Disputatio historico-juridica de origine et fontibus legum XII tabularum

21쪽

Quod ad historiam literariam quaestionis attinet i), primus Livii, Dionysii aliorumque leges XII tabularum

e Graecia petitas esse tradentium auctoritatem impugna- it ΙΑΜ ΗΑTT1sT VICO, Italus, anno 1725 qui in opere iam supra citato, p. 53 sqq. legatos in Graeciam missos, et leges inde petitas esse negavit. Animadvertendum tamen est, hunc quidem ingeniosum et doctum virum sibi non satis constitisse, cum alio loco , nempe ejusdem operis p. 48 in fine sq. scribat, censum Servii Tullii , quae institutio in ipsa urbe exstitit, Causam et fundamentum fuisse Iibertatis publicae, minime vero XII tabulas, quae Athenis inomam Perνenerant. VICONI sententiam deinceps tuiti sunt BONA Μ , in

tribus dissertationibus de origine ΙΙ Tabb. anno 1 35-3 ety Gisnos, Histor of the decline etc. C. 4.

1 88ὶ, qui legatos Athenas missos esse negat, ne quidquam Decemviros e legibus Solonis desumsisse putat. Aliquam tamen vim in leges Decemvirales habuisse statuit institutiones civitatum Magnae Graeciae. Et eodem fere tempore idem fere censuit GANAssoNI, Italus, in dissertatione hoc de argumento conscripta; porro EvEsQUE, Histoire Critique do a repubi Nomaine anno I 8o7 Tom. I. pag. 17 sq. Ni EBUR , Romischs eschichle, Om. ΙΙ. p. 67. Α'. 8 Iet), et Acus ΜΠΤΗ die Aelfere Geschichis

de Rom. Siaates, p. 369. Halle 18 is), qui Athenis

Ιegatos non fuisse contendunt, sed quaedam sorte Magna Graecia juris placita allata fuisse putant; ENCESLATIS ALEXANDER MAcigioWsK1, i Historia Iuris 18 et ;Edali. 1825 Per. I. u. . et in opusculis I 823 p. Ioa qq. omnia, quae de legatione in Graeciam missa, et de

Hermodoro apud Veteres scriptores narrantur, nanquam 1 De qua cons. TMmis IV. p. o4sqq. a Hismiro et M

22쪽

set rejicit i). Neque aliam sententiam nuperrime tuitus est XAvERius CAR Eua. LELIEvRE in Commentatione de legum XII tabularum patria, qua praemium reportavit ab ordine iit hum in Academia Lovaniensi anno 826 2).

Contra , veteres historicos defendunt DΑΜIANU, Delesa istorica dolia erat recche venule in Roma contro alia moderna opinione de GIAΜB VICO Napoli, II 36. TER- ΗΑsso , histoire δε α Iurispruden e Romaine, arisI 5o, p. 82 STRAΜIGIOLI, dissere intorno a transporto

Etiam EvΕΗΑRDus Tio in . praef. ad Tom. III. Thesauri p. 5 sq. eatenus Livio aliisque historicis fidem

habet, ut quaedam e jure Graeco maxime Attico, Plura ex antiquis moribus et legibus regiis petita statuat. Sed videtur vir doctissimus ignorasse Viconem, eosque, qui cum secuti sunt, scriptores. Divisionem disputationis sic instituemus: Capite Ι' testimonia veterum examinabimus, ibique age mus de iis, quae tam arcte cum ipsa quaestione cohaerent ut a se invicem divelli nequeant, de Iegatione c. in Graeciam missa, et de ermodoro Ephesio Statuemus autem hic, quid ex his solis testimoniis, omnibus aliis argumentis omissis, de quaestione dicendum foret.

1 Prioris operis censuram scripsit Cl. . AN HAL , ijdragen tot eglSget en me*eoing, om. I. pars a pag. 258 qq.; ubi sententiam hanc tuetur, legatus quidem in Graeciam missos es se, at leges tamen XII abb. vere esse Bomanas. Pusculorum censuram . in Thgmis ou Biblioth. Eu Iuriscons. 0 m. I. p.

α69 sqq. et In Annal. illius Acad. 1825-26.

