Ιo.quia perinia facit hς- reticus,qui varijs in locis, & temporibus eandem haeresim repetit,ac fur,qui id quod rapuit, & furatus est, singulis tes. tibvsollandit varin temporibus,&locis : sicut igittis plene probatur furtum per huiusmodi testes, cum diuersitas loci, dc temporis non sint in isto casu, de subitantia furti, quod probari intenditur sic etiam plene probabitur haeresis, cum locus,& tempus non sint de substantia ipsius h resis, quae
diuersis temporibus, di locis profertur. tria nio. A it Siman .vbifus Q num. eo. deducendo ad inconueniens: quia si testes singulares in proposito casu non probant,sequitur maximum absurdum, nimirum non posse haeresiarcham,qui in tota aliqua ciuitate,vel prouincia errores suos disseminat, plene conuinci, SI Poeria ordinaria affici,si unumquemque nominem illius ciuitatis, aut piovinciae seorsim doceat, cum nullos tunc habeat testes contra se contestes; quod nullus sanae mentis admittet, cum tam notabili fidei,& boni communis praeiudicio. Pr cluditur namque via ad conuincendos hsreticos, imo dogmatizantes,cium Plenam probationem effugi t peri' iam variationem loci,& temporis manifestationis delictis ac ex mendacio, & malitia tua nequaquam homines coi
Modum reportabunt contra omnes iuris,& aequitatis r q
493쪽
gulas. L. In fundobs de rei vendici Itaque fullo F de δεγε.
cap. CognoscenteS. conssilui. cap. SedeS. cap. Plerumque.
de rescript. cap. Intelleximus, de iudie.
18 Sexto. Absque 'controuersia est lege statui posse testes singulares cum his,vel illis circumstantijs plene probare,ut constat ex dictis in primo ar*umento pro hac semei tia:verum etiam est legem non solum superiorum decreto, sed etiam consuetudine praescrieta constitui,& firmari, ut communiter resoluunt Tneqlogi, ac Iuris eriti, Cum dilectas.de eon etudinessi Minime . Si de interpretatione,
tem usum probandi crimen hqresis per testes, b, co,& tempore singulares contestes tamen in specie haeresis determi- nata,plures in numero,& in qualitate considerabiles,obse uatum esse in Inquisitionibus Lusitaniae ab Inquisitoribus. doctis, & piis ab anno millesimo quingentesimo trigesimo sexto ad liqc usque tempora, videntibus, & consentientibus Superioribus, imo & Summis Pontificibus. Nam ad Pati tum III. qui Ioanni etiam III. Portugalliae Regi Inquisitio nis ossicium concessit, delatae importunae Iudaeorum qu relae contra Inquisitores Lusitani , admittentes ad probat dum singulares testes,reiectae sunt; ergo licite, tanquam per legem, proceditur per testes singulares. 19 Confirmatur; quoniam communis usus iudicum, & consuetudo legitimo tempore obseruata suffciunt ad uisti sicandum,faciuntque ut qui secundum talem usum, & coimsuetudinem procedunt, iuste procedere censeantur,
ZLMinime.Certum autem est usum,& consuetudinem tua
dicandi per testes singulares, ad modum explicatum, suae apud Inquisitores Porrugalliet obseruantur, esse legitime praescripta per nonaginta, & quatuor annos: non igitur potest reprobari .
in septimo . ando agitur de probatione loci gene-
494쪽
ralis, ut quod Titius fuit in hac Ciuitate, si plures testes stinficientes in numero, & qualitate dicant se vidisse illum in diuersis locis eiusdem Civitatis, licet sint singulares in loco,
di tempore, probant Ruin. in consil.3 s. num. 6. lib. . HyP- polit. Rimin. cons. . num. σ3. lib. r. Petra desideicommissIa. num. s o. sos. T co . qllos reseri,&sequitur Farinac. d. quase. c . num. 81. Probant etiam tellas singulares
quando probandum est illud, quod habet tractumiucces suum: ut quod sacerdos Misiam celebrauit,&vnus testis dicat se vidisse illum ad altare accedentem sacris vestibus indutum, alius Missae introitum incipientem, alius Epistolam, Euangelium alius recitantem, alius sacramentalia verba proserentem, sacramque Eucharistiam ostendentem p pulo, alius denique benedictionem dantem. Felin. in cap.
Licet ex quadam. col. in sine versit. Secundo limita. de te-nibus. Albertin. in ca I. quare. ις. num. δ. de haeret. in Agid inrracf. de tertio. num. 3 r. ad finem verse. Item in facto durabili. Mascard. de probat. lib. I. concl. 1'. num. I .iῖ. Ant. Gom. de delict. rom. 3. rubri de probation. delictionum. I 2. vers. Item etiam intellige. Fari n. dicti. qua M. .
num. so. 9 9 I. qui plures resert pro hac sententia. Ratio huius sententiae fundamentalis est, quia licet nullus istorum teitium divisim probet plene Titium fuisse in quavis Parta huius Ciuitatis, nec etiam partes Missae succesnuas; cum tamen conueniant in eo, quod probari principaliter intenditur, quod est quoddam totum particulare determinatum, susscienter conuincunt. Sic similiter, inio maiori cum ratione, plures tellas suificientes in numero ,& qualitate de ponentes Sempronium declarasse se esse haereticum, dete minataeqiae sectae prosessorem, licet in loco,& tempore dinferant; cum in eadem haeresis qualitate conueniant, non in communi, eo quod talis non datur a parte rei, ut Meta-
physici loquuntur, sed in particulari ii istitata per varias
declarationes, quae virtute & implicite tanquam prGymactus in ea continentur, probare debent semproni am etatisreticum.
495쪽
singulares , qui tamen talis habitus sint actus proprii, &. Per multos testes etiam singulares de huiusmodi aetibiis
deponentes . FloreS lib. 3. variar. num. 6 .
O ,ο. Rationem huius innuit Gulier. prin. que Q. lib. q. I 2. num. IO. y I9. Videlicet quia hutnsmodi actus pro cedunt ab eodem principio, in quo conueniunt,&in quo virtute uniuntur , & continentur sic testes respectit habitus, qui probare intenditur, non sunt proprie singulares. Hoc ipluna absque differentia inuenitur in ii resi manifestata per verba,quibus hqreticus se hqreticum esse declarat Nam h resis est quidam habitus particularis, seu potius dispositio per modum habitus, error nimirum in intelles cum assenni voluntatis ; ex quo tamquam a vero & proprio principio ortum habent declarationes Particulares ab hξ- retico iactae, in quo & conueniunt, & vniuntur. Τestes igitur de singularibus declarationibus deeonentes, non possunt, proprie & in rigore loquendo, dici singulares; chim, licet de actibus singularibus deponant, tales actiis non murutiplicent ii resim, quae principaliter probatur : est enim,
quamuis multoties declarata, eadem numero haeresis, idem error intellectus, quantumcumque per plures declarationes augeatur culpa Theologica .
21 Octauo. Opinio est probabilis, quod indubitata indicia maxime in criminibus occultis,& dissicilis probationis, faciunt probationem plenam . L. fin. ubi Barthol. in z. opposit. Baldus num. a. Cod. de probation. Abb. in cap. Tertio loco. num. Θ seq. de probat. Clarus g. . quais aQ. Ad condemnandum vero . de probat. lib. I.
soluto matrim. doctrina intelligenda est, quando indicia taliter iudicis animum conuincunt, ut actu non dubitet ita contigisse illud, de quo apitur, licet credat non ita hoc esse certum, probationem que adeo necessariam, quin possabile sit aliter esse posse : quae tamen dubitatio speculativa potius dicenda eis, quam praetica squam ivdcx, inquit Barbosa, minime curare cebet. Hsc opinio in ca
s, criminalibus communi p axi huius Rem stabilitur.
496쪽
Certum autem est hqresis crimen occultum esse, & ditissit lis probationis, maxime in hoc Lusitaniae Regno, ubi Iudaei cum maxima cautela procedunt, propter vigilantiam ministrorum Fidei. Certum etiam videtur magnum tellium numerum, Pr sertim, qui consanguinitate, & assinitate coniuncti sunt ipsis reis, si deponant de multis declarationibus in eadem ii resis specie, quamuis loco, tempore differant,facere indicium indubitatum, & vehementissimum : maxime cum experientia doceat fere numquam liniusmodi probationes fallas fuisse repertas: negari igitur non potest per tales probationes iuste procedi ad poenae ordinariae impositionem, quamuis adniittamuS,contra illud, quod probatum est, has probationes solummodo facere indicium a. Confirmatur. Quoniam persecta probatio nihiltiliud est,quain ductio animi iudicis ad perfecte credendum verum esse illud, quod proponitur. L. Quingenta. II
de probationib. Bartholus in l. Admonendi. num. I s. de rureiurand. Patu. cinsia. Ic. s. num. . lib. a. Aymon. consit. I. ntim. a o. quOS reserti&sequitur Barbos. loco citato num. 37.
in fine. Patetque ex tali probatione plurium testium cum qualitate, lices singulares sint loco, & tempore, non posse
Iudicem prudenter dubitare de veritate, imo debere a dere moraliter verum esse illud, quod tot testes assirmant.1 Ex iis sexile intelligi potest, quasti probationem faciant in alijs criminibus plures telles singulares deponentes de cadem criminis specie, ubi lex expressa non inuenitur. Nobis salis est, dixisse de huiusmodi probation in crimine hqresis, quod solum tradere propoluimus.