23쪽

Capite II Lege XII abb. conferemus cum legibus

Atticis, ibique ostendere conabimur, paucas vel nullas esse leges Decemvirales, quae cum his legibus conveniunt; maximum vero inter omnes fere intercedere discrimen, ut merito dicas, Decemviros non curasse leges Solonis, quo tempore ΙΙ tabulas conficiebant. Ad calcem Capitis observationes quasdam adjiciemus , de legibus tum Doricarum tum aliarum Graecarum civitatum. Capite III ostendere conabimur , quomodo in Omnibus fere conveniant lege XII tabularum cum ipsis

populi Romani moribus, quod superiore Capite amostenderamus de iis legibus, quae Atticis sunt similes.

24쪽

Caput Primum.

EXAMINANTUR VETERUM TESTIMONIA. I. Proponuntur Deterum testimonia.

Iommunis est veterum traditio circa A. U. C. 3o Iegatos in Graeciam esse missos, qui leges inde petierunt, quibus deinde ad suas legum tabulas conficiendas usi sunt Decemviri Scriptorum loca , quae huc perti

nent, haec sunt:

DION. ΗΑLICABN. L. X. C. I , ubi Bomilius in Senatur

Livius, L. III. C. s. si Cum de legibus converiiret, de latore tantum disci eparet, missi legati Athenas Sp.

25쪽

Posthumius Albus, A. Manlius, . Sulpicius Camerinus jussique inclitas leges Solonis describere, et aliarum Graeciae civitatum instituta, mores juraque nosce. re.' Cap. 32. Iam redierant legati cum legibus Atti cis.' - . 33. His septem c. iam electis decemviris proximi habiti legati tres, qui Athenas ierant, simul

ut pro legatione tam longinqua praemio esset honos; simul peritos legum peregrinarum usui fore credebant.'Poncius LATRO , in Declam in CATILINA C. uo, de lege agens in XII tabulis , qua coetus nocturni prohibiti: majores olim nostri, sapientissimi homines , et sine dubio gravissimi, num leges e Graecia per legatos suos accersendas esse putarunt, quibus hanc imperii ma gnitudinem perpetuo stabilirent, ut tu homo recens severitate illarum cum arbatulis tuis abutereris Τ''TacITus, Ann. L. III. C. II. ii Creati decemviri, et accitis, quae usquam egregia, compositae XII Tabulae. . PLINius, Epist. L. VIII. p. 2 , ad Mummium in Graeciam missum v ab ante oculos, an esse teriaram, quae uobis miserit jura, quae leges non victa acceperit, sed petentibus dederit, Athenas esse, quas

adeas, Lacedaemonem SSe, quam regas.'

FLORUM, Lib. I. C. 24. si Allatas e Graecia leges principes Iecti jubente populo, conscripserant te. VGELL1Πs, Mol. Att. L. XX. . . ia orta mentio est Iegum Decemviralium. Ea leges etat Caecilius , in quisitis exploratisque multarum urbium legibus, ele ganti atque absoluta brevitate Verborum scriptas dicebat.NPoΜPONius , in se et g . . e . . . et i, Placuit publica auctoritate Decem constitu Viros , per quos peterentur leges a Graecis civitatibus, et civitas fundare tu legibus.

26쪽

Eus Enius in Chronico. Romani per legatos ab Atheniensibus jura petiverunt, e quibus XII tabulae confectae. 'V1CTOR , de piris illustribus C. i. n Populus Bo- manus Decemviros legibus scribendis creavit qui eas ex libris Solonis tralatas XI Tabulis exposuerunt.' ΑΜΜIANU MARCELMNU L. XXII. C. ult. , Et Solon sententiis adjutus Aegypti Sacerdotum, latis justo moderamine legibus , Romano quoque uri maximum addidit firmamentum' SYΜΜacuus Epp. L. III p. II. , Arma a Samnitibus, insignia a Tuscis, Leges declare Lycurgi et Solo

nis sumseramus.

ΑυGusT1Nus G Cio Dei, L. II. C. I6. u Si autem a Diis suis Romani vivendi leges accipere potuissent, non aliquot annis post Romam conditam ab Atheniensitas mutuarentur leges Solonis, quae tamen non, ut acceperunt, tenuerunt, sud meliores et emendatiores facere conati sunt quam is Lycurgus Lacedaemoniis leges eriauctoritate pollinis se constituisse confinXerit; quod

prudenter Romani credere noluerunt, propterea non inde acceperunt.'

SEnvius ad Aen. VII. V. 695. v Faliscos aequos dicit Virgilius i. e. justos, quia P. R. missis Decemviris ab ipsis Jura Fecialia, et nonnulla supplementa ΙΙ tabularum accepit, quas ab Atheniensibus habuerunt. 'ollosius L. II. C. 8. n Legati ad Athenienses pro .pter Solonis leges deferendas missi exspectantur.' Et dein deris potestas Consulum Decemviris tradita constituendarum legum Atticarum gratia. CAssIODORU ira Chronico u Legati Athenas missi ad describendas leges.

27쪽

11 IsiDonU L. V. Orig. C. I. ii Populus Romanus e. cemviros legibus scribendis creavit, qui eas ex libris Solonis tralatas XI Tabulis exposuerunt.'

Referri huc etiain sorte potest usaeiN1ΑΝΠ in Pro Inst. de Iure me Gent et GD , Et non ineleganter in duas species Ius Civile distributum esse videtur, nam origo ejus ab institutis duarum civitatum , the. Darum scit et Lacedaemoniorum fluxisse videtur. In his enim civitatibus ita agi solitum erat, ut Lacedaemonii quidem magis ea , quae pro legibus observabant, memoriae mandarent, Athenienses vero ea, quae in legibus scripta comprehendissent, custodirent.' CICERONEM pro Flacco . 26, qui generalius dixit, et ATHENAEu Deipnos L. VI. C. I, huc non reserri posse puto. Loca haec, praeter illa LINII in Epist. et DioNisCAssII, omnia apud OTHOEBEDU inveniuntur d. l. p. 61sqq. Addendus nobis , qui GOTHoFREDU adhuc latuit, LYDus a Magistratibus ορ. Rom. Apud quem L. I C. 34, haec leguntur: se Γαῖος ο ομόγραφος αετα τὸν των

δέκαδέλτοις αναλάβωσιν, δέκα προεβάλετο o ηαος ἄνδρας

Mirus retiam motandus est ejusdem LYDI error, qui

28쪽

l21egationem sub Tarquiuio Superbo Delphos missam, cum hac nostra legatione confundit. Vide L. I. C. 31, ubi haec de Bruto ως δὲ βραδυνω 'AMνησι oci τους

κ. . . De Iocis CICERONI aliorumque, in quibus e tae quaedam leges e Solonis legibus repetuntur infra dicemus 3 5. Nimium tribuere videtur tum BONA Μ i), tum TERRAsso set Ioco GELLI , ubi narrathio 3), se, cum versus Ennii citaretur , in quo occurrebat vocabulum Proletarius, Ictum quendam rogavisse,

quid significaret illud vocabulnm, quod Ennius e XII tabulis acceperato illum autem respondisse : se illud scire debere, si Ius Faunorum et Aboriginum didicisset. Non enim proprie accipiendus hic Iocus, ut secerunt illi, quasi ex illorum populorum legibus desumta esse leges XI Tabularum voluerit Ictus alludit tantum ad vetustatem legis Decemviralis et ad obsoleta, quae in eaoCCurrunt, vocabula.

Det De auctoritate horum testimoniorum et de fontibus una petita esse videantur. In quaestione an auctori, historiam temporum narranti, a sua aetate remotissimorum , fides habenda eΙ

neganda sit, inprimis attendi oportet, quinam sint sontes, unde sua hauserit. Si enim per se ita se habent illi sontes, ut digni nobis videri debeant, quibus siderii habeamus , alia eaque gravissima accedere debent, antequam iis idem negare audeamus. Hujus loci non est critice in unioersae historiae Romanae sontes inquirere; sed de sontibus , unde traditio, de qua agimus , petita esse videatur , tantisper nobis dicendum erit. Scribendi ars jam pridem Romae adsuit. Vid. SUET. 1 Dissert fur origine des XII ables d. l. p. 47. a d. l. p. i. b Noct. Att. L. XVI. Q o.