Respondetur argumentis partis negatisae.
1 AD argumenta partis negatiuae in prima secti ne adducta, non est fissicilis responso. Priamum
497쪽
mum procedit ex varijs iuris locis, nullum tamen concludit contra nostram sententiam. Iura enim citata absoluid loquuntur de testibiis singularibtiS, nec declarant, an doctrina ibi data intelligatur de quacumque testium sincrularium specie, & qualitate, an de aliqua determinata. duodautem videtur certum, est, non loqui de omnibus omnino
testibus singillaribus'; tum quia, ut stipra vidimus, in multis casibus admittitur probatio per singulares testes, quod non
repur tur contra iuS: tum cliam, quia iura citata eodem tenore verborum, quo contradicunt testibus singularibus, negant similiter eos probare; non possunt autem explicari, quod excludant omnem omnino probationem,cum certum
sit in utraque opinione telles singulares singularitate adminiculativa facere aliquando prelumptionem ; ergo, sicut non intelliguntur excludere omnem probationem, sic non debent intelligi reprobare omnem ungularitatis speciem. Sicut igitur abs hie iuris ofensione omnes Doctores admi tunt praedicta iura restringi ad plenam,&perfectam probationem, ita tamen ut probatio per testes singulares non omnino reiiciatur; & hac ratione ijdem Doctores restrin- sunt illud, quod ibi absolute profertur: sic non erit contratus dicere, quod etiam restringenda sint iura citata ad ce iam, vel certas species singularitatis: cum utrobique eadem ratio sit.
1 Ad argumentum desumptum ex cap. Nihilominss. dicendum est, loqui de testibus falso,&per caluinanian , deponentibus. Et quamuis ibi dicatur non esse admittendas rum Yoces, quos temporum diuersitas simul interfuisse prohibuit, & videatur huiusmodi propositio absoluta, attanaen accipi non potest tamquam regula generalis in omni casu,ut patet ex dictis . Accedit,quia Glosta ibi ierbo Simul, asserit regulam textus non teneri inus, quae habent tractum successivunt: unde forte loquitur in casu, in quo sunt duo restes solummodo, quos non probare certum est: nam cum textus loquatur de testibus falsis, ut malum de paucioribus prssumamiis ) dicendum est de duobus tantum termonem is iacere, eo quod silponat ess: plures, quam unum. Addo,
498쪽
noi, declarari eo loco su r qua materia testes reprobati deponant: potest enim esse crimen in indiuiduo, ad cuius
probationem requiruntur testes tempore, & loco concordes, discordantes nihil probant, ut patet in casu Stisannae. Tandem non coialtat in ea textus an tempus, & locus essent
de substantia negotij. Ex quibus patet nihil ex illo loco
colligi contra ea, quae a nobis delinita sunt. 3 Caput De pMentela. solum probat testes non debere esse varios, & contrarios, quales erant illi, de quibus ibi sermo est, inter quos magna discordia, & varietas reperi batur. Ex quo nihil sequitur contra nostram resolutionem: nam in nostro casu nulla est varietas, vel contradictio , quamuis non sit omnimoda conuenientia ; hoc tamen in quo aliqualiter disserunt,de substantia negotij non est,&secundum omnium sententiam, varietas, imo & contrari tas in accidentalibus non tollit contestationem ad plene
4 Caput Cum dilectus. loquitur de discordia diuersificatiua,testesque, de quibus ibi, deponebant in causa propria. Vnde manifeste patet, quod licet sit valde consonum iuri,telles singulares non facere plenam probationem, nutilibi tamen in iure id definitum est ini ergo affirmat testes sit sulares in aliquo casu particulari plene probare , nihil asserit contra ius: imo leges, & iura citata, quae imponunt foenam ordinariam ex probatione facta per testes singui res, quq in confirmationem nostrae sententiq adduximus, aperte annuunt non posse uniuersaliter intelligi ea iura, qus contra testes singulares loqui videntur 1 sed sodummodo explicant cosusiqnem in ipsomet iure repuriam. Nec dicenda
sunt correctoria iuris communis, cum in eo non detur regula geoeralis,quae omnes testes singulares comprehendat.
cum delatum sit ad Summum Pontificem , EPiscopum Vvormaciensem,& eius fautores citatos non hiisse, hanc rationem Summus Pontifex non admittit, eo quod negativa directe non probatur: quamuis enim quilibet de se posisit asserere,quod ad eum citatio minime Peruenisset, quilia
499쪽
het tamen esset in suo testimonio sin*ilaris, quq singulari-
fas rebene inspecta, dii tersificativa est, nec testes in aliquo ultu oarticulari conueniunt.Vltra quod unusquisq; negative deponit in causa propria contra l. Nullus. F. de te Z. & sic ait Glossa in ἐ.eap.Bonae inemoriae, verb.Singulares, quod quilibet istorum de se non probat s unde nec de ali)s probur Doteli cum ei non constet citatione ad alios non peruenisse: N x duo patet,ex isto textu non posse sumi regulam generale contra eos testes singulares,quoru probationes admittimus.s Ad caput Lini causam. dicendum est, ibi non e Dii cari qualitatem singularitatis testium, qui ibi reprsan lite Vnde re nila que ex hoc text.desumitur,valde dubia eli, cum inter testes,de quibus ibi aὐitur,magna sit cotrarietas. et Caput Licis uniuersiis. solum probat non suiscere ad lenam probationem minus quam duos testes, unumque on orobare , de contestatione vero non loquitur:aicet v deatur eam supponere, cum tres ta lares non mobent reia taliter in omni causa. Sed nec de modi stuppositione ferto conitat,atque adeo nec potest inde sumi regula gen ratis et quia cum textus non declaret qualitatem causae in qua non admittit probationem illam per testes singulares, non constat, quaenam contestatio requiratur Intellibus. 8 A L secundum argumentum dicendum est, tunc esse Hor ciriam maiorem probationem in maiori aimine, ne
innocens propter limitatam desensionem damnetiae audi talesiissent qualitatis,quod aequali
sunt: tunc enim maior probatio exiSitur in maiori delictonfauorem rei, ne habeatur pro Unuicto de maiori crimine
munem ,quod minus malum praesumendum est. L. Docerer. vi apt.Masc.ώpra b. m.3.ωMI. I 28: Parim intraxi q. y sn. 26.9 conf61. n. I 2. o con 62.n.6. Tm om. 2.Iit.D.concl. ι6 s. In crimine vero occulto, & dissicilis probitionis, quamuis grauius siti, non requiritur tam urgens, tam deita probatio, sicut in delicio blico, & quod facile
Dotest probari, ut est comunis Doctortim sententia; certum autem it, heresim crimen esse occultum, & di ius probationis. 9
500쪽
s Addo, magnum esse discrimen inter ea delicta , mire
complete perpetrantur per intellectum,& voluntatem,qualis est haeresis,&ea crimina, quae ultra Voliantatis assensum transeunt ad aetus externos,ut fumim,homicidium, & simulia:nam illa non multiplicantur ex multis declarationibus, . iuridice loquendo, quamuis per multo declarationes mutitiplicetur culpa Theologica; haec vero ad multiplica elonem achrum externorum multiplis tur, O iuridia puniuntur tanquam plura delicta,& quia delicta non praestru
uniuscuiusque delicti in particulari requiruntur susscientes probationes,quae non dantur,si ad probandum unumquodq;
crimen,unus tantum testis concurrat Vnde non probant otium este homicidam multi testes, quorum unus deponit de uno homicidio uno locis,& tempore facto, alius de alio equia homicidia sunt plura, & uniuscuiusq; unus tantum tes Hoc non ita in hFesi contingit: nam Rud quod probari
intenditur,est actus intemus,cumhqresis in intellectu,&vo . Iuntatecompleatur: quε,liccc per actum extemum m istutetur,non tamen per multiplicationem illitas multiplicatur; sed est una tantum haeresis per multos actus declarata,& hqesbia probanda est,non vero declarationes ipse particularerique in ordine ad ii resim ipsam non censentur et a deliet idistincta; nec diuersa pina per plures declarationes, quam per unam tantum haeretico imponitur, spectato solummodo ii resis delictonicet grauior poena imponenda sit et,qui pluribus haeresim lam m. nifestauit,ob maius nocumentum ititatum,vel propter cliuturnam in hqresi durationem: sicut O tiam contingit respectu illius,qui in quocumq; alio delicto
Parsi Leonf3 o.n. γ.Accedit,quod si in alijs delitas lassiciunt testes singulares concordes in speeie unius delicti,sicut supra diximus, ad faciendam vehementem, aut violentam pra sumptionem 3 quid mirum, si idem in probatione han esis concedatur Z Opinio autem est communiter recepta ii praXi-