29쪽

in Vespas C. M ij, et alia argumenta apud a Cas-ΜΠΤΗ . . pag. I qq. quibus hoc addam, quod certo non video, quomodo census Servi Tulli perfici potuisset, Sine provecta Satis Cripturae notione. - initio etiam confecti fuerunt pontificam annales maximi , in quibus res omnes Singulorum annorum , mandabat lite ris pontifex maximus.' Verba sunt CICERONI de Orat. L. II. C. Ia, unde nescio, Cur eorum Originem a pugna demum ad lacum Regillum repetat Nigvuu et . Licet enim Verum esset , prodigia ante haec tempora non meis morari 3), nihil tamen hoc ad rem faceret, Cum omnes res secundum CICERONE I. C. in iis Consignarentur.

Fuit igitur in iis procul dubio etiam conscripta historia temporum, in quae legatio in Graeciam missa et Decemviratus incidit. Minime profecto consectio ΙΙ Tabularum ita se habuit, ut tanquam res minoris ponderis in ianalibus omitteretur. Ex his igitur petita identur , quae apud Livium et Dionysium de hac re arrantur obstat locus iuri L. VI. C. , ubi pleraeque iterae et monumenta, urbe a Gallis incensa , interiisse dicuntur sed non multum ex illo loco contra nostram sententiam effici posse , propterea maxime putaverim, quod addidit illud : pleraeque, unde si aliqua traditio occurrit, cujus effingendae causa nulla adfuisse potest, tuto eam eram esse, et e illis annalibus petitam statuere licet , praecipue si historicae fidei vestigia in ipsa traditione adsunt. Praeterea plurima Onumenta, e temporibus, quae Gallicum incendium prae-

1 n Instrumentum imperii pulcherrimum , quo continebantur paene ab exordio urbis Scia etc.' u d. l. om. I. p. 177. In edit. ΙΙ. quae demum post conscriptam hanc disputationem prodiit anno 1827 Tom. I. p. 57, etiam alia in Annalibus maximis consignata fuisse constetur. 5 V. tamen ACHSMUTH , . . pag.

9 et 1 o.

30쪽

cesserunt, reliqua a veteribus commemorantur , ut foedus

mercatorium cum Carthaginiensibus I); antiqua tabula, in qua consignatus annus Romae conditae a), et complura alia, quae Vide apud WACHSMUTRI 2 sqq. Imo ipsos maximos annales anni V. C. 35 commemorat CicEvo δ), qui annus fuit decimus quintus ante incensam a Gallis urbem. Nescio igitur an hac in causa

Livio , sontium minime diligentissimo conquisitori ), plane fides sit habenda. Ut ipse narrat 5 , sacra

caede et incendio procul sunt ablata, parte Caere de vecta, parte in ipsa urbe defossa. Si autem attendimus , quam arcte illi annales a Pontificibus maximis

consecti, cum Sacris necessario Cohaerere debuerint

verisimile omnino fit, etiam hos fideli custodia asservatos fuisse, praesertim cum in ipsa Pontificis maximi domo servati fuisse videantur certe eos ibi in aJho populo cognoscendos propositos esse scribit CicEno 6 . Eos in Capitolio servatos esse e loco SUETONI in Vespasiano C. 8 I), effici non potest. Longe enim alia ratio esse debui tractorum, plebiscitorum, foederum Caet., quae ibi diu post Gallica tempora in Capitolio conflagrata esse narrantur Haec enim magis empta specta- 1 V. POLYB. L. III. C. I. I DION. ΑΕ L. I. C. 4. 5 Do ep. L.M. C. 16. Merito mireris NIEBuΗΗΙΠΜ Εd ait. Tom. I, p. 258 sq. ex ipso illo Ciceronis loco efficere, tempore

Gallici incendii periisse annales maximos. s. Emend. o AG ad Ed. II. Nisi Rom. separatim editae 1828, ubi annum 555 U. C. apud Cic. d. l. legendum esse ex astronomicis virorum quorundam doctorum computationibus statuit 1ΕBuΗR. 4 Vid. Ac HsΜυTu p. 4 sqq. 5 L. V. C. do et O. 6 des orat L. ΙΙ. C. 12. Aenearumque tabularum tria millia, quae simul conssagaverant, restituenda suscepit, undique investigatis exemplaribus in strumentum imperii pulcherrimum, quo continebantur paene ab exordio urbis Cta, plebiscita de societate et foedere et privilegio

universe concessis.